Fiziki Haritalar

Açıklama: Haritadaki tüm alanlar Paleozoik'te oluşmuş masif arazilerdir. Ancak I. Zaman'a ait en önemli ekonomik değer olan taş kömürü yatakları, 1 numara ile gösterilen Zonguldak Masifi'nde yer alır. Bu özellik onu diğer masiflerden ayırır.

Açıklama: Rota, alçak bir kıyı ovası olan Çukurova'dan (Yeşil) başlar, yüksek Toros Dağları'nı (Kahverengi) aşar, orta yükseklikteki İç Anadolu platolarına (Sarı) iner ve son olarak alçak Ege graben ovalarına (Yeşil) ulaşır. Doğru renk sıralaması Yeşil → Kahverengi → Sarı → Yeşil şeklindedir.

Açıklama: Epirojenezle yükselme, akarsuların yatak eğimini ve aşındırma gücünü artırır, bu da enerji potansiyelini yükseltir ve derin vadiler oluşturur. Mendereslerin oluşumu ise yatak eğiminin azalmasıyla ilgili bir durumdur ve bu genel yükselme sürecinin doğrudan bir sonucu değildir, tam tersi bir durumu ifade eder.

Açıklama: Falez, dağların kıyıya paralel ve yakın uzandığı, kıta sahanlığının dar olduğu yerlerde yaygındır. 1 (Doğu Karadeniz), 2 (Batı Karadeniz), 4 (Teke Platosu) ve 5 (Taşeli Platosu) bu tanıma uyar. Ancak 3 numaralı Çukurova, akarsuların denizi doldurduğu, kıyının sığ ve alçak olduğu bir delta ovası olduğu için falez oluşumuna uygun değildir.

Açıklama: "En genç volkanik arazi" ve "ilk insan ayak izleri" gibi ifadeler bu bölgedeki faaliyetlerin insanlık tarihini de içeren en yakın jeolojik dönem olan Kuaterner'de (IV. Zaman) devam ettiğini gösterir.

Açıklama: Teke Platosu karstik ve engebeli yapısıyla kıl keçisi yetiştiriciliğine uygundur. Erzurum-Kars Platosu yaz yağışları ve alpin çayırları sayesinde büyükbaş hayvancılığın merkezidir. Çatalca-Kocaeli Platosu ise alçak ve ulaşımın kolay olduğu bir konumda olduğundan sanayi, ticaret ve ulaşımın en geliştiği yerdir.

Açıklama: Bir gölün sularını bir gideğen (göl ayağı) aracılığıyla dışarı boşaltması (açık havza olması), suyun devridaimini sağlar ve tuz birikimini önleyerek sularının tatlı kalmasına neden olur. Bu durum, göl suyunun içme ve sulama gibi amaçlarla kullanılabilmesine olanak tanır.

Açıklama: Bursa dağ eteği, Harran tektonik, Menemen delta ve Elmalı karstik ovadır. Kayseri'deki Develi Ovası ise Erciyes Dağı'nın eteklerinde yer alan ve oluşumunda volkanik materyallerin etkili olduğu bir volkanik ovadır.

Açıklama: Rüzgâr frekans gülü, bir yerdeki hakim rüzgâr yönünü gösterir ve bu yön, büyük ölçüde yer şekilleri tarafından kontrol edilir. Rüzgârlar, vadi ve boğaz gibi kanallar içinde esmeye eğilimlidir. Haritadaki kuzeydoğu-güneybatı yönlü esiş, Boğazların uzanış doğrultusunu yansıtmaktadır.

Açıklama: A, B, C ve D'deki eşleştirmeler doğrudur. Ancak buzul (sirk) gölleri, yüksek dağların zirvelerinde bulunur. İç Anadolu, ortalama yükseltisi nispeten az ve yüksek dağları sınırlı bir bölge olduğu için buzul göllerine rastlanmaz. Buzul gölleri daha çok Doğu Anadolu, Karadeniz ve Akdeniz'deki yüksek dağlarda (Toroslar) görülür.

Açıklama: Mağaraların büyük çoğunluğu, yer altı sularının çözünebilen kayaçları aşındırmasıyla oluşur. Pınargözü ve Peynirlikönü mağaralarının bulunduğu Batı Toroslar kuşağı, karstik arazilerin yani kalkerin en yaygın olduğu yerdir. Bu nedenle oluşumlarında kalker etkilidir.

Açıklama: Bozkır, yarı kurak iklim bölgelerinin bitki örtüsüdür. Türkiye'de dağların kıyıya paralel uzanması, denizel etkinin iç kesimlere girmesini engelleyerek geniş bir alanda karasal ve yarı kurak iklim koşullarının yaşanmasına neden olur. Bu durum, bozkırların geniş yer kaplamasının temel nedenidir.