Türkiye’nin Platoları ve Ovaları
Test 3 (Ultra Zor)
Soru 1
Haritada numaralandırılmış beş farklı ova gösterilmiştir.
Bu ovalardan hangisi, hem tektonik bir graben içinde yer alması hem de akarsuyun bu grabeni denize doğru doldurmasıyla delta özelliği kazanması bakımından karmaşık bir oluşuma sahiptir?
Açıklama: 1 (Çukurova), 2 (Bafra) ve 3 (Silifke) tipik delta ovalarıdır. 5 (Iğdır) tektonik bir ovadır. 4 numaralı Büyük Menderes Ovası (Balat), tektonik bir çöküntü olan Menderes grabeni içinde yer alır ve aynı zamanda Büyük Menderes Nehri'nin denizi doldurmasıyla bir delta ovası özelliği de gösterir.
Soru 2
I. Yüzey sularının yer altına kolayca sızması ve tarımsal sulama zorlukları
II. Nüfus, sanayi ve ulaşımın en yoğun olduğu alan olması
III. Çernozyom toprakları ve yaz yağışlarına bağlı büyükbaş hayvancılık
Yukarıda verilen özellikler, sırasıyla aşağıdaki platolardan hangilerine aittir?
II. Nüfus, sanayi ve ulaşımın en yoğun olduğu alan olması
III. Çernozyom toprakları ve yaz yağışlarına bağlı büyükbaş hayvancılık
Yukarıda verilen özellikler, sırasıyla aşağıdaki platolardan hangilerine aittir?
Açıklama: I. özellik, karstik yapıya sahip Obruk Platosu'nun belirgin özelliğidir. II. özellik, Türkiye'nin en gelişmiş bölgesi olan Çatalca-Kocaeli Platosu'nu tanımlar. III. özellik ise yüksek ve verimli Erzurum-Kars Platosu'nun karakteristikleridir.
Soru 3
Haritada gösterilen ok yönünde, bir dağ eteğinden başlayıp bir iç ovaya doğru ilerleyen birinin gözlemleyeceği ova türleri sırasıyla hangileridir?
Açıklama: Haritadaki rota, Uludağ'ın eteklerinde birikme ile oluşmuş Bursa Ovası'ndan (Dağ eteği ovası) başlar ve İç Anadolu'da yer alan, tektonik kökenli Konya Ovası'na doğru ilerler.
Soru 4
Bir ovanın oluşumunda birden fazla iç ve dış kuvvet etkili olabilir. Hem volkanik faaliyetlerle ortaya çıkan materyallerin birikmesi hem de tektonik bir çöküntü alanında yer alması, bir ovanın karmaşık jeomorfolojisini oluşturur.
Bu tanıma en uygun ova aşağıdakilerden hangisidir?
Bu tanıma en uygun ova aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Çaldıran ve Muradiye ovaları, hem Doğu Anadolu Fay Hattı'na yakın tektonik çöküntüler içinde yer alır hem de çevresindeki Tendürek ve Ağrı gibi volkanlardan çıkan materyallerin birikmesiyle şekillenmiş volkanik ovalardır.
Soru 5
Haritada numaralandırılmış alanların hangisinde, hem polyelerin (karstik ova) hem de grabenlerin (tektonik ova) bir arada görüldüğü karmaşık bir yapıya rastlanır?
Açıklama: Haritadaki 3 numaralı alan (Denizli, Burdur, Isparta çevresi - Göller Yöresi), Batı Anadolu'daki graben sisteminin güneydoğuya doğru uzandığı ve aynı zamanda Batı Torosların karstik yapısıyla iç içe geçtiği bir geçiş zonudur. Bu nedenle Acıpayam gibi hem tektonik hem karstik süreçlerden etkilenen ovalar burada yer alır.
Soru 6
I. Yüzey sularının yer altına sızması
II. Tarım alanlarının parçalı ve dar olması
III. Kıl keçisi yetiştiriciliğinin yaygın olması
Yukarıdaki özellikler, aşağıdaki platolardan hangisinin coğrafi karakteristiğini en iyi şekilde yansıtır?
II. Tarım alanlarının parçalı ve dar olması
III. Kıl keçisi yetiştiriciliğinin yaygın olması
Yukarıdaki özellikler, aşağıdaki platolardan hangisinin coğrafi karakteristiğini en iyi şekilde yansıtır?
Açıklama: Verilen üç özellik de engebeli ve geçirgen kalkerli arazilerden oluşan karstik platoların tipik sonuçlarıdır. Taşeli Platosu bu özelliklerin tamamını barındıran en karakteristik örnektir.
Soru 7
Aşağıdaki delta ovası ve onu oluşturan akarsu eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
Açıklama: Dikili Ovası'nı Bakırçay Nehri oluşturur. Küçük Menderes Nehri'nin oluşturduğu delta ovası ise Selçuk Ovası'dır.
Soru 8
Bir akarsuyun delta ovası oluşturabilmesi için kıta sahanlığının geniş olması (denizin sığ olması) gerekir.
Haritada numaralandırılmış kıyıların hangisinde bu koşulun yetersizliği nedeniyle büyük delta ovaları oluşamamıştır?
Haritada numaralandırılmış kıyıların hangisinde bu koşulun yetersizliği nedeniyle büyük delta ovaları oluşamamıştır?
Açıklama: 1 (Çukurova), 2 (Ege kıyıları) ve 3 (Çarşamba) kıta sahanlığının geniş olduğu ve büyük deltaların oluştuğu yerlerdir. 5 numaralı alan da nispeten sığdır. Ancak 4 numaralı Doğu Karadeniz kıyılarında dağlar denize çok yakın ve paralel uzandığı için kıyı aniden derinleşir, kıta sahanlığı çok dardır. Bu nedenle Fırtına Deresi gibi güçlü akarsular bile burada büyük delta oluşturamaz.
Soru 9
Haritada Türkiye'nin en büyük tatlı su gölü olan Beyşehir ve çevresi gösterilmektedir. Bu gölün hemen batısında yer alan ve Isparta il sınırları içinde bulunan tektonik kökenli ova hangisidir?
Açıklama: Haritaya ve konuma göre, Beyşehir Gölü'nün batısında yer alan büyük tektonik ova Isparta Ovası'dır. Gembos, Elmalı ve Korkuteli karstik kökenlidir ve daha güneyde yer alırlar.
Soru 10
Türkiye'de platoların geniş yer kaplaması, III. Zaman sonu ve IV. Zaman başındaki hangi jeolojik olayın doğrudan bir sonucudur?
Açıklama: Tersiyer'de aşınarak düzleşmiş olan Anadolu arazisi, Kuaterner başında toptan yükselmiştir. Bu yükselme sonucunda akarsular yataklarını derine doğru kazmış ve eski aşınım yüzeyleri yüksekte kalarak bugünkü geniş platoları oluşturmuştur.
Soru 11
Aşağıdaki ovalardan hangisi, hem mikroklima iklim alanı oluşturması hem de tektonik bir çöküntü alanında yer almasıyla pamuk tarımına olanak sağlayan bir özelliğe sahiptir?
Açıklama: Iğdır Ovası, çevresindeki yüksek dağlar nedeniyle kışların daha ılıman geçtiği bir mikroklima alanıdır. Aynı zamanda tektonik bir çöküntü ovasıdır. Bu iki özellik birleşerek, normalde Doğu Anadolu'nun sert ikliminde yetişemeyecek olan pamuk gibi ürünlerin tarımına imkan tanır.
Soru 12
"Volkanik faaliyetler sonucu oluşan lav ve tüflerin birikmesiyle oluşmuş, verimli topraklara sahip yüksek düzlüklerdir."
Aşağıdaki platolardan hangisi bu tanıma uymaz?
Aşağıdaki platolardan hangisi bu tanıma uymaz?
Açıklama: Erzurum, Kars, Ardahan ve Kapadokya platoları volkanik kökenlidir. Obruk Platosu ise İç Anadolu'da yer alan, yatay duruşlu tortul tabakalardan oluşmuş bir tabaka düzlüğü platosudur ve üzerinde karstik şekiller (obruklar) gelişmiştir.
Türkiye’nin Platoları ve Ovaları
Test 3 (Ultra Zor)
Soru 1
Haritada numaralandırılmış beş farklı ova gösterilmiştir.
Bu ovalardan hangisi, hem tektonik bir graben içinde yer alması hem de akarsuyun bu grabeni denize doğru doldurmasıyla delta özelliği kazanması bakımından karmaşık bir oluşuma sahiptir?
Açıklama: 1 (Çukurova), 2 (Bafra) ve 3 (Silifke) tipik delta ovalarıdır. 5 (Iğdır) tektonik bir ovadır. 4 numaralı Büyük Menderes Ovası (Balat), tektonik bir çöküntü olan Menderes grabeni içinde yer alır ve aynı zamanda Büyük Menderes Nehri'nin denizi doldurmasıyla bir delta ovası özelliği de gösterir.
Soru 2
I. Yüzey sularının yer altına kolayca sızması ve tarımsal sulama zorlukları
II. Nüfus, sanayi ve ulaşımın en yoğun olduğu alan olması
III. Çernozyom toprakları ve yaz yağışlarına bağlı büyükbaş hayvancılık
Yukarıda verilen özellikler, sırasıyla aşağıdaki platolardan hangilerine aittir?
II. Nüfus, sanayi ve ulaşımın en yoğun olduğu alan olması
III. Çernozyom toprakları ve yaz yağışlarına bağlı büyükbaş hayvancılık
Yukarıda verilen özellikler, sırasıyla aşağıdaki platolardan hangilerine aittir?
Açıklama: I. özellik, karstik yapıya sahip Obruk Platosu'nun belirgin özelliğidir. II. özellik, Türkiye'nin en gelişmiş bölgesi olan Çatalca-Kocaeli Platosu'nu tanımlar. III. özellik ise yüksek ve verimli Erzurum-Kars Platosu'nun karakteristikleridir.
Soru 3
Haritada gösterilen ok yönünde, bir dağ eteğinden başlayıp bir iç ovaya doğru ilerleyen birinin gözlemleyeceği ova türleri sırasıyla hangileridir?
Açıklama: Haritadaki rota, Uludağ'ın eteklerinde birikme ile oluşmuş Bursa Ovası'ndan (Dağ eteği ovası) başlar ve İç Anadolu'da yer alan, tektonik kökenli Konya Ovası'na doğru ilerler.
Soru 4
Bir ovanın oluşumunda birden fazla iç ve dış kuvvet etkili olabilir. Hem volkanik faaliyetlerle ortaya çıkan materyallerin birikmesi hem de tektonik bir çöküntü alanında yer alması, bir ovanın karmaşık jeomorfolojisini oluşturur.
Bu tanıma en uygun ova aşağıdakilerden hangisidir?
Bu tanıma en uygun ova aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Çaldıran ve Muradiye ovaları, hem Doğu Anadolu Fay Hattı'na yakın tektonik çöküntüler içinde yer alır hem de çevresindeki Tendürek ve Ağrı gibi volkanlardan çıkan materyallerin birikmesiyle şekillenmiş volkanik ovalardır.
Soru 5
Haritada numaralandırılmış alanların hangisinde, hem polyelerin (karstik ova) hem de grabenlerin (tektonik ova) bir arada görüldüğü karmaşık bir yapıya rastlanır?
Açıklama: Haritadaki 3 numaralı alan (Denizli, Burdur, Isparta çevresi - Göller Yöresi), Batı Anadolu'daki graben sisteminin güneydoğuya doğru uzandığı ve aynı zamanda Batı Torosların karstik yapısıyla iç içe geçtiği bir geçiş zonudur. Bu nedenle Acıpayam gibi hem tektonik hem karstik süreçlerden etkilenen ovalar burada yer alır.
Soru 6
I. Yüzey sularının yer altına sızması
II. Tarım alanlarının parçalı ve dar olması
III. Kıl keçisi yetiştiriciliğinin yaygın olması
Yukarıdaki özellikler, aşağıdaki platolardan hangisinin coğrafi karakteristiğini en iyi şekilde yansıtır?
II. Tarım alanlarının parçalı ve dar olması
III. Kıl keçisi yetiştiriciliğinin yaygın olması
Yukarıdaki özellikler, aşağıdaki platolardan hangisinin coğrafi karakteristiğini en iyi şekilde yansıtır?
Açıklama: Verilen üç özellik de engebeli ve geçirgen kalkerli arazilerden oluşan karstik platoların tipik sonuçlarıdır. Taşeli Platosu bu özelliklerin tamamını barındıran en karakteristik örnektir.
Soru 7
Aşağıdaki delta ovası ve onu oluşturan akarsu eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
Açıklama: Dikili Ovası'nı Bakırçay Nehri oluşturur. Küçük Menderes Nehri'nin oluşturduğu delta ovası ise Selçuk Ovası'dır.
Soru 8
Bir akarsuyun delta ovası oluşturabilmesi için kıta sahanlığının geniş olması (denizin sığ olması) gerekir.
Haritada numaralandırılmış kıyıların hangisinde bu koşulun yetersizliği nedeniyle büyük delta ovaları oluşamamıştır?
Haritada numaralandırılmış kıyıların hangisinde bu koşulun yetersizliği nedeniyle büyük delta ovaları oluşamamıştır?
Açıklama: 1 (Çukurova), 2 (Ege kıyıları) ve 3 (Çarşamba) kıta sahanlığının geniş olduğu ve büyük deltaların oluştuğu yerlerdir. 5 numaralı alan da nispeten sığdır. Ancak 4 numaralı Doğu Karadeniz kıyılarında dağlar denize çok yakın ve paralel uzandığı için kıyı aniden derinleşir, kıta sahanlığı çok dardır. Bu nedenle Fırtına Deresi gibi güçlü akarsular bile burada büyük delta oluşturamaz.
Soru 9
Haritada Türkiye'nin en büyük tatlı su gölü olan Beyşehir ve çevresi gösterilmektedir. Bu gölün hemen batısında yer alan ve Isparta il sınırları içinde bulunan tektonik kökenli ova hangisidir?
Açıklama: Haritaya ve konuma göre, Beyşehir Gölü'nün batısında yer alan büyük tektonik ova Isparta Ovası'dır. Gembos, Elmalı ve Korkuteli karstik kökenlidir ve daha güneyde yer alırlar.
Soru 10
Türkiye'de platoların geniş yer kaplaması, III. Zaman sonu ve IV. Zaman başındaki hangi jeolojik olayın doğrudan bir sonucudur?
Açıklama: Tersiyer'de aşınarak düzleşmiş olan Anadolu arazisi, Kuaterner başında toptan yükselmiştir. Bu yükselme sonucunda akarsular yataklarını derine doğru kazmış ve eski aşınım yüzeyleri yüksekte kalarak bugünkü geniş platoları oluşturmuştur.
Soru 11
Aşağıdaki ovalardan hangisi, hem mikroklima iklim alanı oluşturması hem de tektonik bir çöküntü alanında yer almasıyla pamuk tarımına olanak sağlayan bir özelliğe sahiptir?
Açıklama: Iğdır Ovası, çevresindeki yüksek dağlar nedeniyle kışların daha ılıman geçtiği bir mikroklima alanıdır. Aynı zamanda tektonik bir çöküntü ovasıdır. Bu iki özellik birleşerek, normalde Doğu Anadolu'nun sert ikliminde yetişemeyecek olan pamuk gibi ürünlerin tarımına imkan tanır.
Soru 12
"Volkanik faaliyetler sonucu oluşan lav ve tüflerin birikmesiyle oluşmuş, verimli topraklara sahip yüksek düzlüklerdir."
Aşağıdaki platolardan hangisi bu tanıma uymaz?
Aşağıdaki platolardan hangisi bu tanıma uymaz?
Açıklama: Erzurum, Kars, Ardahan ve Kapadokya platoları volkanik kökenlidir. Obruk Platosu ise İç Anadolu'da yer alan, yatay duruşlu tortul tabakalardan oluşmuş bir tabaka düzlüğü platosudur ve üzerinde karstik şekiller (obruklar) gelişmiştir.