Türkiye’nin Su Varlığı

Açıklama: III numaralı alan, jips ve kireç taşı gibi eriyebilen kayaçların yaygın olduğu Konya Ovası ve Obruk Platosu'nu göstermektedir. Bu bölgede tarımsal sulama için yeraltı suyunun aşırı çekilmesi, yeraltındaki boşlukların tavanlarının çökmesine ve obrukların oluşmasına neden olmaktadır.

Açıklama: Bir akarsuyun hidroelektrik potansiyeli, taşıdığı su miktarı (debi) ve yatak eğimi ile doğru orantılıdır. Haritada gösterilen Çoruh Nehri, Türkiye'nin en engebeli ve yüksek arazilerinden birinde aktığı için yatak eğimi ve akış hızı çok fazladır. Bu durum, Ege'nin denge profiline daha yakın akarsularına göre enerji potansiyelini muazzam ölçüde artırır.

Açıklama: Verilen göllerin hepsi sularını denize ulaştıramayan kapalı havza gölleridir. Ancak Van Gölü, havzasındaki volkanik kayaçlardan çözünen mineraller nedeniyle suları tuzlu değil, yüksek oranda "sodalı" bir yapıya sahiptir. Diğer göllerin suları ise genellikle tuzlu veya acıdır.

Açıklama: Haritada gösterilen rota, Fırat Nehri üzerindedir. Keban, Karakaya, Atatürk ve Birecik barajları Fırat Nehri üzerinde yer alan büyük hidroelektrik santralleridir. Deriner Barajı ise Doğu Karadeniz'de, Çoruh Nehri üzerinde bulunur.

Açıklama: Meriç Deltası'nın bulunduğu Ege Denizi, jeolojik olarak 4. Zaman'da (Kuaterner) Egeid karasının çökmesiyle oluşmuştur. Diğer deltaların bulunduğu Karadeniz ve Akdeniz kıyıları daha eski jeolojik zamanlardan beri var olduğundan, Meriç Deltası'nın oluşum süreci diğerlerine göre daha yenidir.

Açıklama: IV numaralı alan, Batı Toroslar'daki Göller Yöresi'ni göstermektedir. Bu bölge, Türkiye'de karstik arazinin en tipik örneklerini barındırır. Elmalı, Kestel, Suğla gibi birçok göl, karstik erime ve tektonik hareketlerle oluşmuş polyelerin (karstik ovalar) suyla dolması sonucu meydana gelmiştir.

Açıklama: Haritadaki alan Teke ve Taşeli Platolarını kapsamaktadır ve burası Türkiye'nin en önemli karstik arazilerindendir. Karstik arazilerde yeraltına sızan sular, geniş mağara ve tünel sistemleri (yer altı nehri) oluşturur ve daha sonra basınçla gür bir şekilde yeryüzüne çıkar. Bu tip kaynaklara Voklüz denir. Manavgat Şelalesi'nin kaynağı buna iyi bir örnektir.

Açıklama: Falez (yalıyar) oluşumu, dağların kıyıya paralel uzandığı ve kıta sahanlığının dar olduğu yerlerde yaygındır (I, II, IV, V). Ancak III numaralı alan olan Çukurova, akarsu biriktirmesiyle oluşmuş geniş bir delta ovasıdır. Bu alanda kıyı oldukça sığdır ve dağlar içeride kaldığı için falez oluşumu görülmez.

Açıklama: Akarsu rejimi, yıl içindeki akım (debi) değişiklikleridir. Türkiye'de yağışlar belirli mevsimlerde (özellikle kış ve ilkbahar) yoğunlaşır, yazlar ise genellikle kurak geçer. Bu düzensiz yağış rejimi ve ilkbaharda ani kar erimeleri, akarsu debilerinin yıl içinde büyük farklılıklar göstermesine, yani rejimlerinin düzensiz olmasına neden olur.

Açıklama: Haritada gösterilen Güney Marmara ve Göller Yöresi'ni de içine alan alan, önemli fay hatları üzerinde yer alır. Manyas, Ulubat, İznik, Sapanca, Burdur, Acıgöl, Eber, Akşehir gibi Türkiye'nin en bilinen göllerinin çoğu, yer kabuğu hareketleri sonucu oluşan çöküntü alanlarının (graben) suyla dolmasıyla meydana gelmiş tektonik göllerdir.

Açıklama: X ile gösterilen İzmit Körfezi, Türkiye'nin en yoğun sanayi tesislerinin ve nüfusunun bulunduğu bir alandadır. Bu durum endüstriyel ve evsel atıkların körfezi kirletmesine neden olur. Y ile gösterilen Saros Körfezi ise sanayileşmeden uzak kalmış ve kendi kendini temizleyebilen akıntı sistemleri sayesinde Türkiye'nin en temiz deniz alanlarından biridir.

Açıklama: Türkiye'deki barajlar çok amaçlı yapılardır ve temel hedefleri enerji üretmek, sulama ve içme suyu sağlamak, ayrıca taşkınları önlemektir. Ancak Türkiye akarsularının yatak eğimlerinin fazla ve rejimlerinin düzensiz olması, denge profiline ulaşmamış olmaları nedeniyle baraj gölleri üzerinde yapılan taşımacılık faaliyetleri (Fırat üzerindeki feribot seferleri gibi) son derece sınırlıdır ve birincil amaç değildir.