Türkiye'de Sıcaklık

Açıklama: Eğer sıcaklık sadece enleme bağlı olsaydı, izotermlerin doğu-batı yönlü düz çizgiler olması beklenirdi. Eğrilerin sapması ve kapalı alanlar oluşturması; karasallık, denizellik ve yer şekillerinin dolaylı etkileri gibi özel konum faktörlerinin sıcaklık dağılışında enlem kadar, hatta daha fazla etkili olduğunu gösterir.

Açıklama: Gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasındaki fark, yükseltiyle doğru orantılıdır. Bu fark III numaralı merkezde 11°C ile en fazladır, bu da o merkezin en yüksekte (yaklaşık 2200 metre) olduğunu gösterir.

Açıklama: Karasallığın en önemli göstergesi yıllık sıcaklık farkının (amplitüd) fazla olmasıdır. IV (Kırmızı) eğri, en soğuk ayda -10°C'nin altına düşen ve en sıcak ayda 20°C'ye yaklaşan sıcaklıklarıyla en geniş aralığa sahiptir. Bu, tipik bir Doğu Anadolu karasal iklim eğrisidir.

Açıklama: Hissedilen sıcaklığı ve bunaltıcılığı belirleyen bağıl nemdir. Akdeniz yazın çok sıcak olduğu için havanın nem taşıma kapasitesi (maksimum nem) çok artar. Bu nedenle mevcut nem, havayı doygunluğa ulaştıramaz ve bağıl nem düşük kalır. Karadeniz ise daha serin olduğu için hava daha çabuk doygunluğa ulaşır ve bağıl nem yükselir.

Açıklama: Her iki merkez de deniz kenarında ve benzer yükseltidedir. Aralarındaki sıcaklık farkını yaratan temel faktör enlemdir. Ekvator'a daha yakın olan Kocaeli, güneş ışınlarını Rize'ye göre daha büyük açıyla aldığı için daha sıcaktır.

Açıklama: Enleme göre daha kuzeydeki Rize'nin, daha güneydeki Sivas'tan kışın daha soğuk olması beklenir. Ancak Rize'nin denizel, Sivas'ın ise yüksek ve karasal olması gibi özel konum faktörleri bu durumu tersine çevirerek Rize'nin kışını daha ılıman yapar. Diğer şıklar enlem etkisine uygundur.

Açıklama: Normalde güney yamaçların (bakı) daha sıcak olması gerekir. Ancak Karadeniz Dağları'nda, denizin nemli ve ılımanlaştırıcı etkisi (denizellik) o kadar güçlüdür ki, bakı faktörünü bastırır ve kuzey yamaçların daha nemli ve kışın daha ılıman olmasına yol açar.

Açıklama: K (İç Batı Anadolu), L (İç Anadolu) ve M (Doğu Anadolu) noktalarının üçü de deniz etkisinden uzak, iç bölgelerde yer alır. Yükseltileri ve enlemleri farklı olsa da, üçünün de ortak özelliği kışların soğuk geçmesine neden olan karasallıktır.

Açıklama: Fön etkisi, nemli bir hava kütlesinin yüksek bir dağı tırmanıp, diğer yamaçtan alçalmasıyla oluşur. Hem Karadeniz Dağları hem de Toroslar, denizden gelen nemli havayı engelleyen yüksek setler oluşturduğu için, bu dağların arka yamaçlarında fön etkisi sıkça ve belirgin olarak görülür.

Açıklama: Sıcaklık farklarının en az olduğu yerler, nemliliğin yıl boyunca en yüksek olduğu yerlerdir. III numaralı Rize ve çevresi, her mevsim yağışlı olması ve deniz kenarında bulunması nedeniyle Türkiye'de hem günlük hem de yıllık sıcaklık farkının en az olduğu yerdir.

Açıklama: Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Akdeniz Bölgesi'ne göre daha alçak bir platodur. Ortalama yükseltisinin daha fazla olması değil, daha az olması sıcaklığı artıran bir faktördür. Diğer tüm şıklar, bölgenin yazın daha sıcak olmasının nedenleridir.

Açıklama: Akarsu rejimlerinin düzensiz olması, sıcaklık koşullarından çok yağış rejiminin düzensiz olmasıyla ilgilidir. Diğer seçeneklerin hepsi (tarım, turizm, nüfus dağılışı, kalıcı kar sınırı) doğrudan veya dolaylı olarak sıcaklık koşullarının bir sonucudur.