Yeni Sayfa | SÖZEL KAFA

Coğrafya Testi - Türkiye’de Nüfus Projeksiyonları | Test 2 (Düzeltilmiş)

Soru 1

Aşağıdaki tabloda, TÜİK'in 2075 yılı için iki farklı doğurganlık senaryosuna göre öngörülen demografik değerler karşılaştırılmıştır.

Gösterge	Temel Senaryo	Düşük Doğurganlık Senaryosu
Toplam Nüfus	90,1 Milyon	81,2 Milyon
Ortanca Yaş	44,1	47,4
Yaşlı Nüfus Oranı (%65+)	%24,8	%28,9

Bu tabloya göre, düşük doğurganlık senaryosunun gerçekleşmesi durumunda ortaya çıkacak en önemli fark aşağıdakilerden hangisidir?

Açıklama: Düşük doğurganlık senaryosunda, daha az doğum olacağı için genç nüfus oranı düşer. Bu durum, ortanca yaşın ve yaşlı nüfus oranının temel senaryoya göre çok daha fazla artmasına neden olur. Yani, nüfusun yaşlanma süreci belirgin bir şekilde hızlanır.

Soru 2

Aşağıdaki grafikte, Türkiye için öngörülen "potansiyel destek oranı" gösterilmektedir. Bu oran, çalışma çağındaki (15-64 yaş) her 100 kişinin, 65 yaş ve üzerindeki kaç kişiye baktığını ifade eder.

Grafikteki bu eğilim, gelecekte Türkiye'de hangi alanda ciddi bir baskı oluşacağını göstermektedir?

Açıklama: Grafikte, çalışan 100 kişinin bakmakla yükümlü olduğu yaşlı sayısının zamanla hızla arttığı görülmektedir (Destek oranı düşmektedir). Bu durum, daha az sayıda çalışanın daha fazla sayıda emekliyi finanse etmesi anlamına gelir. Bu da doğrudan sosyal güvenlik ve emeklilik sistemleri üzerinde büyük bir mali baskı oluşturur.

Soru 3

Nüfus projeksiyonları, Türkiye nüfusunun durağanlaşacağını ve ardından azalacağını öngörmektedir. Bu durumun olumlu ve olumsuz sonuçları olabilir. Aşağıdakilerden hangisi, nüfus artış hızının düşmesinin olumlu sonuçlarından biri olarak kabul edilebilir?

Açıklama: Daha az nüfus, su, toprak, orman gibi doğal kaynakların daha az tüketilmesi anlamına gelir. Bu durum, çevre üzerindeki baskıyı ve kaynak kıtlığı riskini azaltarak sürdürülebilirliğe katkı sağlayabilir. Diğer seçenekler genellikle nüfus artışının olumlu ya da nüfus azalışının olumsuz sonuçlarıdır.

Soru 4

Türkiye'nin nüfus projeksiyonları, yaşlı nüfus oranının artacağını göstermektedir. Bu demografik değişim, aşağıdaki ekonomik sektörlerden hangisine olan talebi diğerlerine göre daha fazla artıracaktır?

Açıklama: Nüfusun yaşlanması, yaşlıların ihtiyaçlarına yönelik mal ve hizmetlere olan talebi artırır. Bu kapsamda kronik hastalıkların tedavisi, rehabilitasyon, bakım hizmetleri ve sağlık turizmi gibi alanların önemi ve ekonomik payı artacaktır. Diğer sektörler daha çok genç nüfusun talebine bağlıdır.

Soru 5

Aşağıdaki harita, Türkiye'nin 2050 yılı için öngörülen bölgesel yaşlanma eğilimini şematik olarak göstermektedir. Renkli noktalar, belirtilen bölgelerdeki eğilimi temsil etmektedir.

Bu haritadaki dağılışa göre, aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir?

Açıklama: Harita, kırmızı noktaların (yüksek ortanca yaş) batı, kuzey ve kıyı bölgelerinde; yeşil noktaların (düşük ortanca yaş) ise Doğu ve Güneydoğu'da yoğunlaştığını göstermektedir. Bu durum, batı bölgelerinin daha hızlı yaşlandığını ve bu bölgesel demografik farkın gelecekte de devam edeceğini gösterir.

Soru 6

Demografik yapıdaki değişimler, ülkelerin nüfus politikalarını da etkiler. Türkiye'nin gelecekte yaşayacağı öngörülen demografik dönüşüm, aşağıdaki politikalardan hangisini daha önemli hâle getirecektir?

Açıklama: Nüfus projeksiyonları, doğum oranlarının kritik seviyelere düşeceğini ve nüfusun yaşlanacağını öngördüğü için, bu eğilimi yavaşlatmak veya dengelemek amacıyla doğurganlığı teşvik eden politikalar (doğum yardımları, kreş desteği, esnek çalışma saatleri vb.) ülkelerin gündeminde daha önemli bir yer tutmaktadır.

Soru 7

"Demografik borçluluk" kavramı, yaşlı nüfus oranının çok artmasıyla ekonominin ve sosyal güvenlik sisteminin üzerindeki yükün ağırlaşmasını ifade eder. Türkiye'nin nüfus projeksiyonları dikkate alındığında, bu duruma karşı alınabilecek önlemler arasında hangisi yer almaz?

Açıklama: Demografik borçlulukla mücadelede amaç, sistemi sürdürülebilir kılmaktır. Emekli maaşlarını ve sağlık harcamalarını tamamen kesmek, sosyal devlet ilkesine aykırı ve uygulanamaz bir yöntemdir. Diğer seçenekler ise (emeklilik yaşını düzenleme, özel sistemleri teşvik, iş gücünü artırma, verimlilik) bu yükü hafifletmeye yönelik akılcı politikalardır.

Soru 8

Türkiye nüfus projeksiyonları, uluslararası göç hareketlerinin gelecekteki demografik yapı üzerinde önemli bir etken olacağını göstermektedir. Alınacak nitelikli göçün, ülke nüfus yapısına en önemli olumlu katkısı ne olabilir?

Açıklama: Nüfusun yaşlanmasıyla birlikte ortaya çıkacak en önemli sorunlardan biri, belirli sektörlerdeki nitelikli iş gücü açığıdır. Planlı ve seçici bir göç politikasıyla ülkeye kazandırılacak genç ve eğitimli nüfus, bu açığın kapanmasına ve ekonominin dinamizmini korumasına yardımcı olabilir.

Soru 9

Türkiye'de gelecekte yaşanması beklenen demografik değişimler, bölgesel gelişmişlik farklarını daha da önemli hale getirebilir. Aşağıdakilerden hangisi, bu durumun bir yansıması olabilir?

Açıklama: Batı bölgeleri hızla yaşlanırken, Doğu ve Güneydoğu gibi bölgeler genç nüfus yapısını bir süre daha koruyacaktır. Bu durum, bu bölgeleri gelecekte iş gücü potansiyeli açısından daha avantajlı bir konuma getirebilir ve yeni yatırım kararlarında bu demografik yapı etkili olabilir.

Soru 10

Nüfus projeksiyonlarına göre, 2040'lı yıllarda Türkiye nüfusunun "Demografik Fırsat Penceresi" dönemini tamamlayacağı öngörülmektedir. Bu tarihten sonra aşağıdakilerden hangisinin görülmesi beklenir?

Açıklama: Demografik fırsat penceresinin kapanması, çalışma çağındaki nüfusun oranının azalmaya, yaşlı nüfus oranının ise artmaya başlaması demektir. Bu durum, her bir çalışanın bakmakla yükümlü olduğu bağımlı (özellikle yaşlı) nüfus oranının artmasına neden olur.

Soru 11

Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'de nüfusun yaşlanma eğilimini yavaşlatmaya yönelik bir politika önerisi olamaz?

Açıklama: Eğitim seviyesinin artması, genellikle evlilik yaşının yükselmesine ve doğurganlık oranlarının düşmesine neden olan bir faktördür. Dolayısıyla, yükseköğretimi zorunlu hale getirmek, yaşlanma eğilimini yavaşlatmak yerine hızlandırıcı bir etki yapabilir. Diğer seçenekler ise doğurganlığı teşvik etmeye yönelik politikalardır.

Soru 12

Türkiye'nin nüfus projeksiyonları, gelecekteki iş gücü piyasası için önemli ipuçları vermektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu ipuçlarından biri değildir?

Açıklama: Nüfus yaşlansa da, ekonomik gereklilikler ve kadınların iş hayatına daha fazla katılması gibi nedenlerle toplam iş gücüne katılım oranının her sektörde hızla düşmesi beklenmez. Aksine, bu oranın korunması veya artırılması hedeflenir. Diğer seçenekler, yaşlanan nüfusun iş gücü piyasasına olası etkilerini doğru bir şekilde yansıtmaktadır.