Türkiye'de Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık
Hap Notlar - Bölüm 2: Türkiye'de Hayvancılık
Hap Not 1: Hayvancılığın Güçlü ve Zayıf Yönleri
| Güçlü Yönler | Zayıf Yönler / Sorunlar |
|---|---|
| Geniş meralar ve çayırlar bulunur. | Hayvan soyları yerli ve verimsizdir. |
| İklim ve bitki çeşitliliği fazladır. | Mera hayvancılığı yaygındır, verim düşüktür. |
| Hayvan sayısı fazladır. | Yem üretimi yetersiz ve yem fiyatları pahalıdır. |
| Farklı hayvancılık türlerine uygundur. | Meraların aşırı ve erken otlatılması. |
Hap Not 2: Hayvancılığı Geliştirme Yöntemleri
Türkiye'de hayvancılıkta verimi artırmak için yapılması gerekenler şunlardır:
- Hayvan Soylarını Islah Etmek: Yüksek verimli kültür ırklarının yaygınlaştırılması.
- Besi ve Ahır Hayvancılığını Geliştirmek: İklime bağımlılığı azaltan modern yöntemleri benimsemek.
- Meraları Islah Etmek: Aşırı ve erken otlatmayı önlemek.
- Yem Üretimini Artırmak: Kaliteli ve ucuz yem temin etmek.
- Erken Kesimleri Önlemek: Hayvanların verimli yaşa gelmeden kesilmesinin önüne geçmek.
Hap Not 3: Büyükbaş Hayvancılık Yöntemleri
| Yöntem | Özellikleri | Yapıldığı Yerler |
|---|---|---|
| Mera (Otlak) Hayvancılığı | Hayvanların meralarda otlatılmasına dayanır. Doğal koşullara bağlıdır, et ve süt verimi düşüktür. | Yaz yağışlarıyla gür çayırların oluştuğu Erzurum-Kars Bölümü. |
| Besi ve Ahır Hayvancılığı | Modern tesislerde, kaliteli yemlerle yapılır. İklime bağımlılık azdır, verim yüksektir. | Büyük şehirlerin çevresi (tüketim) ve şeker fabrikaları çevresi (küspe). |
Hap Not 4: Önemli Hayvancılık Merkezleri Haritası
Türkiye'de farklı hayvancılık türlerinde bazı iller öne çıkmaktadır. Harita, en fazla hayvan sayısına sahip olan veya üretimiyle özdeşleşen merkezleri göstermektedir. Bu dağılım, coğrafi koşullar ve ekonomik faaliyetlerle doğrudan ilişkilidir.
Hap Not 5: Sığır Yetiştiriciliği
Türkiye'de en yaygın büyükbaş hayvan türüdür. Hem et hem de süt üretiminde önemlidir. Mera hayvancılığı şeklinde Erzurum-Kars'ta, modern besi hayvancılığı şeklinde ise en fazla Konya'da yapılır. Konya'yı Erzurum ve İzmir takip eder.
Hap Not 6: Sığır Yetiştiriciliği Haritası
Sığır yetiştiriciliğinin en yoğun olduğu iller haritada gösterilmiştir. Konya'nın liderliği, besi hayvancılığının ve yem sanayisinin gelişmişliğine; Erzurum ve Kars'ın önemi ise geniş meralara ve çayırlara bağlıdır.
Hap Not 7: Manda Yetiştiriciliği Haritası
Manda, genellikle sulak alanları ve bataklıkları sever. Sütü, kaymak ve yoğurt yapımında oldukça değerlidir. Türkiye'de manda yetiştiriciliğinin en yoğun olduğu il Samsun'dur. Onu Tokat ve Diyarbakır izler.
Hap Not 8: Koyun Yetiştiriciliği
Türkiye'de sayısı en fazla olan hayvandır. İklim ve yer şekillerine uyumu kolaydır. Özellikle bozkır bitki örtüsünün yaygın olduğu karasal iklim bölgelerinde yetiştirilir. Et, süt ve yün üretiminde önemlidir. Karaman ve Merinos gibi türleri bulunur.
Hap Not 9: Koyun Yetiştiriciliği Haritası
Türkiye'de koyun varlığının en fazla olduğu il Van'dır. Van'ı sırasıyla Konya ve Şanlıurfa takip eder. Bu illerin geniş bozkırlara ve step alanlarına sahip olması, koyun yetiştiriciliği için elverişli koşullar sunar.
Hap Not 10: Kıl Keçisi Yetiştiriciliği
Sarp ve engebeli arazilerde, özellikle makilik alanlarda kolayca yaşayabilen bir türdür. Ormanlara zarar verdiği gerekçesiyle sayısı devlet tarafından kontrol altında tutulmaya çalışılmaktadır. En yoğun olarak Akdeniz Bölgesi'ndeki Toros Dağları'nda yetiştirilir.
Hap Not 11: Kıl Keçisi Haritası
Kıl keçisi yetiştiriciliğinde en önde gelen il Mersin'dir. Mersin'i Antalya ve Şırnak takip eder. Bu illerin dağlık ve makilik arazi yapısı, kıl keçisi için doğal bir yaşam alanı oluşturur.
Hap Not 12: Tiftik Keçisi (Ankara Keçisi) Haritası
"Angora" veya "moher" adı verilen değerli yünü (tiftiği) için yetiştirilir. Anavatanı Anadolu'dur ve en çok karasal iklimin bozkırlarında yaşar. Adından da anlaşılacağı gibi, en fazla Ankara'da yetiştirilir.
Hap Not 13: Kümes Hayvancılığı
Tavuk, hindi, ördek gibi hayvanların et ve yumurta üretimi için beslenmesidir. İklimden etkilenmez. Bu nedenle büyük tüketim merkezleri olan büyük şehirlerin çevresinde modern tesislerde (entegre tesisler) yoğunlaşmıştır.
Hap Not 14: Kümes Hayvancılığı Haritası
Türkiye'de kümes hayvancılığında en gelişmiş il Manisa'dır. Onu Balıkesir ve Bolu gibi yine büyük pazarlara yakın iller takip eder. Bu durum, üretimin tüketim alanlarına yakın olma prensibini doğrular.
Hap Not 15: Arıcılık
Bitki çeşitliliğinin fazla olduğu yerlerde gelişen bir faaliyettir. İklim olaylarından en çok etkilenen hayvancılık türüdür. Türkiye, coğrafi çeşitliliği sayesinde arıcılık için büyük bir potansiyele sahiptir. Genellikle "gezginci arıcılık" şeklinde yapılır.
Hap Not 16: Arıcılık Haritası
Bal üretiminde Türkiye'nin lideri Ordu'dur. İkinci sırada Adana, üçüncü sırada ise çam balı üretimiyle öne çıkan Muğla yer alır. Bu illerin zengin bitki örtüsü, arıcılığın gelişmesini sağlamıştır.
Hap Not 17: İpek Böcekçiliği
İpek böceği tırtılının dut yaprağı yiyerek oluşturduğu kozadan ipek elde etme faaliyetidir. Suni ipeğin yaygınlaşmasıyla eski önemini yitirmiştir. En fazla üretim Diyarbakır'da yapılmaktadır.
Hap Not 18: İpek Böcekçiliği Haritası
Günümüzde ipek böcekçiliği üretiminde Diyarbakır lider konumdadır. Onu Antalya, Ankara ve Batman gibi iller takip etmektedir. Bu faaliyet, dut ağaçlarının yetiştirilebildiği alanlarda yoğunlaşır.
Hap Not 19: Balıkçılık Türleri
| Balıkçılık Türü | Açıklama | Önemli Alanlar |
|---|---|---|
| Deniz Balıkçılığı | Denizlerde yapılan avcılıktır. Türkiye'de üretimin %80'inden fazlası denizlerden sağlanır. | En fazla avcılık Karadeniz'de yapılır (suyun serin ve oksijenin bol olması). Çeşitlilik ise Akdeniz'de fazladır. |
| Tatlı Su Balıkçılığı | Göllerde ve akarsularda yapılır. | Beyşehir ve Eğirdir gölleri önemlidir. |
| Kültür Balıkçılığı | Özel havuz veya ağ kafeslerde balık yetiştiriciliğidir. | En fazla Ege Bölgesi kıyılarında (özellikle Muğla) yapılır. |
Hap Not 20: Türkiye'de Balıkçılık Haritası
Türkiye'de balıkçılık faaliyetlerinin dağılışı haritada gösterilmiştir. Avcılıkta Doğu Karadeniz, kültür balıkçılığında Ege kıyıları (Muğla), tatlı su balıkçılığında ise Göller Yöresi öne çıkan alanlardır. İstanbul ve Çanakkale boğazları balıkların göç yolu üzerinde olduğu için önemlidir.
Türkiye'de Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık
Hap Notlar - Bölüm 2: Türkiye'de Hayvancılık
Hap Not 1: Hayvancılığın Güçlü ve Zayıf Yönleri
| Güçlü Yönler | Zayıf Yönler / Sorunlar |
|---|---|
| Geniş meralar ve çayırlar bulunur. | Hayvan soyları yerli ve verimsizdir. |
| İklim ve bitki çeşitliliği fazladır. | Mera hayvancılığı yaygındır, verim düşüktür. |
| Hayvan sayısı fazladır. | Yem üretimi yetersiz ve yem fiyatları pahalıdır. |
| Farklı hayvancılık türlerine uygundur. | Meraların aşırı ve erken otlatılması. |
Hap Not 2: Hayvancılığı Geliştirme Yöntemleri
Türkiye'de hayvancılıkta verimi artırmak için yapılması gerekenler şunlardır:
- Hayvan Soylarını Islah Etmek: Yüksek verimli kültür ırklarının yaygınlaştırılması.
- Besi ve Ahır Hayvancılığını Geliştirmek: İklime bağımlılığı azaltan modern yöntemleri benimsemek.
- Meraları Islah Etmek: Aşırı ve erken otlatmayı önlemek.
- Yem Üretimini Artırmak: Kaliteli ve ucuz yem temin etmek.
- Erken Kesimleri Önlemek: Hayvanların verimli yaşa gelmeden kesilmesinin önüne geçmek.
Hap Not 3: Büyükbaş Hayvancılık Yöntemleri
| Yöntem | Özellikleri | Yapıldığı Yerler |
|---|---|---|
| Mera (Otlak) Hayvancılığı | Hayvanların meralarda otlatılmasına dayanır. Doğal koşullara bağlıdır, et ve süt verimi düşüktür. | Yaz yağışlarıyla gür çayırların oluştuğu Erzurum-Kars Bölümü. |
| Besi ve Ahır Hayvancılığı | Modern tesislerde, kaliteli yemlerle yapılır. İklime bağımlılık azdır, verim yüksektir. | Büyük şehirlerin çevresi (tüketim) ve şeker fabrikaları çevresi (küspe). |
Hap Not 4: Önemli Hayvancılık Merkezleri Haritası
Türkiye'de farklı hayvancılık türlerinde bazı iller öne çıkmaktadır. Harita, en fazla hayvan sayısına sahip olan veya üretimiyle özdeşleşen merkezleri göstermektedir. Bu dağılım, coğrafi koşullar ve ekonomik faaliyetlerle doğrudan ilişkilidir.
Hap Not 5: Sığır Yetiştiriciliği
Türkiye'de en yaygın büyükbaş hayvan türüdür. Hem et hem de süt üretiminde önemlidir. Mera hayvancılığı şeklinde Erzurum-Kars'ta, modern besi hayvancılığı şeklinde ise en fazla Konya'da yapılır. Konya'yı Erzurum ve İzmir takip eder.
Hap Not 6: Sığır Yetiştiriciliği Haritası
Sığır yetiştiriciliğinin en yoğun olduğu iller haritada gösterilmiştir. Konya'nın liderliği, besi hayvancılığının ve yem sanayisinin gelişmişliğine; Erzurum ve Kars'ın önemi ise geniş meralara ve çayırlara bağlıdır.
Hap Not 7: Manda Yetiştiriciliği Haritası
Manda, genellikle sulak alanları ve bataklıkları sever. Sütü, kaymak ve yoğurt yapımında oldukça değerlidir. Türkiye'de manda yetiştiriciliğinin en yoğun olduğu il Samsun'dur. Onu Tokat ve Diyarbakır izler.
Hap Not 8: Koyun Yetiştiriciliği
Türkiye'de sayısı en fazla olan hayvandır. İklim ve yer şekillerine uyumu kolaydır. Özellikle bozkır bitki örtüsünün yaygın olduğu karasal iklim bölgelerinde yetiştirilir. Et, süt ve yün üretiminde önemlidir. Karaman ve Merinos gibi türleri bulunur.
Hap Not 9: Koyun Yetiştiriciliği Haritası
Türkiye'de koyun varlığının en fazla olduğu il Van'dır. Van'ı sırasıyla Konya ve Şanlıurfa takip eder. Bu illerin geniş bozkırlara ve step alanlarına sahip olması, koyun yetiştiriciliği için elverişli koşullar sunar.
Hap Not 10: Kıl Keçisi Yetiştiriciliği
Sarp ve engebeli arazilerde, özellikle makilik alanlarda kolayca yaşayabilen bir türdür. Ormanlara zarar verdiği gerekçesiyle sayısı devlet tarafından kontrol altında tutulmaya çalışılmaktadır. En yoğun olarak Akdeniz Bölgesi'ndeki Toros Dağları'nda yetiştirilir.
Hap Not 11: Kıl Keçisi Haritası
Kıl keçisi yetiştiriciliğinde en önde gelen il Mersin'dir. Mersin'i Antalya ve Şırnak takip eder. Bu illerin dağlık ve makilik arazi yapısı, kıl keçisi için doğal bir yaşam alanı oluşturur.
Hap Not 12: Tiftik Keçisi (Ankara Keçisi) Haritası
"Angora" veya "moher" adı verilen değerli yünü (tiftiği) için yetiştirilir. Anavatanı Anadolu'dur ve en çok karasal iklimin bozkırlarında yaşar. Adından da anlaşılacağı gibi, en fazla Ankara'da yetiştirilir.
Hap Not 13: Kümes Hayvancılığı
Tavuk, hindi, ördek gibi hayvanların et ve yumurta üretimi için beslenmesidir. İklimden etkilenmez. Bu nedenle büyük tüketim merkezleri olan büyük şehirlerin çevresinde modern tesislerde (entegre tesisler) yoğunlaşmıştır.
Hap Not 14: Kümes Hayvancılığı Haritası
Türkiye'de kümes hayvancılığında en gelişmiş il Manisa'dır. Onu Balıkesir ve Bolu gibi yine büyük pazarlara yakın iller takip eder. Bu durum, üretimin tüketim alanlarına yakın olma prensibini doğrular.
Hap Not 15: Arıcılık
Bitki çeşitliliğinin fazla olduğu yerlerde gelişen bir faaliyettir. İklim olaylarından en çok etkilenen hayvancılık türüdür. Türkiye, coğrafi çeşitliliği sayesinde arıcılık için büyük bir potansiyele sahiptir. Genellikle "gezginci arıcılık" şeklinde yapılır.
Hap Not 16: Arıcılık Haritası
Bal üretiminde Türkiye'nin lideri Ordu'dur. İkinci sırada Adana, üçüncü sırada ise çam balı üretimiyle öne çıkan Muğla yer alır. Bu illerin zengin bitki örtüsü, arıcılığın gelişmesini sağlamıştır.
Hap Not 17: İpek Böcekçiliği
İpek böceği tırtılının dut yaprağı yiyerek oluşturduğu kozadan ipek elde etme faaliyetidir. Suni ipeğin yaygınlaşmasıyla eski önemini yitirmiştir. En fazla üretim Diyarbakır'da yapılmaktadır.
Hap Not 18: İpek Böcekçiliği Haritası
Günümüzde ipek böcekçiliği üretiminde Diyarbakır lider konumdadır. Onu Antalya, Ankara ve Batman gibi iller takip etmektedir. Bu faaliyet, dut ağaçlarının yetiştirilebildiği alanlarda yoğunlaşır.
Hap Not 19: Balıkçılık Türleri
| Balıkçılık Türü | Açıklama | Önemli Alanlar |
|---|---|---|
| Deniz Balıkçılığı | Denizlerde yapılan avcılıktır. Türkiye'de üretimin %80'inden fazlası denizlerden sağlanır. | En fazla avcılık Karadeniz'de yapılır (suyun serin ve oksijenin bol olması). Çeşitlilik ise Akdeniz'de fazladır. |
| Tatlı Su Balıkçılığı | Göllerde ve akarsularda yapılır. | Beyşehir ve Eğirdir gölleri önemlidir. |
| Kültür Balıkçılığı | Özel havuz veya ağ kafeslerde balık yetiştiriciliğidir. | En fazla Ege Bölgesi kıyılarında (özellikle Muğla) yapılır. |
Hap Not 20: Türkiye'de Balıkçılık Haritası
Türkiye'de balıkçılık faaliyetlerinin dağılışı haritada gösterilmiştir. Avcılıkta Doğu Karadeniz, kültür balıkçılığında Ege kıyıları (Muğla), tatlı su balıkçılığında ise Göller Yöresi öne çıkan alanlardır. İstanbul ve Çanakkale boğazları balıkların göç yolu üzerinde olduğu için önemlidir.