Osmanlı Devleti Kültür ve Medeniyeti
TEST - 6
Soru 1: Osmanlı Devleti'nde, şehzadeleri sancaklarda eğitmekle görevli tecrübeli devlet adamlarına verilen unvan aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D) Lala
Açıklama: Osmanlılarda, sancaklara yönetici olarak atanan şehzadeleri devlet yönetimi konusunda eğiten tecrübeli devlet adamlarına "Lala" denirdi. Atabey ise Selçuklulardaki karşılığıdır.
Soru 2: Osmanlı Devleti'nde, hazinenin gelirlerini en üst düzeye çıkarma ve giderlerini en alt düzeyde tutma anlayışına dayanan ekonomik ilke hangisidir?
Doğru Cevap: C) Fiskalizm
Açıklama: Fiskalizm, Osmanlı ekonomi politikasının üç temel ilkesinden biridir ve hazine gelirlerini daima en yüksek seviyede tutmayı amaçlar. İaşecilik halkın refahını, Gelenekçilik ise mevcut düzeni korumayı hedefler.
Soru 3: Osmanlı ordusunda, Balkanlar'daki Hristiyan tebaadan oluşan ve ordunun atlarına bakmakla görevli olan geri hizmet birliği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Voynuklar
Açıklama: Voynuklar, Balkanlar'daki Hristiyanlardan oluşturulan ve barış zamanı ordunun atlarına bakan, savaş zamanı ise geri hizmetlerde kullanılan yardımcı bir askeri sınıftı.
Soru 4: Osmanlı Devleti'nde, bir vakfın şartlarını, gelir kaynaklarını ve nasıl yönetileceğini belirten belgeye ne ad verilir?
Doğru Cevap: D) Vakfiye
Açıklama: Vakfiye, vakfın anayasası niteliğindedir ve vakfın tüm işleyiş kurallarını içerir. Mevkuf vakfedilen mal, mütevelli ise vakfın yöneticisidir.
Soru 5: Osmanlı Devleti'nde, kapıkulu askerlerinin üç ayda bir aldıkları maaşa ne ad verilirdi?
Doğru Cevap: A) Ulufe
Açıklama: Ulufe, Yeniçeriler başta olmak üzere Kapıkulu askerlerine üç ayda bir ödenen maaştır. Cülus ise padişah değişikliğinde verilen bahşiştir.
Soru 6: Osmanlı Devleti'nde, divan kararlarının ve diğer resmî belgelerin üzerine padişahın imzası olan tuğrayı çeken görevli kimdir?
Doğru Cevap: B) Nişancı
Açıklama: Nişancı, Kalemiye sınıfının başı olup, padişahın tuğrasını çekmek, tahrir defterlerini tutmak ve örfi kanunları bilmek gibi önemli görevleri vardı.
Soru 7: Osmanlı mimarisinde, cami, medrese, türbe gibi yapıların duvarlarını süslemek için kullanılan, renkli cam parçalarının birleştirilmesiyle oluşturulan sanat dalı hangisidir?
Doğru Cevap: C) Vitray
Açıklama: Vitray, renkli cam parçalarının kurşun şeritlerle birleştirilerek lehimlenmesiyle yapılan bir süsleme sanatıdır ve özellikle cami pencerelerinde kullanılmıştır.
Soru 8: Osmanlı Devleti'nde, toprağını izinsiz terk eden veya üç yıl üst üste boş bırakan köylüden alınan vergi aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D) Çiftbozan
Açıklama: Çiftbozan vergisi, tımar sisteminde üretimin sürekliliğini sağlamak amacıyla konulmuş bir ceza vergisidir. Toprağını sebepsiz yere ekmeyen köylüden alınırdı.
Soru 9: Klasik dönemde Osmanlı Devleti'nin en önemli tersanesi ve donanma merkezi neresiydi?
Doğru Cevap: C) Haliç (Tersane-i Amire)
Açıklama: İlk tersane Orhan Bey döneminde Karamürsel'de kurulsa da, İstanbul'un fethinden sonra Haliç'te kurulan Tersane-i Amire, Osmanlı donanmasının en büyük ve en önemli merkezi haline gelmiştir.
Soru 10: "Gül Koklayan Fatih" portresiyle tanınan ve Fatih Sultan Mehmet tarafından İtalya'dan getirtilen ressamın etkisiyle Osmanlı'da portreciliği başlatan sanatçı kimdir?
Doğru Cevap: A) Nakkaş Sinan Bey
Açıklama: Fatih, resmini yaptıran ilk padişahtır ve İtalyan ressam Bellini'ye portresini yaptırmıştır. Ancak "Gül Koklayan Fatih" minyatürü, Bellini'nin üslubundan etkilenen saray nakkaşı Sinan Bey'e aittir. Bu eser, minyatür sanatından portreye geçişin bir örneğidir.
Soru 11: Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nde şer'i hukukun kaynakları arasında yer almaz?
Doğru Cevap: E) Padişah Fermanları
Açıklama: Şer'i hukuk, temelini İslam dininden alır. Kur'an, Sünnet (Peygamberin söz ve davranışları), İcma (İslam alimlerinin ortak görüşü) ve Kıyas (akıl yürütme) şer'i hukukun ana kaynaklarıdır. Padişah fermanları ise örfi hukukun kaynağını oluşturur.
Soru 12: Osmanlı ordusunda, savaş sırasında kale surlarında tünel kazan, fitil döşeyen ve patlayıcıları ateşleyen teknik sınıf aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Lağımcılar
Açıklama: Lağımcılar, özellikle kale kuşatmalarında tünel (lağım) kazarak surları yıkma veya kaleye sızma görevini üstlenen önemli bir teknik sınıftı.
Soru 13: Osmanlı Devleti'nde, sadrazam sefere çıktığında veya hastalandığında ona vekalet eden görevliye ne ad verilirdi?
Doğru Cevap: C) Sadaret Kethüdası (Kaymakamı)
Açıklama: Sadrazam, başkentten ayrıldığında yerine Sadaret Kethüdası (veya Sadaret Kaymakamı) vekalet eder ve devlet işlerini onun adına yürütürdü.
Soru 14: Lale Devri'nin ünlü şairi olup, şiirlerinde dönemin zevk, eğlence ve yaşam tarzını yansıtan ve "İstanbul Şairi" olarak bilinen sanatçı kimdir?
Doğru Cevap: A) Nedim
Açıklama: Nedim, Lale Devri'nin sembol şairidir. Şarkı türünün en önemli temsilcisi olup, şiirlerinde İstanbul'u, dönemin sosyal yaşamını ve eğlencelerini canlı bir dille anlatmıştır.
Soru 15: Osmanlı Devleti'nde, hazineye ait paranın ve değerli eşyaların saklandığı, devletin iç hazinesi olarak kabul edilen saray bölümü hangisidir?
Doğru Cevap: B) Hazine-i Hassa
Açıklama: Osmanlı hazinesi iki bölümden oluşurdu. Hazine-i Amire (veya Hazine-i Birun) devletin genel hazinesiyken, Hazine-i Hassa (veya Enderun Hazinesi) doğrudan padişaha ait olan özel hazineydi.
Soru 16: Osmanlı Devleti'nde, savaş zamanı ordunun geçeceği yollar üzerinde haberleşmeyi ve konaklamayı sağlayan teşkilat aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Menzil Teşkilatı
Açıklama: Menzil Teşkilatı, özellikle sefer zamanlarında ordunun ve devlet görevlilerinin haberleşme, konaklama ve ulaşım ihtiyaçlarını karşılamak için ana yollar üzerinde belirli aralıklarla kurulmuş olan bir istasyon ağıydı.
Soru 17: Osmanlı hukuk sisteminde görülen aşağıdaki uygulamalardan hangisi, halkın şikâyetlerini doğrudan padişaha iletebildiği bir mekanizmadır?
Doğru Cevap: C) Ayak Divanı
Açıklama: Ayak Divanı, olağanüstü durumlarda veya padişahın tebdil-i kıyafet gezerken halkın şikayetlerini dinlemek için aniden topladığı bir divandır. Bu, halkın doğrudan en yetkili makama ulaşabildiği önemli bir adalet arama yoluydu.
Soru 18: Osmanlı Devleti'nde, gelirleri 20.000 ile 100.000 akçe arasında olan ve orta dereceli devlet memurlarına verilen dirlik toprağı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C) Zeamet
Açıklama: Dirlik sistemi toprağın gelirine göre üçe ayrılırdı: Has (100.000 akçeden fazla), Zeamet (20.000-100.000 akçe arası) ve Tımar (3.000-20.000 akçe arası). Zeametler genellikle kadı, subaşı gibi orta dereceli görevlilere verilirdi.
Soru 19: Osmanlı Devleti'nde, Avrupa'yı örnek alarak kurulan ilk askeri teknik okul aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Hendesehane
Açıklama: I. Mahmut döneminde, Humbaracı Ahmet Paşa'nın (Comte de Bonneval) gayretleriyle 1734'te kurulan Hendesehane, Batı tarzında subay yetiştiren ilk teknik okuldur. Diğer mühendishaneler ve Harbiye bu okulun devamı niteliğindedir.
Soru 20: Fatih Kanunnamesi'nde yer alan "Ülke padişahındır." anlayışı, aşağıdaki Türk devlet geleneği anlayışlarından hangisinde köklü bir değişikliğe yol açmıştır?
Doğru Cevap: B) Ülkenin Hanedanın Ortak Malı Sayılması
Açıklama: İslamiyet öncesi Türk devletlerinden beri devam eden "ülke hanedanın ortak malıdır" anlayışı, sık sık taht kavgalarına neden oluyordu. Fatih, bu anlayışı değiştirerek "ülke padişahındır" ilkesini getirmiş ve kardeş katlini yasallaştırarak merkezi otoriteyi mutlak hale getirmeyi amaçlamıştır.
Osmanlı Devleti Kültür ve Medeniyeti
TEST - 6
Soru 1: Osmanlı Devleti'nde, şehzadeleri sancaklarda eğitmekle görevli tecrübeli devlet adamlarına verilen unvan aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D) Lala
Açıklama: Osmanlılarda, sancaklara yönetici olarak atanan şehzadeleri devlet yönetimi konusunda eğiten tecrübeli devlet adamlarına "Lala" denirdi. Atabey ise Selçuklulardaki karşılığıdır.
Soru 2: Osmanlı Devleti'nde, hazinenin gelirlerini en üst düzeye çıkarma ve giderlerini en alt düzeyde tutma anlayışına dayanan ekonomik ilke hangisidir?
Doğru Cevap: C) Fiskalizm
Açıklama: Fiskalizm, Osmanlı ekonomi politikasının üç temel ilkesinden biridir ve hazine gelirlerini daima en yüksek seviyede tutmayı amaçlar. İaşecilik halkın refahını, Gelenekçilik ise mevcut düzeni korumayı hedefler.
Soru 3: Osmanlı ordusunda, Balkanlar'daki Hristiyan tebaadan oluşan ve ordunun atlarına bakmakla görevli olan geri hizmet birliği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Voynuklar
Açıklama: Voynuklar, Balkanlar'daki Hristiyanlardan oluşturulan ve barış zamanı ordunun atlarına bakan, savaş zamanı ise geri hizmetlerde kullanılan yardımcı bir askeri sınıftı.
Soru 4: Osmanlı Devleti'nde, bir vakfın şartlarını, gelir kaynaklarını ve nasıl yönetileceğini belirten belgeye ne ad verilir?
Doğru Cevap: D) Vakfiye
Açıklama: Vakfiye, vakfın anayasası niteliğindedir ve vakfın tüm işleyiş kurallarını içerir. Mevkuf vakfedilen mal, mütevelli ise vakfın yöneticisidir.
Soru 5: Osmanlı Devleti'nde, kapıkulu askerlerinin üç ayda bir aldıkları maaşa ne ad verilirdi?
Doğru Cevap: A) Ulufe
Açıklama: Ulufe, Yeniçeriler başta olmak üzere Kapıkulu askerlerine üç ayda bir ödenen maaştır. Cülus ise padişah değişikliğinde verilen bahşiştir.
Soru 6: Osmanlı Devleti'nde, divan kararlarının ve diğer resmî belgelerin üzerine padişahın imzası olan tuğrayı çeken görevli kimdir?
Doğru Cevap: B) Nişancı
Açıklama: Nişancı, Kalemiye sınıfının başı olup, padişahın tuğrasını çekmek, tahrir defterlerini tutmak ve örfi kanunları bilmek gibi önemli görevleri vardı.
Soru 7: Osmanlı mimarisinde, cami, medrese, türbe gibi yapıların duvarlarını süslemek için kullanılan, renkli cam parçalarının birleştirilmesiyle oluşturulan sanat dalı hangisidir?
Doğru Cevap: C) Vitray
Açıklama: Vitray, renkli cam parçalarının kurşun şeritlerle birleştirilerek lehimlenmesiyle yapılan bir süsleme sanatıdır ve özellikle cami pencerelerinde kullanılmıştır.
Soru 8: Osmanlı Devleti'nde, toprağını izinsiz terk eden veya üç yıl üst üste boş bırakan köylüden alınan vergi aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D) Çiftbozan
Açıklama: Çiftbozan vergisi, tımar sisteminde üretimin sürekliliğini sağlamak amacıyla konulmuş bir ceza vergisidir. Toprağını sebepsiz yere ekmeyen köylüden alınırdı.
Soru 9: Klasik dönemde Osmanlı Devleti'nin en önemli tersanesi ve donanma merkezi neresiydi?
Doğru Cevap: C) Haliç (Tersane-i Amire)
Açıklama: İlk tersane Orhan Bey döneminde Karamürsel'de kurulsa da, İstanbul'un fethinden sonra Haliç'te kurulan Tersane-i Amire, Osmanlı donanmasının en büyük ve en önemli merkezi haline gelmiştir.
Soru 10: "Gül Koklayan Fatih" portresiyle tanınan ve Fatih Sultan Mehmet tarafından İtalya'dan getirtilen ressamın etkisiyle Osmanlı'da portreciliği başlatan sanatçı kimdir?
Doğru Cevap: A) Nakkaş Sinan Bey
Açıklama: Fatih, resmini yaptıran ilk padişahtır ve İtalyan ressam Bellini'ye portresini yaptırmıştır. Ancak "Gül Koklayan Fatih" minyatürü, Bellini'nin üslubundan etkilenen saray nakkaşı Sinan Bey'e aittir. Bu eser, minyatür sanatından portreye geçişin bir örneğidir.
Soru 11: Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nde şer'i hukukun kaynakları arasında yer almaz?
Doğru Cevap: E) Padişah Fermanları
Açıklama: Şer'i hukuk, temelini İslam dininden alır. Kur'an, Sünnet (Peygamberin söz ve davranışları), İcma (İslam alimlerinin ortak görüşü) ve Kıyas (akıl yürütme) şer'i hukukun ana kaynaklarıdır. Padişah fermanları ise örfi hukukun kaynağını oluşturur.
Soru 12: Osmanlı ordusunda, savaş sırasında kale surlarında tünel kazan, fitil döşeyen ve patlayıcıları ateşleyen teknik sınıf aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Lağımcılar
Açıklama: Lağımcılar, özellikle kale kuşatmalarında tünel (lağım) kazarak surları yıkma veya kaleye sızma görevini üstlenen önemli bir teknik sınıftı.
Soru 13: Osmanlı Devleti'nde, sadrazam sefere çıktığında veya hastalandığında ona vekalet eden görevliye ne ad verilirdi?
Doğru Cevap: C) Sadaret Kethüdası (Kaymakamı)
Açıklama: Sadrazam, başkentten ayrıldığında yerine Sadaret Kethüdası (veya Sadaret Kaymakamı) vekalet eder ve devlet işlerini onun adına yürütürdü.
Soru 14: Lale Devri'nin ünlü şairi olup, şiirlerinde dönemin zevk, eğlence ve yaşam tarzını yansıtan ve "İstanbul Şairi" olarak bilinen sanatçı kimdir?
Doğru Cevap: A) Nedim
Açıklama: Nedim, Lale Devri'nin sembol şairidir. Şarkı türünün en önemli temsilcisi olup, şiirlerinde İstanbul'u, dönemin sosyal yaşamını ve eğlencelerini canlı bir dille anlatmıştır.
Soru 15: Osmanlı Devleti'nde, hazineye ait paranın ve değerli eşyaların saklandığı, devletin iç hazinesi olarak kabul edilen saray bölümü hangisidir?
Doğru Cevap: B) Hazine-i Hassa
Açıklama: Osmanlı hazinesi iki bölümden oluşurdu. Hazine-i Amire (veya Hazine-i Birun) devletin genel hazinesiyken, Hazine-i Hassa (veya Enderun Hazinesi) doğrudan padişaha ait olan özel hazineydi.
Soru 16: Osmanlı Devleti'nde, savaş zamanı ordunun geçeceği yollar üzerinde haberleşmeyi ve konaklamayı sağlayan teşkilat aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Menzil Teşkilatı
Açıklama: Menzil Teşkilatı, özellikle sefer zamanlarında ordunun ve devlet görevlilerinin haberleşme, konaklama ve ulaşım ihtiyaçlarını karşılamak için ana yollar üzerinde belirli aralıklarla kurulmuş olan bir istasyon ağıydı.
Soru 17: Osmanlı hukuk sisteminde görülen aşağıdaki uygulamalardan hangisi, halkın şikâyetlerini doğrudan padişaha iletebildiği bir mekanizmadır?
Doğru Cevap: C) Ayak Divanı
Açıklama: Ayak Divanı, olağanüstü durumlarda veya padişahın tebdil-i kıyafet gezerken halkın şikayetlerini dinlemek için aniden topladığı bir divandır. Bu, halkın doğrudan en yetkili makama ulaşabildiği önemli bir adalet arama yoluydu.
Soru 18: Osmanlı Devleti'nde, gelirleri 20.000 ile 100.000 akçe arasında olan ve orta dereceli devlet memurlarına verilen dirlik toprağı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C) Zeamet
Açıklama: Dirlik sistemi toprağın gelirine göre üçe ayrılırdı: Has (100.000 akçeden fazla), Zeamet (20.000-100.000 akçe arası) ve Tımar (3.000-20.000 akçe arası). Zeametler genellikle kadı, subaşı gibi orta dereceli görevlilere verilirdi.
Soru 19: Osmanlı Devleti'nde, Avrupa'yı örnek alarak kurulan ilk askeri teknik okul aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Hendesehane
Açıklama: I. Mahmut döneminde, Humbaracı Ahmet Paşa'nın (Comte de Bonneval) gayretleriyle 1734'te kurulan Hendesehane, Batı tarzında subay yetiştiren ilk teknik okuldur. Diğer mühendishaneler ve Harbiye bu okulun devamı niteliğindedir.
Soru 20: Fatih Kanunnamesi'nde yer alan "Ülke padişahındır." anlayışı, aşağıdaki Türk devlet geleneği anlayışlarından hangisinde köklü bir değişikliğe yol açmıştır?
Doğru Cevap: B) Ülkenin Hanedanın Ortak Malı Sayılması
Açıklama: İslamiyet öncesi Türk devletlerinden beri devam eden "ülke hanedanın ortak malıdır" anlayışı, sık sık taht kavgalarına neden oluyordu. Fatih, bu anlayışı değiştirerek "ülke padişahındır" ilkesini getirmiş ve kardeş katlini yasallaştırarak merkezi otoriteyi mutlak hale getirmeyi amaçlamıştır.