Doğru Cevap: C) Bizans'ın güçlü ve merkeziyetçi yapısından faydalanılması

Açıklama: Osmanlı Beyliği kurulduğu sırada Bizans İmparatorluğu güçlü ve merkeziyetçi bir yapıda değil, tam aksine iç karışıklıklar ve tekfur denilen yerel valilerin merkezi dinlememesi gibi sorunlarla zayıf durumdaydı. Bu durum, Osmanlı'nın büyümesini kolaylaştıran bir faktördür, faydalanılacak bir güç unsuru değildir.

Doğru Cevap: A) Divan-ı Hümayun'un kurulması

Açıklama: Divan-ı Hümayun, devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı en üst yönetim organıdır. Bu organın kurulması, beylik yapısından daha organize ve merkezi bir devlet yapısına geçildiğinin en net göstergesidir. Diğer seçenekler daha çok askeri, siyasi ve ekonomik gelişmelerdir.

Doğru Cevap: B) Sürekli ve merkeze bağlı bir ordu için asker kaynağı oluşturmak

Açıklama: Pençik sistemi, savaşta ele geçirilen esirlerin beşte birinin orduya alınması esasına dayanır. Bu sistem, sonradan Devşirme sistemine dönüşecek ve Osmanlı'nın merkez ordusu olan Kapıkulu Ocağı'nın (özellikle Yeniçerilerin) temel asker kaynağını oluşturacaktır.

Doğru Cevap: C) I. Murat

Açıklama: Geleneksel Türk devlet anlayışında "Ülke hanedanın ortak malıdır" ilkesi geçerliydi. Bu durum taht kavgalarını artırıyordu. I. Murat, bu anlayışı değiştirerek taht kavgalarını azaltmak ve merkezi otoriteyi güçlendirmek amacıyla "Ülke padişah ve oğullarının ortak malıdır." ilkesini getirmiştir.

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: İskan politikası çok yönlü bir stratejidir. Hem fethedilen toprakları demografik olarak Türkleştirerek kalıcılığı sağlar, hem Anadolu'daki konargöçer unsurları kontrol altına alarak yerleşik hayata geçirir, hem de bu yerleşimleri gelecekteki fetihler için birer üs olarak kullanır. Dolayısıyla her üç öncül de iskan politikasının hedefleri arasındadır.

Doğru Cevap: D) Bizans'ın güçlü bir donanmaya sahip olması

Açıklama: Bu dönemde Bizans İmparatorluğu'nun donanması, eski gücünden çok uzaktı ve Osmanlı donanmasına karşı ciddi bir tehdit oluşturacak kapasitede değildi. Kuşatmaların başarısız olmasında doğudan gelen tehditler (Karamanoğulları ve Timur) ve Haçlı saldırıları ile surların sağlamlığı gibi faktörler etkili olmuştur.

Doğru Cevap: A) Anadolu Türk siyasi birliğinin bozulması

Açıklama: Ankara Savaşı'ndan sonra Timur, Osmanlı'ya katılmış olan Anadolu beyliklerinin çoğunu yeniden kurdurmuştur. Bu durum, I. Bayezid'in büyük çabalarla sağladığı Anadolu Türk siyasi birliğini tamamen ortadan kaldırmış ve Osmanlı Devleti'ni 11 yıl süren bir taht kavgası (Fetret Devri) dönemine sokmuştur. Bu, devletin bekası için en büyük tehdidi oluşturmuştur.

Doğru Cevap: C) İstimalet Politikası

Açıklama: İstimalet, yani hoşgörü politikası, Osmanlı'nın fethettiği yerlerdeki halkın dinine, diline ve geleneklerine saygı göstermesi, adaletli bir yönetim kurması ve ağır vergiler almamasıdır. Bu politika, Balkan halkının Osmanlı yönetimini benimsemesini sağlamış ve devletin en zayıf anında bile (Fetret Devri) büyük isyanların çıkmasını engellemiştir.

Doğru Cevap: E) Fetret Devri'ne son vererek devleti dağılmaktan kurtarması

Açıklama: Ankara Savaşı sonrası başlayan ve 11 yıl süren Fetret Devri, Osmanlı Devleti'ni dağılmanın eşiğine getirmiştir. I. Mehmet'in kardeşlerini yenerek taht mücadelesine son vermesi ve tek başına padişah olması, devleti yeniden toparlayıp bir bütün haline getirmesini sağlamıştır. Bu nedenle "ikinci kurucu" olarak anılır.

Doğru Cevap: A) Türklerin Balkanlardan atılamayacağının kesinleşmesi

Açıklama: Varna ve özellikle II. Kosova Savaşları'nda Haçlı ordularının ağır yenilgiler alması, Avrupa'nın Türkleri Balkanlardan çıkarma umutlarını sona erdirmiştir. II. Kosova Savaşı'ndan sonra Avrupalılar savunmaya, Osmanlılar ise yaklaşık iki yüzyıl sürecek olan taarruz pozisyonuna geçmiştir. Bu nedenle bu savaşlar Balkanlardaki Türk varlığını kesinleştirmiştir.

Doğru Cevap: B) Gönüllü Türkmenler

Açıklama: Yaya ve Müsellem ordusu, fetihlere katılan ancak düzensiz olan Türkmen aşiret kuvvetlerinin düzenli bir yapıya kavuşturulmasıyla oluşturulmuştur. Bu askerler, sefer zamanı maaş alır, barış zamanı ise kendilerine verilen toprağı ekerek geçimlerini sağlarlardı. Dolayısıyla temelini gönüllü Türkmenler oluşturur.

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Osmanlılar, Anadolu'da birliği sağlamak için öncelikle barışçıl yolları denemişlerdir. Germiyanoğullarından çeyiz yoluyla, Hamitoğullarından ise para karşılığı toprak satın alarak topraklarını genişletmişlerdir. Karamanoğulları gibi direnen beyliklerle ise savaş yoluyla mücadele etmişlerdir.

Doğru Cevap: A) Osman Bey'in, Ahi lideri Şeyh Edebali'nin kızıyla evlenmesi

Açıklama: Ahiler, Anadolu'da hem ekonomik hem de sosyal ve siyasi olarak büyük bir güce sahipti. Osman Bey'in, dönemin en saygın Ahi lideri olan Şeyh Edebali'nin kızı Bala Hatun ile evlenmesi, Ahilerin siyasi, ekonomik ve manevi desteğinin Osmanlı Beyliği'ne yönelmesini sağlamış ve bu durum beyliğin büyümesinde kilit rol oynamıştır.

Doğru Cevap: E) II. Kosova Savaşı

Açıklama: Sırpsındığı, I. Kosova, Niğbolu ve Varna savaşları Haçlı saldırılarına karşı yapılan savunma savaşları olsalar da, Haçlıların saldırıları devam etmiştir. Ancak 1448'deki II. Kosova zaferi, Haçlıların son büyük saldırısı olmuş ve bu yenilgiden sonra Avrupalılar savunmaya çekilirken Türkler taarruza geçmiştir. Bu nedenle Balkanlardaki Türk egemenliğini kesinleştiren savaş olarak kabul edilir.

Doğru Cevap: B) Eğitim ve Adalet

Açıklama: Medreseler, Osmanlı Devleti'nin temel eğitim kurumlarıdır. Bu kurumlarda sadece din eğitimi değil, aynı zamanda hukuk, tıp, matematik gibi alanlarda da eğitim verilirdi. Medreselerden mezun olanlar kadı (yargıç) ve müderris (öğretmen) gibi görevlere atanırdı. Dolayısıyla medresenin kurulması, eğitim ve adalet sistemlerinin temellerinin atıldığını gösterir.

Doğru Cevap: A) Osmanlı tarihindeki ilk dinî ve sosyal nitelikli halk ayaklanması olması

Açıklama: Şeyh Bedrettin, ortak mülkiyet gibi fikirleri savunarak özellikle Fetret Devri'nin yarattığı sosyal ve ekonomik sıkıntılardan etkilenen kitleleri peşinden sürüklemiştir. İsyan, hem dini motifler taşıması hem de geniş halk kitlelerini etkilemesi nedeniyle Osmanlı tarihindeki ilk büyük dini ve sosyal içerikli ayaklanma olarak kabul edilir.

Doğru Cevap: D) Adalet ve eğitim işleri

Açıklama: Kazasker (kadıasker), ilmiye sınıfının başındaki en önemli görevlilerden biriydi. Başlıca görevleri, kadıların (yargıç) ve müderrislerin (medrese hocası) atanması ve denetlenmesiydi. Dolayısıyla hem adalet sisteminin hem de eğitim sisteminin en tepesindeki sorumlu kişiydi.

Doğru Cevap: B) I. Bayezid

Açıklama: 1402 yılında Ankara'da Timur ile yaptığı savaşı kaybeden Yıldırım Bayezid, esir düşmüş ve esaret altında vefat etmiştir. Bu olay, Osmanlı tarihinde bir padişahın esir düştüğü tek örnektir ve devleti Fetret Devri'ne sokmuştur.

Doğru Cevap: C) İstimalet

Açıklama: İstimalet, yani hoşgörü politikası, Osmanlı fetihlerinin kalıcı olmasındaki en önemli unsurlardan biridir. Bu politika sayesinde Balkanlardaki halk, kendi yöneticilerinin baskıcı yönetimleri yerine Osmanlı'nın adaletli ve hoşgörülü yönetimini tercih etmiş ve devlete bağlılıkları artmıştır.

Doğru Cevap: A) Yeni bir Haçlı seferinin düzenlenmesine

Açıklama: Avrupalı devletler, Osmanlı tahtında küçük yaşta ve tecrübesiz bir padişahın oturmasını fırsat bilerek Edirne-Segedin Antlaşması'nı bozmuş ve büyük bir Haçlı ordusuyla saldırıya geçmişlerdir. Bu durum, 1444 Varna Savaşı'na neden olmuştur.