Görsel Coğrafya Testi: Madenler
Test - 3
Soru 1
Aşağıdaki haritada Türkiye'nin krom yataklarının dağılışı ve işleme tesislerinin (ferrokrom) yerleri gösterilmiştir.
Haritadaki bilgilere göre, Antalya'daki ferrokrom tesisinin kuruluş yeri seçiminde hangi faktör öncelikli olmuştur?
Açıklama: Haritada görüldüğü gibi, Antalya'da zengin krom yatakları bulunmamaktadır. Tesis, Muğla-Fethiye-Köyceğiz havzasından gelen hammaddeyi işlemek ve ürettiği ferrokromu liman aracılığıyla kolayca ihraç etmek amacıyla bu konuma kurulmuştur. Bu durum, sanayide ulaşım ve pazarlama olanaklarının önemini gösterir.
Soru 2
Aşağıdaki tabloda Türkiye'nin bazı madenlerinin özellikleri verilmiştir.
| Maden | Başlıca Çıkarım Alanı | Özellik / Kullanım Alanı |
|---|---|---|
| I | Eskişehir | Hafif, gözenekli, süs eşyası yapımı |
| II | Erzurum | Organik kökenli, yarı değerli süs taşı |
| III | Afyonkarahisar, Muğla | Aşındırıcı, endüstriyel parlatma |
| IV | Bursa - Uludağ | Çok yüksek erime noktası, ampul teli |
Tabloda numaralandırılmış madenler sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Tablodaki bilgiler madenleri açıkça tanımlamaktadır: I-Eskişehir ile özdeşleşen lületaşı. II-Erzurum'da çıkarılan organik kökenli Oltu taşı. III-Ege bölgesinde yoğunlaşan ve aşındırıcı olarak kullanılan zımpara taşı. IV-Bursa-Uludağ'da çıkarılan ve yüksek erime noktasıyla bilinen volfram (tungsten).
Soru 3
Aşağıdaki haritada Türkiye'de uranyum ve toryum gibi radyoaktif madenlerin bulunduğu başlıca alanlar gösterilmiştir.
Haritaya göre, Türkiye'nin en zengin toryum yataklarının bulunduğu ve bu potansiyeliyle geleceğin enerji kaynağı olarak görülen alan hangisidir?
Açıklama: Türkiye, toryum rezervleri bakımından dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Bilinen en büyük ve en zengin toryum yatakları Eskişehir'in Sivrihisar ilçesi çevresinde yer almaktadır. Yozgat, Manisa ve Aydın ise daha çok uranyum yatakları ile bilinmektedir.
Soru 4
Aşağıda, Türkiye'nin önemli bir maden ihracat kaleminin yıllara göre değerini gösteren bir grafik verilmiştir. Bu maden, özellikle inşaat ve dekorasyon sektöründe kullanılmaktadır.
Grafikteki bu artış eğilimi, aşağıdakilerden hangisiyle en az ilişkilidir?
Açıklama: Türkiye'de mermer sektörünün büyümesinde özel sektörün dinamizmi, yatırımları ve rekabet gücü büyük rol oynamıştır. Mermer yataklarının önemli bir kısmı özel sektör tarafından işletilmektedir, dolayısıyla devlet tekeli söz konusu değildir. Diğer tüm seçenekler, ihracattaki artışın temel nedenleri arasındadır.
Soru 5
Aşağıdaki haritada beş farklı madenin Türkiye'deki en önemli çıkarım alanı işaretlenmiştir.
Aşağıdaki maden-merkez eşleştirmelerinden hangisi haritadaki yerlerden biriyle yapılamaz?
Açıklama: Haritadaki merkezler şunlardır: I-Balıkesir/Bigadiç (Bor), II-Sivas/Divriği (Demir), III-Mardin/Mazıdağı (Fosfat), IV-Konya/Seydişehir (Boksit), V-Elazığ/Guleman (Krom). Barit yatakları ise daha çok Antalya, Kahramanmaraş ve Muş'ta yoğunlaşmıştır, dolayısıyla IV numaralı Konya/Seydişehir ile eşleşmez.
Soru 6
Aşağıdaki haritada Türkiye'de alüminyumun hammaddesi olan boksit madeninin çıkarıldığı ve işlendiği yerler gösterilmiştir.
Haritadaki bilgilere göre, Türkiye'nin tek alüminyum işleme tesisinin Seydişehir'de kurulmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Alüminyumun boksitten elde edilmesi (elektroliz) yoğun enerji gerektiren bir süreçtir. Seydişehir tesisi, hem bölgedeki boksit yataklarına (hammadde) hem de Oymapınar gibi hidroelektrik santrallerine (enerji kaynağı) yakınlığı nedeniyle bu konuma kurulmuştur.
Soru 7
Doğu Anadolu Bölgesi, maden çeşitliliği bakımından Türkiye'nin en zengin bölgelerinden biridir. Aşağıdakilerden hangisi, bu bölgede çıkarımı yapılan ve ekonomik değere sahip olan madenlerden biri değildir?
Açıklama: Demir (Malatya-Hekimhan), krom (Elazığ-Guleman), Oltu taşı (Erzurum) ve bakır (Elazığ-Maden) Doğu Anadolu Bölgesi'nde çıkarılan önemli madenlerdir. Ancak bor mineralleri, bu bölgede değil, Güney Marmara'daki Balıkesir, Kütahya, Bursa ve Eskişehir çevresinde yoğunlaşmıştır.
Soru 8
Süs eşyası ve pipo yapımında kullanılan, "beyaz altın" olarak da bilinen, çıkarıldığında yumuşak olup havayla temas edince sertleşen lületaşı madeninin Türkiye'deki en önemli ve tek ticari çıkarma alanı aşağıdaki illerden hangisidir?
Açıklama: Lületaşı, dünya üzerinde ticari olarak hemen hemen sadece Eskişehir ve çevresinde çıkarılan, gözenekli ve hafif bir madendir. Erzurum ise Oltu taşı ile ünlüdür.
Soru 9
Aşağıdaki haritada, ateşe dayanıklı tuğla ve çeşitli sanayi ürünlerinin yapımında kullanılan bir madenin çıkarıldığı başlıca yerler gösterilmiştir.
Bu maden aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Haritada gösterilen Eskişehir, Kütahya ve Konya, Türkiye'nin en önemli manyezit yataklarının bulunduğu alanlardır. Manyezit, yüksek sıcaklıklara dayanıklılığı nedeniyle özellikle refrakter (ateşe dayanıklı) tuğla üretiminde kullanılır.
Soru 10
Türkiye, dünya mermer rezervleri ve ihracatı açısından lider ülkelerden biridir. Mermer yatakları ülke geneline yayılmış olmakla birlikte, özellikle desen ve renk çeşitliliğinin en fazla olduğu, bu nedenle "mermerin başkenti" olarak anılan ilimiz aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Afyonkarahisar, çok eski zamanlardan beri işletilen zengin ve çeşitli mermer yatakları nedeniyle Türkiye'nin mermer merkezi olarak kabul edilir. Elazığ'ın vişne mermeri ve Balıkesir'in Marmara Adası mermeri de ünlü olmakla birlikte, çeşitlilik ve genel unvan Afyonkarahisar'a aittir.
Soru 11
Türkiye'de madencilikle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Açıklama: Türkiye, bor ve mermer gibi madenleri önemli miktarda ihraç etse de; fosfat, taş kömürü, demir cevheri gibi sanayinin temel girdisi olan birçok madeni ithal etmektedir. Bu nedenle genel dış ticarette maden ithalatına ödenen miktar, maden ihracatından elde edilen gelirden daha fazladır.
Soru 12
Aşağıdaki haritada, Türkiye'de çıkarılan iki farklı metalik madenin başlıca yatakları gösterilmiştir.
Genellikle bir arada bulunan ve paslanmaya karşı koruyucu kaplamalarda, akü imalatında ve lehimcilikte kullanılan bu madenler sırasıyla hangileridir?
Açıklama: Kurşun ve çinko cevherleri, jeolojik olarak genellikle aynı yataklarda bir arada bulunur. Haritada gösterilen Elazığ (Keban), Yozgat (Akdağmadeni) ve Giresun (Espiye) gibi merkezler, Türkiye'nin en önemli kurşun-çinko yataklarının bulunduğu alanlardır.
Görsel Coğrafya Testi: Madenler
Test - 3
Soru 1
Aşağıdaki haritada Türkiye'nin krom yataklarının dağılışı ve işleme tesislerinin (ferrokrom) yerleri gösterilmiştir.
Haritadaki bilgilere göre, Antalya'daki ferrokrom tesisinin kuruluş yeri seçiminde hangi faktör öncelikli olmuştur?
Açıklama: Haritada görüldüğü gibi, Antalya'da zengin krom yatakları bulunmamaktadır. Tesis, Muğla-Fethiye-Köyceğiz havzasından gelen hammaddeyi işlemek ve ürettiği ferrokromu liman aracılığıyla kolayca ihraç etmek amacıyla bu konuma kurulmuştur. Bu durum, sanayide ulaşım ve pazarlama olanaklarının önemini gösterir.
Soru 2
Aşağıdaki tabloda Türkiye'nin bazı madenlerinin özellikleri verilmiştir.
| Maden | Başlıca Çıkarım Alanı | Özellik / Kullanım Alanı |
|---|---|---|
| I | Eskişehir | Hafif, gözenekli, süs eşyası yapımı |
| II | Erzurum | Organik kökenli, yarı değerli süs taşı |
| III | Afyonkarahisar, Muğla | Aşındırıcı, endüstriyel parlatma |
| IV | Bursa - Uludağ | Çok yüksek erime noktası, ampul teli |
Tabloda numaralandırılmış madenler sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Tablodaki bilgiler madenleri açıkça tanımlamaktadır: I-Eskişehir ile özdeşleşen lületaşı. II-Erzurum'da çıkarılan organik kökenli Oltu taşı. III-Ege bölgesinde yoğunlaşan ve aşındırıcı olarak kullanılan zımpara taşı. IV-Bursa-Uludağ'da çıkarılan ve yüksek erime noktasıyla bilinen volfram (tungsten).
Soru 3
Aşağıdaki haritada Türkiye'de uranyum ve toryum gibi radyoaktif madenlerin bulunduğu başlıca alanlar gösterilmiştir.
Haritaya göre, Türkiye'nin en zengin toryum yataklarının bulunduğu ve bu potansiyeliyle geleceğin enerji kaynağı olarak görülen alan hangisidir?
Açıklama: Türkiye, toryum rezervleri bakımından dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Bilinen en büyük ve en zengin toryum yatakları Eskişehir'in Sivrihisar ilçesi çevresinde yer almaktadır. Yozgat, Manisa ve Aydın ise daha çok uranyum yatakları ile bilinmektedir.
Soru 4
Aşağıda, Türkiye'nin önemli bir maden ihracat kaleminin yıllara göre değerini gösteren bir grafik verilmiştir. Bu maden, özellikle inşaat ve dekorasyon sektöründe kullanılmaktadır.
Grafikteki bu artış eğilimi, aşağıdakilerden hangisiyle en az ilişkilidir?
Açıklama: Türkiye'de mermer sektörünün büyümesinde özel sektörün dinamizmi, yatırımları ve rekabet gücü büyük rol oynamıştır. Mermer yataklarının önemli bir kısmı özel sektör tarafından işletilmektedir, dolayısıyla devlet tekeli söz konusu değildir. Diğer tüm seçenekler, ihracattaki artışın temel nedenleri arasındadır.
Soru 5
Aşağıdaki haritada beş farklı madenin Türkiye'deki en önemli çıkarım alanı işaretlenmiştir.
Aşağıdaki maden-merkez eşleştirmelerinden hangisi haritadaki yerlerden biriyle yapılamaz?
Açıklama: Haritadaki merkezler şunlardır: I-Balıkesir/Bigadiç (Bor), II-Sivas/Divriği (Demir), III-Mardin/Mazıdağı (Fosfat), IV-Konya/Seydişehir (Boksit), V-Elazığ/Guleman (Krom). Barit yatakları ise daha çok Antalya, Kahramanmaraş ve Muş'ta yoğunlaşmıştır, dolayısıyla IV numaralı Konya/Seydişehir ile eşleşmez.
Soru 6
Aşağıdaki haritada Türkiye'de alüminyumun hammaddesi olan boksit madeninin çıkarıldığı ve işlendiği yerler gösterilmiştir.
Haritadaki bilgilere göre, Türkiye'nin tek alüminyum işleme tesisinin Seydişehir'de kurulmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Alüminyumun boksitten elde edilmesi (elektroliz) yoğun enerji gerektiren bir süreçtir. Seydişehir tesisi, hem bölgedeki boksit yataklarına (hammadde) hem de Oymapınar gibi hidroelektrik santrallerine (enerji kaynağı) yakınlığı nedeniyle bu konuma kurulmuştur.
Soru 7
Doğu Anadolu Bölgesi, maden çeşitliliği bakımından Türkiye'nin en zengin bölgelerinden biridir. Aşağıdakilerden hangisi, bu bölgede çıkarımı yapılan ve ekonomik değere sahip olan madenlerden biri değildir?
Açıklama: Demir (Malatya-Hekimhan), krom (Elazığ-Guleman), Oltu taşı (Erzurum) ve bakır (Elazığ-Maden) Doğu Anadolu Bölgesi'nde çıkarılan önemli madenlerdir. Ancak bor mineralleri, bu bölgede değil, Güney Marmara'daki Balıkesir, Kütahya, Bursa ve Eskişehir çevresinde yoğunlaşmıştır.
Soru 8
Süs eşyası ve pipo yapımında kullanılan, "beyaz altın" olarak da bilinen, çıkarıldığında yumuşak olup havayla temas edince sertleşen lületaşı madeninin Türkiye'deki en önemli ve tek ticari çıkarma alanı aşağıdaki illerden hangisidir?
Açıklama: Lületaşı, dünya üzerinde ticari olarak hemen hemen sadece Eskişehir ve çevresinde çıkarılan, gözenekli ve hafif bir madendir. Erzurum ise Oltu taşı ile ünlüdür.
Soru 9
Aşağıdaki haritada, ateşe dayanıklı tuğla ve çeşitli sanayi ürünlerinin yapımında kullanılan bir madenin çıkarıldığı başlıca yerler gösterilmiştir.
Bu maden aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Haritada gösterilen Eskişehir, Kütahya ve Konya, Türkiye'nin en önemli manyezit yataklarının bulunduğu alanlardır. Manyezit, yüksek sıcaklıklara dayanıklılığı nedeniyle özellikle refrakter (ateşe dayanıklı) tuğla üretiminde kullanılır.
Soru 10
Türkiye, dünya mermer rezervleri ve ihracatı açısından lider ülkelerden biridir. Mermer yatakları ülke geneline yayılmış olmakla birlikte, özellikle desen ve renk çeşitliliğinin en fazla olduğu, bu nedenle "mermerin başkenti" olarak anılan ilimiz aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Afyonkarahisar, çok eski zamanlardan beri işletilen zengin ve çeşitli mermer yatakları nedeniyle Türkiye'nin mermer merkezi olarak kabul edilir. Elazığ'ın vişne mermeri ve Balıkesir'in Marmara Adası mermeri de ünlü olmakla birlikte, çeşitlilik ve genel unvan Afyonkarahisar'a aittir.
Soru 11
Türkiye'de madencilikle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Açıklama: Türkiye, bor ve mermer gibi madenleri önemli miktarda ihraç etse de; fosfat, taş kömürü, demir cevheri gibi sanayinin temel girdisi olan birçok madeni ithal etmektedir. Bu nedenle genel dış ticarette maden ithalatına ödenen miktar, maden ihracatından elde edilen gelirden daha fazladır.
Soru 12
Aşağıdaki haritada, Türkiye'de çıkarılan iki farklı metalik madenin başlıca yatakları gösterilmiştir.
Genellikle bir arada bulunan ve paslanmaya karşı koruyucu kaplamalarda, akü imalatında ve lehimcilikte kullanılan bu madenler sırasıyla hangileridir?
Açıklama: Kurşun ve çinko cevherleri, jeolojik olarak genellikle aynı yataklarda bir arada bulunur. Haritada gösterilen Elazığ (Keban), Yozgat (Akdağmadeni) ve Giresun (Espiye) gibi merkezler, Türkiye'nin en önemli kurşun-çinko yataklarının bulunduğu alanlardır.