KPSS Tarih Mini Deneme: Osmanlı Kültür ve Medeniyeti (20 Soru)
Soruları cevaplayın ve bitirdiğinizde "Denemeyi Bitir" butonuna tıklayarak sonuçlarınızı ve çözümleri görün.
Sonuçlarınız
Hesaplanıyor...
Soru 1: Osmanlı Devleti'nde padişahın mutlak vekili olarak atadığı, en yetkili yönetici aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (C) Sadrazam
Analiz: Sadrazam, padişahtan sonra en yetkili devlet adamıdır ve padişahın mührünü taşırdı. Kazasker adalet ve eğitim, Defterdar maliye, Nişancı yazışma ve toprak kayıtları, Şeyhülislam ise dini konulardan sorumluydu.
Soru 2: Osmanlı Devleti'nde divan toplantılarında alınan kararların kaydedildiği defterlere ne ad verilir?
Doğru Cevap: (A) Mühimme Defterleri
Analiz: Divan-ı Hümayun'da alınan önemli kararlar Mühimme Defterleri'ne kaydedilirdi. Tahrir, arazi ve nüfus; Şer'iyye Sicilleri, mahkeme; Vakfiyeler, vakıf; Tereke ise miras kayıtlarıdır.
Soru 3: Osmanlı ordusunda, doğrudan padişaha bağlı, maaşlı ve sürekli askerlerden oluşan merkez ordusuna ne ad verilir?
Doğru Cevap: (B) Kapıkulu Ordusu
Analiz: Kapıkulu Ocağı, merkezde bulunan, ulufe denilen maaşı alan, padişaha bağlı profesyonel askerlerdir. Eyalet askerleri (Tımarlı Sipahiler dahil) taşrada bulunur ve Tımar sistemine dayanır. Akıncı ve Azaplar yardımcı kuvvetlerdir.
Soru 4: Osmanlı Devleti'nde savaş esirlerinin beşte birinin asker olarak yetiştirilmesi sistemine ne ad verilir?
Doğru Cevap: (D) Pençik Sistemi
Analiz: Pençik, Farsça "beşte bir" anlamına gelir ve savaş esirlerinin beşte birinin asker yapılmasıdır. Devşirme ise Hristiyan tebaadan çocuk alınmasıdır. Gulam, daha önceki Türk-İslam devletlerinde görülen benzer bir sistemdir.
Soru 5: Osmanlı Devleti'nde gelirleri doğrudan devlet hazinesine aktarılan topraklara ne ad verilir?
Doğru Cevap: (A) Mukataa Arazi
Analiz: Mukataa arazilerin gelirleri, genellikle iltizam sistemi aracılığıyla doğrudan hazineye giderdi. Dirlik (Has, Zeamet, Tımar) gelirleri hizmet karşılığı verilirdi. Vakıf gelirleri hayır işlerine, Mülk ise şahıslara aitti.
Soru 6: Osmanlı hukuk sisteminde kadıların verdiği kararlara itiraz merci neresiydi?
Doğru Cevap: (E) Kazasker
Analiz: Kazasker, Divan-ı Hümayun'da adalet işlerinden sorumluydu ve kadıların kararlarına yapılan itirazları incelerdi. Aynı zamanda kadı ve müderris atamalarını yapardı.
Soru 7: Osmanlı Devleti'nde esnaf ve zanaatkarların örgütlendiği, fiyatları ve kaliteyi denetleyen teşkilata ne ad verilir?
Doğru Cevap: (C) Lonca
Analiz: Lonca teşkilatı, Ahi teşkilatının devamı niteliğinde olup esnaf dayanışmasını sağlar, usta-kalfa-çırak ilişkisini düzenler, üretimin kalitesini ve fiyatları denetlerdi.
Soru 8: Osmanlı Devleti'nde padişahın tuğrasını çeken, fethedilen toprakları defterlere kaydeden Divan üyesi kimdir?
Doğru Cevap: (B) Nişancı
Analiz: Nişancı, padişah adına çıkarılan belgelere tuğra çeker, dirlik topraklarının kayıtlarını tutar (tahrir) ve örfi kanunları iyi bilirdi. Reisülküttap daha sonra dış işlerinden sorumlu olarak Nişancı'dan ayrılmıştır.
Soru 9: Osmanlı Devleti'nde, devlet adamı yetiştirmek amacıyla saray içinde kurulan eğitim kurumu hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Enderun Mektebi
Analiz: Enderun, sarayın iç bölümünde yer alan ve genellikle devşirme kökenli çocukların devlet hizmeti için eğitildiği okuldu. Sıbyan mektebi ilkokul, Medrese orta ve yükseköğretim, Darülfünun ise modern üniversitenin temelidir.
Soru 10: Osmanlı toplum yapısında, yönetilen kesimi ifade eden genel kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (E) Reaya
Analiz: Osmanlı'da toplum temel olarak yönetenler (Askeri sınıf) ve yönetilenler (Reaya) olarak ikiye ayrılırdı. Reaya, vergi veren, üretim yapan halk kesimini ifade eder. Diğer şıklar yönetici sınıfın kollarını (Seyfiye-askeri/idari, İlmiye-din/hukuk/eğitim, Kalemiye-bürokrasi) belirtir.
Soru 11: Osmanlı Devleti'nde gelirleri padişahın annesi, eşleri ve kızlarına ayrılan topraklara ne ad verilirdi?
Doğru Cevap: (C) Paşmaklık
Analiz: Paşmaklık, saray kadınlarının masrafları için ayrılan Miri arazi türüdür. Ocaklık kale muhafızlarına, Yurtluk sınır boylarındaki görevlilere ayrılırdı. Has, geliri en yüksek dirlik türüydü.
Soru 12: Osmanlı mimarisinde cami, medrese, kütüphane, hamam gibi yapıların bir arada bulunduğu komplekslere ne ad verilir?
Doğru Cevap: (B) Külliye
Analiz: Külliye, merkezinde genellikle bir cami bulunan ve etrafında çeşitli sosyal, dini ve eğitim yapılarının yer aldığı mimari topluluktur. Bedesten kapalı çarşı, İmaret aşevi, Kervansaray konaklama yeri, Arasta ise açık çarşıdır.
Soru 13: Osmanlı Devleti'nde Hristiyan ve Yahudi gibi gayrimüslim tebaanın din ve vicdan özgürlüğüne sahip olarak kendi hukuklarına göre yönetildiği sisteme ne denir?
Doğru Cevap: (D) Millet Sistemi
Analiz: Millet sistemi, Osmanlı toplumunu etnik kökene göre değil, dini inanca göre sınıflandırır ve her cemaatin kendi iç işlerinde (evlenme, boşanma, miras vb.) kendi hukukunu uygulamasını sağlardı.
Soru 14: Osmanlı maliyesinde, bir bölgenin vergi gelirlerinin belirli bir bedel karşılığında peşin olarak satılması usulüne ne ad verilir?
Doğru Cevap: (A) İltizam
Analiz: İltizam sisteminde, vergiyi toplama hakkını açık artırmayla alan kişiye "mültezim" denirdi. Müsadere, devletin haksız kazanç sağlayan görevlilerin malına el koymasıdır.
Soru 15: Osmanlı sarayında padişahın özel hayatının geçtiği, ailesi ve cariyelerin bulunduğu bölüme ne ad verilir?
Doğru Cevap: (C) Harem
Analiz: Harem, padişahın ailesiyle birlikte yaşadığı özel alandır. Enderun saray okulu, Birun sarayın dış hizmetlerinin görüldüğü bölüm, Divan devlet işlerinin görüşüldüğü meclistir.
Soru 16: Osmanlı Devleti'nde örfi hukukun temel kaynağı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (B) Padişah fermanları ve töre
Analiz: Osmanlı hukuku Şer'i ve Örfi olarak ikiye ayrılırdı. Şer'i hukukun kaynağı İslam dinidir. Örfi hukukun kaynağı ise eski Türk gelenekleri (töre) ve padişahın emirleri (ferman, kanunname) idi.
Soru 17: Osmanlı sanatında, kitapları süslemek amacıyla yapılan küçük boyutlu, perspektifsiz resimlere ne ad verilir?
Doğru Cevap: (E) Minyatür
Analiz: Minyatür, genellikle kitap sayfalarında yer alan, derinlik hissi verilmeyen, ayrıntılı ve renkli resim sanatıdır. Hat güzel yazı, Tezhip yaldızlama, Çini seramik, Ebru ise su üzerine boya damlatma sanatıdır.
Soru 18: Osmanlı Devleti'nde eyaletlerde güvenliği sağlayan, savaş zamanında orduya katılan ve dirlik sahibi olan askerî sınıfa ne ad verilir?
Doğru Cevap: (A) Tımarlı Sipahi
Analiz: Tımarlı Sipahiler, Osmanlı ordusunun en kalabalık bölümünü oluşturan atlı askerlerdi. Geçimlerini ve asker besleme masraflarını kendilerine verilen dirlik (tımar) topraklarından karşılarlardı. Diğer şıklar Kapıkulu Ocağı veya donanma askerleridir.
Soru 19: Osmanlı Devleti'nde günümüzdeki Dışişleri Bakanı'na denk gelen ve XVII. yüzyıldan itibaren önemi artan Divan üyesi kimdir?
Doğru Cevap: (D) Reisülküttap
Analiz: Başlangıçta Nişancı'ya bağlı katiplerin başı olan Reisülküttap, zamanla devletin dış ilişkilerinin artmasıyla önem kazanmış ve fiilen Dışişleri Bakanı gibi görev yapmıştır.
Soru 20: Mimar Sinan'ın "ustalık eserim" olarak nitelendirdiği ve Edirne'de bulunan cami aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (C) Selimiye Camii
Analiz: Mimar Sinan, İstanbul'daki Şehzade Camii'ni "çıraklık", Süleymaniye Camii'ni "kalfalık" ve Edirne'deki Selimiye Camii'ni "ustalık" eseri olarak tanımlamıştır. Sultanahmet Camii Mimar Sedefkar Mehmet Ağa'nın eseridir.
KPSS Tarih Mini Deneme: Osmanlı Kültür ve Medeniyeti (20 Soru)
Soruları cevaplayın ve bitirdiğinizde "Denemeyi Bitir" butonuna tıklayarak sonuçlarınızı ve çözümleri görün.
Sonuçlarınız
Hesaplanıyor...
Soru 1: Osmanlı Devleti'nde padişahın mutlak vekili olarak atadığı, en yetkili yönetici aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (C) Sadrazam
Analiz: Sadrazam, padişahtan sonra en yetkili devlet adamıdır ve padişahın mührünü taşırdı. Kazasker adalet ve eğitim, Defterdar maliye, Nişancı yazışma ve toprak kayıtları, Şeyhülislam ise dini konulardan sorumluydu.
Soru 2: Osmanlı Devleti'nde divan toplantılarında alınan kararların kaydedildiği defterlere ne ad verilir?
Doğru Cevap: (A) Mühimme Defterleri
Analiz: Divan-ı Hümayun'da alınan önemli kararlar Mühimme Defterleri'ne kaydedilirdi. Tahrir, arazi ve nüfus; Şer'iyye Sicilleri, mahkeme; Vakfiyeler, vakıf; Tereke ise miras kayıtlarıdır.
Soru 3: Osmanlı ordusunda, doğrudan padişaha bağlı, maaşlı ve sürekli askerlerden oluşan merkez ordusuna ne ad verilir?
Doğru Cevap: (B) Kapıkulu Ordusu
Analiz: Kapıkulu Ocağı, merkezde bulunan, ulufe denilen maaşı alan, padişaha bağlı profesyonel askerlerdir. Eyalet askerleri (Tımarlı Sipahiler dahil) taşrada bulunur ve Tımar sistemine dayanır. Akıncı ve Azaplar yardımcı kuvvetlerdir.
Soru 4: Osmanlı Devleti'nde savaş esirlerinin beşte birinin asker olarak yetiştirilmesi sistemine ne ad verilir?
Doğru Cevap: (D) Pençik Sistemi
Analiz: Pençik, Farsça "beşte bir" anlamına gelir ve savaş esirlerinin beşte birinin asker yapılmasıdır. Devşirme ise Hristiyan tebaadan çocuk alınmasıdır. Gulam, daha önceki Türk-İslam devletlerinde görülen benzer bir sistemdir.
Soru 5: Osmanlı Devleti'nde gelirleri doğrudan devlet hazinesine aktarılan topraklara ne ad verilir?
Doğru Cevap: (A) Mukataa Arazi
Analiz: Mukataa arazilerin gelirleri, genellikle iltizam sistemi aracılığıyla doğrudan hazineye giderdi. Dirlik (Has, Zeamet, Tımar) gelirleri hizmet karşılığı verilirdi. Vakıf gelirleri hayır işlerine, Mülk ise şahıslara aitti.
Soru 6: Osmanlı hukuk sisteminde kadıların verdiği kararlara itiraz merci neresiydi?
Doğru Cevap: (E) Kazasker
Analiz: Kazasker, Divan-ı Hümayun'da adalet işlerinden sorumluydu ve kadıların kararlarına yapılan itirazları incelerdi. Aynı zamanda kadı ve müderris atamalarını yapardı.
Soru 7: Osmanlı Devleti'nde esnaf ve zanaatkarların örgütlendiği, fiyatları ve kaliteyi denetleyen teşkilata ne ad verilir?
Doğru Cevap: (C) Lonca
Analiz: Lonca teşkilatı, Ahi teşkilatının devamı niteliğinde olup esnaf dayanışmasını sağlar, usta-kalfa-çırak ilişkisini düzenler, üretimin kalitesini ve fiyatları denetlerdi.
Soru 8: Osmanlı Devleti'nde padişahın tuğrasını çeken, fethedilen toprakları defterlere kaydeden Divan üyesi kimdir?
Doğru Cevap: (B) Nişancı
Analiz: Nişancı, padişah adına çıkarılan belgelere tuğra çeker, dirlik topraklarının kayıtlarını tutar (tahrir) ve örfi kanunları iyi bilirdi. Reisülküttap daha sonra dış işlerinden sorumlu olarak Nişancı'dan ayrılmıştır.
Soru 9: Osmanlı Devleti'nde, devlet adamı yetiştirmek amacıyla saray içinde kurulan eğitim kurumu hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Enderun Mektebi
Analiz: Enderun, sarayın iç bölümünde yer alan ve genellikle devşirme kökenli çocukların devlet hizmeti için eğitildiği okuldu. Sıbyan mektebi ilkokul, Medrese orta ve yükseköğretim, Darülfünun ise modern üniversitenin temelidir.
Soru 10: Osmanlı toplum yapısında, yönetilen kesimi ifade eden genel kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (E) Reaya
Analiz: Osmanlı'da toplum temel olarak yönetenler (Askeri sınıf) ve yönetilenler (Reaya) olarak ikiye ayrılırdı. Reaya, vergi veren, üretim yapan halk kesimini ifade eder. Diğer şıklar yönetici sınıfın kollarını (Seyfiye-askeri/idari, İlmiye-din/hukuk/eğitim, Kalemiye-bürokrasi) belirtir.
Soru 11: Osmanlı Devleti'nde gelirleri padişahın annesi, eşleri ve kızlarına ayrılan topraklara ne ad verilirdi?
Doğru Cevap: (C) Paşmaklık
Analiz: Paşmaklık, saray kadınlarının masrafları için ayrılan Miri arazi türüdür. Ocaklık kale muhafızlarına, Yurtluk sınır boylarındaki görevlilere ayrılırdı. Has, geliri en yüksek dirlik türüydü.
Soru 12: Osmanlı mimarisinde cami, medrese, kütüphane, hamam gibi yapıların bir arada bulunduğu komplekslere ne ad verilir?
Doğru Cevap: (B) Külliye
Analiz: Külliye, merkezinde genellikle bir cami bulunan ve etrafında çeşitli sosyal, dini ve eğitim yapılarının yer aldığı mimari topluluktur. Bedesten kapalı çarşı, İmaret aşevi, Kervansaray konaklama yeri, Arasta ise açık çarşıdır.
Soru 13: Osmanlı Devleti'nde Hristiyan ve Yahudi gibi gayrimüslim tebaanın din ve vicdan özgürlüğüne sahip olarak kendi hukuklarına göre yönetildiği sisteme ne denir?
Doğru Cevap: (D) Millet Sistemi
Analiz: Millet sistemi, Osmanlı toplumunu etnik kökene göre değil, dini inanca göre sınıflandırır ve her cemaatin kendi iç işlerinde (evlenme, boşanma, miras vb.) kendi hukukunu uygulamasını sağlardı.
Soru 14: Osmanlı maliyesinde, bir bölgenin vergi gelirlerinin belirli bir bedel karşılığında peşin olarak satılması usulüne ne ad verilir?
Doğru Cevap: (A) İltizam
Analiz: İltizam sisteminde, vergiyi toplama hakkını açık artırmayla alan kişiye "mültezim" denirdi. Müsadere, devletin haksız kazanç sağlayan görevlilerin malına el koymasıdır.
Soru 15: Osmanlı sarayında padişahın özel hayatının geçtiği, ailesi ve cariyelerin bulunduğu bölüme ne ad verilir?
Doğru Cevap: (C) Harem
Analiz: Harem, padişahın ailesiyle birlikte yaşadığı özel alandır. Enderun saray okulu, Birun sarayın dış hizmetlerinin görüldüğü bölüm, Divan devlet işlerinin görüşüldüğü meclistir.
Soru 16: Osmanlı Devleti'nde örfi hukukun temel kaynağı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (B) Padişah fermanları ve töre
Analiz: Osmanlı hukuku Şer'i ve Örfi olarak ikiye ayrılırdı. Şer'i hukukun kaynağı İslam dinidir. Örfi hukukun kaynağı ise eski Türk gelenekleri (töre) ve padişahın emirleri (ferman, kanunname) idi.
Soru 17: Osmanlı sanatında, kitapları süslemek amacıyla yapılan küçük boyutlu, perspektifsiz resimlere ne ad verilir?
Doğru Cevap: (E) Minyatür
Analiz: Minyatür, genellikle kitap sayfalarında yer alan, derinlik hissi verilmeyen, ayrıntılı ve renkli resim sanatıdır. Hat güzel yazı, Tezhip yaldızlama, Çini seramik, Ebru ise su üzerine boya damlatma sanatıdır.
Soru 18: Osmanlı Devleti'nde eyaletlerde güvenliği sağlayan, savaş zamanında orduya katılan ve dirlik sahibi olan askerî sınıfa ne ad verilir?
Doğru Cevap: (A) Tımarlı Sipahi
Analiz: Tımarlı Sipahiler, Osmanlı ordusunun en kalabalık bölümünü oluşturan atlı askerlerdi. Geçimlerini ve asker besleme masraflarını kendilerine verilen dirlik (tımar) topraklarından karşılarlardı. Diğer şıklar Kapıkulu Ocağı veya donanma askerleridir.
Soru 19: Osmanlı Devleti'nde günümüzdeki Dışişleri Bakanı'na denk gelen ve XVII. yüzyıldan itibaren önemi artan Divan üyesi kimdir?
Doğru Cevap: (D) Reisülküttap
Analiz: Başlangıçta Nişancı'ya bağlı katiplerin başı olan Reisülküttap, zamanla devletin dış ilişkilerinin artmasıyla önem kazanmış ve fiilen Dışişleri Bakanı gibi görev yapmıştır.
Soru 20: Mimar Sinan'ın "ustalık eserim" olarak nitelendirdiği ve Edirne'de bulunan cami aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (C) Selimiye Camii
Analiz: Mimar Sinan, İstanbul'daki Şehzade Camii'ni "çıraklık", Süleymaniye Camii'ni "kalfalık" ve Edirne'deki Selimiye Camii'ni "ustalık" eseri olarak tanımlamıştır. Sultanahmet Camii Mimar Sedefkar Mehmet Ağa'nın eseridir.