İçereği Atla
Türkiye'de Sanayi - Test 2 (Düzeltilmiş)

Türkiye'de Sanayi

Test 2

Soru 1

Haritada Türkiye'deki otomotiv sanayisi merkezlerinin dağılımı gösterilmiştir. Bu sanayi kolunun gösterilen alanda toplanması, aşağıdaki faktörlerden hangisiyle en az ilişkilidir?

  1. Gelişmiş yan sanayi kollarının varlığı
  2. Ana metal sanayisi tesislerine olan yakınlık
  3. Limanlar aracılığıyla ithalat ve ihracat kolaylığı
  4. Temel hammadde çıkarım alanlarına yakınlık
  5. Nüfus ve alım gücü yüksek pazar alanları
Açıklama: Doğru cevap D'dir. Otomotiv sanayisi, montaja dayalı bir sanayi koludur. Bu nedenle fabrikaların konumu hammadde çıkarım alanlarından çok; ulaşım, pazar, nitelikli iş gücü ve yan sanayi gibi faktörlere bağlıdır.

Soru 2

Yukarıdaki grafikte, Türkiye'nin toplam ihracatı içinde imalat sanayisi ürünlerinin payının yıllara göre değişimi gösterilmiştir. Bu grafiğe bakılarak aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılabilir?

  1. Tarım ve madencilik ürünleri ihracatı önemsizdir
  2. İhracat gelirleri her dönem düzenli olarak artmıştır
  3. İmalat sanayisi en çok Marmara Bölgesi'nde gelişmiştir
  4. Dış ticaret açığı belirli dönemlerde kapanmıştır
  5. Ülke ekonomisi katma değeri yüksek üretime yönelmiştir
Açıklama: Doğru cevap E'dir. Grafikte, toplam ihracat içinde imalat sanayisi ürünlerinin payının yüzde 90'ların üzerine çıkması, Türkiye'nin ham madde satmak yerine işlenmiş, katma değeri daha yüksek ürünler satarak gelir elde etmeye yönelik bir ekonomik yapıya kavuştuğunu göstermektedir.

Soru 3

BölgeOSB SayısıSanayi İşletme SayısıElektrik Tüketim Payı (%)
Marmara85105.00045
Ege5042.00016
İç Anadolu4838.00014
Akdeniz4035.00012
Diğer8730.00013

Yukarıdaki tabloda Türkiye sanayisine ilişkin bazı veriler coğrafi bölgelere göre dağıtılmıştır. Bu tablodaki veriler analiz edildiğinde aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

  1. Sanayi faaliyetleri ülke geneline dengesiz dağılmıştır
  2. Sanayi enerji tüketiminde en büyük pay Marmara'nındır
  3. İşletme başına düşen OSB oranı bölgelere göre değişir
  4. OSB sayısı en az olan bölge Akdeniz Bölgesi'dir
  5. Marmara Bölgesi'ndeki sanayi yoğunluğu diğerlerinden fazladır
Açıklama: Doğru cevap D'dir. Tabloya göre, listelenen bölgeler içinde en az OSB sayısına sahip olan bölge 40 ile Akdeniz Bölgesi'dir. Ancak "Diğer" başlığı altındaki bölgelerin tekil sayılarını bilmediğimiz için bu yargı kesin olarak doğru kabul edilemez.

Soru 4

Haritada, Türkiye'nin batısında yer alan ve linyit yataklarına bağlı olarak kurulmuş bazı termik santrallerin konumları gösterilmiştir. Bu durum, aşağıdaki yargılardan hangisini doğrudan destekler?

  1. Türkiye elektrik enerjisi ithal eden bir ülkedir
  2. Sanayinin en çok geliştiği yerler Ege Bölgesi'ndedir
  3. Yenilenebilir enerji kaynakları yetersiz kalmaktadır
  4. Linyit, sanayi tesisleri için en verimli enerji türüdür
  5. Enerji üretim tesisi yeri seçiminde hammadde etkilidir
Açıklama: Doğru cevap E'dir. Linyit, taşınması maliyetli bir kömür türüdür. Bu nedenle linyitle çalışan termik santraller, taşıma maliyetini ortadan kaldırmak için doğrudan linyit yataklarının çıkarıldığı yerlere kurulur. Haritadaki dağılım bu durumu kanıtlamaktadır.

Soru 5

Grafikte, bir Organize Sanayi Bölgesi'nde faaliyet gösteren firmaların sektörlere göre dağılımı verilmiştir. Bu veriler, ilgili sanayi bölgesi için aşağıdakilerden hangisini en güçlü şekilde göstermektedir?

  1. Bölgenin ihracat potansiyelinin çok yüksek olduğunu
  2. Bölgede ağırlıklı olarak tarıma dayalı sanayinin olduğunu
  3. Bölgede sadece yerli sermayeli firmaların bulunduğunu
  4. Farklı sektörlerin bir arada kümelenme gösterdiğini
  5. Bölgenin hammadde kaynaklarına yakın konumda olduğunu
Açıklama: Doğru cevap D'dir. Grafik, OSB içinde metal, makine, tekstil, gıda, plastik gibi birçok farklı sanayi kolundan firmaların bir arada faaliyet gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bu durum, çeşitli sektörlerin bir araya geldiği karma bir sanayi yapısını ifade eder.

Soru 6

Haritada Türkiye'deki petrol boru hatları ve rafinerilerin konumları gösterilmiştir. Bu harita incelendiğinde, Batman'daki rafineriyi diğerlerinden ayıran en temel özellik aşağıdakilerden hangisidir?

  1. Tüketim merkezlerine en yakın konumda olması
  2. Kuruluşunda stratejik ve askeri nedenlerin bulunması
  3. İşlediği ham petrolü yerel kaynaktan sağlaması
  4. Limanlara ve deniz yolu ulaşımına yakın olması
  5. Teknolojik olarak en gelişmiş tesislere sahip olması
Açıklama: Doğru cevap C'dir. Haritadaki diğer rafineriler ithal petrolü işlerken, Batman Rafinerisi, Türkiye'de petrolün çıkarıldığı bölgede yer alır ve doğrudan yerli ham petrolü işlemek amacıyla kurulmuştur. Bu, onu hammaddeye yakınlık açısından diğerlerinden ayırır.

Soru 7

Haritada Türkiye'deki şeker fabrikalarının dağılımı gösterilmiştir. Fabrikaların bu şekilde iç bölgelerde yoğunlaşmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

  1. İş gücü maliyetlerinin kıyı bölgelerine göre düşük olması
  2. İç bölgelerin ulaşım olanaklarının daha gelişmiş olması
  3. Hammadde olan şeker pancarının tarım alanlarına yakınlık
  4. Devlet teşviklerinin sadece bu bölgelere yönlendirilmesi
  5. En büyük tüketim merkezlerinin bu bölgelerde yer alması
Açıklama: Doğru cevap C'dir. Şeker pancarı, hasat edildikten sonra hızla bozulan ve işlenmeden önce uzun mesafelere taşınması ekonomik olmayan bir tarım ürünüdür. Bu nedenle şeker fabrikaları, bozulmayı ve taşıma maliyetini en aza indirmek için doğrudan pancar tarımının yapıldığı iç bölgelerde kurulmuştur.

Soru 8

Grafikte Türkiye'nin gübre sanayisinde kullanılan fosfat madeninin üretim ve tüketim miktarları verilmiştir. Bu grafiğe göre, Türkiye gübre sanayisi ile ilgili hangi sonuca varılabilir?

  1. Üretim tesislerinin sayısı yetersiz kalmaktadır
  2. Fosfat madeni ihracatında önemli bir ülkedir
  3. Tarımsal üretimde gübre kullanımı azalmaktadır
  4. Hammadde bakımından büyük ölçüde dışa bağımlıdır
  5. Fosfat madeni yatakları verimli şekilde işletilmektedir
Açıklama: Doğru cevap D'dir. Grafik, gübre sanayisinin ana hammaddelerinden olan fosfatın yurt içi tüketiminin, yurt içi üretimden katbekat fazla olduğunu göstermektedir. Aradaki bu büyük fark, ihtiyacın ithalat yoluyla karşılandığını ve sektörün hammadde açısından dışa bağımlı olduğunu net bir şekilde ortaya koyar.

Soru 9

ŞehirTekstil SanayisiGıda SanayisiOtomotiv SanayisiPetrokimya Sanayisi
KonyaVarVarVarYok
GaziantepVarVarYokYok
İzmirVarVarVarVar
AdanaVarVarYokYok
KayseriVarVarYokYok

Yukarıdaki tabloda beş şehrin bazı sanayi kollarına sahip olma durumları gösterilmiştir. Tabloya göre, hangi şehrin sanayi yapısının diğerlerine göre daha çeşitli olduğu söylenebilir?

  1. Konya
  2. Gaziantep
  3. İzmir
  4. Adana
  5. Kayseri
Açıklama: Doğru cevap C'dir. Tablo incelendiğinde, İzmir'in listede yer alan dört sanayi kolunun tamamına sahip olduğu görülmektedir. Diğer şehirlerde ise bu sanayi kollarından bir veya ikisi bulunmamaktadır. Bu durum İzmir'in sanayi yapısının diğerlerine göre daha çeşitli olduğunu gösterir.

Soru 10

Haritada Türkiye'deki ana fay hatları ile büyük sanayi bölgelerinin dağılımı gösterilmiştir. Haritadaki bu coğrafi ilişki dikkate alındığında, sanayi tesislerinin yer seçiminde hangi faktörün öncelikli olarak göz önünde bulundurulması gerektiği ortaya çıkar?

  1. İklim değişikliğine uyum
  2. Hammadde kaynaklarına erişim
  3. Su kaynaklarının sürdürülebilirliği
  4. Doğal afetlere karşı dayanıklılık
  5. Uluslararası ulaşım koridorları
Açıklama: Doğru cevap D'dir. Harita, Türkiye'nin en yoğun sanayi bölgelerinin (Marmara, Ege, Doğu Akdeniz) aynı zamanda en aktif fay hatları üzerinde veya çok yakınında yer aldığını göstermektedir. Bu durum, sanayi planlaması ve tesis güvenliği açısından deprem riskinin ve doğal afetlere karşı dayanıklılığın ne kadar kritik bir faktör olduğunu vurgulamaktadır.

Soru 11

Grafikte Türkiye'nin birincil enerji kaynakları tüketimindeki paylar gösterilmektedir. Sanayi sektörünün bu enerji kaynaklarına olan talebi düşünüldüğünde, grafikten aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıkarılamaz?

  1. Enerji tüketiminde fosil yakıtların payı baskındır
  2. Yenilenebilir enerji kaynaklarının payı daha düşüktür
  3. Sanayide en çok kullanılan enerji kaynağı kömürdür
  4. Doğal gaz enerji portföyünde önemli bir yer tutar
  5. Türkiye enerji ihtiyacında dışa bağımlı bir yapıdadır
Açıklama: Doğru cevap C'dir. Grafik, ülkenin toplam enerji tüketimini göstermektedir, sanayi sektörünün tek başına tüketimini değil. Sanayide elektrik enerjisi, doğal gaz ve petrol ürünleri de yoğun olarak kullanılır. Bu grafiğe bakarak sanayinin en çok kömür kullandığını söylemek mümkün değildir.

Soru 12

Haritada Türkiye'de krom madeninin çıkarıldığı Elazığ-Guleman yöresi ve bu madenin işlenerek ihraç edildiği iki önemli liman kenti olan Antalya ve İskenderun numaralandırılmıştır. Buna göre, kromun işlendiği ferro-krom tesislerinin konumlandığı yerler hangileridir?

  1. Yalnız I
  2. Yalnız II
  3. Yalnız III
  4. I ve II
  5. II ve III
Açıklama: Doğru cevap D'dir. Türkiye'de krom, hem hammaddeye yakınlık prensibiyle Elazığ'da (I) hem de üretilen ferro-kromun ihraç edilebilmesi için liman kenti olan Antalya'da (II) işlenmektedir. Bu iki şehir, Türkiye'nin en önemli ferro-krom tesislerine ev sahipliği yapar. İskenderun (III) ise demir-çelik sanayisi ile öne çıkar.