KPSS Tarih Mini Deneme - 2 (XVII. Yüzyıl Duraklama Dönemi)
Soruları cevaplayın ve bitirdiğinizde "Denemeyi Bitir" butonuna tıklayarak sonuçlarınızı ve çözümleri görün.
Sonuçlarınız
Hesaplanıyor...
Soru 1: XVII. yüzyıl ıslahatlarının genel karakteristiği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Sorunların temeline inmeden baskı ve şiddetle çözüm arama
Analiz: XVII. yüzyıl ıslahatları genellikle kişilere bağlı kalmış, sorunların kökenine inememiş ve daha çok askeri disiplini sağlama, isyanları bastırma gibi yüzeysel ve baskıcı yöntemlere dayanmıştır.
Soru 2: Şehzadelerin sancaklara gönderilme usulünün kaldırılıp sarayda gözetim altında tutulmasına ne ad verilir?
Doğru Cevap: (C) Kafes Usulü
Analiz: I. Ahmet'ten sonra Ekber ve Erşed sisteminin bir sonucu olarak şehzadeler sancağa gönderilmeyip sarayda "Şimşirlik" denilen bölümde gözetim altında tutulmuşlardır. Bu durum onların tecrübesiz kalmasına yol açmıştır.
Soru 3: Aşağıdakilerden hangisi XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin savaştığı devletlerden biri değildir?
Doğru Cevap: (E) Fransa
Analiz: XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti Venedik (Girit), Avusturya (Haçova, Zitvatorok, Vasvar, Viyana), İran (Nasuh Paşa, Kasr-ı Şirin) ve Lehistan (Hotin, Bucaş) ile savaşmıştır. Fransa ile bu dönemde genellikle dostane ilişkiler (kapitülasyonlar) sürdürülmüştür.
Soru 4: Duraklama döneminde Yeniçerilerin sık sık isyan etmelerinin temel nedenleri arasında hangisi gösterilemez?
Doğru Cevap: (B) Tımar sisteminin bozulmasıyla gelirlerinin azalması
Analiz: Tımar sisteminin bozulması öncelikle Eyalet Askerleri olan Tımarlı Sipahileri etkilemiştir. Yeniçeriler merkezde bulunan maaşlı (ulufeli) askerlerdi.
Soru 5: IV. Mehmet döneminde İstanbul'da çıkan ve yaklaşık 30 devlet adamının Sultanahmet Meydanı'ndaki çınar ağacına asıldığı olay hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Vaka-i Vakvakiye
Analiz: 1656'da Yeniçerilerin başlattığı isyan sonucu, isyancıların isteğiyle bazı devlet adamları öldürülüp cesetleri çınar ağacına asılmıştır. Bu olaya Çınar Vakası veya Vaka-i Vakvakiye denir.
Soru 6: Köprülü Fazıl Ahmet Paşa döneminde Avusturya ile imzalanan ve Osmanlı'nın Avusturya'dan son kez toprak ve savaş tazminatı aldığı antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (D) Vasvar Antlaşması
Analiz: 1664 Vasvar Antlaşması, Uyvar Kalesi'nin fethi sonrasında imzalanmış ve Avusturya'dan son kez toprak (Uyvar ve Neograd) ve savaş tazminatı alınmıştır.
Soru 7: XVII. yüzyılda Osmanlı maliyesinin bozulmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi diğerlerinden daha azdır?
Doğru Cevap: (B) Kapitülasyonların yaygınlaşmaya başlaması
Analiz: Kapitülasyonların Osmanlı maliyesine asıl yıkıcı etkisi XVIII. ve özellikle XIX. yüzyılda hissedilmiştir. XVII. yüzyılda da etkisi olmakla birlikte, diğer faktörler (uzun savaşlar, tımarın bozulması, saray masrafları, cülus) bu dönemde mali bozulmada daha belirleyici olmuştur.
Soru 8: "Bağdat Fatihi" olarak anılan ve sert tedbirlerle devlet otoritesini yeniden kurmaya çalışan Osmanlı padişahı kimdir?
Doğru Cevap: (E) IV. Murat
Analiz: IV. Murat, Revan ve Bağdat Seferleri ile Safevilere karşı başarı kazanmış ("Bağdat Fatihi"), içki-tütün yasakları ve sert cezalarla asayişi sağlamaya çalışmıştır.
Soru 9: XVII. yüzyılda Lehistan üzerine yapılan Hotin Seferi sırasında Yeniçerilerin disiplinsizliğini gören padişah kimdir?
Doğru Cevap: (C) II. Osman
Analiz: Genç Osman, 1621'deki Hotin Seferi sırasında Yeniçerilerin isteksizliği ve disiplinsiz davranışlarını bizzat görmüş ve bu durum ocağı kaldırma düşüncesini güçlendirmiştir.
Soru 10: Osmanlı Devleti'nde Duraklama Dönemi'nin başlangıcı genellikle hangi olay veya dönemle başlatılır?
Doğru Cevap: (A) Sokollu Mehmet Paşa'nın ölümü
Analiz: Genel kabul gören anlayışa göre, Kanuni, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde devleti başarıyla yöneten Sadrazam Sokollu Mehmet Paşa'nın 1579'da ölümüyle Yükselme Dönemi sona ermiş ve Duraklama Dönemi başlamıştır.
Soru 11: XVII. yüzyılda devlet yönetiminde Valide Sultanların etkisinin artmasının temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: (E) Küçük yaşta padişahların tahta geçmesi
Analiz: Ekber ve Erşed sistemiyle birlikte küçük yaşta veya tecrübesiz padişahların tahta geçmesi, anneleri olan Valide Sultanların naibe olarak veya perde arkasından devlet yönetiminde etkili olmalarına yol açmıştır.
Soru 12: Duraklama döneminde görülen "Beşik Ulemalığı" kavramı hangi alandaki bozulmayı ifade eder?
Doğru Cevap: (C) Eğitim
Analiz: Beşik Ulemalığı, alimin çocuğunun da doğuştan alim sayılarak hak etmeden ilmi rütbeler ve görevler almasıdır. Bu durum medrese eğitiminin kalitesini düşürmüş ve liyakatsizliği artırmıştır.
Soru 13: Katip Çelebi'nin Cihannüma adlı eseri hangi bilim dalıyla ilgilidir?
Doğru Cevap: (B) Coğrafya
Analiz: Cihannüma, Katip Çelebi'nin en önemli eserlerinden biridir ve Osmanlı coğrafya yazıcılığının zirvesi kabul edilir. Katip Çelebi aynı zamanda tarih, bibliyografya gibi alanlarda da eserler vermiştir.
Soru 14: IV. Murat döneminde yaşamış, hicivleriyle tanınan ancak bu yüzden idam edilen ünlü divan şairi kimdir?
Doğru Cevap: (D) Nef'i
Analiz: Nef'i, kasideleri ve özellikle "Siham-ı Kaza" adlı eserindeki sert hicivleriyle tanınır. IV. Murat döneminde hicivleri nedeniyle boğdurularak öldürülmüştür.
Soru 15: Osmanlı Devleti'nin Rusya ile imzaladığı ilk resmi antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Bahçesaray Antlaşması
Analiz: 1681 yılında imzalanan Bahçesaray (Çehrin) Antlaşması, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın Çehrin Seferi sonrasında imzalanmış ve Osmanlı ile Rusya arasındaki ilk resmi antlaşma olmuştur.
Soru 16: Duraklama döneminde, Avrupa'daki bilimsel ve teknolojik gelişmelerin takip edilememesinin temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: (E) Kendini Avrupa'dan üstün görme anlayışı
Analiz: Osmanlı Devleti'nin uzun süre Avrupa'yı askeri ve kültürel olarak kendinden aşağı görmesi, oradaki Rönesans ve Reform sonrası gelişmeleri takip etmesini engellemiş, bu da geri kalmasına neden olmuştur. Medreselerdeki bozulma da bunun bir sonucudur.
Soru 17: XVII. yüzyılda "Yeniçeri Ocağı devlet içindir" anlayışının yerine aşağıdaki anlayışlardan hangisi geçmeye başlamıştır?
Doğru Cevap: (B) Devlet Ocak içindir.
Analiz: Yeniçeri Ocağı'nın bozulmasıyla birlikte, askerler devletin çıkarları yerine kendi ocaklarının ve şahsi çıkarlarını ön plana çıkarmaya başlamışlar, bu durum "Devlet Ocak içindir" anlayışının yayılmasına neden olmuştur.
Soru 18: Osmanlı Devleti'nde Duraklama Dönemi'nin yaşanmasında etkili olan dış nedenler arasında hangisi sayılamaz?
Doğru Cevap: (C) Celali İsyanlarının yaygınlaşması
Analiz: Celali İsyanları, Osmanlı Devleti'nin iç sorunlarından kaynaklanan ve duraklamayı hızlandıran bir iç nedendir. Diğer şıklar ise Avrupa'daki gelişmeler veya Osmanlı'nın dış ilişkileriyle ilgili dış nedenlerdir.
Soru 19: XVII. yüzyılda Lehistan seferleri sonucunda Hotin Kalesi'nin alınmasıyla imzalanan antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Hotin Antlaşması
Analiz: II. Osman'ın Hotin Seferi sonucunda 1621'de Lehistan ile Hotin Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Hotin Kalesi Osmanlı'da kalmıştır.
Soru 20: Aşağıdakilerden hangisi Köprülüler Dönemi sadrazamlarından biri değildir?
Doğru Cevap: (E) Tarhuncu Ahmet Paşa
Analiz: Köprülüler Dönemi, Köprülü Mehmet Paşa ile başlar ve ailesinden gelen Fazıl Ahmet Paşa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa (damadı), Fazıl Mustafa Paşa gibi sadrazamlarla devam eder. Tarhuncu Ahmet Paşa, Köprülülerden önce sadrazamlık yapmıştır.
KPSS Tarih Mini Deneme - 2 (XVII. Yüzyıl Duraklama Dönemi)
Soruları cevaplayın ve bitirdiğinizde "Denemeyi Bitir" butonuna tıklayarak sonuçlarınızı ve çözümleri görün.
Sonuçlarınız
Hesaplanıyor...
Soru 1: XVII. yüzyıl ıslahatlarının genel karakteristiği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Sorunların temeline inmeden baskı ve şiddetle çözüm arama
Analiz: XVII. yüzyıl ıslahatları genellikle kişilere bağlı kalmış, sorunların kökenine inememiş ve daha çok askeri disiplini sağlama, isyanları bastırma gibi yüzeysel ve baskıcı yöntemlere dayanmıştır.
Soru 2: Şehzadelerin sancaklara gönderilme usulünün kaldırılıp sarayda gözetim altında tutulmasına ne ad verilir?
Doğru Cevap: (C) Kafes Usulü
Analiz: I. Ahmet'ten sonra Ekber ve Erşed sisteminin bir sonucu olarak şehzadeler sancağa gönderilmeyip sarayda "Şimşirlik" denilen bölümde gözetim altında tutulmuşlardır. Bu durum onların tecrübesiz kalmasına yol açmıştır.
Soru 3: Aşağıdakilerden hangisi XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin savaştığı devletlerden biri değildir?
Doğru Cevap: (E) Fransa
Analiz: XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti Venedik (Girit), Avusturya (Haçova, Zitvatorok, Vasvar, Viyana), İran (Nasuh Paşa, Kasr-ı Şirin) ve Lehistan (Hotin, Bucaş) ile savaşmıştır. Fransa ile bu dönemde genellikle dostane ilişkiler (kapitülasyonlar) sürdürülmüştür.
Soru 4: Duraklama döneminde Yeniçerilerin sık sık isyan etmelerinin temel nedenleri arasında hangisi gösterilemez?
Doğru Cevap: (B) Tımar sisteminin bozulmasıyla gelirlerinin azalması
Analiz: Tımar sisteminin bozulması öncelikle Eyalet Askerleri olan Tımarlı Sipahileri etkilemiştir. Yeniçeriler merkezde bulunan maaşlı (ulufeli) askerlerdi.
Soru 5: IV. Mehmet döneminde İstanbul'da çıkan ve yaklaşık 30 devlet adamının Sultanahmet Meydanı'ndaki çınar ağacına asıldığı olay hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Vaka-i Vakvakiye
Analiz: 1656'da Yeniçerilerin başlattığı isyan sonucu, isyancıların isteğiyle bazı devlet adamları öldürülüp cesetleri çınar ağacına asılmıştır. Bu olaya Çınar Vakası veya Vaka-i Vakvakiye denir.
Soru 6: Köprülü Fazıl Ahmet Paşa döneminde Avusturya ile imzalanan ve Osmanlı'nın Avusturya'dan son kez toprak ve savaş tazminatı aldığı antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (D) Vasvar Antlaşması
Analiz: 1664 Vasvar Antlaşması, Uyvar Kalesi'nin fethi sonrasında imzalanmış ve Avusturya'dan son kez toprak (Uyvar ve Neograd) ve savaş tazminatı alınmıştır.
Soru 7: XVII. yüzyılda Osmanlı maliyesinin bozulmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi diğerlerinden daha azdır?
Doğru Cevap: (B) Kapitülasyonların yaygınlaşmaya başlaması
Analiz: Kapitülasyonların Osmanlı maliyesine asıl yıkıcı etkisi XVIII. ve özellikle XIX. yüzyılda hissedilmiştir. XVII. yüzyılda da etkisi olmakla birlikte, diğer faktörler (uzun savaşlar, tımarın bozulması, saray masrafları, cülus) bu dönemde mali bozulmada daha belirleyici olmuştur.
Soru 8: "Bağdat Fatihi" olarak anılan ve sert tedbirlerle devlet otoritesini yeniden kurmaya çalışan Osmanlı padişahı kimdir?
Doğru Cevap: (E) IV. Murat
Analiz: IV. Murat, Revan ve Bağdat Seferleri ile Safevilere karşı başarı kazanmış ("Bağdat Fatihi"), içki-tütün yasakları ve sert cezalarla asayişi sağlamaya çalışmıştır.
Soru 9: XVII. yüzyılda Lehistan üzerine yapılan Hotin Seferi sırasında Yeniçerilerin disiplinsizliğini gören padişah kimdir?
Doğru Cevap: (C) II. Osman
Analiz: Genç Osman, 1621'deki Hotin Seferi sırasında Yeniçerilerin isteksizliği ve disiplinsiz davranışlarını bizzat görmüş ve bu durum ocağı kaldırma düşüncesini güçlendirmiştir.
Soru 10: Osmanlı Devleti'nde Duraklama Dönemi'nin başlangıcı genellikle hangi olay veya dönemle başlatılır?
Doğru Cevap: (A) Sokollu Mehmet Paşa'nın ölümü
Analiz: Genel kabul gören anlayışa göre, Kanuni, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde devleti başarıyla yöneten Sadrazam Sokollu Mehmet Paşa'nın 1579'da ölümüyle Yükselme Dönemi sona ermiş ve Duraklama Dönemi başlamıştır.
Soru 11: XVII. yüzyılda devlet yönetiminde Valide Sultanların etkisinin artmasının temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: (E) Küçük yaşta padişahların tahta geçmesi
Analiz: Ekber ve Erşed sistemiyle birlikte küçük yaşta veya tecrübesiz padişahların tahta geçmesi, anneleri olan Valide Sultanların naibe olarak veya perde arkasından devlet yönetiminde etkili olmalarına yol açmıştır.
Soru 12: Duraklama döneminde görülen "Beşik Ulemalığı" kavramı hangi alandaki bozulmayı ifade eder?
Doğru Cevap: (C) Eğitim
Analiz: Beşik Ulemalığı, alimin çocuğunun da doğuştan alim sayılarak hak etmeden ilmi rütbeler ve görevler almasıdır. Bu durum medrese eğitiminin kalitesini düşürmüş ve liyakatsizliği artırmıştır.
Soru 13: Katip Çelebi'nin Cihannüma adlı eseri hangi bilim dalıyla ilgilidir?
Doğru Cevap: (B) Coğrafya
Analiz: Cihannüma, Katip Çelebi'nin en önemli eserlerinden biridir ve Osmanlı coğrafya yazıcılığının zirvesi kabul edilir. Katip Çelebi aynı zamanda tarih, bibliyografya gibi alanlarda da eserler vermiştir.
Soru 14: IV. Murat döneminde yaşamış, hicivleriyle tanınan ancak bu yüzden idam edilen ünlü divan şairi kimdir?
Doğru Cevap: (D) Nef'i
Analiz: Nef'i, kasideleri ve özellikle "Siham-ı Kaza" adlı eserindeki sert hicivleriyle tanınır. IV. Murat döneminde hicivleri nedeniyle boğdurularak öldürülmüştür.
Soru 15: Osmanlı Devleti'nin Rusya ile imzaladığı ilk resmi antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Bahçesaray Antlaşması
Analiz: 1681 yılında imzalanan Bahçesaray (Çehrin) Antlaşması, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın Çehrin Seferi sonrasında imzalanmış ve Osmanlı ile Rusya arasındaki ilk resmi antlaşma olmuştur.
Soru 16: Duraklama döneminde, Avrupa'daki bilimsel ve teknolojik gelişmelerin takip edilememesinin temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: (E) Kendini Avrupa'dan üstün görme anlayışı
Analiz: Osmanlı Devleti'nin uzun süre Avrupa'yı askeri ve kültürel olarak kendinden aşağı görmesi, oradaki Rönesans ve Reform sonrası gelişmeleri takip etmesini engellemiş, bu da geri kalmasına neden olmuştur. Medreselerdeki bozulma da bunun bir sonucudur.
Soru 17: XVII. yüzyılda "Yeniçeri Ocağı devlet içindir" anlayışının yerine aşağıdaki anlayışlardan hangisi geçmeye başlamıştır?
Doğru Cevap: (B) Devlet Ocak içindir.
Analiz: Yeniçeri Ocağı'nın bozulmasıyla birlikte, askerler devletin çıkarları yerine kendi ocaklarının ve şahsi çıkarlarını ön plana çıkarmaya başlamışlar, bu durum "Devlet Ocak içindir" anlayışının yayılmasına neden olmuştur.
Soru 18: Osmanlı Devleti'nde Duraklama Dönemi'nin yaşanmasında etkili olan dış nedenler arasında hangisi sayılamaz?
Doğru Cevap: (C) Celali İsyanlarının yaygınlaşması
Analiz: Celali İsyanları, Osmanlı Devleti'nin iç sorunlarından kaynaklanan ve duraklamayı hızlandıran bir iç nedendir. Diğer şıklar ise Avrupa'daki gelişmeler veya Osmanlı'nın dış ilişkileriyle ilgili dış nedenlerdir.
Soru 19: XVII. yüzyılda Lehistan seferleri sonucunda Hotin Kalesi'nin alınmasıyla imzalanan antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Hotin Antlaşması
Analiz: II. Osman'ın Hotin Seferi sonucunda 1621'de Lehistan ile Hotin Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Hotin Kalesi Osmanlı'da kalmıştır.
Soru 20: Aşağıdakilerden hangisi Köprülüler Dönemi sadrazamlarından biri değildir?
Doğru Cevap: (E) Tarhuncu Ahmet Paşa
Analiz: Köprülüler Dönemi, Köprülü Mehmet Paşa ile başlar ve ailesinden gelen Fazıl Ahmet Paşa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa (damadı), Fazıl Mustafa Paşa gibi sadrazamlarla devam eder. Tarhuncu Ahmet Paşa, Köprülülerden önce sadrazamlık yapmıştır.