(XVIII. Yüzyıl Gerileme Dönemi)
Soruları cevaplayın ve bitirdiğinizde "Denemeyi Bitir" butonuna tıklayarak sonuçlarınızı ve çözümleri görün.
Sonuçlarınız
Hesaplanıyor...
Soru 1: Osmanlı Devleti'nin Karlofça ve İstanbul Antlaşmaları ile kaybettiği toprakları geri alma umudunu yeniden yeşerten antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Prut Antlaşması
Analiz: 1711 Prut Antlaşması ile Rusya yenilgiye uğratılmış ve Azak Kalesi geri alınmıştır. Bu başarı, Karlofça'da kaybedilen diğer yerlerin de geri alınabileceği umudunu doğurmuştur.
Soru 2: Osmanlı Devleti'nin Batı'nın üstünlüğünü kabul ederek Avrupa tarzı ıslahatlara yöneldiği Lale Devri'ni başlatan antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (B) Pasarofça Antlaşması
Analiz: 1718 Pasarofça Antlaşması ile Avusturya'ya karşı alınan yenilgi ve toprak kayıpları, Osmanlı'nın Batı'nın askeri ve teknik üstünlüğünü fark etmesine ve Lale Devri ile Batılılaşma sürecine girmesine neden olmuştur.
Soru 3: Lale Devri'nde Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından kurulan ilk Türk matbaasında basılan ilk eser hangisidir?
Doğru Cevap: (C) Vankulu Lügati
Analiz: İlk Türk matbaasında basılan ilk eser, Sıhah-ı Cevheri adlı Arapça sözlüğün Vankulu Mehmet Efendi tarafından yapılan Türkçe çevirisi olan Vankulu Lügati'dir.
Soru 4: Lale Devri'nin sona ermesine ve Padişah III. Ahmet'in tahttan indirilmesine neden olan isyan hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Patrona Halil İsyanı
Analiz: 1730'da çıkan Patrona Halil İsyanı, Lale Devri'ndeki lüks ve israfa, İran savaşlarındaki başarısızlıklara tepki olarak başlamış, Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın öldürülmesi ve III. Ahmet'in tahttan indirilmesiyle sonuçlanmıştır.
Soru 5: Osmanlı Devleti'nde Avrupa tarzında kurulan ilk teknik askeri okul olan Hendesehane hangi padişah döneminde açılmıştır?
Doğru Cevap: (D) I. Mahmut
Analiz: Humbaracı Ahmet Paşa'nın (Comte de Bonneval) çalışmalarıyla I. Mahmut döneminde (1734) kara subayı yetiştirmek amacıyla Hendesehane kurulmuştur. Bu, Batı tarzı ilk teknik okuldur.
Soru 6: Osmanlı Devleti'nin XVIII. yüzyılda imzaladığı son kazançlı antlaşma olarak kabul edilen ve Karadeniz'in yeniden Türk gölü olduğunu teyit eden antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (C) Belgrad Antlaşması
Analiz: 1739 Belgrad Antlaşması, Avusturya ve Rusya'ya karşı kazanılan başarılar sonucu imzalanmış, Avusturya Pasarofça'da aldığı yerleri geri vermiş, Rusya Azak dışında Karadeniz'den çekilmiştir. Bu antlaşma XVIII. yy'daki son kazançlı antlaşmadır.
Soru 7: 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması'nın aşağıdaki sonuçlarından hangisi Osmanlı Devleti'nin egemenlik haklarına doğrudan aykırıdır?
Doğru Cevap: (A) Kırım'ın bağımsız olması
Analiz: Halkı Türk ve Müslüman olan Kırım'ın bağımsız olması, Osmanlı'nın kendi toprakları üzerindeki egemenliğini kaybetmesi anlamına geliyordu ve Rusya'nın Kırım'ı ilhakına zemin hazırlamıştır.
Soru 8: Osmanlı Devleti'nde iç borçlanma anlamına gelen ve hisse senedi satışına dayanan sisteme ne ad verilir?
Doğru Cevap: (E) Esham Sistemi
Analiz: III. Mustafa döneminde tasarlanan ve I. Abdülhamit döneminde uygulanan Esham sistemi, devletin artan nakit ihtiyacını karşılamak için gelir kaynaklarının hisselere bölünerek satılmasına dayanan bir iç borçlanma yöntemidir.
Soru 9: III. Selim döneminde gerçekleştirilen köklü ıslahat hareketlerine verilen genel ad nedir?
Doğru Cevap: (C) Nizam-ı Cedid
Analiz: Nizam-ı Cedid (Yeni Düzen), III. Selim'in başta askeri alan olmak üzere Avrupa tarzında yaptığı yeniliklerin genel adıdır. Bu isim aynı zamanda kurulan yeni ordu için de kullanılmıştır.
Soru 10: Nizam-ı Cedid ordusunun ilk ve tek askeri başarısı aşağıdaki olaylardan hangisinde kazanılmıştır?
Doğru Cevap: (B) Napolyon'un Mısır'ı işgalinde Akka Savunması
Analiz: Fransa'nın Mısır'ı işgali sırasında Napolyon, Suriye'ye ilerlemiş ancak Akka Kalesi önlerinde Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki Nizam-ı Cedid askerleri tarafından durdurulmuştur.
Soru 11: Fransa'nın 1798'de Mısır'ı işgal etmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (A) İngiltere'nin sömürge yollarını kesmek
Analiz: Napolyon Bonapart liderliğindeki Fransa, Mısır'ı işgal ederek İngiltere'nin Hindistan ile olan bağlantısını kesmeyi ve Akdeniz'de stratejik bir üstünlük sağlamayı hedeflemiştir.
Soru 12: Osmanlı Devleti'nde Avrupa başkentlerinde ilk daimi elçiliklerin açılması hangi padişah dönemindedir?
Doğru Cevap: (E) III. Selim
Analiz: Lale Devri'nde geçici elçilikler açılmış olsa da, Avrupa'daki gelişmeleri yakından takip etmek ve diplomatik ilişkileri sürekli kılmak amacıyla ilk daimi elçilikler III. Selim döneminde (Nizam-ı Cedid) Londra, Paris, Viyana gibi merkezlerde kurulmuştur.
Soru 13: Aslen Fransız subayı olup Osmanlı hizmetine girerek Humbaracı Ocağı'nı ıslah eden ve Hendesehane'nin kurulmasında etkili olan kişi kimdir?
Doğru Cevap: (C) Comte de Bonneval
Analiz: Comte de Bonneval, Müslüman olduktan sonra Humbaracı Ahmet Paşa adını almış ve I. Mahmut döneminde Humbaracı Ocağı'nı modernleştirmiş, Hendesehane'nin açılmasına öncülük etmiştir.
Soru 14: III. Mustafa döneminde açılan ve modern deniz subayı yetiştirmeyi amaçlayan okul aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Mühendishane-i Bahr-i Hümayun
Analiz: 1773'te (bazı kaynaklara göre I. Abdülhamit dönemi başlangıcı) açılan Mühendishane-i Bahr-i Hümayun (Deniz Mühendishanesi), modern anlamda deniz subayı yetiştiren ilk okuldu. Mühendishane-i Berr-i Hümayun ise kara subayı yetiştiriyordu.
Soru 15: Osmanlı Devleti'nin Karadeniz'deki hakimiyetinin sona ermesine ve Karadeniz'in bir Türk gölü olmaktan çıkmasına neden olan antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (D) Küçük Kaynarca Antlaşması
Analiz: 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kırım bağımsız olmuş, Rus ticaret gemilerine Karadeniz ve Boğazlarda serbest geçiş hakkı tanınmıştır. Bu durum Karadeniz'deki mutlak Türk hakimiyetini sona erdirmiştir.
Soru 16: Osmanlı Devleti'nin Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul etmek zorunda kaldığı antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (E) Yaş Antlaşması
Analiz: 1792 Yaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Rusya'nın Kırım'ı ilhakını (1783) resmen tanımak zorunda kalmış ve Gerileme Dönemi sona ererek Dağılma Dönemi başlamıştır.
Soru 17: XVIII. yüzyılda merkezi otoritenin zayıflamasıyla taşrada güç kazanan yerel toprak ağalarına ne ad verilir?
Doğru Cevap: (A) Ayan
Analiz: Ayanlar, bulundukları bölgelerde nüfuz sahibi olan, vergi toplama ve asker gönderme gibi konularda devlete yardımcı olan ancak zamanla güçlenerek merkezi otoriteye rakip hale gelen yerel eşraftır.
Soru 18: Lale Devri'nin ünlü sadrazamı kimdir?
Doğru Cevap: (D) Nevşehirli Damat İbrahim Paşa
Analiz: III. Ahmet döneminde sadrazamlık yapan Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, Lale Devri'nin mimarı olarak kabul edilir. Patrona Halil İsyanı sırasında öldürülmüştür.
Soru 19: Nizam-ı Cedid ıslahatlarına karşı çıkan ve III. Selim'in tahttan indirilmesiyle sonuçlanan isyan hangisidir?
Doğru Cevap: (B) Kabakçı Mustafa İsyanı
Analiz: 1807'de çıkan Kabakçı Mustafa İsyanı, Nizam-ı Cedid yeniliklerine karşı olan Yeniçeriler ve bazı ulema tarafından desteklenmiş, isyan sonucunda III. Selim tahttan indirilerek öldürülmüş ve Nizam-ı Cedid dönemi sona ermiştir.
Soru 20: XVIII. yüzyıl Osmanlı ıslahatlarının XVII. yüzyıl ıslahatlarından temel farkı nedir?
Doğru Cevap: (A) Avrupa'nın örnek alınmaya başlanması
Analiz: XVII. yüzyıl ıslahatları daha çok eski "Kanuni devri" düzenine dönmeyi hedeflerken, XVIII. yüzyılda (özellikle Lale Devri'nden itibaren) Avrupa'nın askeri, teknik ve kültürel üstünlüğü fark edilmiş ve ıslahatlarda Batı örnek alınmaya başlanmıştır.
(XVIII. Yüzyıl Gerileme Dönemi)
Soruları cevaplayın ve bitirdiğinizde "Denemeyi Bitir" butonuna tıklayarak sonuçlarınızı ve çözümleri görün.
Sonuçlarınız
Hesaplanıyor...
Soru 1: Osmanlı Devleti'nin Karlofça ve İstanbul Antlaşmaları ile kaybettiği toprakları geri alma umudunu yeniden yeşerten antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Prut Antlaşması
Analiz: 1711 Prut Antlaşması ile Rusya yenilgiye uğratılmış ve Azak Kalesi geri alınmıştır. Bu başarı, Karlofça'da kaybedilen diğer yerlerin de geri alınabileceği umudunu doğurmuştur.
Soru 2: Osmanlı Devleti'nin Batı'nın üstünlüğünü kabul ederek Avrupa tarzı ıslahatlara yöneldiği Lale Devri'ni başlatan antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (B) Pasarofça Antlaşması
Analiz: 1718 Pasarofça Antlaşması ile Avusturya'ya karşı alınan yenilgi ve toprak kayıpları, Osmanlı'nın Batı'nın askeri ve teknik üstünlüğünü fark etmesine ve Lale Devri ile Batılılaşma sürecine girmesine neden olmuştur.
Soru 3: Lale Devri'nde Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından kurulan ilk Türk matbaasında basılan ilk eser hangisidir?
Doğru Cevap: (C) Vankulu Lügati
Analiz: İlk Türk matbaasında basılan ilk eser, Sıhah-ı Cevheri adlı Arapça sözlüğün Vankulu Mehmet Efendi tarafından yapılan Türkçe çevirisi olan Vankulu Lügati'dir.
Soru 4: Lale Devri'nin sona ermesine ve Padişah III. Ahmet'in tahttan indirilmesine neden olan isyan hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Patrona Halil İsyanı
Analiz: 1730'da çıkan Patrona Halil İsyanı, Lale Devri'ndeki lüks ve israfa, İran savaşlarındaki başarısızlıklara tepki olarak başlamış, Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın öldürülmesi ve III. Ahmet'in tahttan indirilmesiyle sonuçlanmıştır.
Soru 5: Osmanlı Devleti'nde Avrupa tarzında kurulan ilk teknik askeri okul olan Hendesehane hangi padişah döneminde açılmıştır?
Doğru Cevap: (D) I. Mahmut
Analiz: Humbaracı Ahmet Paşa'nın (Comte de Bonneval) çalışmalarıyla I. Mahmut döneminde (1734) kara subayı yetiştirmek amacıyla Hendesehane kurulmuştur. Bu, Batı tarzı ilk teknik okuldur.
Soru 6: Osmanlı Devleti'nin XVIII. yüzyılda imzaladığı son kazançlı antlaşma olarak kabul edilen ve Karadeniz'in yeniden Türk gölü olduğunu teyit eden antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (C) Belgrad Antlaşması
Analiz: 1739 Belgrad Antlaşması, Avusturya ve Rusya'ya karşı kazanılan başarılar sonucu imzalanmış, Avusturya Pasarofça'da aldığı yerleri geri vermiş, Rusya Azak dışında Karadeniz'den çekilmiştir. Bu antlaşma XVIII. yy'daki son kazançlı antlaşmadır.
Soru 7: 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması'nın aşağıdaki sonuçlarından hangisi Osmanlı Devleti'nin egemenlik haklarına doğrudan aykırıdır?
Doğru Cevap: (A) Kırım'ın bağımsız olması
Analiz: Halkı Türk ve Müslüman olan Kırım'ın bağımsız olması, Osmanlı'nın kendi toprakları üzerindeki egemenliğini kaybetmesi anlamına geliyordu ve Rusya'nın Kırım'ı ilhakına zemin hazırlamıştır.
Soru 8: Osmanlı Devleti'nde iç borçlanma anlamına gelen ve hisse senedi satışına dayanan sisteme ne ad verilir?
Doğru Cevap: (E) Esham Sistemi
Analiz: III. Mustafa döneminde tasarlanan ve I. Abdülhamit döneminde uygulanan Esham sistemi, devletin artan nakit ihtiyacını karşılamak için gelir kaynaklarının hisselere bölünerek satılmasına dayanan bir iç borçlanma yöntemidir.
Soru 9: III. Selim döneminde gerçekleştirilen köklü ıslahat hareketlerine verilen genel ad nedir?
Doğru Cevap: (C) Nizam-ı Cedid
Analiz: Nizam-ı Cedid (Yeni Düzen), III. Selim'in başta askeri alan olmak üzere Avrupa tarzında yaptığı yeniliklerin genel adıdır. Bu isim aynı zamanda kurulan yeni ordu için de kullanılmıştır.
Soru 10: Nizam-ı Cedid ordusunun ilk ve tek askeri başarısı aşağıdaki olaylardan hangisinde kazanılmıştır?
Doğru Cevap: (B) Napolyon'un Mısır'ı işgalinde Akka Savunması
Analiz: Fransa'nın Mısır'ı işgali sırasında Napolyon, Suriye'ye ilerlemiş ancak Akka Kalesi önlerinde Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki Nizam-ı Cedid askerleri tarafından durdurulmuştur.
Soru 11: Fransa'nın 1798'de Mısır'ı işgal etmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (A) İngiltere'nin sömürge yollarını kesmek
Analiz: Napolyon Bonapart liderliğindeki Fransa, Mısır'ı işgal ederek İngiltere'nin Hindistan ile olan bağlantısını kesmeyi ve Akdeniz'de stratejik bir üstünlük sağlamayı hedeflemiştir.
Soru 12: Osmanlı Devleti'nde Avrupa başkentlerinde ilk daimi elçiliklerin açılması hangi padişah dönemindedir?
Doğru Cevap: (E) III. Selim
Analiz: Lale Devri'nde geçici elçilikler açılmış olsa da, Avrupa'daki gelişmeleri yakından takip etmek ve diplomatik ilişkileri sürekli kılmak amacıyla ilk daimi elçilikler III. Selim döneminde (Nizam-ı Cedid) Londra, Paris, Viyana gibi merkezlerde kurulmuştur.
Soru 13: Aslen Fransız subayı olup Osmanlı hizmetine girerek Humbaracı Ocağı'nı ıslah eden ve Hendesehane'nin kurulmasında etkili olan kişi kimdir?
Doğru Cevap: (C) Comte de Bonneval
Analiz: Comte de Bonneval, Müslüman olduktan sonra Humbaracı Ahmet Paşa adını almış ve I. Mahmut döneminde Humbaracı Ocağı'nı modernleştirmiş, Hendesehane'nin açılmasına öncülük etmiştir.
Soru 14: III. Mustafa döneminde açılan ve modern deniz subayı yetiştirmeyi amaçlayan okul aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (A) Mühendishane-i Bahr-i Hümayun
Analiz: 1773'te (bazı kaynaklara göre I. Abdülhamit dönemi başlangıcı) açılan Mühendishane-i Bahr-i Hümayun (Deniz Mühendishanesi), modern anlamda deniz subayı yetiştiren ilk okuldu. Mühendishane-i Berr-i Hümayun ise kara subayı yetiştiriyordu.
Soru 15: Osmanlı Devleti'nin Karadeniz'deki hakimiyetinin sona ermesine ve Karadeniz'in bir Türk gölü olmaktan çıkmasına neden olan antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (D) Küçük Kaynarca Antlaşması
Analiz: 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kırım bağımsız olmuş, Rus ticaret gemilerine Karadeniz ve Boğazlarda serbest geçiş hakkı tanınmıştır. Bu durum Karadeniz'deki mutlak Türk hakimiyetini sona erdirmiştir.
Soru 16: Osmanlı Devleti'nin Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul etmek zorunda kaldığı antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: (E) Yaş Antlaşması
Analiz: 1792 Yaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Rusya'nın Kırım'ı ilhakını (1783) resmen tanımak zorunda kalmış ve Gerileme Dönemi sona ererek Dağılma Dönemi başlamıştır.
Soru 17: XVIII. yüzyılda merkezi otoritenin zayıflamasıyla taşrada güç kazanan yerel toprak ağalarına ne ad verilir?
Doğru Cevap: (A) Ayan
Analiz: Ayanlar, bulundukları bölgelerde nüfuz sahibi olan, vergi toplama ve asker gönderme gibi konularda devlete yardımcı olan ancak zamanla güçlenerek merkezi otoriteye rakip hale gelen yerel eşraftır.
Soru 18: Lale Devri'nin ünlü sadrazamı kimdir?
Doğru Cevap: (D) Nevşehirli Damat İbrahim Paşa
Analiz: III. Ahmet döneminde sadrazamlık yapan Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, Lale Devri'nin mimarı olarak kabul edilir. Patrona Halil İsyanı sırasında öldürülmüştür.
Soru 19: Nizam-ı Cedid ıslahatlarına karşı çıkan ve III. Selim'in tahttan indirilmesiyle sonuçlanan isyan hangisidir?
Doğru Cevap: (B) Kabakçı Mustafa İsyanı
Analiz: 1807'de çıkan Kabakçı Mustafa İsyanı, Nizam-ı Cedid yeniliklerine karşı olan Yeniçeriler ve bazı ulema tarafından desteklenmiş, isyan sonucunda III. Selim tahttan indirilerek öldürülmüş ve Nizam-ı Cedid dönemi sona ermiştir.
Soru 20: XVIII. yüzyıl Osmanlı ıslahatlarının XVII. yüzyıl ıslahatlarından temel farkı nedir?
Doğru Cevap: (A) Avrupa'nın örnek alınmaya başlanması
Analiz: XVII. yüzyıl ıslahatları daha çok eski "Kanuni devri" düzenine dönmeyi hedeflerken, XVIII. yüzyılda (özellikle Lale Devri'nden itibaren) Avrupa'nın askeri, teknik ve kültürel üstünlüğü fark edilmiş ve ıslahatlarda Batı örnek alınmaya başlanmıştır.