KPSS Coğrafya Mini Deneme - Yer Şekilleri 1
Soruları cevaplayın ve bitirdiğinizde "Denemeyi Bitir" butonuna tıklayarak sonuçlarınızı ve çözümleri görün.
Sonuçlarınız
Hesaplanıyor...
Soru 1: Haritada numaralanmış alanlardan hangisi, Türkiye'nin ana fay hatlarından biri üzerinde yer almaz ve deprem riski en düşüktür?
Doğru Cevap: (E) V
Analiz: I, II, III ve IV numaralı alanlar Türkiye'nin ana deprem kuşakları üzerindedir. Ancak V numara ile gösterilen alan, Arabistan platformu üzerinde yer alan yaşlı bir arazidir ve Türkiye'de deprem riskinin en düşük olduğu yerlerdendir.
Soru 2: Türkiye arazisi III. Jeolojik Zaman sonu ve IV. Jeolojik Zaman başında epirojenik olarak toptan yükselmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu toptan yükselmenin sonuçlarından biri değildir?
Doğru Cevap: (B) Zonguldak çevresinde taş kömürü yataklarının oluşması.
Analiz: Taş kömürü yatakları I. Jeolojik Zaman'da oluşmuştur. Türkiye'nin toptan yükselmesi ise III. ve IV. Zaman'da gerçekleşen genç bir olaydır. A, C, D ve E seçenekleri bu genç oluşumlu yükselmenin doğrudan sonuçlarıdır.
Soru 3: Aşağıdaki tabloda Türkiye'deki bazı dağlar ve bu dağların oluşum türü eşleştirilmiştir. Hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
| Dağ | Oluşum Türü |
|---|---|
| I. Küre Dağları | Kıvrım Dağı |
| II. Erciyes Dağı | Volkanik Dağ |
| III. Aydın Dağları | Kırık Dağ |
| IV. Bolkar Dağları | Kıvrım Dağı |
| V. Uludağ | Volkanik Dağ |
Doğru Cevap: (E) V
Analiz: Küre ve Bolkar Dağları kıvrım dağlarıdır. Erciyes volkanik bir dağdır. Aydın Dağları kırık dağ sistemine aittir. Ancak Uludağ, bir volkanik dağ değil, bir batolitin yükselmesiyle oluşmuş iç püskürük kütledir.
Soru 4: Ege Bölgesi'nde dağların denize dik uzanmasının sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
Doğru Cevap: (D) Kıyıda falez oluşumunun yaygın olması.
Analiz: Falez, dağların denize paralel uzandığı ve kıyının hemen derinleştiği yerlerde yaygındır. Dağların denize dik uzandığı ve denizin sığ olduğu Ege kıyılarında falez oluşumu çok azdır.
Soru 5: Haritada numaralanmış alanların hangisinde Dalmaçya kıyı tipi görülür?
Doğru Cevap: (C) III
Analiz: Dalmaçya kıyı tipi, denize paralel uzanan dağların arasındaki vadilerin sular altında kalmasıyla oluşan adacıklı kıyı tipidir. Bu kıyı tipinin Türkiye'deki tek örneği III numara ile gösterilen Teke Yarımadası kıyılarıdır.
Soru 6: Akdeniz Bölgesi'ndeki Teke ve Taşeli platolarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (D) Kalkerin yaygın olduğu karstik araziler olmaları.
Analiz: Teke ve Taşeli, Türkiye'nin en belirgin karstik platolarıdır. Kireçtaşının kolay erimesi nedeniyle karstik şekiller yaygındır. Bu yüzden arazi engebeli, su geçirgen ve tarıma elverişsizdir.
Soru 7: Haritada Ege Bölgesi'ndeki başlıca graben alanları numaralandırılmıştır. Hangi ova, Yunt Dağı ile Bozdağlar arasında yer alır ve Gediz Nehri tarafından sulanır?
Doğru Cevap: (B) III
Analiz: Ege'deki grabenler kuzeyden güneye; I, II, III, IV ve V olarak sıralanır. Gediz Ovası (III), Yunt Dağı'nın güneyinde, Bozdağlar'ın kuzeyinde yer alır.
Soru 8: Bir kıyıda delta ovasının oluşabilmesi için aşağıdakilerden hangisi gerekli bir koşul değildir?
Doğru Cevap: (B) Kıyıda güçlü gelgit olaylarının yaşanması.
Analiz: Güçlü gelgit, biriken malzemeyi söküp götürür; bu nedenle deltanın oluşmasını engeller. Türkiye'nin iç denizlere kıyısı olduğu ve gelgit zayıf olduğu için delta oluşumu yaygındır. A, C ve D şıkları ise delta oluşumu için gereklidir.
Soru 9: Aşağıdaki tabloda bazı yer şekilleri ve bu şekillerin oluşumunda etkili olan dış kuvvet/süreç eşleştirilmiştir. Bu eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
| Yer Şekli | Ana Oluşum Süreci |
|---|---|
| I. Pamukkale Travertenleri | Yeraltı Suyu Biriktirmesi |
| II. Bafra Deltası | Akarsu Biriktirmesi |
| III. Tuz Gölü Çevresi | Rüzgar Biriktirmesi |
| IV. Cilo Dağları | Rüzgar Aşındırması |
| V. Teke Yarımadası | Karstik Aşınma |
Doğru Cevap: (D) IV
Analiz: Cilo Dağları, Türkiye'nin en yüksek dağlarındandır ve buzul aşındırmasının en net görüldüğü yerdir. Rüzgar aşındırması ise kurak bölgelerde etkilidir.
Soru 10: Doğu Anadolu Bölgesi'nin Türkiye'nin en yüksek bölgesi olmasının ve geniş volkanik platolarla kaplı olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (B) Arap Levhası'nın kuzeye doğru hareket ederek Anadolu'yu sıkıştırması ve yükseltmesi.
Analiz: Türkiye'nin genç yapısı, Alp-Himalaya kıvrım kuşağında yer almasıyla ilgilidir. Özellikle Arap Levhası'nın kuzeye doğru yaptığı baskı, Doğu Anadolu'yu sıkıştırarak yükseltmiş ve volkanizmaya neden olmuştur.
Soru 11: Haritada nüfusun seyrek olduğu dört alan işaretlenmiştir. Hangilerinde nüfusun seyrek olmasının temel nedeni, arazinin engebeli ve dağlık yapısıdır?
Doğru Cevap: (A) I ve III
Analiz: II ve IV düz alanlardır; II'de kuraklık, IV'te ise sapa kalma ve toprak yapısı etkilidir. Ancak I ve III Türkiye'nin en dağlık ve engebeli iki alanıdır ve bu yüzden nüfus seyrektir.
Soru 12: Ria Kıyı Tipi, eski akarsu vadilerinin deniz sularının yükselmesi sonucu sular altında kalmasıyla oluşur. Bu kıyı tipinin Türkiye'deki en belirgin örnekleri nerede görülür?
Doğru Cevap: (C) İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile Haliç
Analiz: Boğazlar ve Haliç, eski akarsu vadilerinin deniz sularının işgal edilmesi sonucu oluşmuşlardır. A enine, B boyuna, D dalmaçya kıyı tipidir.
Soru 13: Haritada numaralanmış platolardan hangisi, oluşum bakımından diğer dördünden farklıdır?
Doğru Cevap: (B) V
Analiz: Haritada I, II, III ve IV numara ile gösterilen İç Anadolu platoları tabaka düzlüğü platolarıdır. V numara ile gösterilen Erzurum-Kars ise volkanik bir platodur.
Soru 14: Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'de yer şekillerinin engebeli ve dağlık olmasının olumlu sonuçlarından biri olarak kabul edilebilir?
Doğru Cevap: (C) Hidroelektrik enerji potansiyelinin yüksek olması.
Analiz: Yüksek ve engebeli arazi, akarsuların akış hızını artırır, bu da enerji üretimi için olumlu bir durumdur. A, B, E seçenekleri olumsuz sonuçlardır. D seçeneği ise yanlıştır.
Soru 15: Aşağıdaki kıyı tiplerinden hangisi Türkiye'de görülmez?
Doğru Cevap: (B) Fiyord Kıyı Tipi
Analiz: Fiyordlar ve Skyer tipi kıyılar, buzul vadilerinin deniz tarafından işgal edilmesidir. Türkiye'nin mutlak konumu nedeniyle kıyılarında buzul vadileri yoktur. Bu yüzden bu kıyı tipleri Türkiye'de görülmez.
Soru 16: Karstik arazilerde erime sonucu oluşan polyeler, tarımsal faaliyetler için önemli alanlardır. Aşağıdaki ovalardan hangisi bu tür bir karstik oluşumlu polyedir?
Doğru Cevap: (D) Tefenni Ovası
Analiz: Tefenni, Acıpayam, Elmalı, Kestel gibi ovalar Batı Toroslar'da yer alan karstik ovalardır. Çarşamba, Konya, Erzurum ve Iğdır ovaları farklı oluşumlara sahiptir.
Soru 17: Türkiye'de dağların uzanış doğrultusu ve kıyıya göre konumu pek çok coğrafi özelliği etkilemektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir sonucu değildir?
Doğru Cevap: (D) Türkiye'nin en uzun kara sınırının Suriye ile olması.
Analiz: Dağların uzanışı iklimi, kıyı tipini ve ulaşımı etkiler. Ancak komşu ülkelerle olan sınırlar Türkiye'nin dağlarının uzanış doğrultusunun bir sonucu değildir.
Soru 18: Aşağıdaki yer şekillerinden hangisinin oluşumunda hem iç kuvvetler hem de dış kuvvetler birlikte etkili olmuştur?
Doğru Cevap: (C) Nevşehir-Ürgüp'teki Peri Bacaları
Analiz: Peri bacaları, volkanik tüfün sel suları ve rüzgarlarla aşındırılması sonucu oluşur. Traverten, Sirk, Obruk ve Delta diğer kuvvetlerle oluşur.
Soru 19: Çentik Vadiler, akarsuların yataklarını derine doğru hızla aşındırmasıyla oluşan "V" şekilli vadilerdir. Bu vadi tipinin Türkiye'de çok yaygın olmasının temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: (B) Arazinin genç oluşumlu, yüksek ve eğimli olması.
Analiz: Çentik vadiler akarsuyun hızlı aktığı yerlerde oluşur. Türkiye'nin genç oluşumlu ve toptan yükselmiş olması, akarsuların yatak eğimini artırmış ve denge profilinden uzaklaştırmıştır. Bu durum, derine aşındırmayı ve V şekilli vadileri yaygınlaştırmıştır.
Soru 20: Aşağıdakilerden hangisi bir akarsu biriktirme şekli değildir?
Doğru Cevap: (A) Menderes
Analiz: Menderes, eğimin azaldığı yerde akarsuyun hem yana doğru aşındırma hem de iç kısma biriktirme yaptığı bir yer şeklidir. Sadece birikim değil, aynı zamanda aşınım şeklidir. Diğer şıklar ise net birikim şekilleridir.
KPSS Coğrafya Mini Deneme - Yer Şekilleri 1
Soruları cevaplayın ve bitirdiğinizde "Denemeyi Bitir" butonuna tıklayarak sonuçlarınızı ve çözümleri görün.
Sonuçlarınız
Hesaplanıyor...
Soru 1: Haritada numaralanmış alanlardan hangisi, Türkiye'nin ana fay hatlarından biri üzerinde yer almaz ve deprem riski en düşüktür?
Doğru Cevap: (E) V
Analiz: I, II, III ve IV numaralı alanlar Türkiye'nin ana deprem kuşakları üzerindedir. Ancak V numara ile gösterilen alan, Arabistan platformu üzerinde yer alan yaşlı bir arazidir ve Türkiye'de deprem riskinin en düşük olduğu yerlerdendir.
Soru 2: Türkiye arazisi III. Jeolojik Zaman sonu ve IV. Jeolojik Zaman başında epirojenik olarak toptan yükselmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu toptan yükselmenin sonuçlarından biri değildir?
Doğru Cevap: (B) Zonguldak çevresinde taş kömürü yataklarının oluşması.
Analiz: Taş kömürü yatakları I. Jeolojik Zaman'da oluşmuştur. Türkiye'nin toptan yükselmesi ise III. ve IV. Zaman'da gerçekleşen genç bir olaydır. A, C, D ve E seçenekleri bu genç oluşumlu yükselmenin doğrudan sonuçlarıdır.
Soru 3: Aşağıdaki tabloda Türkiye'deki bazı dağlar ve bu dağların oluşum türü eşleştirilmiştir. Hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
| Dağ | Oluşum Türü |
|---|---|
| I. Küre Dağları | Kıvrım Dağı |
| II. Erciyes Dağı | Volkanik Dağ |
| III. Aydın Dağları | Kırık Dağ |
| IV. Bolkar Dağları | Kıvrım Dağı |
| V. Uludağ | Volkanik Dağ |
Doğru Cevap: (E) V
Analiz: Küre ve Bolkar Dağları kıvrım dağlarıdır. Erciyes volkanik bir dağdır. Aydın Dağları kırık dağ sistemine aittir. Ancak Uludağ, bir volkanik dağ değil, bir batolitin yükselmesiyle oluşmuş iç püskürük kütledir.
Soru 4: Ege Bölgesi'nde dağların denize dik uzanmasının sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
Doğru Cevap: (D) Kıyıda falez oluşumunun yaygın olması.
Analiz: Falez, dağların denize paralel uzandığı ve kıyının hemen derinleştiği yerlerde yaygındır. Dağların denize dik uzandığı ve denizin sığ olduğu Ege kıyılarında falez oluşumu çok azdır.
Soru 5: Haritada numaralanmış alanların hangisinde Dalmaçya kıyı tipi görülür?
Doğru Cevap: (C) III
Analiz: Dalmaçya kıyı tipi, denize paralel uzanan dağların arasındaki vadilerin sular altında kalmasıyla oluşan adacıklı kıyı tipidir. Bu kıyı tipinin Türkiye'deki tek örneği III numara ile gösterilen Teke Yarımadası kıyılarıdır.
Soru 6: Akdeniz Bölgesi'ndeki Teke ve Taşeli platolarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (D) Kalkerin yaygın olduğu karstik araziler olmaları.
Analiz: Teke ve Taşeli, Türkiye'nin en belirgin karstik platolarıdır. Kireçtaşının kolay erimesi nedeniyle karstik şekiller yaygındır. Bu yüzden arazi engebeli, su geçirgen ve tarıma elverişsizdir.
Soru 7: Haritada Ege Bölgesi'ndeki başlıca graben alanları numaralandırılmıştır. Hangi ova, Yunt Dağı ile Bozdağlar arasında yer alır ve Gediz Nehri tarafından sulanır?
Doğru Cevap: (B) III
Analiz: Ege'deki grabenler kuzeyden güneye; I, II, III, IV ve V olarak sıralanır. Gediz Ovası (III), Yunt Dağı'nın güneyinde, Bozdağlar'ın kuzeyinde yer alır.
Soru 8: Bir kıyıda delta ovasının oluşabilmesi için aşağıdakilerden hangisi gerekli bir koşul değildir?
Doğru Cevap: (B) Kıyıda güçlü gelgit olaylarının yaşanması.
Analiz: Güçlü gelgit, biriken malzemeyi söküp götürür; bu nedenle deltanın oluşmasını engeller. Türkiye'nin iç denizlere kıyısı olduğu ve gelgit zayıf olduğu için delta oluşumu yaygındır. A, C ve D şıkları ise delta oluşumu için gereklidir.
Soru 9: Aşağıdaki tabloda bazı yer şekilleri ve bu şekillerin oluşumunda etkili olan dış kuvvet/süreç eşleştirilmiştir. Bu eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
| Yer Şekli | Ana Oluşum Süreci |
|---|---|
| I. Pamukkale Travertenleri | Yeraltı Suyu Biriktirmesi |
| II. Bafra Deltası | Akarsu Biriktirmesi |
| III. Tuz Gölü Çevresi | Rüzgar Biriktirmesi |
| IV. Cilo Dağları | Rüzgar Aşındırması |
| V. Teke Yarımadası | Karstik Aşınma |
Doğru Cevap: (D) IV
Analiz: Cilo Dağları, Türkiye'nin en yüksek dağlarındandır ve buzul aşındırmasının en net görüldüğü yerdir. Rüzgar aşındırması ise kurak bölgelerde etkilidir.
Soru 10: Doğu Anadolu Bölgesi'nin Türkiye'nin en yüksek bölgesi olmasının ve geniş volkanik platolarla kaplı olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: (B) Arap Levhası'nın kuzeye doğru hareket ederek Anadolu'yu sıkıştırması ve yükseltmesi.
Analiz: Türkiye'nin genç yapısı, Alp-Himalaya kıvrım kuşağında yer almasıyla ilgilidir. Özellikle Arap Levhası'nın kuzeye doğru yaptığı baskı, Doğu Anadolu'yu sıkıştırarak yükseltmiş ve volkanizmaya neden olmuştur.
Soru 11: Haritada nüfusun seyrek olduğu dört alan işaretlenmiştir. Hangilerinde nüfusun seyrek olmasının temel nedeni, arazinin engebeli ve dağlık yapısıdır?
Doğru Cevap: (A) I ve III
Analiz: II ve IV düz alanlardır; II'de kuraklık, IV'te ise sapa kalma ve toprak yapısı etkilidir. Ancak I ve III Türkiye'nin en dağlık ve engebeli iki alanıdır ve bu yüzden nüfus seyrektir.
Soru 12: Ria Kıyı Tipi, eski akarsu vadilerinin deniz sularının yükselmesi sonucu sular altında kalmasıyla oluşur. Bu kıyı tipinin Türkiye'deki en belirgin örnekleri nerede görülür?
Doğru Cevap: (C) İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile Haliç
Analiz: Boğazlar ve Haliç, eski akarsu vadilerinin deniz sularının işgal edilmesi sonucu oluşmuşlardır. A enine, B boyuna, D dalmaçya kıyı tipidir.
Soru 13: Haritada numaralanmış platolardan hangisi, oluşum bakımından diğer dördünden farklıdır?
Doğru Cevap: (B) V
Analiz: Haritada I, II, III ve IV numara ile gösterilen İç Anadolu platoları tabaka düzlüğü platolarıdır. V numara ile gösterilen Erzurum-Kars ise volkanik bir platodur.
Soru 14: Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'de yer şekillerinin engebeli ve dağlık olmasının olumlu sonuçlarından biri olarak kabul edilebilir?
Doğru Cevap: (C) Hidroelektrik enerji potansiyelinin yüksek olması.
Analiz: Yüksek ve engebeli arazi, akarsuların akış hızını artırır, bu da enerji üretimi için olumlu bir durumdur. A, B, E seçenekleri olumsuz sonuçlardır. D seçeneği ise yanlıştır.
Soru 15: Aşağıdaki kıyı tiplerinden hangisi Türkiye'de görülmez?
Doğru Cevap: (B) Fiyord Kıyı Tipi
Analiz: Fiyordlar ve Skyer tipi kıyılar, buzul vadilerinin deniz tarafından işgal edilmesidir. Türkiye'nin mutlak konumu nedeniyle kıyılarında buzul vadileri yoktur. Bu yüzden bu kıyı tipleri Türkiye'de görülmez.
Soru 16: Karstik arazilerde erime sonucu oluşan polyeler, tarımsal faaliyetler için önemli alanlardır. Aşağıdaki ovalardan hangisi bu tür bir karstik oluşumlu polyedir?
Doğru Cevap: (D) Tefenni Ovası
Analiz: Tefenni, Acıpayam, Elmalı, Kestel gibi ovalar Batı Toroslar'da yer alan karstik ovalardır. Çarşamba, Konya, Erzurum ve Iğdır ovaları farklı oluşumlara sahiptir.
Soru 17: Türkiye'de dağların uzanış doğrultusu ve kıyıya göre konumu pek çok coğrafi özelliği etkilemektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir sonucu değildir?
Doğru Cevap: (D) Türkiye'nin en uzun kara sınırının Suriye ile olması.
Analiz: Dağların uzanışı iklimi, kıyı tipini ve ulaşımı etkiler. Ancak komşu ülkelerle olan sınırlar Türkiye'nin dağlarının uzanış doğrultusunun bir sonucu değildir.
Soru 18: Aşağıdaki yer şekillerinden hangisinin oluşumunda hem iç kuvvetler hem de dış kuvvetler birlikte etkili olmuştur?
Doğru Cevap: (C) Nevşehir-Ürgüp'teki Peri Bacaları
Analiz: Peri bacaları, volkanik tüfün sel suları ve rüzgarlarla aşındırılması sonucu oluşur. Traverten, Sirk, Obruk ve Delta diğer kuvvetlerle oluşur.
Soru 19: Çentik Vadiler, akarsuların yataklarını derine doğru hızla aşındırmasıyla oluşan "V" şekilli vadilerdir. Bu vadi tipinin Türkiye'de çok yaygın olmasının temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: (B) Arazinin genç oluşumlu, yüksek ve eğimli olması.
Analiz: Çentik vadiler akarsuyun hızlı aktığı yerlerde oluşur. Türkiye'nin genç oluşumlu ve toptan yükselmiş olması, akarsuların yatak eğimini artırmış ve denge profilinden uzaklaştırmıştır. Bu durum, derine aşındırmayı ve V şekilli vadileri yaygınlaştırmıştır.
Soru 20: Aşağıdakilerden hangisi bir akarsu biriktirme şekli değildir?
Doğru Cevap: (A) Menderes
Analiz: Menderes, eğimin azaldığı yerde akarsuyun hem yana doğru aşındırma hem de iç kısma biriktirme yaptığı bir yer şeklidir. Sadece birikim değil, aynı zamanda aşınım şeklidir. Diğer şıklar ise net birikim şekilleridir.