KPSS Coğrafya Mini Deneme - İklim ve Bitki Örtüsü 2

Doğru Cevap: (B) IV

Analiz: Günlük sıcaklık farkı, nem oranının düşük olduğu karasal iklim bölgelerinde en fazladır. Nem, havanın aşırı ısınıp aşırı soğumasını engeller. Haritadaki merkezlerden IV, karasallığın en belirgin olduğu yerdir. Kıyıdaki diğer merkezlerde nemlilik nedeniyle günlük sıcaklık farkı daha azdır.

Doğru Cevap: (A) Konveksiyonel Yağışlar

Analiz: İlkbaharda ısınan havanın hızla yükselerek soğuması ve öğleden sonra genellikle sağanak şeklinde yağış bırakması konveksiyonel yağıştır. Bu yağış tipi İç Anadolu'da ilkbaharda yaygındır ve Kırkikindi olarak bilinir. Yamaç yağışları dağlık kıyılarda, cephesel yağışlar ise kışın Akdeniz iklim bölgesinde etkilidir.

Doğru Cevap: (E) P

Analiz: Karasallık şiddetinin en önemli göstergesi yıllık sıcaklık farkıdır. Yıllık sıcaklık farkı ne kadar fazlaysa, karasallık o kadar şiddetlidir. Tabloda P merkezinin yıllık sıcaklık farkı diğer merkezlerden belirgin şekilde daha yüksektir. Bu durum, P merkezinin denizden uzak ve muhtemelen yüksek bir yer olduğunu gösterir.

Doğru Cevap: (A) I

Analiz: Terra Rossa toprakları, Akdeniz iklim bölgesinde, kalkerli araziler üzerinde oluşan, kırmızı renkli topraklardır. Bu toprak tipi Türkiye'de en belirgin olarak I numara ile gösterilen Akdeniz, Ege ve Güney Marmara kıyılarında görülür.

Doğru Cevap: (C) Ladin

Analiz: Ladin, soğuğa dayanıklı, iğne yapraklı bir ağaç türüdür ve Türkiye'de özellikle Doğu Karadeniz'in yüksek kesimlerindeki ormanlarda bulunur. Geven, çoban yastığı, gelincik, sığır kuyruğu gibi otlar ve çalılar ise İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'daki bozkır bitki örtüsünün tipik elemanlarıdır.

Doğru Cevap: (D) V

Analiz: Türkiye'de sert karasal iklimin görüldüğü Erzurum-Kars Platosu (V), en fazla yağışı yaz aylarında alır. Bu yaz yağışları, yüksek platolarda gür ve uzun boylu alpin çayırların yetişmesine olanak tanır. Bu durum, bölgedeki büyükbaş hayvancılığı destekler.

Doğru Cevap: (A) İzmir

Analiz: Karasallık, deniz etkisinden uzaklık anlamına gelir. İzmir, Ege Denizi kıyısında yer aldığı için denizel etkinin belirgin olduğu, nem oranının yüksek ve yıllık/günlük sıcaklık farklarının az olduğu bir ildir. Diğer iller ise iç bölgelerde yer alır ve karasallık şiddeti daha fazladır.

Doğru Cevap: (E) Marmara İklimi

Analiz: Tundra bitki örtüsü, kutup altı iklim bölgelerinde görülür. Türkiye'nin mutlak konumu tundra ikliminin görülmesine uygun değildir. Marmara Bölgesi'nde ise Akdeniz, Karadeniz ve Karasal iklimlerin geçiş özellikleri görülür ve bitki örtüsü de buna göre çeşitlilik gösterir.

Doğru Cevap: (D) V

Analiz: Donlu gün sayısı, sıcaklığın 0°C'nin altına düştüğü gün sayısını ifade eder. Bu durum, karasallığın ve yükseltinin fazla olduğu yerlerde artar. Haritadaki V numaralı alan, Türkiye'de kışların en soğuk geçtiği ve donlu gün sayısının en fazla olduğu yerdir. Kıyı bölgelerinde denizel etki nedeniyle donlu gün sayısı daha azdır.

Doğru Cevap: (B) İç bölgelerde ormanların insanlar tarafından tahrip edilmesiyle oluşan bozkır.

Analiz: Antropojen bozkır, doğal koşullarda orman olması gereken ancak insanların ağaçları kesmesi, yakması veya aşırı otlatma sonucu ormanın kendini yenileyemeyip yerini bozkıra bırakması durumudur. İç Anadolu'nun yüksek kesimleri buna örnektir.

Doğru Cevap: (E) Doğu Anadolu - Yükseltiye bağlı ısınmanın gecikmesi

Analiz: Sert karasal iklimin görüldüğü Erzurum-Kars yöresinde, yükselti nedeniyle ısınma ancak yaz aylarında gerçekleşir. Isınan hava yükselerek konveksiyonel yağışlara neden olur. Bu yüzden Türkiye'de yaz yağışlarının en belirgin olduğu yer burasıdır.

Doğru Cevap: (A) Dünya'nın Güneş etrafındaki hareketi ve eksen eğikliği.

Analiz: Bakı etkisi, bir yerin Güneş'e dönük olma durumudur. Türkiye Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde yer aldığı için, eksen eğikliği nedeniyle Güneş ışınları yıl boyunca güneyden gelir. Bu durum, dağların güneye bakan yamaçlarının daha fazla ısınmasına neden olur.

Doğru Cevap: (C) V

Analiz: Haritadaki ok yönlerine göre: I Karayel, II Poyraz, III Yıldız, IV Lodos ve V Samyeli'dir. Samyeli, güneydoğudan geldiği için sıcak ve kurutucu etki yapar.

Doğru Cevap: (E) Ülkenin jeopolitik konumu.

Analiz: İklim çeşitliliği; tarımı, bitki örtüsünü, toprak oluşumunu ve turizmi doğrudan etkiler. Ancak ülkenin jeopolitik konumu iklimden çok coğrafi konum ve yer şekilleriyle ilgilidir.

Doğru Cevap: (D) Denizel etkinin azalması ve karasallığın artması.

Analiz: Karadeniz kıyılarında deniz sıcaklık farkını azaltır. Ancak kıyıdaki dağlar denizel etkinin iç kesimlere girmesini engeller. Bu nedenle iç kesimlerde karasallık artar, yaz-kış ve gece-gündüz sıcaklık farkları belirginleşir.

Doğru Cevap: (B) Alüvyal Topraklar

Analiz: Zonal topraklar bulundukları yerin iklim ve anakaya özelliklerine göre oluşur. Azonal topraklar ise akarsu, rüzgar, buzul gibi dış kuvvetlerle taşınarak biriken topraklardır. Alüvyal topraklar akarsuların taşıdığı malzemeden oluştuğu için bulundukları yerin iklimini yansıtmazlar.

Doğru Cevap: (A) Garig

Analiz: Akdeniz iklim bölgesinde Kızılçam ormanları tahrip edilince yerine Maki gelir. Makilerin de tahrip edildiği yerlerde ise daha seyrek, kısa boylu ve dikenli çalılardan oluşan Garig bitki örtüsü ortaya çıkar.

Doğru Cevap: (E) Enlem ve karasallık etkisi.

Analiz: İndirgenmiş sıcaklık haritalarında yükselti etkisi ortadan kaldırılmıştır. Bu durumda sıcaklık dağılışını etkileyen temel faktörler enlem ve karasallık olur. Kuzeydoğu Anadolu'nun hem kuzeyde hem de denizden uzak olması, indirgenmiş sıcaklıklarının en düşük olmasına neden olur.

Doğru Cevap: (D) Kuzey Anadolu Dağları'nın kuzeye bakan yamaçları

Analiz: Yamaç yağışları, denizden gelen nemli hava kütlesinin bir dağ yamacı boyunca yükselerek soğuması ve yağış bırakmasıyla oluşur. Bu durum Türkiye'de en belirgin olarak, dağların kıyıya paralel uzandığı Kuzey Anadolu Dağları'nın kuzeye ve Toros Dağları'nın güneye bakan yamaçlarında görülür.

Doğru Cevap: (C) Yağış rejiminin ülke genelinde düzenli olması.

Analiz: Karadeniz kıyıları hariç, Türkiye'de yağış rejimi genellikle düzensizdir. Akdeniz ikliminde yazlar kurak, kışlar yağışlıdır. Karasal iklimde ise en fazla yağış ilkbaharda veya yazın düşer, yazlar genellikle kuraktır.