Doğru Cevap: D) Katolik ve Ortodoks kiliselerini birleştirerek yönetmeye

Açıklama: Fatih'in politikası, zaten var olan Katolik-Ortodoks ayrılığını sürdürerek Hristiyan dünyasını bölünmüş tutmaktı. Kiliseleri birleştirmek, tam aksine, Papa'nın gücünü artırır ve Osmanlı'ya karşı birleşmiş bir Hristiyan cephesi oluştururdu. Bu nedenle amaç birleştirmek değil, bölünmüşlüğü devam ettirmektir.

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Cem Sultan, taht mücadelesinde yenilince önce Memlüklere sığınmış, ardından Rodos Şövalyeleri tarafından Avrupa'ya kaçırılmış ve en sonunda Papalık tarafından Osmanlı'ya karşı bir koz olarak kullanılmıştır. Dolayısıyla her üç unsur da bu iç meselenin dış sorun haline gelmesinde rol oynamıştır.

Doğru Cevap: A) Coğrafi Keşifler sonucunda ticaret yollarının Atlas Okyanusu’na kayması

Açıklama: Yavuz'un seferi sırasında Portekizliler Ümit Burnu'nu keşfederek Baharat Yolu'nu okyanusa taşımışlardı. Osmanlılar yolun Akdeniz çıkışını ele geçirdiğinde, yol zaten eski önemini ve gelirini büyük ölçüde kaybetmişti. Bu durum, seferin ekonomik hedeflerine tam olarak ulaşmasını engellemiştir.

Doğru Cevap: B) Antlaşmanın "hükümdarların ömrüyle sınırlı olma" ilkesinin kaldırılarak sürekli hale getirilmesi

Açıklama: Kanuni döneminde kapitülasyonlar, padişahın bir lütfu olarak görülüyor ve her padişah değişikliğinde yenilenmesi gerekiyordu. Ancak I. Mahmut döneminde (1740) bu ayrıcalıkların "sürekli" hale getirilmesi, onları Osmanlı'nın tek taraflı iptal edemeyeceği bağlayıcı bir antlaşmaya dönüştürmüş ve ileride ekonomik bağımsızlığı zedeleyen bir unsur haline getirmiştir.

Doğru Cevap: C) Ege ve Akdeniz'deki ticari ve askeri üstünlüğü ele geçirmek

Açıklama: Venedik, dönemin en büyük deniz gücüydü ve Ege ile Doğu Akdeniz'deki birçok adayı ve limanı kontrol ederek ticarete hakimdi. Fatih'in Ege adalarını fethetmeye başlaması ve Venedik ile 16 yıl süren savaşlara girmesinin temel nedeni, bu stratejik ve ticari üstünlüğü Venedik'ten alarak Osmanlı'ya kazandırmaktı.

Doğru Cevap: D) Şeyhülislam Ebussuud Efendi'nin fetvalarıyla kanunların şeriata uygunluğunun sağlanması

Açıklama: Kanuni'nin yaptığı kanunların (örfi hukuk) İslam hukukuna (şeriat) aykırı olmaması için dönemin en büyük din alimi olan Şeyhülislam Ebussuud Efendi'den fetva alması, devlet yönetiminde dinin (şeriatın) belirleyici ve denetleyici rolünü gösterir. Bu durum, devletin teokratik (dine dayalı) yapısının en somut örneklerinden biridir.

Doğru Cevap: A) Saray kadınları ve ağalarının yönetimde etkili olmaya başlamasına

Açıklama: Padişahlar, devlet işlerini tecrübeli sadrazamlara bırakıp saraya çekildiklerinde, yönetimde bir güç boşluğu oluşmuştur. Bu boşluğu, padişaha en yakın olan kişiler, yani annesi (valide sultan), eşleri (haseki sultanlar) ve saray ağaları doldurmaya başlamıştır. Bu durum, "Kadınlar Saltanatı" olarak bilinen dönemin başlamasına neden olmuştur.

Doğru Cevap: B) Karadeniz ticaret yolları üzerinde Osmanlı hakimiyetini kurmak

Açıklama: İstanbul'un fethiyle Karadeniz'in Akdeniz'e çıkışı (Boğazlar), Trabzon'un fethiyle güney kıyıları ve Kırım'ın fethiyle kuzey kıyıları Osmanlı kontrolüne girmiştir. Bu üç fetih, bir bütün olarak Karadeniz'i çevreleyen tüm stratejik noktaları ve ticaret yollarını Osmanlı hakimiyetine sokmuştur.

Doğru Cevap: B) I ve III

Açıklama: Almanya Seferi (1532), doğrudan Kutsal Roma-Germen İmparatoru Şarlken'i hedef almıştır (I). Zigetvar Seferi (1566) ise Avusturya üzerine yapılan bir seferdir ve her iki devlet de Habsburg Hanedanı tarafından yönetilmektedir (III). Irak Seferi (Irakeyn) ise Doğu'da Safevi Devleti'ne karşı yapılmıştır.

Doğru Cevap: A) Tüm dünya Müslümanlarının dini liderliği

Açıklama: Padişahlık, siyasi bir liderliktir ve Osmanlı toprakları ile sınırlıdır. Halifelik ise tüm dünya Sünni Müslümanlarının dini liderliği anlamına gelen evrensel bir unvandır. Bu olayla birlikte Osmanlı padişahı, kendi siyasi sınırlarını aşan dini bir otorite de kazanmıştır.

Doğru Cevap: D) Mercidabık Savaşı

Açıklama: Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi'nin ilk büyük savaşı olan 1516 tarihli Mercidabık Savaşı'nda Memlük ordusu büyük bir yenilgiye uğratılmış ve bu zafer sonucunda tüm Suriye ve Filistin toprakları Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Ridaniye Savaşı ise Mısır'ın fethini tamamlayan savaştır.

Doğru Cevap: B) İstimalet

Açıklama: İstimalet (hoşgörü) politikası, fethedilen yerlerdeki gayrimüslim halkın dinine, diline ve kültürüne saygı göstererek onların devlete bağlılığını sağlamayı amaçlar. Fatih'in Bosnalı Hristiyanlara verdiği bu güvence, Osmanlı'nın Kuruluş Dönemi'nden beri uyguladığı bu politikanın en somut örneklerinden biridir.

Doğru Cevap: C) Avusturya

Açıklama: Hem Avusturya Arşidükü Ferdinand hem de Osmanlı Sultanı Kanuni, Macaristan tahtı üzerinde hak iddia ediyordu. Mohaç Zaferi ve Macaristan'ın Osmanlı'ya bağlanması, bu iki devleti Orta Avrupa hâkimiyeti için karşı karşıya getirmiş ve yüzyıllarca sürecek olan Osmanlı-Avusturya savaşlarının başlamasına neden olmuştur.

Doğru Cevap: C) Yalnız III

Açıklama: Coğrafi Keşifler, Osmanlı'nın kontrolündeki ticaret yollarının önemini azaltarak devleti olumsuz etkilemiştir (I). Rönesans, Avrupa'da bilim ve sanatta bir atılımken Osmanlı bu gelişmenin büyük ölçüde dışında kalmıştır (II). Ancak Reform hareketleri, Avrupa'da mezhep savaşlarına (Katolik-Protestan) yol açarak Hristiyan birliğinin parçalanmasına neden olmuş, bu durum Osmanlı'nın Avrupa'daki ilerleyişini kolaylaştırdığı için devleti olumlu yönde etkilemiştir (III).

Doğru Cevap: B) Yavuz Sultan Selim

Açıklama: Yavuz Sultan Selim, saltanatının büyük bölümünü Doğu politikasına ayırmıştır. Çaldıran'da Safevileri, Mercidabık ve Ridaniye'de Memlükleri yenerek hem Doğu'dan gelen tehditleri bertaraf etmiş hem de halifeliği alarak Türk-İslam dünyasının lideri olmuştur. Bu, babası II. Bayezid'in Batı odaklı ve pasif politikasına bir tepkiydi.

Doğru Cevap: A) Cezayir

Açıklama: Barbaros Hayreddin Paşa ve kardeşleri, Cezayir'i fethederek burada kendi yönetimlerini kurmuşlardı. Barbaros, İspanyollara karşı tek başına mücadele edemeyeceğini anlayınca, donanması ve yönettiği Cezayir ile birlikte Osmanlı Devleti'ne katılmıştır. Böylece Cezayir, savaşılmadan Osmanlı toprağı olmuştur.

Doğru Cevap: A) Anadolu'da siyasi birliği sağlama

Açıklama: Hem Akkoyunlular hem de Karamanoğulları, Anadolu'da hüküm süren ve Osmanlı egemenliğini tehdit eden önemli Türk güçleriydi. Fatih'in bu iki gücü de ortadan kaldırması, Anadolu'daki diğer beyliklerin de Osmanlı'ya katılmasını hızlandırmış ve Anadolu Türk siyasi birliğinin sağlanması yolunda çok önemli adımlar olmuştur.

Doğru Cevap: C) Gümrük gelirlerinin azalarak ekonomik sıkıntıların başlamasına

Açıklama: İpek ve Baharat yolları gibi tarihi ticaret yollarından geçen mallardan alınan gümrük vergileri, Osmanlı hazinesinin en önemli gelir kaynaklarından biriydi. Ticaretin okyanuslara kaymasıyla bu yollardan geçen mal miktarı azalmış, bu da doğrudan gümrük gelirlerinin düşmesine ve devletin ekonomik olarak zorlanmasına neden olmuştur.

Doğru Cevap: D) Mevcut kanunları düzenlemesi ve yeni kanunlar yaparak adalet sistemini güçlendirmesi

Açıklama: Kanuni, saltanatı boyunca hem örfi hukuku (padişah kanunları) hem de şer'i hukuku (İslam hukuku) düzenleyen çok sayıda kanunname hazırlatmıştır. Adalete verdiği önem ve yaptığı bu hukuki düzenlemeler nedeniyle kendisine "Kanuni" unvanı verilmiştir.

Doğru Cevap: B) Devşirme sistemiyle alınan çocukları sadrazam gibi üst düzey yönetici olarak yetiştirmek

Açıklama: Enderun, bir saray üniversitesi niteliğindeydi. Temel amacı, devşirme sistemiyle toplanan en zeki ve yetenekli çocukları, sadrazam, vezir, beylerbeyi gibi devletin en üst kademelerinde görev alacak sadık yöneticiler olarak yetiştirmekti. Bu, Fatih'in merkeziyetçi devlet anlayışının bir parçasıydı.