Ses Bilgisi Testi - 6
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-cık / -cik" ekini alan sözcükte diğerlerinden farklı bir ses olayı meydana gelmiştir?
A, B, D ve E şıklarında "az-ı-cık", "bir-i-cik", "genç-e-cik", "dar-a-cık" şeklinde ünlü türemesi vardır. C şıkkındaki "ufacık" sözcüğünde ise "ufak-cık" kelimesinden "k" sesi düştüğü için ünsüz düşmesi meydana gelmiştir.
2. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangileri yoktur?
Parçada "diyeceğini" (daralma, yumuşama), "nutku" (ünlü düşmesi), "sözcük" (benzeşme), "uçurumu" (yumuşama), "derinleştiriyordu" (benzeşme, daralma), "sessizlik" (kaynaştırma) gibi ses olayları vardır. Ancak "biricik, azıcık" gibi ünlü türemesi veya "küçücük, sıcacık" gibi ünsüz düşmesi örnekleri bulunmamaktadır.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik bir sözcüğün oluşumu sırasında bir ses olayı meydana gelmiştir?
D şıkkında "konuştuk" sözcüğünde "konuş-duk" > "konuştuk" şeklinde ünsüz benzeşmesi vardır. Diğer şıklardaki birleşik sözcüklerde ("Akdeniz", "gökyüzü", "kahve", "takdirini") herhangi bir ses olayı yoktur.
4. Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisinde farklı bir nedenden kaynaklanan ünlü düşmesi vardır?
A, B, C ve D şıklarında "ayır-ı-lık", "kavur-uk", "kıvır-ım-lı", "yalın-ız-lık" sözcükleri türetilirken ünlü düşmesi meydana gelmiştir. E şıkkındaki "sabretseydik" sözcüğü ise "sabır etmek" yardımcı fiiliyle birleşirken ünlü düşmesine uğramıştır.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünsüz benzeşmesi (sertleşmesi) hem de kaynaştırma ünsüzü kullanılmıştır?
A şıkkında "meslekte" (meslek-de) sözcüğünde ünsüz benzeşmesi, "olmak için" ifadesinde ulama, "çalışmalısın" (çalış-malı-sın) sözcüğünde ise "s" kaynaştırma ünsüzü vardır. Diğer şıklarda bu iki ses olayı bir arada bulunmamaktadır.
6. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangisinde "y" sesi diğerlerinden farklı bir işlevde kullanılmıştır?
A, B, C ve E şıklarında "y" sesi, iki ünlü arasına giren bir kaynaştırma ünsüzüdür. D şıkkındaki "doğruyu" sözcüğünde ise "doğru" kelimesi ile "-u" belirtme hâl eki arasında bir ses olayı yoktur, "y" harfi kökün kendisindedir.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ulama yapılabilecek bir yer yoktur?
D şıkkında ünsüzle biten kelimelerden sonra gelen kelimeler ya ünsüzle başlıyor ya da aralarında virgül bulunmaktadır ("karar, henüz"). Diğer şıklarda ise "sabah inanılmaz", "son eserinde", "kitap okumak", "akşam olunca" gibi ulama yapılabilecek yerler vardır.
8. Numaralanmış cümlelerin hangilerinde ünsüz türemesi vardır?
III. cümlede "tartıştık" (tartış-dık > tartıştık) sözcüğünde ünsüz benzeşmesi, IV. cümlede "sırrı" (sır-ı) sözcüğünde ise ünsüz türemesi vardır. Diğer cümlelerde ünsüz türemesi yoktur.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde küçük ünlü uyumuna aykırı bir sözcük vardır?
Küçük ünlü uyumu kuralına göre düz ünlülerden (a, e, ı, i) sonra yine düz ünlüler; yuvarlak ünlülerden (o, ö, u, ü) sonra ise ya dar-yuvarlak (u, ü) ya da düz-geniş (a, e) ünlüler gelir. "sinema" sözcüğündeki "i" den sonra "e" gelebilirken, "a" dan sonra "a" gelebilir. Ancak "gelmiyor" sözcüğündeki "e" den sonra "i" gelebilirken, "o" gelemez. Bu nedenle "gelmiyor" sözcüğü küçük ünlü uyumuna aykırıdır.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla ses olayına uğramış bir sözcük kullanılmıştır?
"gönlündeki" sözcüğü "gönül-ün-de-ki" şeklinde oluşur. "gönül" kelimesinde ünlü düşmesi, "-ün" ve "-de" ekleri arasında ise "n" kaynaştırma ünsüzü bulunmaktadır. Diğer şıklardaki sözcüklerde en fazla bir ses olayı vardır.
11. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde diğerlerinden farklı bir ses olayı görülmektedir?
A'da "ön-söz-ü-n-de" (kaynaştırma), B'de "ses-siz-di" (benzeşme), C'de "ömür-üm-ün" (ünlü düşmesi), E'de "kahramanlık" (yumuşama yok) ses olayları vardır. D'deki "hesabı" (hesap-ı) ise ünsüz yumuşamasıdır.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır ve bu yanlış bir ses olayının uygulanmamasından kaynaklanmaktadır?
"bakkalcı" sözcüğü yanlıştır. Sert ünsüzle ("l") biten "bakkal" kelimesine "-cı" eki geldiğinde ünsüz benzeşmesi kuralı gereği "bakkalcı" olması gerekir. Bu kurala uyulmamıştır.
Ses Bilgisi Testi - 6
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-cık / -cik" ekini alan sözcükte diğerlerinden farklı bir ses olayı meydana gelmiştir?
A, B, D ve E şıklarında "az-ı-cık", "bir-i-cik", "genç-e-cik", "dar-a-cık" şeklinde ünlü türemesi vardır. C şıkkındaki "ufacık" sözcüğünde ise "ufak-cık" kelimesinden "k" sesi düştüğü için ünsüz düşmesi meydana gelmiştir.
2. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangileri yoktur?
Parçada "diyeceğini" (daralma, yumuşama), "nutku" (ünlü düşmesi), "sözcük" (benzeşme), "uçurumu" (yumuşama), "derinleştiriyordu" (benzeşme, daralma), "sessizlik" (kaynaştırma) gibi ses olayları vardır. Ancak "biricik, azıcık" gibi ünlü türemesi veya "küçücük, sıcacık" gibi ünsüz düşmesi örnekleri bulunmamaktadır.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik bir sözcüğün oluşumu sırasında bir ses olayı meydana gelmiştir?
D şıkkında "konuştuk" sözcüğünde "konuş-duk" > "konuştuk" şeklinde ünsüz benzeşmesi vardır. Diğer şıklardaki birleşik sözcüklerde ("Akdeniz", "gökyüzü", "kahve", "takdirini") herhangi bir ses olayı yoktur.
4. Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisinde farklı bir nedenden kaynaklanan ünlü düşmesi vardır?
A, B, C ve D şıklarında "ayır-ı-lık", "kavur-uk", "kıvır-ım-lı", "yalın-ız-lık" sözcükleri türetilirken ünlü düşmesi meydana gelmiştir. E şıkkındaki "sabretseydik" sözcüğü ise "sabır etmek" yardımcı fiiliyle birleşirken ünlü düşmesine uğramıştır.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünsüz benzeşmesi (sertleşmesi) hem de kaynaştırma ünsüzü kullanılmıştır?
A şıkkında "meslekte" (meslek-de) sözcüğünde ünsüz benzeşmesi, "olmak için" ifadesinde ulama, "çalışmalısın" (çalış-malı-sın) sözcüğünde ise "s" kaynaştırma ünsüzü vardır. Diğer şıklarda bu iki ses olayı bir arada bulunmamaktadır.
6. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangisinde "y" sesi diğerlerinden farklı bir işlevde kullanılmıştır?
A, B, C ve E şıklarında "y" sesi, iki ünlü arasına giren bir kaynaştırma ünsüzüdür. D şıkkındaki "doğruyu" sözcüğünde ise "doğru" kelimesi ile "-u" belirtme hâl eki arasında bir ses olayı yoktur, "y" harfi kökün kendisindedir.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ulama yapılabilecek bir yer yoktur?
D şıkkında ünsüzle biten kelimelerden sonra gelen kelimeler ya ünsüzle başlıyor ya da aralarında virgül bulunmaktadır ("karar, henüz"). Diğer şıklarda ise "sabah inanılmaz", "son eserinde", "kitap okumak", "akşam olunca" gibi ulama yapılabilecek yerler vardır.
8. Numaralanmış cümlelerin hangilerinde ünsüz türemesi vardır?
III. cümlede "tartıştık" (tartış-dık > tartıştık) sözcüğünde ünsüz benzeşmesi, IV. cümlede "sırrı" (sır-ı) sözcüğünde ise ünsüz türemesi vardır. Diğer cümlelerde ünsüz türemesi yoktur.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde küçük ünlü uyumuna aykırı bir sözcük vardır?
Küçük ünlü uyumu kuralına göre düz ünlülerden (a, e, ı, i) sonra yine düz ünlüler; yuvarlak ünlülerden (o, ö, u, ü) sonra ise ya dar-yuvarlak (u, ü) ya da düz-geniş (a, e) ünlüler gelir. "sinema" sözcüğündeki "i" den sonra "e" gelebilirken, "a" dan sonra "a" gelebilir. Ancak "gelmiyor" sözcüğündeki "e" den sonra "i" gelebilirken, "o" gelemez. Bu nedenle "gelmiyor" sözcüğü küçük ünlü uyumuna aykırıdır.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla ses olayına uğramış bir sözcük kullanılmıştır?
"gönlündeki" sözcüğü "gönül-ün-de-ki" şeklinde oluşur. "gönül" kelimesinde ünlü düşmesi, "-ün" ve "-de" ekleri arasında ise "n" kaynaştırma ünsüzü bulunmaktadır. Diğer şıklardaki sözcüklerde en fazla bir ses olayı vardır.
11. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde diğerlerinden farklı bir ses olayı görülmektedir?
A'da "ön-söz-ü-n-de" (kaynaştırma), B'de "ses-siz-di" (benzeşme), C'de "ömür-üm-ün" (ünlü düşmesi), E'de "kahramanlık" (yumuşama yok) ses olayları vardır. D'deki "hesabı" (hesap-ı) ise ünsüz yumuşamasıdır.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır ve bu yanlış bir ses olayının uygulanmamasından kaynaklanmaktadır?
"bakkalcı" sözcüğü yanlıştır. Sert ünsüzle ("l") biten "bakkal" kelimesine "-cı" eki geldiğinde ünsüz benzeşmesi kuralı gereği "bakkalcı" olması gerekir. Bu kurala uyulmamıştır.