Yapı Bilgisi Testi - 5
1. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi, hem yapım hem de çekim eki almıştır?
"toplumsal" sözcüğü "top (isim kökü) > topla- (isimden fiil y.e.) > toplum (fiilden isim y.e.) > toplumsal (isimden isim y.e.)" şeklinde birden fazla yapım eki almıştır. Diğer sözcükler ise kökten sadece bir yapım eki alarak türemiştir.
2. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi, ortak kök (kökteş) özelliği göstermektedir?
Ortak kök, hem isim hem de fiil olarak kullanılabilen ve aralarında anlam ilgisi bulunan köklerdir. "sıva" sözcüğü hem "duvara sürülen malzeme" (isim) hem de "sıvamak" (fiil) anlamında kullanılabilir ve aralarında anlam bağı vardır. "gül" ise sesteş bir köktür. Diğerleri tek türde köklerdir.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik yapılı bir sıfat kullanılmıştır?
C şıkkında "canciğer" sözcüğü, "dost" ismini niteleyen birleşik bir sıfattır. Diğer şıklardaki birleşik sözcükler isim veya sıfat-fiil görevindedir.
4. Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi, fiilden fiil yapım eki almamıştır?
A'da "yansıt-", B'de "yıpran-", C'de "bekle-", E'de "düş-" fiilleri fiilden fiil yapım eki almıştır. D'deki "yolcu" ise isimden isim yapım eki almıştır.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem iyelik eki hem de belirtme hâl eki almış bir sözcük kullanılmıştır?
C şıkkındaki "kitabını" sözcüğü, "kitap-(s)ı" (onun kitabı - 3. tekil iyelik eki) ve "-nı" (belirtme hâl eki) almıştır.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik bir fiil, deyimleşme yoluyla oluşmamıştır?
A, B, C ve E şıklarındaki fiiller deyimleşerek anlamca kaynaşmış birleşik fiil oluşturmuştur. D şıkkındaki "çözüver" ise "-ivermek" tezlik fiiliyle kurulmuş kurallı birleşik bir fiildir.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türemiş yapılı bir sözcük kullanılmamıştır?
A'da "okurları", B'de "aşınmıştı", D'de "öğrenciler", E'de "fedakârlık" sözcükleri türemiş yapılıdır. C şıkkında ise tüm sözcükler basit veya sadece çekim eki almış basit yapıdadır.
8. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A, C, D ve E şıklarındaki "soğuk", "duru", "kuru", "dolu" sözcükleri fiil kökünden türemiş isimlerdir ve yapıca türemiştir. B şıkkındaki "bozkır" ise "boz" ve "kır" kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş birleşik bir isimdir.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem isimden isim hem de isimden fiil yapan ek almış bir sözcük kullanılmıştır?
"yolcu" sözcüğünün kökü "yol" ismidir. "-cu" eki isimden isim yapım ekidir. "-idi" ise ek fiildir ve isimden fiil yapma görevi üstlenir. Diğer şıklarda bu iki ek bir arada bulunmamaktadır.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-lik" ekiyle türetilmiş sözcük, bir yer adı bildirmektedir?
D şıkkındaki "tarlanın" sözcüğü, "tarla" köküne "-nın" tamlayan eki almıştır ve bir yer adı bildirmektedir. Diğer şıklardaki "-lik" eki ise soyut kavramlar (iyilik, çocukluk, güzellik, vurdumduymazlık) türetmiştir.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük, hem fiilden fiil hem de fiilden isim yapan ek almıştır?
"şaşırtmayı" sözcüğünün kökü "şaş-" fiilidir. "-ır" eki fiilden fiil yapım ekidir, "-t" eki ise fiilden fiil yapım ekidir. "-ma" eki ise fiilden isim yapım ekidir. Diğer şıklarda bu iki ek bir arada bulunmamaktadır.
12. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A, B, C ve E şıklarındaki "bilgi" (bil-mek), "saygı" (say-mak), "görgü" (gör-mek), "sevgi" (sev-mek) sözcükleri fiil kökünden türemiş isimlerdir ve yapıca türemiştir. D şıkkındaki "kalem" sözcüğü ise herhangi bir yapım eki almamış, kök halinde bir sözcüktür ve yapıca basittir.
Yapı Bilgisi Testi - 5
1. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi, hem yapım hem de çekim eki almıştır?
"toplumsal" sözcüğü "top (isim kökü) > topla- (isimden fiil y.e.) > toplum (fiilden isim y.e.) > toplumsal (isimden isim y.e.)" şeklinde birden fazla yapım eki almıştır. Diğer sözcükler ise kökten sadece bir yapım eki alarak türemiştir.
2. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi, ortak kök (kökteş) özelliği göstermektedir?
Ortak kök, hem isim hem de fiil olarak kullanılabilen ve aralarında anlam ilgisi bulunan köklerdir. "sıva" sözcüğü hem "duvara sürülen malzeme" (isim) hem de "sıvamak" (fiil) anlamında kullanılabilir ve aralarında anlam bağı vardır. "gül" ise sesteş bir köktür. Diğerleri tek türde köklerdir.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik yapılı bir sıfat kullanılmıştır?
C şıkkında "canciğer" sözcüğü, "dost" ismini niteleyen birleşik bir sıfattır. Diğer şıklardaki birleşik sözcükler isim veya sıfat-fiil görevindedir.
4. Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi, fiilden fiil yapım eki almamıştır?
A'da "yansıt-", B'de "yıpran-", C'de "bekle-", E'de "düş-" fiilleri fiilden fiil yapım eki almıştır. D'deki "yolcu" ise isimden isim yapım eki almıştır.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem iyelik eki hem de belirtme hâl eki almış bir sözcük kullanılmıştır?
C şıkkındaki "kitabını" sözcüğü, "kitap-(s)ı" (onun kitabı - 3. tekil iyelik eki) ve "-nı" (belirtme hâl eki) almıştır.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik bir fiil, deyimleşme yoluyla oluşmamıştır?
A, B, C ve E şıklarındaki fiiller deyimleşerek anlamca kaynaşmış birleşik fiil oluşturmuştur. D şıkkındaki "çözüver" ise "-ivermek" tezlik fiiliyle kurulmuş kurallı birleşik bir fiildir.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türemiş yapılı bir sözcük kullanılmamıştır?
A'da "okurları", B'de "aşınmıştı", D'de "öğrenciler", E'de "fedakârlık" sözcükleri türemiş yapılıdır. C şıkkında ise tüm sözcükler basit veya sadece çekim eki almış basit yapıdadır.
8. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A, C, D ve E şıklarındaki "soğuk", "duru", "kuru", "dolu" sözcükleri fiil kökünden türemiş isimlerdir ve yapıca türemiştir. B şıkkındaki "bozkır" ise "boz" ve "kır" kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş birleşik bir isimdir.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem isimden isim hem de isimden fiil yapan ek almış bir sözcük kullanılmıştır?
"yolcu" sözcüğünün kökü "yol" ismidir. "-cu" eki isimden isim yapım ekidir. "-idi" ise ek fiildir ve isimden fiil yapma görevi üstlenir. Diğer şıklarda bu iki ek bir arada bulunmamaktadır.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-lik" ekiyle türetilmiş sözcük, bir yer adı bildirmektedir?
D şıkkındaki "tarlanın" sözcüğü, "tarla" köküne "-nın" tamlayan eki almıştır ve bir yer adı bildirmektedir. Diğer şıklardaki "-lik" eki ise soyut kavramlar (iyilik, çocukluk, güzellik, vurdumduymazlık) türetmiştir.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük, hem fiilden fiil hem de fiilden isim yapan ek almıştır?
"şaşırtmayı" sözcüğünün kökü "şaş-" fiilidir. "-ır" eki fiilden fiil yapım ekidir, "-t" eki ise fiilden fiil yapım ekidir. "-ma" eki ise fiilden isim yapım ekidir. Diğer şıklarda bu iki ek bir arada bulunmamaktadır.
12. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A, B, C ve E şıklarındaki "bilgi" (bil-mek), "saygı" (say-mak), "görgü" (gör-mek), "sevgi" (sev-mek) sözcükleri fiil kökünden türemiş isimlerdir ve yapıca türemiştir. D şıkkındaki "kalem" sözcüğü ise herhangi bir yapım eki almamış, kök halinde bir sözcüktür ve yapıca basittir.