Osmanlı Duraklama Dönemi
TEST - 1 (Yenilendi)
Soru 1: Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda tahta geçen padişahların tecrübesiz olmasında ve merkezi otoritenin zayıflamasında, şehzadelerin sancağa çıkma usulünün kaldırılıp yerine getirilen hangi uygulamanın etkisi olmuştur?
Doğru Cevap: B) Ekber ve Erşed sisteminin getirilmesi uygulaması
Açıklama: Bu sistem, hanedanın en yaşlı ve olgun üyesinin tahta geçmesini sağlayarak taht kavgalarını önlemiş ancak şehzadelerin yönetim tecrübesi kazanmasını engellemiştir.
Soru 2: XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında imzalanan Zitvatorok Antlaşması'nın "Avusturya arşidükü, protokol bakımından Osmanlı padişahına denk sayılacaktır." maddesi, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
Doğru Cevap: B) Osmanlı’nın Avrupa'daki diplomatik üstünlüğünün sarsıldığının
Açıklama: Daha önceki İstanbul Antlaşması'nda sadrazama denk sayılan Avusturya kralının padişaha denk sayılması, siyasi üstünlüğün kaybedildiğini gösterir.
Soru 3: XVII. yüzyılda yaşayan ve hazırladığı raporlarda (risaleler) devletin kötü gidişatının nedenlerini ve çözüm yollarını sunan Koçi Bey, bu raporlarını hangi padişaha sunarak ıslahatlara yön vermeye çalışmıştır?
Doğru Cevap: B) Devletin kötü gidişatını anlatan raporlarını IV. Murat’a sunmuştur
Açıklama: IV. Murat, devlet düzenini yeniden sağlamak için Koçi Bey gibi aydınlardan raporlar istemiş ve bunları dikkate almıştır.
Soru 4: Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda Tımar sisteminin bozulması, devletin hem askeri hem de ekonomik yapısını derinden etkilemiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu bozulmanın doğrudan bir sonucu olarak gösterilemez?
Doğru Cevap: D) Kapıkulu Ocağı'na alımların tamamen durdurulması
Açıklama: Aksine, Tımarlı Sipahi sayısının azalması, merkez ordusu olan Kapıkulu Ocağı'na olan ihtiyacı daha da artırmıştır.
Soru 5: II. Osman (Genç Osman), Hotin Seferi sırasında Yeniçeri Ocağı'nın disiplinsizliğini görerek bu ocağı kaldırma kararı almıştır. Ancak bu düşüncesi hayatına mal olmuştur. Bu olay, XVII. yüzyıl Osmanlı Devleti ile ilgili neyin kanıtıdır?
Doğru Cevap: C) Yeniçerilerin devlet içinde siyasi bir güç olduğunun
Açıklama: Yeniçerilerin, bir padişahı ıslahat düşüncesi nedeniyle tahttan indirip öldürmesi, onların askeri bir güç olmanın ötesinde siyasi bir aktör haline geldiğini kanıtlar.
Soru 6: XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında imzalanan ve günümüz Türkiye-İran sınırını büyük ölçüde belirleyen antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Zagros Dağları'nı sınır kabul eden Kasr-ı Şirin Antlaşması
Açıklama: Bu antlaşma, IV. Murat'ın Bağdat Seferi sonrasında imzalanmış ve bugünkü Türkiye-İran sınırının temelini oluşturmuştur.
Soru 7: Osmanlı Devleti'nin Batı'da en geniş sınırlara ulaştığı Bucaş Antlaşması, aşağıdaki devletlerden hangisiyle imzalanan bir mücadelenin sonucudur?
Doğru Cevap: C) Karadeniz'in kuzeyinde yer alan Lehistan Krallığı
Açıklama: IV. Mehmet döneminde Lehistan ile yapılan savaşlar sonucunda Podolya alınmış ve Bucaş Antlaşması imzalanmıştır.
Soru 8: 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nın başarısızlıkla sonuçlanması, Osmanlı tarihi için bir dönüm noktası olmuş ve Avrupa devletlerini Osmanlı'ya karşı birleştirmiştir. Bu kuşatmanın ardından Papa'nın öncülüğünde kurulan ittifakın adı nedir?
Doğru Cevap: B) Avrupa devletlerinden oluşan Kutsal İttifak
Açıklama: Bu ittifak; Avusturya, Lehistan, Venedik, Malta ve Rusya'nın katılımıyla oluşmuş ve Osmanlı'yı uzun süren savaşlara zorlamıştır.
Soru 9: Tarhuncu Ahmet Paşa, XVII. yüzyılda Osmanlı maliyesini düzeltmek için saray masraflarını kısmak ve gelir-gider dengesini sağlamak gibi adımlar atmıştır. Bu nedenle hazırladığı bütçe, Osmanlı tarihinde bir ilk olarak kabul edilir. Bu bütçenin temel özelliği nedir?
Doğru Cevap: B) İlk kez modern anlamda denk bir bütçe olması
Açıklama: Tarhuncu Ahmet Paşa, devletin tüm gelirlerini ve giderlerini hesaplayarak aradaki farkı kapatmayı amaçlayan ilk modern ve denk bütçeyi hazırlamıştır.
Soru 10: Köprülü Mehmet Paşa, sadrazamlık görevini bazı şartlar öne sürerek kabul etmiştir. Bu şartlar arasında sarayın devlet işlerine karışmaması ve hakkında bir şikayet olursa savunması alınmadan karar verilmemesi gibi maddeler bulunmaktadır. Bu durum neyin göstergesidir?
Doğru Cevap: C) Sadrazamın rahat bir çalışma ortamı talep ettiğinin
Açıklama: Köprülü, kendisinden önceki sadrazamların akıbetini bildiği için, ıslahatları yapabilmek amacıyla can ve görev güvencesi istemiştir.
Soru 11: Osmanlı Devleti'nin 1699'da imzaladığı Karlofça Antlaşması, tarihçiler tarafından bir dönemin sonu olarak kabul edilir. Bu antlaşmanın Osmanlı tarihi açısından en önemli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Batı'da ilk kez büyük çapta toprak kaybetmesi
Açıklama: Bu antlaşmayla Macaristan, Podolya, Mora gibi çok geniş topraklar kaybedilmiş ve Osmanlı'nın gerileme süreci resmen başlamıştır.
Soru 12: XVII. yüzyılda Girit'in Venediklilerden alınması 24 yıl süren bir kuşatma sonucunda gerçekleşmiştir. Bu durum Osmanlı Devleti hakkında hangi alanda ciddi bir zayıflama yaşandığını göstermektedir?
Doğru Cevap: B) Devletin donanma alanında gerilediğini göstermektedir
Açıklama: Bir adanın fethinin bu kadar uzun sürmesi, eski gücünü koruyamayan Osmanlı donanmasının ve denizcilik teknolojisinin zayıfladığının en önemli kanıtıdır.
Soru 13: XVII. yüzyılda Anadolu'da ortaya çıkan Celali İsyanları'nın temel nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
Doğru Cevap: C) Avrupa'dan yayılan milliyetçilik akımının etkileri
Açıklama: Milliyetçilik akımı, Fransız İhtilali'nden sonra ortaya çıkmış bir olgudur ve XVII. yüzyıldaki bu isyanların nedeni değildir.
Soru 14: IV. Murat, içki ve tütün yasakları, gece sokağa çıkma yasağı gibi sert tedbirler alarak İstanbul'da asayişi ve düzeni yeniden sağlamaya çalışmıştır. Bu uygulamaların temel amacı neydi?
Doğru Cevap: B) Devletin merkezi otoritesini yeniden tesis etmek
Açıklama: Bu sert yasaklar, başıbozukluğa ve isyanlara son vererek padişahın ve devletin sarsılan otoritesini yeniden ve kesin olarak kurmayı amaçlıyordu.
Soru 15: XVII. yüzyılda Lehistan (Polonya) ile imzalanan Hotin Antlaşması, askeri bir başarıya rağmen Genç Osman için bir hayal kırıklığı olmuştur. Bu durumun temel sebebi nedir?
Doğru Cevap: B) Yeniçerilerin sefer sırasında disiplinsiz davranması
Açıklama: Genç Osman, Yeniçerilerin isteksiz ve disiplinsiz tavırları yüzünden kesin bir zafer kazanılamadığını düşünmüş ve bu durum ıslahat fikrini tetiklemiştir.
Soru 16: Osmanlı Devleti'nde, ilmiye sınıfının bozulmasını ifade eden ve babası alim olanın çocuğunun da otomatik olarak alim sayıldığı sisteme ne ad verilir?
Doğru Cevap: B) Liyakatsizliğe yol açan beşik ulemalığı sistemi
Açıklama: Bu sistem, alimliğin babadan oğula geçtiği, liyakatin ortadan kalktığı ve ilmiye sınıfının niteliğini düşüren bir uygulamadır.
Soru 17: IV. Mehmet döneminde 30'a yakın devlet adamının isyancı Yeniçeriler tarafından Sultanahmet Meydanı'ndaki bir çınar ağacına asılarak katledildiği olaya ne ad verilir?
Doğru Cevap: B) Çınar ağacıyla özdeşleşen Vaka-i Vakvakiye
Açıklama: Bu olay, meyveleri insan olan efsanevi Vakvak ağacına benzetildiği için bu isimle anılmıştır.
Soru 18: XVII. yüzyıl ıslahatlarının genel karakteristiği düşünüldüğünde, bu ıslahatların başarısız olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Sorunların kökenine inilememesi ve kişilere bağlı kalması
Açıklama: Islahatlar, sorunların temel nedenlerini ortadan kaldırmak yerine daha çok baskı ve şiddet yöntemleriyle günü kurtarmaya yönelikti ve ıslahatçıların ölümüyle son buluyordu.
Soru 19: Aşağıdaki devletlerden hangisi, 1683-1699 yılları arasında Osmanlı Devleti'ne karşı savaşan Kutsal İttifak devletleri arasında yer almamıştır?
Doğru Cevap: D) Yükselen bir güç olan Fransa Krallığı
Açıklama: Fransa, bu dönemde Avusturya'nın (Habsburgların) rakibi olduğu için Kutsal İttifak'a katılmamış, hatta zaman zaman Osmanlı ile iyi ilişkiler kurmuştur.
Soru 20: XVII. yüzyılda Evliya Çelebi'nin yazdığı ve gezdiği yerlerdeki toplumların sosyal, kültürel ve ekonomik yapıları hakkında çok değerli bilgiler içeren eserin adı nedir?
Doğru Cevap: C) Evliya Çelebi'nin ünlü eseri olan Seyahatname
Açıklama: Bu 10 ciltlik dev eser, Evliya Çelebi'nin yaklaşık 50 yıllık gezilerinin bir ürünüdür ve dönem hakkında eşsiz bilgiler içerir.
Osmanlı Duraklama Dönemi
TEST - 1 (Yenilendi)
Soru 1: Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda tahta geçen padişahların tecrübesiz olmasında ve merkezi otoritenin zayıflamasında, şehzadelerin sancağa çıkma usulünün kaldırılıp yerine getirilen hangi uygulamanın etkisi olmuştur?
Doğru Cevap: B) Ekber ve Erşed sisteminin getirilmesi uygulaması
Açıklama: Bu sistem, hanedanın en yaşlı ve olgun üyesinin tahta geçmesini sağlayarak taht kavgalarını önlemiş ancak şehzadelerin yönetim tecrübesi kazanmasını engellemiştir.
Soru 2: XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında imzalanan Zitvatorok Antlaşması'nın "Avusturya arşidükü, protokol bakımından Osmanlı padişahına denk sayılacaktır." maddesi, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
Doğru Cevap: B) Osmanlı’nın Avrupa'daki diplomatik üstünlüğünün sarsıldığının
Açıklama: Daha önceki İstanbul Antlaşması'nda sadrazama denk sayılan Avusturya kralının padişaha denk sayılması, siyasi üstünlüğün kaybedildiğini gösterir.
Soru 3: XVII. yüzyılda yaşayan ve hazırladığı raporlarda (risaleler) devletin kötü gidişatının nedenlerini ve çözüm yollarını sunan Koçi Bey, bu raporlarını hangi padişaha sunarak ıslahatlara yön vermeye çalışmıştır?
Doğru Cevap: B) Devletin kötü gidişatını anlatan raporlarını IV. Murat’a sunmuştur
Açıklama: IV. Murat, devlet düzenini yeniden sağlamak için Koçi Bey gibi aydınlardan raporlar istemiş ve bunları dikkate almıştır.
Soru 4: Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda Tımar sisteminin bozulması, devletin hem askeri hem de ekonomik yapısını derinden etkilemiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu bozulmanın doğrudan bir sonucu olarak gösterilemez?
Doğru Cevap: D) Kapıkulu Ocağı'na alımların tamamen durdurulması
Açıklama: Aksine, Tımarlı Sipahi sayısının azalması, merkez ordusu olan Kapıkulu Ocağı'na olan ihtiyacı daha da artırmıştır.
Soru 5: II. Osman (Genç Osman), Hotin Seferi sırasında Yeniçeri Ocağı'nın disiplinsizliğini görerek bu ocağı kaldırma kararı almıştır. Ancak bu düşüncesi hayatına mal olmuştur. Bu olay, XVII. yüzyıl Osmanlı Devleti ile ilgili neyin kanıtıdır?
Doğru Cevap: C) Yeniçerilerin devlet içinde siyasi bir güç olduğunun
Açıklama: Yeniçerilerin, bir padişahı ıslahat düşüncesi nedeniyle tahttan indirip öldürmesi, onların askeri bir güç olmanın ötesinde siyasi bir aktör haline geldiğini kanıtlar.
Soru 6: XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında imzalanan ve günümüz Türkiye-İran sınırını büyük ölçüde belirleyen antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Zagros Dağları'nı sınır kabul eden Kasr-ı Şirin Antlaşması
Açıklama: Bu antlaşma, IV. Murat'ın Bağdat Seferi sonrasında imzalanmış ve bugünkü Türkiye-İran sınırının temelini oluşturmuştur.
Soru 7: Osmanlı Devleti'nin Batı'da en geniş sınırlara ulaştığı Bucaş Antlaşması, aşağıdaki devletlerden hangisiyle imzalanan bir mücadelenin sonucudur?
Doğru Cevap: C) Karadeniz'in kuzeyinde yer alan Lehistan Krallığı
Açıklama: IV. Mehmet döneminde Lehistan ile yapılan savaşlar sonucunda Podolya alınmış ve Bucaş Antlaşması imzalanmıştır.
Soru 8: 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nın başarısızlıkla sonuçlanması, Osmanlı tarihi için bir dönüm noktası olmuş ve Avrupa devletlerini Osmanlı'ya karşı birleştirmiştir. Bu kuşatmanın ardından Papa'nın öncülüğünde kurulan ittifakın adı nedir?
Doğru Cevap: B) Avrupa devletlerinden oluşan Kutsal İttifak
Açıklama: Bu ittifak; Avusturya, Lehistan, Venedik, Malta ve Rusya'nın katılımıyla oluşmuş ve Osmanlı'yı uzun süren savaşlara zorlamıştır.
Soru 9: Tarhuncu Ahmet Paşa, XVII. yüzyılda Osmanlı maliyesini düzeltmek için saray masraflarını kısmak ve gelir-gider dengesini sağlamak gibi adımlar atmıştır. Bu nedenle hazırladığı bütçe, Osmanlı tarihinde bir ilk olarak kabul edilir. Bu bütçenin temel özelliği nedir?
Doğru Cevap: B) İlk kez modern anlamda denk bir bütçe olması
Açıklama: Tarhuncu Ahmet Paşa, devletin tüm gelirlerini ve giderlerini hesaplayarak aradaki farkı kapatmayı amaçlayan ilk modern ve denk bütçeyi hazırlamıştır.
Soru 10: Köprülü Mehmet Paşa, sadrazamlık görevini bazı şartlar öne sürerek kabul etmiştir. Bu şartlar arasında sarayın devlet işlerine karışmaması ve hakkında bir şikayet olursa savunması alınmadan karar verilmemesi gibi maddeler bulunmaktadır. Bu durum neyin göstergesidir?
Doğru Cevap: C) Sadrazamın rahat bir çalışma ortamı talep ettiğinin
Açıklama: Köprülü, kendisinden önceki sadrazamların akıbetini bildiği için, ıslahatları yapabilmek amacıyla can ve görev güvencesi istemiştir.
Soru 11: Osmanlı Devleti'nin 1699'da imzaladığı Karlofça Antlaşması, tarihçiler tarafından bir dönemin sonu olarak kabul edilir. Bu antlaşmanın Osmanlı tarihi açısından en önemli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Batı'da ilk kez büyük çapta toprak kaybetmesi
Açıklama: Bu antlaşmayla Macaristan, Podolya, Mora gibi çok geniş topraklar kaybedilmiş ve Osmanlı'nın gerileme süreci resmen başlamıştır.
Soru 12: XVII. yüzyılda Girit'in Venediklilerden alınması 24 yıl süren bir kuşatma sonucunda gerçekleşmiştir. Bu durum Osmanlı Devleti hakkında hangi alanda ciddi bir zayıflama yaşandığını göstermektedir?
Doğru Cevap: B) Devletin donanma alanında gerilediğini göstermektedir
Açıklama: Bir adanın fethinin bu kadar uzun sürmesi, eski gücünü koruyamayan Osmanlı donanmasının ve denizcilik teknolojisinin zayıfladığının en önemli kanıtıdır.
Soru 13: XVII. yüzyılda Anadolu'da ortaya çıkan Celali İsyanları'nın temel nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
Doğru Cevap: C) Avrupa'dan yayılan milliyetçilik akımının etkileri
Açıklama: Milliyetçilik akımı, Fransız İhtilali'nden sonra ortaya çıkmış bir olgudur ve XVII. yüzyıldaki bu isyanların nedeni değildir.
Soru 14: IV. Murat, içki ve tütün yasakları, gece sokağa çıkma yasağı gibi sert tedbirler alarak İstanbul'da asayişi ve düzeni yeniden sağlamaya çalışmıştır. Bu uygulamaların temel amacı neydi?
Doğru Cevap: B) Devletin merkezi otoritesini yeniden tesis etmek
Açıklama: Bu sert yasaklar, başıbozukluğa ve isyanlara son vererek padişahın ve devletin sarsılan otoritesini yeniden ve kesin olarak kurmayı amaçlıyordu.
Soru 15: XVII. yüzyılda Lehistan (Polonya) ile imzalanan Hotin Antlaşması, askeri bir başarıya rağmen Genç Osman için bir hayal kırıklığı olmuştur. Bu durumun temel sebebi nedir?
Doğru Cevap: B) Yeniçerilerin sefer sırasında disiplinsiz davranması
Açıklama: Genç Osman, Yeniçerilerin isteksiz ve disiplinsiz tavırları yüzünden kesin bir zafer kazanılamadığını düşünmüş ve bu durum ıslahat fikrini tetiklemiştir.
Soru 16: Osmanlı Devleti'nde, ilmiye sınıfının bozulmasını ifade eden ve babası alim olanın çocuğunun da otomatik olarak alim sayıldığı sisteme ne ad verilir?
Doğru Cevap: B) Liyakatsizliğe yol açan beşik ulemalığı sistemi
Açıklama: Bu sistem, alimliğin babadan oğula geçtiği, liyakatin ortadan kalktığı ve ilmiye sınıfının niteliğini düşüren bir uygulamadır.
Soru 17: IV. Mehmet döneminde 30'a yakın devlet adamının isyancı Yeniçeriler tarafından Sultanahmet Meydanı'ndaki bir çınar ağacına asılarak katledildiği olaya ne ad verilir?
Doğru Cevap: B) Çınar ağacıyla özdeşleşen Vaka-i Vakvakiye
Açıklama: Bu olay, meyveleri insan olan efsanevi Vakvak ağacına benzetildiği için bu isimle anılmıştır.
Soru 18: XVII. yüzyıl ıslahatlarının genel karakteristiği düşünüldüğünde, bu ıslahatların başarısız olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Sorunların kökenine inilememesi ve kişilere bağlı kalması
Açıklama: Islahatlar, sorunların temel nedenlerini ortadan kaldırmak yerine daha çok baskı ve şiddet yöntemleriyle günü kurtarmaya yönelikti ve ıslahatçıların ölümüyle son buluyordu.
Soru 19: Aşağıdaki devletlerden hangisi, 1683-1699 yılları arasında Osmanlı Devleti'ne karşı savaşan Kutsal İttifak devletleri arasında yer almamıştır?
Doğru Cevap: D) Yükselen bir güç olan Fransa Krallığı
Açıklama: Fransa, bu dönemde Avusturya'nın (Habsburgların) rakibi olduğu için Kutsal İttifak'a katılmamış, hatta zaman zaman Osmanlı ile iyi ilişkiler kurmuştur.
Soru 20: XVII. yüzyılda Evliya Çelebi'nin yazdığı ve gezdiği yerlerdeki toplumların sosyal, kültürel ve ekonomik yapıları hakkında çok değerli bilgiler içeren eserin adı nedir?
Doğru Cevap: C) Evliya Çelebi'nin ünlü eseri olan Seyahatname
Açıklama: Bu 10 ciltlik dev eser, Evliya Çelebi'nin yaklaşık 50 yıllık gezilerinin bir ürünüdür ve dönem hakkında eşsiz bilgiler içerir.