KPSS Coğrafya Mini Deneme - Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 1

Doğru Cevap: (C) III (Konya Ovası)

Analiz: Buğday, karasal iklim koşullarına (ilkbahar yağışı, yaz kuraklığı) ve düz arazilere uyum sağlamış bir tahıldır. Türkiye'nin "tahıl ambarı" olarak bilinen Konya Ovası (III), buğday üretiminin en fazla yapıldığı yerdir. I ve II'de iklim (çok yağışlı/çok sıcak ve nemli) uygun değildir. IV'te yaz yağışları, V'te ise engebe ve iklim uygun değildir.

Doğru Cevap: (E) Muz

Analiz: Buğday, arpa, şeker pancarı ve elma Türkiye'nin farklı iklim bölgelerine uyum sağlayabilen, geniş yetişme alanına sahip ürünlerdir (özellikle buğday ve elma soğuğa oldukça dayanıklıdır). Ancak muz, tropikal iklim meyvesi olduğu için Türkiye'de sadece kış ılıklığının çok belirgin olduğu dar bir kıyı şeridinde (Anamur-Alanya arası) yetişebilir.

Doğru Cevap: (A) I (Erzurum-Kars Platosu)

Analiz: Büyükbaş mera hayvancılığı, yaz yağışlarıyla yeşeren gür otlakların (alpin çayırlar) bulunduğu yerlerde gelişir. Türkiye'de bu koşulların en belirgin olduğu yer I numaralı Erzurum-Kars Platosu'dur. Diğer alanlarda (II, III, IV, V) yaz kuraklığı nedeniyle otlaklar yetersizdir ve daha çok küçükbaş hayvancılık veya besi hayvancılığı yapılır.

Doğru Cevap: (D) Fındık

Analiz: Türkiye, dünya fındık üretiminin %60-70'ini tek başına karşılayarak bu alanda açık ara dünya lideridir. Ayrıca incir, kayısı ve kiraz gibi ürünlerde de dünya birincisidir.

Doğru Cevap: (E) V (İç Anadolu)

Analiz: Nadas, kurak ve yarı kurak bölgelerde tarlayı su ve mineral depolaması için bir yıl boş bırakma yöntemidir. Bu yöntem, sulama olanaklarının yetersiz olduğu ve yaz kuraklığının belirgin olduğu İç Anadolu (V) ve Güneydoğu Anadolu gibi bölgelerde yaygındır. Kıyı bölgelerinde (I, II, III, IV) ise sulama daha yaygındır veya yağış daha yeterlidir.

Doğru Cevap: (A) Ülke yüzölçümünün yarısından fazlasını kaplaması.

Analiz: Türkiye'nin orman varlığı yaklaşık %29 civarındadır, yani yüzölçümünün yarısından fazlasını değil, üçte birinden biraz azını kaplar. Diğer seçenekler (bölgelere dağılım, dağlarda yoğunlaşma, yaprak türü, alt/üst sınır) Türkiye ormanlarının genel özellikleridir.

Doğru Cevap: (B) III (Ege Bölgesi)

Analiz: Zeytin, Akdeniz ikliminin karakteristik bir tarım ürünüdür ve kış ılıklığı ister. Türkiye'de zeytin üretiminin yaklaşık %60-70'i III numara ile gösterilen Ege Bölgesi'nde (özellikle Aydın, İzmir, Manisa, Muğla) gerçekleştirilir. Akdeniz (V) ve Güney Marmara'da da yetişir ancak Ege kadar yoğun değildir.

Doğru Cevap: (D) Kümes hayvancılığı

Analiz: Mera hayvancılığı doğrudan otlaklara, arıcılık ve ipek böcekçiliği (dut ağacı) bitki örtüsüne bağlıdır. Kümes hayvancılığı (tavuk, hindi vb.) ise genellikle kapalı alanlarda (kümeslerde), hazır yemlerle yapıldığı için iklim ve doğal bitki örtüsünden büyük ölçüde bağımsızdır. Bu nedenle daha çok tüketici nüfusun yoğun olduğu büyük şehirlerin çevresinde gelişmiştir.

Doğru Cevap: (E) V (Şanlıurfa)

Analiz: Pamuk, yetişme döneminde bol su, olgunlaşma döneminde ise sıcaklık ve kuraklık isteyen bir sanayi bitkisidir. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile sulama olanaklarının artmasıyla birlikte, V numara ile gösterilen Şanlıurfa ve çevresi, Türkiye'nin en önemli pamuk üretim alanı haline gelmiştir (%40'tan fazlası). Ege (III) ve Çukurova da önemli üretim alanlarıdır.

Doğru Cevap: (A) Birim alandan alınan verimin yüksek olması.

Analiz: İntansif tarım; sulama, gübreleme, kaliteli tohum, ilaçlama ve makineleşme gibi modern yöntemlerin kullanıldığı tarım şeklidir. Bu yöntemlerle iklime bağımlılık azalır, nadasa gerek kalmaz ve en önemlisi birim alandan (örneğin dönüm başına) elde edilen ürün miktarı (verim) yüksek olur.

Doğru Cevap: (C) IV (Ordu-Giresun)

Analiz: Arıcılık, bitki çeşitliliğinin fazla olduğu yerlerde gelişir. Türkiye'de arıcılık özellikle Ege (Muğla-III), Doğu Karadeniz (Ordu-Giresun-IV) ve Doğu Anadolu'da (Hakkari-V) yaygındır. Ancak fındık tarımı ile birlikte anılan ve yazların serin geçtiği bölge IV numara ile gösterilen Ordu-Giresun çevresidir.

Doğru Cevap: (E) Çay

Analiz: Çay, bol yağış ve yıkanmış, kireçsiz toprak isteyen özel iklim koşullarına sahip bir bitkidir. Türkiye'de çay tarımı sadece Doğu Karadeniz Bölgesi'nde (Rize ve çevresi) yapılır. Diğer eşleştirmeler doğrudur.

Doğru Cevap: (A) I (Karadeniz Bölgesi)

Analiz: Türkiye'de ormanların en geniş yer kapladığı bölge, yağışın bol ve düzenli olduğu Karadeniz Bölgesi'dir (Türkiye ormanlarının yaklaşık %25'i). Akdeniz Bölgesi ikinci sırada yer alır. İç Anadolu (II) ve Güneydoğu Anadolu (IV) ise orman varlığı en az olan bölgelerdir.

Doğru Cevap: (D) Bozkır (step) bitki örtüsünün yaygın olması.

Analiz: Küçükbaş hayvanlar (özellikle koyun), kısa boylu otlardan oluşan bozkır (step) bitki örtüsüne iyi uyum sağlamıştır. Türkiye'nin iç bölgelerinde (İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu) karasal iklim nedeniyle bozkırlar geniş yer kapladığı için küçükbaş hayvancılık yaygındır.

Doğru Cevap: (B) II (Batı Toroslar/Teke)

Analiz: Kıl keçisi, ağaçların taze sürgünlerini yiyerek ormanların kendini yenilemesini engelleyen bir hayvandır. Bu nedenle, özellikle II numaralı Batı Toroslar gibi engebeli ve kıl keçisi yetiştiriciliğinin yaygın olduğu Akdeniz iklim bölgelerinde orman tahribatı (makileşme) daha belirgindir.

Doğru Cevap: (A) Turunçgiller (Portakal, Limon vb.)

Analiz: Turunçgiller, don olaylarına karşı hassas olup kış ılıklığı isteyen Akdeniz iklimi meyveleridir. Başta Akdeniz ve Ege kıyıları olmak üzere, Güney Marmara ve Föhn rüzgarlarının etkisiyle Doğu Karadeniz kıyılarında (Rize çevresi-mikroklima) da yetiştirilebilir.

Doğru Cevap: (E) V (Doğu Karadeniz Kıyıları)

Analiz: Şeker pancarı, sulama gerektiren ve hasat döneminde kuraklık isteyen bir bitkidir. Bu nedenle Türkiye'nin iç bölgelerinde (I, II, III, IV) yaygın olarak yetiştirilir. Ancak V numaralı Doğu Karadeniz kıyıları her mevsim yağışlı olduğu ve yaz kuraklığı yaşanmadığı için şeker pancarı tarımına uygun değildir.

Doğru Cevap: (D) Balık türü çeşitliliğinin az olması.

Analiz: Türkiye denizleri (özellikle Karadeniz ve Akdeniz arasındaki göç yolu nedeniyle Boğazlar ve Marmara) balık türü açısından oldukça zengindir. Balıkçılığın gelişememesindeki temel sorunlar; genellikle kıyı balıkçılığı yapılması (A), kirlilik (B), aşırı avlanma (C) ve depolama/pazarlama sorunlarıdır (E).

Doğru Cevap: (A) III (Çukurova/Adana)

Analiz: Mısır üretiminde Akdeniz (özellikle Adana-III) ve Konya (II) öne çıkar. Ayçiçeği üretiminde ise Marmara (Trakya-I) ve İç Anadolu (Konya-II) önemlidir. Hem mısırın hem de ayçiçeğinin önemli üretim alanlarından biri olan yer haritada III numara ile gösterilen Çukurova'dır (özellikle sulama sonrası ikinci ürün olarak).

Doğru Cevap: (C) Tarım alanı açmak için ormanlık alanları ıslah etmek.

Analiz: Ormanlık alanları tarım alanı açmak için yok etmek, ormancılığın geliştirilmesi değil, tam tersine orman varlığının azaltılması anlamına gelir. Diğer seçenekler (yangınla mücadele, koruma, ağaçlandırma, orman köylüsünü destekleme) ormancılığın geliştirilmesi için yapılması gereken çalışmalardır.