Anlatım Bozuklukları Testi - 5
1. "Bu tür romanları okumayı çok seviyor, bu yüzden sürekli alıyordu." cümlesindeki anlatım bozukluğu nasıl giderilir?
Bu cümlede nesne eksikliği vardır. İkinci cümlenin yüklemi olan "alıyordu" fiilinin nesnesi ("neyi alıyordu?") yoktur. Cümlenin "Bu tür romanları okumayı çok seviyor, bu yüzden bunlardan sürekli alıyordu." şeklinde düzeltilmesi gerekir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ile" edatının yanlış kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
"İle" edatı hem araç/vasıta hem de birliktelik anlamı katar. Bu cümlede "radyo ile müzik dinledik" ifadesi yanlıştır. Müzik, radyo aracılığıyla dinlenir. Doğrusu "arabayla eve dönerken radyodan müzik dinledik" şeklinde olmalıdır.
3. "Bu davranışları yüzünden ona olan saygım artıyor." cümlesindeki anlatım bozukluğunun nedeni nedir?
"Yüzünden" kelimesi genellikle olumsuz durumların nedenini belirtmek için kullanılır. Cümlede ise "saygının artması" gibi olumlu bir durum söz konusudur. Olumlu durumlar için "sayesinde" veya "-den dolayı" gibi ifadeler kullanılır. Cümle, "Bu davranışları sayesinde ona olan saygım artıyor." şeklinde olmalıdır.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu yoktur?
Bu cümlede herhangi bir anlamsal ya da yapısal bozukluk bulunmamaktadır. A'da özne-yüklem uyumsuzluğu var. B'de gereksiz sözcük var ("başkasının"). C'de anlamca çelişen sözler var. E'de "zehirlenerek" kelimesi zaten bir ölüm nedeni bildirdiği için "hayatını kaybetti" gereksizdir.
5. "Odaya girdiğimde ilk gözüme çarpan şey, duvardaki eski bir resim oldu." cümlesindeki anlatım bozukluğunun sebebi nedir?
"Gözüne çarpmak" deyimi zaten "ilk dikkatini çeken şey" anlamına gelir. Bu nedenle cümlenin başında "ilk" kelimesinin kullanılması gereksizdir ve anlatım bozukluğuna yol açar.
6. "Onu affetmek şöyle dursun, bir daha yüzünü bile görmek istemem." cümlesindeki anlatım bozukluğu nasıl giderilebilir?
Bu cümle, dil bilgisi ve anlam açısından tamamen doğrudur. "Şöyle dursun" kalıbı, kendinden sonra gelen ifadenin, öncekinden çok daha ileri bir durumu belirttiğini vurgulamak için kullanılır ve bu cümlede doğru bir şekilde yer almıştır.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Sıralı bağlı cümlelerde, her cümlenin öznesi yüklemiyle uyumlu olmalıdır. Bu cümlenin ilk kısmının öznesi "ihtiyar adamın durumu"dur. İkinci cümlenin yüklemi ise "kaldırıldı" şeklindedir. "İhtiyar adamın durumu hastaneye kaldırıldı" denemeyeceği için, ikinci cümlenin başına "ihtiyar adam" veya "o" öznesinin getirilmesi gerekir.
8. "Çekilen bu fotoğraflar ne kadar güzel çıkmış." cümlesindeki bozukluğun nedeni nedir?
Fotoğraf "çekilir", ancak "güzel çıkar" denmez. "Çıkmak" fiili burada yanlış anlamda kullanılmıştır. Cümle, "Çekilen bu fotoğraflar ne kadar güzel." veya "Bu fotoğraflarda ne kadar güzel çıkmışsın." gibi bir yapıda olmalıydı.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat (ilgeç) tümleci eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
"Ne ile savaşmak?" sorusunun cevabı ("düşmanla") cümlede vardır. Ancak "ne ile kovmak?" sorusunun cevabı yoktur. İkinci yüklem olan "kovmak", bir edat tümleci gerektirir. Cümlenin "Düşmanla savaşmak ve onu yurdumuzdan kovmak zorundayız." şeklinde düzeltilmesi gerekir. Burada eksik olan "onunla" (düşmanla) edat tümlecidir.
10. "Belediye, şehirdeki eskiyen tüm binaları yıktıktan sonra yeniden yapacak." cümlesindeki anlatım bozukluğu nasıl giderilebilir?
Bu cümlede nesne eksikliği bulunmaktadır. "Neyi yeniden yapacak?" sorusunun cevabı ikinci kısımda yoktur. Cümle, "Belediye, şehirdeki eskiyen tüm binaları yıktıktan sonra bunları/onları yeniden yapacak." şeklinde düzeltilmelidir.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir mantık hatası vardır?
Mantık ve sıralama hatası yapılmıştır. "Dünya turuna çıkmak" eylemi, "markete gitmek" eyleminden çok daha zor ve kapsamlıdır. Cümlenin mantıksal olarak doğru olabilmesi için, "Seninle değil dünya turuna çıkmak, markete bile gidilmez." şeklinde olması gerekirdi.
12. "Onun bize yaptığı iyiliklere hep göz yumduk." cümlesindeki anlatım bozukluğunun nedeni nedir?
"Göz yummak" deyimi, yapılan bir hatayı, kusuru veya yanlışı görmezden gelmek, hoş görmek anlamında kullanılır. Cümlede ise "iyilik" gibi olumlu bir durumdan bahsedilmektedir. İyiliklere göz yumulmaz, iyilikler takdir edilir veya karşılık verilir. Bu anlam için "minnettar kaldık" veya "karşılığını vermeye çalıştık" gibi ifadeler kullanılabilirdi.
Anlatım Bozuklukları Testi - 5
1. "Bu tür romanları okumayı çok seviyor, bu yüzden sürekli alıyordu." cümlesindeki anlatım bozukluğu nasıl giderilir?
Bu cümlede nesne eksikliği vardır. İkinci cümlenin yüklemi olan "alıyordu" fiilinin nesnesi ("neyi alıyordu?") yoktur. Cümlenin "Bu tür romanları okumayı çok seviyor, bu yüzden bunlardan sürekli alıyordu." şeklinde düzeltilmesi gerekir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ile" edatının yanlış kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
"İle" edatı hem araç/vasıta hem de birliktelik anlamı katar. Bu cümlede "radyo ile müzik dinledik" ifadesi yanlıştır. Müzik, radyo aracılığıyla dinlenir. Doğrusu "arabayla eve dönerken radyodan müzik dinledik" şeklinde olmalıdır.
3. "Bu davranışları yüzünden ona olan saygım artıyor." cümlesindeki anlatım bozukluğunun nedeni nedir?
"Yüzünden" kelimesi genellikle olumsuz durumların nedenini belirtmek için kullanılır. Cümlede ise "saygının artması" gibi olumlu bir durum söz konusudur. Olumlu durumlar için "sayesinde" veya "-den dolayı" gibi ifadeler kullanılır. Cümle, "Bu davranışları sayesinde ona olan saygım artıyor." şeklinde olmalıdır.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu yoktur?
Bu cümlede herhangi bir anlamsal ya da yapısal bozukluk bulunmamaktadır. A'da özne-yüklem uyumsuzluğu var. B'de gereksiz sözcük var ("başkasının"). C'de anlamca çelişen sözler var. E'de "zehirlenerek" kelimesi zaten bir ölüm nedeni bildirdiği için "hayatını kaybetti" gereksizdir.
5. "Odaya girdiğimde ilk gözüme çarpan şey, duvardaki eski bir resim oldu." cümlesindeki anlatım bozukluğunun sebebi nedir?
"Gözüne çarpmak" deyimi zaten "ilk dikkatini çeken şey" anlamına gelir. Bu nedenle cümlenin başında "ilk" kelimesinin kullanılması gereksizdir ve anlatım bozukluğuna yol açar.
6. "Onu affetmek şöyle dursun, bir daha yüzünü bile görmek istemem." cümlesindeki anlatım bozukluğu nasıl giderilebilir?
Bu cümle, dil bilgisi ve anlam açısından tamamen doğrudur. "Şöyle dursun" kalıbı, kendinden sonra gelen ifadenin, öncekinden çok daha ileri bir durumu belirttiğini vurgulamak için kullanılır ve bu cümlede doğru bir şekilde yer almıştır.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Sıralı bağlı cümlelerde, her cümlenin öznesi yüklemiyle uyumlu olmalıdır. Bu cümlenin ilk kısmının öznesi "ihtiyar adamın durumu"dur. İkinci cümlenin yüklemi ise "kaldırıldı" şeklindedir. "İhtiyar adamın durumu hastaneye kaldırıldı" denemeyeceği için, ikinci cümlenin başına "ihtiyar adam" veya "o" öznesinin getirilmesi gerekir.
8. "Çekilen bu fotoğraflar ne kadar güzel çıkmış." cümlesindeki bozukluğun nedeni nedir?
Fotoğraf "çekilir", ancak "güzel çıkar" denmez. "Çıkmak" fiili burada yanlış anlamda kullanılmıştır. Cümle, "Çekilen bu fotoğraflar ne kadar güzel." veya "Bu fotoğraflarda ne kadar güzel çıkmışsın." gibi bir yapıda olmalıydı.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat (ilgeç) tümleci eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
"Ne ile savaşmak?" sorusunun cevabı ("düşmanla") cümlede vardır. Ancak "ne ile kovmak?" sorusunun cevabı yoktur. İkinci yüklem olan "kovmak", bir edat tümleci gerektirir. Cümlenin "Düşmanla savaşmak ve onu yurdumuzdan kovmak zorundayız." şeklinde düzeltilmesi gerekir. Burada eksik olan "onunla" (düşmanla) edat tümlecidir.
10. "Belediye, şehirdeki eskiyen tüm binaları yıktıktan sonra yeniden yapacak." cümlesindeki anlatım bozukluğu nasıl giderilebilir?
Bu cümlede nesne eksikliği bulunmaktadır. "Neyi yeniden yapacak?" sorusunun cevabı ikinci kısımda yoktur. Cümle, "Belediye, şehirdeki eskiyen tüm binaları yıktıktan sonra bunları/onları yeniden yapacak." şeklinde düzeltilmelidir.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir mantık hatası vardır?
Mantık ve sıralama hatası yapılmıştır. "Dünya turuna çıkmak" eylemi, "markete gitmek" eyleminden çok daha zor ve kapsamlıdır. Cümlenin mantıksal olarak doğru olabilmesi için, "Seninle değil dünya turuna çıkmak, markete bile gidilmez." şeklinde olması gerekirdi.
12. "Onun bize yaptığı iyiliklere hep göz yumduk." cümlesindeki anlatım bozukluğunun nedeni nedir?
"Göz yummak" deyimi, yapılan bir hatayı, kusuru veya yanlışı görmezden gelmek, hoş görmek anlamında kullanılır. Cümlede ise "iyilik" gibi olumlu bir durumdan bahsedilmektedir. İyiliklere göz yumulmaz, iyilikler takdir edilir veya karşılık verilir. Bu anlam için "minnettar kaldık" veya "karşılığını vermeye çalıştık" gibi ifadeler kullanılabilirdi.