İslamiyet Öncesi Türk Tarihi
TEST - 2
Soru 1: Avrupa Hun Hükümdarı Attila, Doğu Roma İmparatorluğu'nu baskı altına alarak vergiye bağladığı antlaşmalar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Doğru Cevap: A) Margus ve Anatolius
Açıklama: Attila, Doğu Roma (Bizans) üzerine düzenlediği Balkan Seferleri sonucunda ilk olarak Margus (444), daha sonra ise şartları daha da ağırlaştırdığı Anatolius (447) Antlaşmalarını imzalayarak Bizans'ı vergiye bağlamıştır.
Soru 2: İslamiyet öncesi Türklerde kağanın erkek çocuklarına verilen unvan ve bu çocukları yetiştiren deneyimli devlet adamlarına verilen isim sırasıyla hangisidir?
Doğru Cevap: D) Tigin - Ataman
Açıklama: İlk Türk devletlerinde hükümdarın erkek çocuklarına "Tigin" denirdi. Tiginleri devlet yönetimine hazırlayan tecrübeli devlet adamlarına ise "Ataman", "İnal" veya "İnanç" gibi isimler verilirdi.
Soru 3: Türk tarihinde kendi adına para bastıran ilk hükümdar olarak bilinen Baga Tarkan, aşağıdaki devletlerden hangisinin hükümdarıdır?
Doğru Cevap: C) Türgişler
Açıklama: Türgiş hükümdarı Baga Tarkan, kendi adına "Yarmak" adı verilen parayı bastırarak Türk tarihinde bu alanda bir ilki gerçekleştirmiştir. Bu durum, Türgişlerin bağımsız bir devlet olduğunun da göstergesidir.
Soru 4: Aşağıdakilerden hangisi, Türklerin göçebe yaşam tarzının bir sonucu olarak değerlendirilemez?
Doğru Cevap: E) Güçlü bir merkezi otoritenin kurulması
Açıklama: Göçebe yaşam tarzı, boylar federasyonu şeklindeki örgütlenme, ikili teşkilat ve kut anlayışı gibi faktörler, İslamiyet öncesi Türk devletlerinde güçlü bir merkezi otoritenin kurulmasını engellemiştir. Diğer şıklar ise doğrudan göçebe hayatın sonuçlarıdır.
Soru 5: Hem Asya'da hem de Avrupa'da devlet kuran, İstanbul'u kuşatan ilk Türk devleti olan ve Franklar tarafından yıkılan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Avarlar
Açıklama: Göktürkler tarafından Orta Asya'daki varlıklarına son verilen Avarlar, Avrupa'ya göç ederek Bayan Han liderliğinde yeni bir devlet kurmuşlardır. Sasaniler ile ittifak yaparak 619 ve 626 yıllarında İstanbul'u kuşatan Avarlar, bu özelliğiyle tarihe geçen ilk Türk devletidir.
Soru 6: İslamiyet öncesi Türklerde kullanılan "On İki Hayvanlı Türk Takvimi"nin temel özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D) Güneş yılı esasına dayanması ve her yılın bir hayvan adıyla anılması
Açıklama: On İki Hayvanlı Türk Takvimi, Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Bu takvimde her yıl bir hayvan adıyla (sıçan, öküz, pars, tavşan vb.) anılır ve on iki yıllık devrelerden oluşur. Aylar ise sayılarla belirtilmiştir.
Soru 7: Malazgirt Savaşı sırasında Bizans ordusundan Selçuklu saflarına geçerek savaşın seyrini değiştiren iki Türk topluluğu hangileridir?
Doğru Cevap: A) Peçenekler ve Uzlar
Açıklama: 1071 Malazgirt Savaşı'nda Bizans ordusunda ücretli askerlik yapan Peçenekler ve Uzlar (Oğuzlar), karşılarında soydaşları olan Selçuklu ordusunu görünce taraf değiştirmişlerdir. Bu olay, savaşın kazanılmasında önemli bir etken olmuştur.
Soru 8: Uygurların yerleşik hayata geçmesiyle birlikte aşağıdaki alanların hangisinde bir gelişme yaşandığı söylenemez?
Doğru Cevap: E) Savaşçılık
Açıklama: Uygurlar, yerleşik hayata geçerek tarım, mimari (saraylar, tapınaklar), şehircilik ve yazılı hukuk gibi alanlarda öncü olmuşlardır. Ancak benimsedikleri Maniheizm dininin et yemeyi ve savaşmayı yasaklaması, onların savaşçı özelliklerinin zayıflamasına neden olmuştur.
Soru 9: Türk tarihinin ve edebiyatının ilk yazılı örneği kabul edilen Orhun Kitabeleri aşağıdaki devlet adamlarından hangileri adına dikilmiştir?
Doğru Cevap: B) Bilge Kağan, Kültigin, Vezir Tonyukuk
Açıklama: II. Göktürk (Kutluk) Devleti'ne ait olan Orhun Kitabeleri, devletin bilge hükümdarı Bilge Kağan, onun kardeşi ve ordu komutanı Kültigin ile bilge vezir Tonyukuk adına dikilmiştir. Kitabeler, Türk tarihinin ilk siyasetnamesi olarak kabul edilir.
Soru 10: Orta Asya'da İslamiyet'i kabul eden ilk Türk topluluğu ve bu topluluğun kurduğu ilk Müslüman Türk devleti aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Karluklar - Karahanlılar
Açıklama: 751 yılındaki Talas Savaşı'nda Abbasilerin yanında yer alan Karluklar, Orta Asya'da İslamiyet'i toplu halde kabul eden ilk Türk boyudur. Daha sonra Karluk, Yağma ve Çiğil boyları birleşerek Orta Asya'daki ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlıları kurmuşlardır.
Soru 11: İslamiyet öncesi Türklerde ölülerin eşyalarıyla birlikte gömüldüğü mezarlara ne ad verilirdi?
Doğru Cevap: E) Kurgan
Açıklama: İslamiyet öncesi Türklerde ahiret inancının bir göstergesi olarak, ölen kişiler değerli eşyalarıyla birlikte "Kurgan" adı verilen oda şeklindeki mezarlara gömülürdü. Bu kurganlardan Pazırık Halısı ve Altın Elbiseli Adam gibi önemli arkeolojik buluntular çıkmıştır.
Soru 12: I. Göktürk Devleti, İpek Yolu hakimiyeti için Sasanilere karşı aşağıdaki devletlerden hangisiyle ittifak kurmuştur?
Doğru Cevap: D) Bizans
Açıklama: Göktürkler, İpek Yolu hakimiyeti için önce Sasanilerle ittifak yaparak Akhun Devleti'ni yıkmışlardır. Ancak daha sonra Sasanilerin İpek Yolu'na tek başına hakim olmak istemesi üzerine, Göktürkler bu kez de Sasanilere karşı Bizans İmparatorluğu ile ittifak kurmuşlardır. Bu, Türk tarihinde Bizans ile kurulan ilk diplomatik ilişkidir.
İslamiyet Öncesi Türk Tarihi
TEST - 2
Soru 1: Avrupa Hun Hükümdarı Attila, Doğu Roma İmparatorluğu'nu baskı altına alarak vergiye bağladığı antlaşmalar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Doğru Cevap: A) Margus ve Anatolius
Açıklama: Attila, Doğu Roma (Bizans) üzerine düzenlediği Balkan Seferleri sonucunda ilk olarak Margus (444), daha sonra ise şartları daha da ağırlaştırdığı Anatolius (447) Antlaşmalarını imzalayarak Bizans'ı vergiye bağlamıştır.
Soru 2: İslamiyet öncesi Türklerde kağanın erkek çocuklarına verilen unvan ve bu çocukları yetiştiren deneyimli devlet adamlarına verilen isim sırasıyla hangisidir?
Doğru Cevap: D) Tigin - Ataman
Açıklama: İlk Türk devletlerinde hükümdarın erkek çocuklarına "Tigin" denirdi. Tiginleri devlet yönetimine hazırlayan tecrübeli devlet adamlarına ise "Ataman", "İnal" veya "İnanç" gibi isimler verilirdi.
Soru 3: Türk tarihinde kendi adına para bastıran ilk hükümdar olarak bilinen Baga Tarkan, aşağıdaki devletlerden hangisinin hükümdarıdır?
Doğru Cevap: C) Türgişler
Açıklama: Türgiş hükümdarı Baga Tarkan, kendi adına "Yarmak" adı verilen parayı bastırarak Türk tarihinde bu alanda bir ilki gerçekleştirmiştir. Bu durum, Türgişlerin bağımsız bir devlet olduğunun da göstergesidir.
Soru 4: Aşağıdakilerden hangisi, Türklerin göçebe yaşam tarzının bir sonucu olarak değerlendirilemez?
Doğru Cevap: E) Güçlü bir merkezi otoritenin kurulması
Açıklama: Göçebe yaşam tarzı, boylar federasyonu şeklindeki örgütlenme, ikili teşkilat ve kut anlayışı gibi faktörler, İslamiyet öncesi Türk devletlerinde güçlü bir merkezi otoritenin kurulmasını engellemiştir. Diğer şıklar ise doğrudan göçebe hayatın sonuçlarıdır.
Soru 5: Hem Asya'da hem de Avrupa'da devlet kuran, İstanbul'u kuşatan ilk Türk devleti olan ve Franklar tarafından yıkılan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Avarlar
Açıklama: Göktürkler tarafından Orta Asya'daki varlıklarına son verilen Avarlar, Avrupa'ya göç ederek Bayan Han liderliğinde yeni bir devlet kurmuşlardır. Sasaniler ile ittifak yaparak 619 ve 626 yıllarında İstanbul'u kuşatan Avarlar, bu özelliğiyle tarihe geçen ilk Türk devletidir.
Soru 6: İslamiyet öncesi Türklerde kullanılan "On İki Hayvanlı Türk Takvimi"nin temel özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D) Güneş yılı esasına dayanması ve her yılın bir hayvan adıyla anılması
Açıklama: On İki Hayvanlı Türk Takvimi, Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Bu takvimde her yıl bir hayvan adıyla (sıçan, öküz, pars, tavşan vb.) anılır ve on iki yıllık devrelerden oluşur. Aylar ise sayılarla belirtilmiştir.
Soru 7: Malazgirt Savaşı sırasında Bizans ordusundan Selçuklu saflarına geçerek savaşın seyrini değiştiren iki Türk topluluğu hangileridir?
Doğru Cevap: A) Peçenekler ve Uzlar
Açıklama: 1071 Malazgirt Savaşı'nda Bizans ordusunda ücretli askerlik yapan Peçenekler ve Uzlar (Oğuzlar), karşılarında soydaşları olan Selçuklu ordusunu görünce taraf değiştirmişlerdir. Bu olay, savaşın kazanılmasında önemli bir etken olmuştur.
Soru 8: Uygurların yerleşik hayata geçmesiyle birlikte aşağıdaki alanların hangisinde bir gelişme yaşandığı söylenemez?
Doğru Cevap: E) Savaşçılık
Açıklama: Uygurlar, yerleşik hayata geçerek tarım, mimari (saraylar, tapınaklar), şehircilik ve yazılı hukuk gibi alanlarda öncü olmuşlardır. Ancak benimsedikleri Maniheizm dininin et yemeyi ve savaşmayı yasaklaması, onların savaşçı özelliklerinin zayıflamasına neden olmuştur.
Soru 9: Türk tarihinin ve edebiyatının ilk yazılı örneği kabul edilen Orhun Kitabeleri aşağıdaki devlet adamlarından hangileri adına dikilmiştir?
Doğru Cevap: B) Bilge Kağan, Kültigin, Vezir Tonyukuk
Açıklama: II. Göktürk (Kutluk) Devleti'ne ait olan Orhun Kitabeleri, devletin bilge hükümdarı Bilge Kağan, onun kardeşi ve ordu komutanı Kültigin ile bilge vezir Tonyukuk adına dikilmiştir. Kitabeler, Türk tarihinin ilk siyasetnamesi olarak kabul edilir.
Soru 10: Orta Asya'da İslamiyet'i kabul eden ilk Türk topluluğu ve bu topluluğun kurduğu ilk Müslüman Türk devleti aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Karluklar - Karahanlılar
Açıklama: 751 yılındaki Talas Savaşı'nda Abbasilerin yanında yer alan Karluklar, Orta Asya'da İslamiyet'i toplu halde kabul eden ilk Türk boyudur. Daha sonra Karluk, Yağma ve Çiğil boyları birleşerek Orta Asya'daki ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlıları kurmuşlardır.
Soru 11: İslamiyet öncesi Türklerde ölülerin eşyalarıyla birlikte gömüldüğü mezarlara ne ad verilirdi?
Doğru Cevap: E) Kurgan
Açıklama: İslamiyet öncesi Türklerde ahiret inancının bir göstergesi olarak, ölen kişiler değerli eşyalarıyla birlikte "Kurgan" adı verilen oda şeklindeki mezarlara gömülürdü. Bu kurganlardan Pazırık Halısı ve Altın Elbiseli Adam gibi önemli arkeolojik buluntular çıkmıştır.
Soru 12: I. Göktürk Devleti, İpek Yolu hakimiyeti için Sasanilere karşı aşağıdaki devletlerden hangisiyle ittifak kurmuştur?
Doğru Cevap: D) Bizans
Açıklama: Göktürkler, İpek Yolu hakimiyeti için önce Sasanilerle ittifak yaparak Akhun Devleti'ni yıkmışlardır. Ancak daha sonra Sasanilerin İpek Yolu'na tek başına hakim olmak istemesi üzerine, Göktürkler bu kez de Sasanilere karşı Bizans İmparatorluğu ile ittifak kurmuşlardır. Bu, Türk tarihinde Bizans ile kurulan ilk diplomatik ilişkidir.