Osmanlı Duraklama Dönemi
TEST - 6
Soru 1: XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen "Kadınlar Saltanatı" döneminin ortaya çıkmasında temel etken aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Padişahların küçük yaşta ve tecrübesiz tahta çıkması
Açıklama: Ekber ve Erşed sisteminin bir sonucu olarak şehzadelerin yönetim tecrübesi kazanamaması ve bazen çocuk yaşta tahta geçmeleri, anneleri olan valide sultanların (Kösem, Turhan vb.) "saltanat naibesi" sıfatıyla devleti fiilen yönetmelerine zemin hazırlamıştır.
Soru 2: Aşağıdaki Osmanlı padişahlarından hangisi, Celali İsyanları'nı bastırmak için uyguladığı sert tedbirler ve merkezi otoriteyi yeniden kurma çabalarıyla tanınır?
Doğru Cevap: C) IV. Murat
Açıklama: IV. Murat, küçük yaşta geçtiği tahtta idareyi eline aldıktan sonra, Anadolu'yu kasıp kavuran Celali İsyanları'na ve İstanbul'daki zorbalıklara karşı çok sert tedbirler almış, şiddet yoluyla devletin sarsılan otoritesini yeniden tesis etmeye çalışmıştır.
Soru 3: XVII. yüzyılda Osmanlı maliyesinde görülen "tağşiş" uygulamasının tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Gümüş akçenin içine bakır karıştırılarak değerinin düşürülmesi
Açıklama: Devlet, hazinedeki nakit açığını kapatmak için paranın içindeki değerli maden oranını azaltarak daha fazla para basma yoluna gitmiştir. Bu uygulama, paranın alım gücünü düşürerek yüksek enflasyona ve özellikle sabit maaşlı Kapıkullarının isyanlarına neden olmuştur.
Soru 4: Osmanlı Devleti'nin Kutsal İttifak Savaşları'nda (1683-1699) mücadele ettiği devletler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
Doğru Cevap: E) Fransa
Açıklama: Kutsal İttifak, Papa'nın öncülüğünde Avusturya, Venedik, Lehistan ve Malta'nın katılımıyla kurulmuş, daha sonra Rusya da bu ittifaka dahil olmuştur. Fransa ise bu dönemde Avusturya'nın (Habsburgların) en büyük rakibi olduğu için ittifaka katılmamıştır.
Soru 5: IV. Mehmet döneminde isyancıların Sultanahmet Meydanı'ndaki çınar ağacına astığı yaklaşık 30 devlet adamı nedeniyle tarihe "Vaka-i Vakvakiye" (Çınar Olayı) olarak geçen olayın temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: C) Ayarı bozuk parayla ulufe ödenmesine Kapıkullarının tepki göstermesi
Açıklama: Ekonomik sıkıntılar nedeniyle maaşlarını (ulufe) zamanında ve tam değerinde alamayan Kapıkulu askerleri (sipahiler ve yeniçeriler) isyan etmiş ve sorumlu gördükleri devlet adamlarının kendilerine teslim edilmesini istemişlerdir. Bu olay, askerin ekonomi temelli bir isyanla yönetime nasıl müdahale ettiğinin bir örneğidir.
Soru 6: XVII. yüzyılın sonlarında imzalanan Karlofça Antlaşması'nın Osmanlı diplomasisi açısından önemi nedir?
Doğru Cevap: C) Osmanlı'nın ilk kez müzakere ederek toprak kaybını kabul etmesi
Açıklama: Karlofça Antlaşması'na kadar Osmanlı Devleti genellikle kazanan taraf olarak masaya oturuyordu. Bu antlaşma, Osmanlı'nın büyük bir yenilgi sonrası masaya oturup, Avrupalı devletlerin arabuluculuğunda müzakerelerle geniş çapta toprak kaybettiği ilk antlaşmadır. Bu durum, diplomasi anlayışında da bir dönüm noktasıdır.
Soru 7: Sultan İbrahim döneminde yaşanan devlet yönetimindeki zafiyet ve istikrarsızlık, hangi ailenin devleti kurtarmak üzere iş başına getirilmesine zemin hazırlamıştır?
Doğru Cevap: A) Köprülüler
Açıklama: Sultan İbrahim'in tahttan indirilmesi ve ardından yaşanan kargaşa ortamında, devletin ileri gelenleri bir kurtarıcı olarak gördükleri Köprülü Mehmet Paşa'ya sadrazamlık teklif etmişlerdir. Böylece "Köprülüler Devri" olarak bilinen dönem başlamıştır.
Soru 8: XVII. yüzyılda, Kanat takarak uçtuğu rivayet edilen Hezarfen Ahmet Çelebi ve roketle dikey uçuş denemesi yapan Lagari Hasan Çelebi hangi padişah döneminde yaşamıştır?
Doğru Cevap: C) IV. Murat
Açıklama: Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde aktardığına göre, bu iki önemli bilimsel deneme, bilime ve yeniliklere meraklı olduğu bilinen IV. Murat'ın saltanatı sırasında gerçekleşmiştir.
Soru 9: Duraklama Dönemi'nde Osmanlı Devleti'nin doğudaki en önemli rakibi olan ve sürekli savaş halinde olduğu devlet hangisidir?
Doğru Cevap: E) Safeviler
Açıklama: Yükselme Dönemi'nde başlayan Osmanlı-Safevi mücadelesi, XVII. yüzyıl boyunca da devam etmiştir. Bağdat ve Kafkasya hakimiyeti için yapılan savaşlar (Nasuh Paşa, Serav, Kasr-ı Şirin Ant.) bu dönemin doğu politikasının temelini oluşturmuştur.
Soru 10: Aşağıdakilerden hangisi XVII. yüzyıl Celali İsyanları'nın liderlerinden biri değildir?
Doğru Cevap: D) Şeyh Bedreddin
Açıklama: Şeyh Bedreddin İsyanı, 1416 yılında, yani Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde Çelebi Mehmet zamanında çıkmış bir isyandır. Diğerleri ise XVII. yüzyılda Anadolu'da etkili olmuş önemli Celali liderleridir.
Soru 11: XVII. yüzyıl boyunca devam eden Osmanlı-Avusturya savaşlarının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) İki devletin Orta Avrupa ve Macaristan üzerindeki hakimiyet mücadelesi
Açıklama: Kanuni döneminden beri devam eden bu mücadele, XVII. yüzyılda da tarafların Macaristan ve Erdel üzerindeki nüfuz kurma ve sınır kalelerini ele geçirme isteğiyle devam etmiştir. Bu durum, yüzyılın en önemli siyasi gelişmelerinden biridir.
Soru 12: "Avcı" lakabıyla bilinen IV. Mehmet'in küçük yaşta tahta geçmesi ve uzun saltanatı boyunca sık sık Edirne'de ikamet etmesi hangi soruna yol açmıştır?
Doğru Cevap: A) İstanbul'daki Yeniçerilerin ve bürokrasinin padişahın merkezden uzaklaşmasına tepki göstermesine
Açıklama: Padişahın siyasi merkez olan İstanbul yerine sürekli Edirne'de av partileriyle vakit geçirmesi, devlet işlerinin aksadığı ve padişahın kendilerinden koptuğu düşüncesiyle İstanbul'daki asker ve bürokrat sınıfı arasında huzursuzluğa yol açmıştır. Bu durum Edirne Vakası'na zemin hazırlamıştır.
Soru 13: 1681 yılında imzalanan Bahçesaray (Çehrin) Antlaşması ile Dinyeper Irmağı, hangi iki devlet arasında sınır kabul edilmiştir?
Doğru Cevap: B) Osmanlı - Rusya
Açıklama: Bu antlaşma, Osmanlı Devleti ile Rusya Çarlığı arasında imzalanan ilk resmi antlaşma olma özelliğini taşır ve iki devlet arasındaki sınırı belirleyerek bir barış dönemi başlatmıştır.
Soru 14: XVII. yüzyılda ilk denk bütçeyi hazırlayan ancak çıkarları zedelenen saray ve ordu mensuplarının kışkırtmasıyla idam edilen sadrazam kimdir?
Doğru Cevap: A) Tarhuncu Ahmet Paşa
Açıklama: Tarhuncu, devletin gelir ve giderlerini hesaplayarak bir bütçe oluşturmuş ve özellikle sarayın gereksiz harcamalarını kısmaya çalışmıştır. Bu durum, çıkarları zedelenen grupların padişahı etkilemesi sonucu idam edilmesine yol açmıştır.
Soru 15: Tarihçilerin, Osmanlı Devleti'nde Duraklama Dönemi'nin başlangıcı olarak kabul ettiği olay genellikle hangisidir?
Doğru Cevap: D) Sokullu Mehmet Paşa'nın ölümü
Açıklama: Yükselme Dönemi'nin son büyük sadrazamı olan Sokullu Mehmet Paşa'nın 1579'daki ölümü, devlet yönetiminde uzun sürecek bir istikrarsızlık döneminin başlangıcı ve dolayısıyla Duraklama Dönemi'nin sembolik başlangıç noktası olarak kabul edilir.
Soru 16: XVII. yüzyılın sonlarında Kutsal İttifak'a karşı verilen mücadeleler sırasında Avusturya'ya karşı kazanılan son zafer olan ve Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın şehit düştüğü savaş hangisidir?
Doğru Cevap: C) Salankamen Muharebesi
Açıklama: Salankamen Muharebesi (1691), Osmanlı ordusunun büyük bir yenilgi aldığı ve yetenekli sadrazam Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın hayatını kaybettiği savaştır. Bu savaştan sonra Avusturya karşısında üstünlük tamamen kaybedilmiştir. Zenta ise bu savaştan sonraki daha büyük bir yenilgidir.
Soru 17: XVII. yüzyılda, Osmanlı ilmiye sınıfı içinde ortaya çıkan, dini konularda katı ve müsamahasız bir tutumu savunan ve yeniliklere karşı çıkan gruba ne ad verilir?
Doğru Cevap: A) Kadızadeliler
Açıklama: Kadızade Mehmed Efendi'nin takipçileri olan bu grup, tasavvufa, türbelere, müziğe ve hatta kahve ile tütüne karşı çıkarak toplumda ciddi bir kutuplaşmaya neden olmuş ve bilimsel gelişmenin önünde bir engel teşkil etmiştir.
Soru 18: Aşağıdakilerden hangisi, Duraklama Dönemi'nde Osmanlı Devleti'nin doğuda ve batıda aynı anda savaşmak zorunda kaldığını gösteren bir örnektir?
Doğru Cevap: C) 1612-1618 Osmanlı-İran ve Osmanlı-Lehistan Savaşları
Açıklama: Bu dönemde Osmanlı Devleti hem doğuda Safeviler ile mücadelesini (Nasuh Paşa ve Serav antlaşmalarıyla sonuçlanan) sürdürürken, aynı zamanda batıda Lehistan ile de savaşmak zorunda kalmıştır. Bu durum, devletin kaynaklarını iki cepheye bölmesine neden olmuştur.
Soru 19: Osmanlı tarihinde ilk vakanüvis (resmi tarihçi) olan Naima'nın eserleri, ağırlıklı olarak hangi dönemin olaylarını anlatır?
Doğru Cevap: D) Duraklama Dönemi
Açıklama: Naima Tarihi, 1591-1660 yılları arasındaki olayları kapsar. Bu tarihler, tam olarak Osmanlı Duraklama Dönemi'nin en yoğun ve karışık geçtiği döneme denk gelir ve bu yüzyıl için en önemli kaynaklardan biridir.
Soru 20: Zitvatorok Antlaşması'nda yer alan "Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlı'da kalacak" maddesi neyin göstergesidir?
Doğru Cevap: E) Osmanlı'nın mevcut topraklarını koruyabildiğinin
Açıklama: Siyasi olarak prestij kaybına uğranan Zitvatorok Antlaşması'nda, savaş sırasında kazanılan bu önemli kalelerin Osmanlı'da kalması, devletin askeri olarak hala topraklarını koruyabildiğini ve tamamen bir çöküş içinde olmadığını göstermektedir.
Osmanlı Duraklama Dönemi
TEST - 6
Soru 1: XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen "Kadınlar Saltanatı" döneminin ortaya çıkmasında temel etken aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Padişahların küçük yaşta ve tecrübesiz tahta çıkması
Açıklama: Ekber ve Erşed sisteminin bir sonucu olarak şehzadelerin yönetim tecrübesi kazanamaması ve bazen çocuk yaşta tahta geçmeleri, anneleri olan valide sultanların (Kösem, Turhan vb.) "saltanat naibesi" sıfatıyla devleti fiilen yönetmelerine zemin hazırlamıştır.
Soru 2: Aşağıdaki Osmanlı padişahlarından hangisi, Celali İsyanları'nı bastırmak için uyguladığı sert tedbirler ve merkezi otoriteyi yeniden kurma çabalarıyla tanınır?
Doğru Cevap: C) IV. Murat
Açıklama: IV. Murat, küçük yaşta geçtiği tahtta idareyi eline aldıktan sonra, Anadolu'yu kasıp kavuran Celali İsyanları'na ve İstanbul'daki zorbalıklara karşı çok sert tedbirler almış, şiddet yoluyla devletin sarsılan otoritesini yeniden tesis etmeye çalışmıştır.
Soru 3: XVII. yüzyılda Osmanlı maliyesinde görülen "tağşiş" uygulamasının tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Gümüş akçenin içine bakır karıştırılarak değerinin düşürülmesi
Açıklama: Devlet, hazinedeki nakit açığını kapatmak için paranın içindeki değerli maden oranını azaltarak daha fazla para basma yoluna gitmiştir. Bu uygulama, paranın alım gücünü düşürerek yüksek enflasyona ve özellikle sabit maaşlı Kapıkullarının isyanlarına neden olmuştur.
Soru 4: Osmanlı Devleti'nin Kutsal İttifak Savaşları'nda (1683-1699) mücadele ettiği devletler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
Doğru Cevap: E) Fransa
Açıklama: Kutsal İttifak, Papa'nın öncülüğünde Avusturya, Venedik, Lehistan ve Malta'nın katılımıyla kurulmuş, daha sonra Rusya da bu ittifaka dahil olmuştur. Fransa ise bu dönemde Avusturya'nın (Habsburgların) en büyük rakibi olduğu için ittifaka katılmamıştır.
Soru 5: IV. Mehmet döneminde isyancıların Sultanahmet Meydanı'ndaki çınar ağacına astığı yaklaşık 30 devlet adamı nedeniyle tarihe "Vaka-i Vakvakiye" (Çınar Olayı) olarak geçen olayın temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: C) Ayarı bozuk parayla ulufe ödenmesine Kapıkullarının tepki göstermesi
Açıklama: Ekonomik sıkıntılar nedeniyle maaşlarını (ulufe) zamanında ve tam değerinde alamayan Kapıkulu askerleri (sipahiler ve yeniçeriler) isyan etmiş ve sorumlu gördükleri devlet adamlarının kendilerine teslim edilmesini istemişlerdir. Bu olay, askerin ekonomi temelli bir isyanla yönetime nasıl müdahale ettiğinin bir örneğidir.
Soru 6: XVII. yüzyılın sonlarında imzalanan Karlofça Antlaşması'nın Osmanlı diplomasisi açısından önemi nedir?
Doğru Cevap: C) Osmanlı'nın ilk kez müzakere ederek toprak kaybını kabul etmesi
Açıklama: Karlofça Antlaşması'na kadar Osmanlı Devleti genellikle kazanan taraf olarak masaya oturuyordu. Bu antlaşma, Osmanlı'nın büyük bir yenilgi sonrası masaya oturup, Avrupalı devletlerin arabuluculuğunda müzakerelerle geniş çapta toprak kaybettiği ilk antlaşmadır. Bu durum, diplomasi anlayışında da bir dönüm noktasıdır.
Soru 7: Sultan İbrahim döneminde yaşanan devlet yönetimindeki zafiyet ve istikrarsızlık, hangi ailenin devleti kurtarmak üzere iş başına getirilmesine zemin hazırlamıştır?
Doğru Cevap: A) Köprülüler
Açıklama: Sultan İbrahim'in tahttan indirilmesi ve ardından yaşanan kargaşa ortamında, devletin ileri gelenleri bir kurtarıcı olarak gördükleri Köprülü Mehmet Paşa'ya sadrazamlık teklif etmişlerdir. Böylece "Köprülüler Devri" olarak bilinen dönem başlamıştır.
Soru 8: XVII. yüzyılda, Kanat takarak uçtuğu rivayet edilen Hezarfen Ahmet Çelebi ve roketle dikey uçuş denemesi yapan Lagari Hasan Çelebi hangi padişah döneminde yaşamıştır?
Doğru Cevap: C) IV. Murat
Açıklama: Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde aktardığına göre, bu iki önemli bilimsel deneme, bilime ve yeniliklere meraklı olduğu bilinen IV. Murat'ın saltanatı sırasında gerçekleşmiştir.
Soru 9: Duraklama Dönemi'nde Osmanlı Devleti'nin doğudaki en önemli rakibi olan ve sürekli savaş halinde olduğu devlet hangisidir?
Doğru Cevap: E) Safeviler
Açıklama: Yükselme Dönemi'nde başlayan Osmanlı-Safevi mücadelesi, XVII. yüzyıl boyunca da devam etmiştir. Bağdat ve Kafkasya hakimiyeti için yapılan savaşlar (Nasuh Paşa, Serav, Kasr-ı Şirin Ant.) bu dönemin doğu politikasının temelini oluşturmuştur.
Soru 10: Aşağıdakilerden hangisi XVII. yüzyıl Celali İsyanları'nın liderlerinden biri değildir?
Doğru Cevap: D) Şeyh Bedreddin
Açıklama: Şeyh Bedreddin İsyanı, 1416 yılında, yani Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde Çelebi Mehmet zamanında çıkmış bir isyandır. Diğerleri ise XVII. yüzyılda Anadolu'da etkili olmuş önemli Celali liderleridir.
Soru 11: XVII. yüzyıl boyunca devam eden Osmanlı-Avusturya savaşlarının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) İki devletin Orta Avrupa ve Macaristan üzerindeki hakimiyet mücadelesi
Açıklama: Kanuni döneminden beri devam eden bu mücadele, XVII. yüzyılda da tarafların Macaristan ve Erdel üzerindeki nüfuz kurma ve sınır kalelerini ele geçirme isteğiyle devam etmiştir. Bu durum, yüzyılın en önemli siyasi gelişmelerinden biridir.
Soru 12: "Avcı" lakabıyla bilinen IV. Mehmet'in küçük yaşta tahta geçmesi ve uzun saltanatı boyunca sık sık Edirne'de ikamet etmesi hangi soruna yol açmıştır?
Doğru Cevap: A) İstanbul'daki Yeniçerilerin ve bürokrasinin padişahın merkezden uzaklaşmasına tepki göstermesine
Açıklama: Padişahın siyasi merkez olan İstanbul yerine sürekli Edirne'de av partileriyle vakit geçirmesi, devlet işlerinin aksadığı ve padişahın kendilerinden koptuğu düşüncesiyle İstanbul'daki asker ve bürokrat sınıfı arasında huzursuzluğa yol açmıştır. Bu durum Edirne Vakası'na zemin hazırlamıştır.
Soru 13: 1681 yılında imzalanan Bahçesaray (Çehrin) Antlaşması ile Dinyeper Irmağı, hangi iki devlet arasında sınır kabul edilmiştir?
Doğru Cevap: B) Osmanlı - Rusya
Açıklama: Bu antlaşma, Osmanlı Devleti ile Rusya Çarlığı arasında imzalanan ilk resmi antlaşma olma özelliğini taşır ve iki devlet arasındaki sınırı belirleyerek bir barış dönemi başlatmıştır.
Soru 14: XVII. yüzyılda ilk denk bütçeyi hazırlayan ancak çıkarları zedelenen saray ve ordu mensuplarının kışkırtmasıyla idam edilen sadrazam kimdir?
Doğru Cevap: A) Tarhuncu Ahmet Paşa
Açıklama: Tarhuncu, devletin gelir ve giderlerini hesaplayarak bir bütçe oluşturmuş ve özellikle sarayın gereksiz harcamalarını kısmaya çalışmıştır. Bu durum, çıkarları zedelenen grupların padişahı etkilemesi sonucu idam edilmesine yol açmıştır.
Soru 15: Tarihçilerin, Osmanlı Devleti'nde Duraklama Dönemi'nin başlangıcı olarak kabul ettiği olay genellikle hangisidir?
Doğru Cevap: D) Sokullu Mehmet Paşa'nın ölümü
Açıklama: Yükselme Dönemi'nin son büyük sadrazamı olan Sokullu Mehmet Paşa'nın 1579'daki ölümü, devlet yönetiminde uzun sürecek bir istikrarsızlık döneminin başlangıcı ve dolayısıyla Duraklama Dönemi'nin sembolik başlangıç noktası olarak kabul edilir.
Soru 16: XVII. yüzyılın sonlarında Kutsal İttifak'a karşı verilen mücadeleler sırasında Avusturya'ya karşı kazanılan son zafer olan ve Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın şehit düştüğü savaş hangisidir?
Doğru Cevap: C) Salankamen Muharebesi
Açıklama: Salankamen Muharebesi (1691), Osmanlı ordusunun büyük bir yenilgi aldığı ve yetenekli sadrazam Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın hayatını kaybettiği savaştır. Bu savaştan sonra Avusturya karşısında üstünlük tamamen kaybedilmiştir. Zenta ise bu savaştan sonraki daha büyük bir yenilgidir.
Soru 17: XVII. yüzyılda, Osmanlı ilmiye sınıfı içinde ortaya çıkan, dini konularda katı ve müsamahasız bir tutumu savunan ve yeniliklere karşı çıkan gruba ne ad verilir?
Doğru Cevap: A) Kadızadeliler
Açıklama: Kadızade Mehmed Efendi'nin takipçileri olan bu grup, tasavvufa, türbelere, müziğe ve hatta kahve ile tütüne karşı çıkarak toplumda ciddi bir kutuplaşmaya neden olmuş ve bilimsel gelişmenin önünde bir engel teşkil etmiştir.
Soru 18: Aşağıdakilerden hangisi, Duraklama Dönemi'nde Osmanlı Devleti'nin doğuda ve batıda aynı anda savaşmak zorunda kaldığını gösteren bir örnektir?
Doğru Cevap: C) 1612-1618 Osmanlı-İran ve Osmanlı-Lehistan Savaşları
Açıklama: Bu dönemde Osmanlı Devleti hem doğuda Safeviler ile mücadelesini (Nasuh Paşa ve Serav antlaşmalarıyla sonuçlanan) sürdürürken, aynı zamanda batıda Lehistan ile de savaşmak zorunda kalmıştır. Bu durum, devletin kaynaklarını iki cepheye bölmesine neden olmuştur.
Soru 19: Osmanlı tarihinde ilk vakanüvis (resmi tarihçi) olan Naima'nın eserleri, ağırlıklı olarak hangi dönemin olaylarını anlatır?
Doğru Cevap: D) Duraklama Dönemi
Açıklama: Naima Tarihi, 1591-1660 yılları arasındaki olayları kapsar. Bu tarihler, tam olarak Osmanlı Duraklama Dönemi'nin en yoğun ve karışık geçtiği döneme denk gelir ve bu yüzyıl için en önemli kaynaklardan biridir.
Soru 20: Zitvatorok Antlaşması'nda yer alan "Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlı'da kalacak" maddesi neyin göstergesidir?
Doğru Cevap: E) Osmanlı'nın mevcut topraklarını koruyabildiğinin
Açıklama: Siyasi olarak prestij kaybına uğranan Zitvatorok Antlaşması'nda, savaş sırasında kazanılan bu önemli kalelerin Osmanlı'da kalması, devletin askeri olarak hala topraklarını koruyabildiğini ve tamamen bir çöküş içinde olmadığını göstermektedir.