Yasama Testi - 2
1. Yasama yetkisinin, Anayasa'dan aldığı bir yetkiye dayanmadan, ilk elden ve dilediği her konuda düzenleme yapabilmesini ifade eden özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Yasama yetkisinin asliliği (ilk elliği), TBMM'nin bir konuyu düzenlemek için Anayasa dışında başka bir organ veya metinden yetki almasına gerek olmaması anlamına gelir. Meclis, Anayasa'ya aykırı olmamak kaydıyla istediği her konuyu doğrudan doğruya düzenleyebilir. Genellik ise konu sınırlamasının olmamasını ifade eder.
2. Milletvekillerinin, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Meclis'te ileri sürdükleri düşüncelerden dolayı Meclis dışında sorumlu tutulamamalarını sağlayan güvenceye ne ad verilir?
Yasama sorumsuzluğu, milletvekilinin ifade özgürlüğünü koruyan, ömür boyu süren ve Meclis kararıyla dahi kaldırılamayan mutlak bir güvencedir. Kürsü dokunulmazlığı da aynı anlama gelir. Yasama dokunulmazlığı ise milletvekilini cezai takibattan koruyan ve Meclis tarafından kaldırılabilen nispi bir korumadır.
3. Aşağıdakilerden hangisi milletvekilliğinin kendiliğinden sona erdiği durumlardan biri değildir?
Meclis çalışmalarına mazeretsiz katılmama (devamsızlık) durumunda milletvekilliğinin düşürülmesi için TBMM Genel Kurulu'nun üye tamsayısının salt çoğunluğuyla (301 oy) karar alması gerekir; bu durum kendiliğinden sona erme hali değildir. Diğer seçeneklerde ise (istifanın Meclis'te kabulü, kesin hükmün bildirilmesi vb.) vekillik doğrudan sona erer.
4. TBMM'nin, Cumhurbaşkanı tarafından veto edilerek geri gönderilen bir kanunu aynen kabul edebilmesi için gereken en az oy sayısı kaçtır?
Anayasa'nın 89. maddesine göre, Cumhurbaşkanı'nın geri gönderdiği bir kanunu TBMM'nin değiştirmeden, aynen kabul edebilmesi için üye tamsayısının salt çoğunluğuna (600 / 2 = 300 + 1 = 301) ihtiyacı vardır. Bu çoğunluk sağlanırsa Cumhurbaşkanı kanunu yayımlamak zorundadır.
5. TBMM'nin tatilde veya ara vermede olduğu bir sırada, Cumhurbaşkanı veya Meclis Başkanı'nın çağrısı üzerine toplanmasına ne ad verilir?
TBMM, normal çalışma dönemi olan yasama yılı içinde tatil veya ara verme kararı alabilir. Bu dönemlerde, Anayasa'da belirtilen acil durumlarda Cumhurbaşkanı veya Meclis Başkanı'nın istemiyle veya üye tamsayısının beşte birinin yazılı istemi üzerine olağanüstü toplantıya çağrılabilir.
6. Aşağıdaki parlamento kararlarından hangisi, Anayasa Mahkemesi'nin yargısal denetimine tabidir?
Kural olarak parlamento kararları yargı denetimi dışındadır. Ancak Anayasa, üç istisna belirlemiştir: 1) TBMM İçtüzüğü, 2) Yasama dokunulmazlığının kaldırılması kararı, 3) Milletvekilliğinin düşürülmesi kararı. Bu üç karar, Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenebilir.
7. TBMM'de siyasi parti grupları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Anayasa'ya göre, TBMM Başkanı seçilen bir milletvekili, tarafsızlığını korumak amacıyla üyesi olduğu siyasi partinin Meclis içindeki ve dışındaki faaliyetlerine katılamaz; grup toplantılarında yer alamaz ve Meclis'teki oylamalarda (başkanlık göreviyle ilgili olanlar hariç) oy kullanamaz.
8. Anayasa değişikliği kanun teklifinin TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilebilmesi için gereken asgari oy sayısı kaçtır?
Anayasa değişikliği tekliflerinin kabulü için üye tamsayısının en az beşte üçünün (600 x 3/5 = 360) gizli oyu gerekir. Bu, anayasanın katı (sert) yapısının bir gereğidir ve nitelikli çoğunluk gerektirir.
9. TBMM tarafından kabul edilen Anayasa değişikliği kanunu, 360 ile 400 arasında bir oyla kabul edilirse, Cumhurbaşkanı bu kanunu ne yapmak zorundadır?
Anayasa'ya göre, değişiklik 360 (dahil) ile 400 (hariç) arasında bir oyla kabul edilirse, Cumhurbaşkanı'nın kanunu Meclis'e geri gönderme veya doğrudan yayımlama yetkisi yoktur; zorunlu olarak halkoyuna sunmak mecburiyetindedir. Eğer oy sayısı 400 veya üzerinde olsaydı, Cumhurbaşkanı ya yayımlar ya da ihtiyari olarak halkoyuna sunabilirdi.
10. Bir milletvekilinin, bakan olarak atanması durumunda milletvekilliği statüsü ne olur?
2017 Anayasa değişikliği ile getirilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nde, yasama ve yürütme organları arasındaki sert ayrılık gereği, bir milletvekili Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atandığında milletvekilliği otomatik olarak sona erer. Bir kişi aynı anda hem yasamada hem de yürütmede görev alamaz.
11. TBMM seçimlerinin yenilenmesine kimler karar verebilir?
Anayasa'ya göre seçimlerin yenilenmesine (erken seçim) iki organ karar verebilir: 1) TBMM, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla (360 milletvekili). 2) Cumhurbaşkanı, tek başına alacağı bir kararla. Her iki durumda da hem TBMM seçimi hem de Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yenilenir.
12. TBMM, savaş hali nedeniyle seçimlerin ertelenmesine karar verirse, bu erteleme en fazla ne kadar sürelik dönemler için yapılabilir?
Anayasa'nın 78. maddesine göre, savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, TBMM, seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir. Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararı aynı usulle tekrarlanabilir. Yani her defasında en fazla bir yıllık erteleme kararı alınabilir.
Yasama Testi - 2
1. Yasama yetkisinin, Anayasa'dan aldığı bir yetkiye dayanmadan, ilk elden ve dilediği her konuda düzenleme yapabilmesini ifade eden özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Yasama yetkisinin asliliği (ilk elliği), TBMM'nin bir konuyu düzenlemek için Anayasa dışında başka bir organ veya metinden yetki almasına gerek olmaması anlamına gelir. Meclis, Anayasa'ya aykırı olmamak kaydıyla istediği her konuyu doğrudan doğruya düzenleyebilir. Genellik ise konu sınırlamasının olmamasını ifade eder.
2. Milletvekillerinin, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Meclis'te ileri sürdükleri düşüncelerden dolayı Meclis dışında sorumlu tutulamamalarını sağlayan güvenceye ne ad verilir?
Yasama sorumsuzluğu, milletvekilinin ifade özgürlüğünü koruyan, ömür boyu süren ve Meclis kararıyla dahi kaldırılamayan mutlak bir güvencedir. Kürsü dokunulmazlığı da aynı anlama gelir. Yasama dokunulmazlığı ise milletvekilini cezai takibattan koruyan ve Meclis tarafından kaldırılabilen nispi bir korumadır.
3. Aşağıdakilerden hangisi milletvekilliğinin kendiliğinden sona erdiği durumlardan biri değildir?
Meclis çalışmalarına mazeretsiz katılmama (devamsızlık) durumunda milletvekilliğinin düşürülmesi için TBMM Genel Kurulu'nun üye tamsayısının salt çoğunluğuyla (301 oy) karar alması gerekir; bu durum kendiliğinden sona erme hali değildir. Diğer seçeneklerde ise (istifanın Meclis'te kabulü, kesin hükmün bildirilmesi vb.) vekillik doğrudan sona erer.
4. TBMM'nin, Cumhurbaşkanı tarafından veto edilerek geri gönderilen bir kanunu aynen kabul edebilmesi için gereken en az oy sayısı kaçtır?
Anayasa'nın 89. maddesine göre, Cumhurbaşkanı'nın geri gönderdiği bir kanunu TBMM'nin değiştirmeden, aynen kabul edebilmesi için üye tamsayısının salt çoğunluğuna (600 / 2 = 300 + 1 = 301) ihtiyacı vardır. Bu çoğunluk sağlanırsa Cumhurbaşkanı kanunu yayımlamak zorundadır.
5. TBMM'nin tatilde veya ara vermede olduğu bir sırada, Cumhurbaşkanı veya Meclis Başkanı'nın çağrısı üzerine toplanmasına ne ad verilir?
TBMM, normal çalışma dönemi olan yasama yılı içinde tatil veya ara verme kararı alabilir. Bu dönemlerde, Anayasa'da belirtilen acil durumlarda Cumhurbaşkanı veya Meclis Başkanı'nın istemiyle veya üye tamsayısının beşte birinin yazılı istemi üzerine olağanüstü toplantıya çağrılabilir.
6. Aşağıdaki parlamento kararlarından hangisi, Anayasa Mahkemesi'nin yargısal denetimine tabidir?
Kural olarak parlamento kararları yargı denetimi dışındadır. Ancak Anayasa, üç istisna belirlemiştir: 1) TBMM İçtüzüğü, 2) Yasama dokunulmazlığının kaldırılması kararı, 3) Milletvekilliğinin düşürülmesi kararı. Bu üç karar, Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenebilir.
7. TBMM'de siyasi parti grupları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Anayasa'ya göre, TBMM Başkanı seçilen bir milletvekili, tarafsızlığını korumak amacıyla üyesi olduğu siyasi partinin Meclis içindeki ve dışındaki faaliyetlerine katılamaz; grup toplantılarında yer alamaz ve Meclis'teki oylamalarda (başkanlık göreviyle ilgili olanlar hariç) oy kullanamaz.
8. Anayasa değişikliği kanun teklifinin TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilebilmesi için gereken asgari oy sayısı kaçtır?
Anayasa değişikliği tekliflerinin kabulü için üye tamsayısının en az beşte üçünün (600 x 3/5 = 360) gizli oyu gerekir. Bu, anayasanın katı (sert) yapısının bir gereğidir ve nitelikli çoğunluk gerektirir.
9. TBMM tarafından kabul edilen Anayasa değişikliği kanunu, 360 ile 400 arasında bir oyla kabul edilirse, Cumhurbaşkanı bu kanunu ne yapmak zorundadır?
Anayasa'ya göre, değişiklik 360 (dahil) ile 400 (hariç) arasında bir oyla kabul edilirse, Cumhurbaşkanı'nın kanunu Meclis'e geri gönderme veya doğrudan yayımlama yetkisi yoktur; zorunlu olarak halkoyuna sunmak mecburiyetindedir. Eğer oy sayısı 400 veya üzerinde olsaydı, Cumhurbaşkanı ya yayımlar ya da ihtiyari olarak halkoyuna sunabilirdi.
10. Bir milletvekilinin, bakan olarak atanması durumunda milletvekilliği statüsü ne olur?
2017 Anayasa değişikliği ile getirilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nde, yasama ve yürütme organları arasındaki sert ayrılık gereği, bir milletvekili Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atandığında milletvekilliği otomatik olarak sona erer. Bir kişi aynı anda hem yasamada hem de yürütmede görev alamaz.
11. TBMM seçimlerinin yenilenmesine kimler karar verebilir?
Anayasa'ya göre seçimlerin yenilenmesine (erken seçim) iki organ karar verebilir: 1) TBMM, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla (360 milletvekili). 2) Cumhurbaşkanı, tek başına alacağı bir kararla. Her iki durumda da hem TBMM seçimi hem de Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yenilenir.
12. TBMM, savaş hali nedeniyle seçimlerin ertelenmesine karar verirse, bu erteleme en fazla ne kadar sürelik dönemler için yapılabilir?
Anayasa'nın 78. maddesine göre, savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, TBMM, seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir. Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararı aynı usulle tekrarlanabilir. Yani her defasında en fazla bir yıllık erteleme kararı alınabilir.