Osmanlı Duraklama Dönemi
TEST - 7
Soru 1: Celali İsyanları'nın bir sonucu olarak köylülerin topraklarını terk ederek daha güvenli olan büyük şehirlere veya dağlık bölgelere sığınması olayına ne ad verilir?
Doğru Cevap: B) Büyük Kaçgun
Açıklama: Celali İsyanları sırasında Anadolu'da asayişin tamamen bozulması, köylülerin can ve mal güvenliklerini korumak için köylerini topluca terk etmelerine yol açmıştır. Bu büyük göç ve dağılma hareketine "Büyük Kaçgun" denilmiştir. Bu olay tarımsal üretimi ve sosyal düzeni derinden sarsmıştır.
Soru 2: XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, I. Ahmet'in tahta çıktıktan sonra kardeşi Mustafa'yı öldürtmemesi, hangi veraset sistemine geçişin fiili başlangıcı olarak kabul edilir?
Doğru Cevap: C) Ekber ve Erşed (en yaşlı ve olgun) sistemine
Açıklama: I. Ahmet, Fatih Kanunnamesi'nde yer alan kardeş katli uygulamasını terk ederek, hanedanın en yaşlı ve akli dengesi yerinde olan üyesinin tahta geçmesi kuralını fiilen başlatmıştır. Bu durum taht kavgalarını bir ölçüde engellemiş ancak şehzadelerin tecrübesiz kalmasına neden olmuştur.
Soru 3 (Çıkmış Soru - 2016): Hotin Seferi sırasında edindiği olumsuz izlenimler üzerine, Osmanlı merkez ordusunda ıslahat yapmayı düşünen padişah aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) II. Osman
Açıklama: II. (Genç) Osman, Lehistan üzerine yapılan Hotin Seferi sırasında Yeniçeri Ocağı'nın disiplinsizliğini ve isteksizliğini görmüş, bu durum üzerine ocağı kaldırıp yerine yeni bir ordu kurma gibi radikal bir ıslahat düşüncesine kapılmıştır.
Soru 4: IV. Murat'ın, Safeviler üzerine düzenlediği Revan ve Bağdat Seferleri'nin temel amacı neydi?
Doğru Cevap: B) Safevilerin eline geçen stratejik kaleleri geri almak
Açıklama: IV. Murat'tan önceki dönemde yaşanan iç karışıklıklar sırasında Safeviler, doğudaki Revan ve Bağdat gibi stratejik öneme sahip şehirleri ele geçirmişti. IV. Murat'ın bu seferlerdeki temel amacı, kaybedilen bu önemli merkezleri geri alarak doğu sınırlarını güvence altına almak ve sarsılan devlet otoritesini yeniden tesis etmektir.
Soru 5 (Çıkmış Soru - 2017): Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda tımar sisteminin bozulmasına bağlı olarak aşağıdaki gelişmelerden hangisinin meydana geldiği söylenebilir?
Doğru Cevap: E) İltizam sisteminin yaygınlaştığı
Açıklama: Tımar sisteminin bozulmasıyla devlet, eyaletlerden asker yetiştirme ve vergi toplama düzenini kaybetmiştir. Bu açığı kapatmak ve hazineye acil nakit para sağlamak amacıyla, vergilerin peşin parayla satıldığı iltizam sistemi yaygınlaştırılmıştır.
Soru 6: XVII. yüzyılda, Osmanlı ilmiye sınıfı içinde gelenekçi ve katı bir din anlayışını savunan Kadızadeliler ile onlara karşı daha esnek ve tasavvufi bir yaklaşımı benimseyen Sivasiler arasındaki mücadele neyin göstergesidir?
Doğru Cevap: D) Toplumsal ve dini konularda ciddi bir kutuplaşma yaşandığının
Açıklama: Kadızadeliler hareketi, bidat olarak gördükleri kahve, tütün, sema gibi birçok uygulamaya karşı çıkarak toplumda büyük bir gerilime neden olmuştur. Bu durum, XVII. yüzyıl Osmanlı toplumunun sadece siyasi ve askeri değil, aynı zamanda dini ve sosyal alanlarda da ciddi tartışmalar ve bölünmeler yaşadığını göstermektedir.
Soru 7: Osmanlı tarihinde "Avcı" lakabıyla tanınan ve en uzun süre tahtta kalan padişahlardan biri olan IV. Mehmet'in tahttan indirilmesine yol açan gelişme aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Kutsal İttifak Savaşları'ndaki büyük yenilgiler
Açıklama: II. Viyana Kuşatması'ndaki bozgunun ardından başlayan Kutsal İttifak Savaşları'nda Macaristan'ın büyük bölümünün kaybedilmesi ve ardı ardına gelen yenilgiler, büyük bir tepkiye yol açmıştır. Bu askeri felaketlerin sorumlusu olarak görülen IV. Mehmet, devlet adamları ve ordunun ittifakıyla tahttan indirilmiştir.
Soru 8 (Çıkmış Soru - 2022 İPTAL): İstanbul isyanları arasında olan ve 1656 yılında otuz civarında devlet görevlisinin bir çınar ağacına asılmasıyla sonuçlanan yeniçeri isyanı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Vak'a-i Vakvakiyye
Açıklama: Bu olay, ekonomik sıkıntılar ve ulufe ödemelerindeki sorunlar nedeniyle çıkan bir Kapıkulu isyanıdır. İsyancılar, sorumlu gördükleri devlet adamlarını padişahtan istemiş ve Sultanahmet Meydanı'ndaki bir çınar ağacına asmışlardır. Bu olaya, meyveleri insan olan efsanevi Vakvak ağacına benzetilerek bu isim verilmiştir.
Soru 9: XVII. yüzyılın ikinci yarısında, Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın sadrazamlığı döneminde yapılan ıslahatlar arasında hangisi yer almaz?
Doğru Cevap: E) Avrupa'dan askeri uzmanlar getirerek yeni bir ordu kurması
Açıklama: Köprülüler Dönemi ıslahatları, mevcut Osmanlı kurumlarını ıslah ederek eski gücüne döndürmeyi amaçlıyordu. Avrupa'dan uzman getirme ve Batı tarzı kurumlar oluşturma düşüncesi, bu dönemde henüz yoktur; bu türden ıslahatlar XVIII. yüzyılda başlayacaktır.
Soru 10: I. Ahmet tarafından yaptırılan ve Mimar Sedefkâr Mehmet Ağa'nın eseri olan Sultanahmet Camii, hangi mimari özelliğiyle Osmanlı tarihinde bir ilk olmuştur?
Doğru Cevap: A) Altı minareli olarak inşa edilmesi
Açıklama: Sultanahmet Camii, Osmanlı mimarisinde altı minareli olarak inşa edilen ilk ve tek selatin camidir. O dönemde altı minare sadece Mekke'deki Kabe'de bulunduğu için, I. Ahmet bu duruma çözüm olarak Kabe'ye yedinci bir minare ekletmiştir.
Soru 11 (Çıkmış Soru - 2014): Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nin XVIII. yüzyıldaki ıslahatçı devlet adamlarından biri değildir?
Doğru Cevap: E) Tarhuncu Ahmet Paşa
Açıklama: Tarhuncu Ahmet Paşa, XVII. yüzyılda (Duraklama Dönemi) IV. Mehmet döneminde sadrazamlık yapmış ve ilk denk bütçeyi hazırlamıştır. Diğer devlet adamları ise XVIII. yüzyılda (Gerileme Dönemi) görev yapmış ıslahatçılardır.
Soru 12: XVII. yüzyıl Osmanlı padişahı I. İbrahim'in (Deli İbrahim) tahttan indirilip katledilmesiyle sonuçlanan isyanı düzenleyen ve yöneten ana güç aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Yeniçeriler ve ulema
Açıklama: Sultan İbrahim'in keyfi yönetiminden ve artan israftan rahatsız olan devletin iki temel gücü, yani Yeniçeriler ve ulema sınıfı (başta Şeyhülislam olmak üzere) ittifak yaparak padişahın tahttan indirilmesi için fetva çıkarmış ve bu kararı uygulamışlardır. Bu olay, bu iki gücün yönetimdeki etkisini göstermektedir.
Soru 13 (Çıkmış Soru - 2018): XVI. yüzyılın sonlarından itibaren girilen yoğun savaş döneminde, Celâli isyanlarının da etkisiyle Osmanlı ekonomisinde bazı sorunlar yaşanmış ve bütçe açıkları ortaya çıkmıştır. Aşağıdakilerden hangisinin bu durumla ilgili bir gelişme olduğu söylenemez?
Doğru Cevap: D) Tımarların sayısının artmasının
Açıklama: Belirtilen dönemdeki ekonomik kriz, Celali isyanları ve asayişsizlik, tımar sisteminin daha da bozulmasına ve tımarlı sipahi sayısının artmasına değil, tam tersine hızla azalmasına neden olmuştur.
Soru 14: Karlofça Antlaşması'nda Osmanlı Devleti, Kutsal İttifak devletlerinden hangisine toprak vermemiştir?
Doğru Cevap: D) Rusya
Açıklama: Rusya, Karlofça Antlaşması'nı imzalamamış, ateşkesi uzatarak ayrı bir antlaşma için beklemiştir. Rusya ile 1700 yılında İstanbul Antlaşması imzalanmış ve Azak Kalesi Rusya'ya bırakılmıştır. Malta ise ittifaka askeri destek verse de antlaşmada toprak alan bir taraf değildir.
Soru 15: Duraklama Dönemi'nde görülen isyanların niteliği göz önüne alındığında, aşağıdakilerden hangisi bu isyanların ortak bir özelliği olarak kabul edilemez?
Doğru Cevap: E) Rejimi değiştirerek cumhuriyet yönetimi kurmayı amaçlamaları
Açıklama: XVII. yüzyıl isyanlarının (İstanbul, Celali, Eyalet) hiçbirinde mevcut monarşik düzeni (rejimi) değiştirme amacı yoktur. İsyanlar genellikle kişilere, ekonomik sıkıntılara veya yönetimdeki adaletsizliklere karşı bir tepki niteliğindedir. Cumhuriyet gibi bir yönetim şekli bu dönemde gündemde değildir.
Soru 16 (Çıkmış Soru - 2020): XVI. yüzyılın sonlarından itibaren görülen askerî dönüşümler ve değişen savaş teknolojisi sonucunda ateşli silahların kullanımının artmasıyla tımarlı sipahilerin önemi azalmış ve ücretli askerler ön plana çıkmıştır. Bu gelişmeler, aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?
Doğru Cevap: A) İltizam sisteminin yaygınlaşmasına
Açıklama: Ücretli asker (sekban, kapıkulu vb.) sayısının artması, devletin nakit para ihtiyacını artırmıştır. Hazine, bu ihtiyacı karşılamak için tımar topraklarını iltizama vererek peşin vergi geliri elde etme yoluna gitmiştir. Bu durum iltizam sisteminin yaygınlaşmasına neden olmuştur.
Soru 17: Celali İsyanları'nın bastırılmasında sert yöntemleriyle tanınan ve bu yüzden "kuyucu" lakabıyla anılan sadrazam kimdir?
Doğru Cevap: B) Kuyucu Murat Paşa
Açıklama: I. Ahmet dönemi sadrazamlarından olan Kuyucu Murat Paşa, Anadolu'daki Celali İsyanları'nı bastırmak için isyancıları yakalatıp öldürterek kazdırdığı derin kuyulara attırmasıyla ünlenmiş ve bu lakabı almıştır.
Soru 18 (Çıkmış Soru - 2016): XVII. yüzyılda Keşf-üz-Zünûn adlı bibliyografik eserinde binlerce kitabı yazarlarıyla tanıtan ve Cihannüma adlı eseriyle de çeşitli ülkeler hakkında bilgi veren bilim adamı, aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D) Kâtip Çelebi
Açıklama: Kâtip Çelebi, XVII. yüzyılın en büyük bilginlerinden biridir. Keşf-üz-Zünûn eseri 15.000'e yakın kitap ve risaleyi tanıtan dev bir bibliyografya ansiklopedisidir. Cihannüma ise önemli bir coğrafya eseridir.
Soru 19: Osmanlı Devleti'nin, XVII. yüzyılda Avrupa'daki gelişmeleri yeterince takip edememesi ve kendini Avrupa'dan üstün görme politikasını sürdürmesi, hangi alandaki geri kalmışlığı derinleştirmiştir?
Doğru Cevap: E) Askeri teknoloji ve bilimsel düşünce
Açıklama: Bu yüzyılda Avrupa, bilimsel devrimini yaşarken ve askeri teknolojide (topçuluk, tüfek vb.) önemli atılımlar yaparken, Osmanlı Devleti'nin bu gelişmelere kayıtsız kalması, aradaki teknolojik makasın açılmasına ve savaş alanlarındaki yenilgilerin artmasına neden olmuştur.
Soru 20: Aşağıdaki olaylardan hangisinin sonucunda, Osmanlı Devleti batıdaki en geniş sınırlarına ulaşmıştır?
Doğru Cevap: B) Bucaş Antlaşması
Açıklama: 1672'de Lehistan ile imzalanan Bucaş Antlaşması ile Podolya'nın Osmanlı topraklarına katılması, devletin batıda ulaştığı en geniş sınırları oluşturmuştur. Bu antlaşma, bu özelliğiyle Duraklama Dönemi içinde önemli bir başarı olarak kabul edilir.
Osmanlı Duraklama Dönemi
TEST - 7
Soru 1: Celali İsyanları'nın bir sonucu olarak köylülerin topraklarını terk ederek daha güvenli olan büyük şehirlere veya dağlık bölgelere sığınması olayına ne ad verilir?
Doğru Cevap: B) Büyük Kaçgun
Açıklama: Celali İsyanları sırasında Anadolu'da asayişin tamamen bozulması, köylülerin can ve mal güvenliklerini korumak için köylerini topluca terk etmelerine yol açmıştır. Bu büyük göç ve dağılma hareketine "Büyük Kaçgun" denilmiştir. Bu olay tarımsal üretimi ve sosyal düzeni derinden sarsmıştır.
Soru 2: XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, I. Ahmet'in tahta çıktıktan sonra kardeşi Mustafa'yı öldürtmemesi, hangi veraset sistemine geçişin fiili başlangıcı olarak kabul edilir?
Doğru Cevap: C) Ekber ve Erşed (en yaşlı ve olgun) sistemine
Açıklama: I. Ahmet, Fatih Kanunnamesi'nde yer alan kardeş katli uygulamasını terk ederek, hanedanın en yaşlı ve akli dengesi yerinde olan üyesinin tahta geçmesi kuralını fiilen başlatmıştır. Bu durum taht kavgalarını bir ölçüde engellemiş ancak şehzadelerin tecrübesiz kalmasına neden olmuştur.
Soru 3 (Çıkmış Soru - 2016): Hotin Seferi sırasında edindiği olumsuz izlenimler üzerine, Osmanlı merkez ordusunda ıslahat yapmayı düşünen padişah aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) II. Osman
Açıklama: II. (Genç) Osman, Lehistan üzerine yapılan Hotin Seferi sırasında Yeniçeri Ocağı'nın disiplinsizliğini ve isteksizliğini görmüş, bu durum üzerine ocağı kaldırıp yerine yeni bir ordu kurma gibi radikal bir ıslahat düşüncesine kapılmıştır.
Soru 4: IV. Murat'ın, Safeviler üzerine düzenlediği Revan ve Bağdat Seferleri'nin temel amacı neydi?
Doğru Cevap: B) Safevilerin eline geçen stratejik kaleleri geri almak
Açıklama: IV. Murat'tan önceki dönemde yaşanan iç karışıklıklar sırasında Safeviler, doğudaki Revan ve Bağdat gibi stratejik öneme sahip şehirleri ele geçirmişti. IV. Murat'ın bu seferlerdeki temel amacı, kaybedilen bu önemli merkezleri geri alarak doğu sınırlarını güvence altına almak ve sarsılan devlet otoritesini yeniden tesis etmektir.
Soru 5 (Çıkmış Soru - 2017): Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda tımar sisteminin bozulmasına bağlı olarak aşağıdaki gelişmelerden hangisinin meydana geldiği söylenebilir?
Doğru Cevap: E) İltizam sisteminin yaygınlaştığı
Açıklama: Tımar sisteminin bozulmasıyla devlet, eyaletlerden asker yetiştirme ve vergi toplama düzenini kaybetmiştir. Bu açığı kapatmak ve hazineye acil nakit para sağlamak amacıyla, vergilerin peşin parayla satıldığı iltizam sistemi yaygınlaştırılmıştır.
Soru 6: XVII. yüzyılda, Osmanlı ilmiye sınıfı içinde gelenekçi ve katı bir din anlayışını savunan Kadızadeliler ile onlara karşı daha esnek ve tasavvufi bir yaklaşımı benimseyen Sivasiler arasındaki mücadele neyin göstergesidir?
Doğru Cevap: D) Toplumsal ve dini konularda ciddi bir kutuplaşma yaşandığının
Açıklama: Kadızadeliler hareketi, bidat olarak gördükleri kahve, tütün, sema gibi birçok uygulamaya karşı çıkarak toplumda büyük bir gerilime neden olmuştur. Bu durum, XVII. yüzyıl Osmanlı toplumunun sadece siyasi ve askeri değil, aynı zamanda dini ve sosyal alanlarda da ciddi tartışmalar ve bölünmeler yaşadığını göstermektedir.
Soru 7: Osmanlı tarihinde "Avcı" lakabıyla tanınan ve en uzun süre tahtta kalan padişahlardan biri olan IV. Mehmet'in tahttan indirilmesine yol açan gelişme aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Kutsal İttifak Savaşları'ndaki büyük yenilgiler
Açıklama: II. Viyana Kuşatması'ndaki bozgunun ardından başlayan Kutsal İttifak Savaşları'nda Macaristan'ın büyük bölümünün kaybedilmesi ve ardı ardına gelen yenilgiler, büyük bir tepkiye yol açmıştır. Bu askeri felaketlerin sorumlusu olarak görülen IV. Mehmet, devlet adamları ve ordunun ittifakıyla tahttan indirilmiştir.
Soru 8 (Çıkmış Soru - 2022 İPTAL): İstanbul isyanları arasında olan ve 1656 yılında otuz civarında devlet görevlisinin bir çınar ağacına asılmasıyla sonuçlanan yeniçeri isyanı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Vak'a-i Vakvakiyye
Açıklama: Bu olay, ekonomik sıkıntılar ve ulufe ödemelerindeki sorunlar nedeniyle çıkan bir Kapıkulu isyanıdır. İsyancılar, sorumlu gördükleri devlet adamlarını padişahtan istemiş ve Sultanahmet Meydanı'ndaki bir çınar ağacına asmışlardır. Bu olaya, meyveleri insan olan efsanevi Vakvak ağacına benzetilerek bu isim verilmiştir.
Soru 9: XVII. yüzyılın ikinci yarısında, Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın sadrazamlığı döneminde yapılan ıslahatlar arasında hangisi yer almaz?
Doğru Cevap: E) Avrupa'dan askeri uzmanlar getirerek yeni bir ordu kurması
Açıklama: Köprülüler Dönemi ıslahatları, mevcut Osmanlı kurumlarını ıslah ederek eski gücüne döndürmeyi amaçlıyordu. Avrupa'dan uzman getirme ve Batı tarzı kurumlar oluşturma düşüncesi, bu dönemde henüz yoktur; bu türden ıslahatlar XVIII. yüzyılda başlayacaktır.
Soru 10: I. Ahmet tarafından yaptırılan ve Mimar Sedefkâr Mehmet Ağa'nın eseri olan Sultanahmet Camii, hangi mimari özelliğiyle Osmanlı tarihinde bir ilk olmuştur?
Doğru Cevap: A) Altı minareli olarak inşa edilmesi
Açıklama: Sultanahmet Camii, Osmanlı mimarisinde altı minareli olarak inşa edilen ilk ve tek selatin camidir. O dönemde altı minare sadece Mekke'deki Kabe'de bulunduğu için, I. Ahmet bu duruma çözüm olarak Kabe'ye yedinci bir minare ekletmiştir.
Soru 11 (Çıkmış Soru - 2014): Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nin XVIII. yüzyıldaki ıslahatçı devlet adamlarından biri değildir?
Doğru Cevap: E) Tarhuncu Ahmet Paşa
Açıklama: Tarhuncu Ahmet Paşa, XVII. yüzyılda (Duraklama Dönemi) IV. Mehmet döneminde sadrazamlık yapmış ve ilk denk bütçeyi hazırlamıştır. Diğer devlet adamları ise XVIII. yüzyılda (Gerileme Dönemi) görev yapmış ıslahatçılardır.
Soru 12: XVII. yüzyıl Osmanlı padişahı I. İbrahim'in (Deli İbrahim) tahttan indirilip katledilmesiyle sonuçlanan isyanı düzenleyen ve yöneten ana güç aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Yeniçeriler ve ulema
Açıklama: Sultan İbrahim'in keyfi yönetiminden ve artan israftan rahatsız olan devletin iki temel gücü, yani Yeniçeriler ve ulema sınıfı (başta Şeyhülislam olmak üzere) ittifak yaparak padişahın tahttan indirilmesi için fetva çıkarmış ve bu kararı uygulamışlardır. Bu olay, bu iki gücün yönetimdeki etkisini göstermektedir.
Soru 13 (Çıkmış Soru - 2018): XVI. yüzyılın sonlarından itibaren girilen yoğun savaş döneminde, Celâli isyanlarının da etkisiyle Osmanlı ekonomisinde bazı sorunlar yaşanmış ve bütçe açıkları ortaya çıkmıştır. Aşağıdakilerden hangisinin bu durumla ilgili bir gelişme olduğu söylenemez?
Doğru Cevap: D) Tımarların sayısının artmasının
Açıklama: Belirtilen dönemdeki ekonomik kriz, Celali isyanları ve asayişsizlik, tımar sisteminin daha da bozulmasına ve tımarlı sipahi sayısının artmasına değil, tam tersine hızla azalmasına neden olmuştur.
Soru 14: Karlofça Antlaşması'nda Osmanlı Devleti, Kutsal İttifak devletlerinden hangisine toprak vermemiştir?
Doğru Cevap: D) Rusya
Açıklama: Rusya, Karlofça Antlaşması'nı imzalamamış, ateşkesi uzatarak ayrı bir antlaşma için beklemiştir. Rusya ile 1700 yılında İstanbul Antlaşması imzalanmış ve Azak Kalesi Rusya'ya bırakılmıştır. Malta ise ittifaka askeri destek verse de antlaşmada toprak alan bir taraf değildir.
Soru 15: Duraklama Dönemi'nde görülen isyanların niteliği göz önüne alındığında, aşağıdakilerden hangisi bu isyanların ortak bir özelliği olarak kabul edilemez?
Doğru Cevap: E) Rejimi değiştirerek cumhuriyet yönetimi kurmayı amaçlamaları
Açıklama: XVII. yüzyıl isyanlarının (İstanbul, Celali, Eyalet) hiçbirinde mevcut monarşik düzeni (rejimi) değiştirme amacı yoktur. İsyanlar genellikle kişilere, ekonomik sıkıntılara veya yönetimdeki adaletsizliklere karşı bir tepki niteliğindedir. Cumhuriyet gibi bir yönetim şekli bu dönemde gündemde değildir.
Soru 16 (Çıkmış Soru - 2020): XVI. yüzyılın sonlarından itibaren görülen askerî dönüşümler ve değişen savaş teknolojisi sonucunda ateşli silahların kullanımının artmasıyla tımarlı sipahilerin önemi azalmış ve ücretli askerler ön plana çıkmıştır. Bu gelişmeler, aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?
Doğru Cevap: A) İltizam sisteminin yaygınlaşmasına
Açıklama: Ücretli asker (sekban, kapıkulu vb.) sayısının artması, devletin nakit para ihtiyacını artırmıştır. Hazine, bu ihtiyacı karşılamak için tımar topraklarını iltizama vererek peşin vergi geliri elde etme yoluna gitmiştir. Bu durum iltizam sisteminin yaygınlaşmasına neden olmuştur.
Soru 17: Celali İsyanları'nın bastırılmasında sert yöntemleriyle tanınan ve bu yüzden "kuyucu" lakabıyla anılan sadrazam kimdir?
Doğru Cevap: B) Kuyucu Murat Paşa
Açıklama: I. Ahmet dönemi sadrazamlarından olan Kuyucu Murat Paşa, Anadolu'daki Celali İsyanları'nı bastırmak için isyancıları yakalatıp öldürterek kazdırdığı derin kuyulara attırmasıyla ünlenmiş ve bu lakabı almıştır.
Soru 18 (Çıkmış Soru - 2016): XVII. yüzyılda Keşf-üz-Zünûn adlı bibliyografik eserinde binlerce kitabı yazarlarıyla tanıtan ve Cihannüma adlı eseriyle de çeşitli ülkeler hakkında bilgi veren bilim adamı, aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D) Kâtip Çelebi
Açıklama: Kâtip Çelebi, XVII. yüzyılın en büyük bilginlerinden biridir. Keşf-üz-Zünûn eseri 15.000'e yakın kitap ve risaleyi tanıtan dev bir bibliyografya ansiklopedisidir. Cihannüma ise önemli bir coğrafya eseridir.
Soru 19: Osmanlı Devleti'nin, XVII. yüzyılda Avrupa'daki gelişmeleri yeterince takip edememesi ve kendini Avrupa'dan üstün görme politikasını sürdürmesi, hangi alandaki geri kalmışlığı derinleştirmiştir?
Doğru Cevap: E) Askeri teknoloji ve bilimsel düşünce
Açıklama: Bu yüzyılda Avrupa, bilimsel devrimini yaşarken ve askeri teknolojide (topçuluk, tüfek vb.) önemli atılımlar yaparken, Osmanlı Devleti'nin bu gelişmelere kayıtsız kalması, aradaki teknolojik makasın açılmasına ve savaş alanlarındaki yenilgilerin artmasına neden olmuştur.
Soru 20: Aşağıdaki olaylardan hangisinin sonucunda, Osmanlı Devleti batıdaki en geniş sınırlarına ulaşmıştır?
Doğru Cevap: B) Bucaş Antlaşması
Açıklama: 1672'de Lehistan ile imzalanan Bucaş Antlaşması ile Podolya'nın Osmanlı topraklarına katılması, devletin batıda ulaştığı en geniş sınırları oluşturmuştur. Bu antlaşma, bu özelliğiyle Duraklama Dönemi içinde önemli bir başarı olarak kabul edilir.