🏛️ İdare Hukuku 🏛️
İdare Hukuku
1. İdare Hukuku Nedir?: Kamu idaresinin kuruluş ve işleyişini, kişilerin idareyle olan ilişkilerini ve idari uyuşmazlıkların çözümünü düzenleyen hukuk dalıdır.
2. Genç Bir Hukuk Dalı: Diğer hukuk dallarına göre daha yeni ortaya çıkmıştır. Temelleri Fransız İhtilali sonrası gelişen "hukuk devleti" anlayışına dayanır.
3. Tedvin Edilmemiştir (Derlenmemiştir): Medeni Kanun gibi tek bir temel kanunu yoktur. Kuralları, Anayasa, kanunlar, kararnameler, yönetmelikler ve yargı içtihatlarına (özellikle Danıştay) dağılmıştır.
4. İçtihatlara Dayalıdır: Kurallarının önemli bir kısmı, Danıştay'ın verdiği kararlarla şekillenmiştir. Bu nedenle içtihadi bir hukuk dalıdır.
5. Kamu Yararı Amacı: İdare hukukuna hakim olan temel amaç kamu yararıdır. İdare, tüm eylem ve işlemlerinde kamu yararını gözetmek zorundadır.
6. Eşitsizlik İlkesi: Özel hukuktan farklı olarak, idare ile kişiler arasındaki ilişkide bir eşitsizlik vardır. İdare, kamu gücü ayrıcalıklarına sahiptir.
7. Re'sen İcra (Tek Yanlı İcra): İdarenin, mahkeme kararına ihtiyaç duymaksızın, aldığı kararları tek yanlı olarak uygulayabilmesidir. (Örn: Kaçak bir yapıyı yıkması).
8. Kanunilik (Yasallık) İlkesi: İdarenin, kuruluşunun, görev ve yetkilerinin kanunla düzenlenmesi ve tüm eylem ve işlemlerinin kanuna dayanması zorunluluğudur.
9. İdari İşlemler: İdarenin, kamu gücünü kullanarak, tek taraflı iradesiyle hukuki sonuç doğuran işlemleridir. (Örn: Atama, ruhsat verme, kamulaştırma kararı).
10. İdari Sözleşmeler: İdarenin, kamu hizmetlerini yürütmek amacıyla özel kişilerle yaptığı, özel hukuk sözleşmelerinden farklı, üstün yetkiler içeren sözleşmelerdir. (Örn: İmtiyaz, yap-işlet-devret sözleşmeleri).
11. İdarenin Mali Sorumluluğu: İdarenin, yürüttüğü faaliyetler sırasında kişilere verdiği zararları ödemekle yükümlü olmasıdır. Kusurlu veya kusursuz sorumluluk şeklinde olabilir.
12. İdarenin Bütünlüğü İlkesi: İdari teşkilatın bir bütün olduğu, merkezi idare ile yerinden yönetim kuruluşları arasında bir uyum ve bütünlük olması gerektiğidir. Bu bütünlük "hiyerarşi" ve "idari vesayet" ile sağlanır.
İdare (Kamu Yönetimi)
13. Organik Anlamda İdare: Devletin, yasama ve yargı organları dışında kalan, yürütme erki içindeki örgütlenmiş yapısıdır. Cumhurbaşkanı, bakanlıklar, belediyeler vb.
14. Fonksiyonel Anlamda İdare: Kamu hizmetlerini yürütmek, kamu yararını sağlamak amacıyla idarenin yerine getirdiği faaliyetlerin tümüdür.
15. Merkezi Yönetim (Merkezden Yönetim): Kamu hizmetlerinin, başkentteki merkezi bir otorite tarafından planlanıp yürütülmesidir. Ülke bütünlüğünü ve hizmetlerde birliği sağlar.
16. Yerinden Yönetim (Adem-i Merkeziyet): Belirli kamu hizmetlerinin, merkezi idare hiyerarşisi dışında yer alan, kendi karar organları ve bütçeleri olan kamu tüzel kişileri tarafından yürütülmesidir.
17. Yer Yönünden Yerinden Yönetim: İl özel idaresi, belediye ve köy gibi, belirli bir coğrafi alandaki yerel ihtiyaçları karşılayan yönetim birimleridir.
18. Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim: Teknik bilgi ve uzmanlık gerektiren belirli bir kamu hizmetini yürütmek için kurulan kuruluşlardır. (Örn: TRT, YÖK, Üniversiteler, SGK).
19. Başkent Teşkilatı: Merkezi idarenin en üst düzeydeki karar alma ve yürütme organlarının bulunduğu yerdir. Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlıklar burada yer alır.
20. Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı: Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı, Politika Kurulları ve Ofislerden oluşur.
21. Bakanlıklar: Belirli bir kamu hizmetini yürütmekle görevli, Cumhurbaşkanına karşı sorumlu olan merkezi idare kuruluşlarıdır.
22. Taşra Teşkilatı: Merkezi idarenin, başkent dışında, ülke geneline yayılmış olan örgütlenmesidir. İl ve ilçe yönetiminden oluşur.
23. İl Genel İdaresi: İllerin genel idaresi "yetki genişliği" esasına dayanır. Başında Vali bulunur.
24. Vali: İlde, Cumhurbaşkanının temsilcisi ve idari yürütme vasıtasıdır. Cumhurbaşkanı kararıyla atanır.
25. İlçe İdaresi: Başında Kaymakam bulunur. Kaymakam, Cumhurbaşkanı onayı ile atanır ve valiye karşı sorumludur.
26. Yetki Genişliği İlkesi: Sadece Valilere tanınan, merkeze danışmadan, merkezin yetkisinde olan bir konuda merkez adına karar alabilme yetkisidir.
27. Hiyerarşi: Bir idari bütünlük (merkezi idare veya bir kamu tüzel kişisi) içindeki ast-üst ilişkisidir. Üst, astın hem işlemlerini hem de kendisini denetleyebilir; emir ve talimat verebilir.
28. İdari Vesayet: Merkezi idarenin, yerinden yönetim kuruluşları (belediye, il özel idaresi vb.) üzerinde sahip olduğu, kanunla sınırlı bir denetim yetkisidir. Bütünlüğü sağlamayı amaçlar.
29. Hiyerarşi vs. Vesayet: Hiyerarşi aynı tüzel kişilik içinde, vesayet ise farklı tüzel kişilikler arasındadır. Hiyerarşi kural, vesayet istisnadır ve kanunla düzenlenir. Hiyerarşideki yetkiler geniş, vesayetteki yetkiler daha dardır.
30. Kamu Görevlileri (Memurlar): Devlet ve diğer kamu tüzel kişilerince, genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini yerine getiren kişilerdir.
Yerel Yönetim Organları (Mahalli İdareler)
31. Mahalli İdareler: İl, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan kamu tüzel kişileridir.
32. Kamu Tüzel Kişiliği: Kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan, kendi malvarlığı, bütçesi ve personeli olan, idari ve mali özerkliğe sahip birimlerdir.
33. İdari ve Mali Özerklik: Yerel yönetimlerin kendi karar organları aracılığıyla serbestçe karar alabilmesi ve bu kararları uygulayacak mali kaynaklara sahip olmasıdır.
34. İl Özel İdaresi: İl halkının mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan, karar organı seçmenler tarafından seçilen kamu tüzel kişisidir.
35. İl Özel İdaresi Organları: İl Genel Meclisi (karar organı), İl Encümeni (danışma ve ikinci karar organı) ve Vali'den (yürütme organı) oluşur.
36. Büyükşehir Belediyeleri: 2012'de yapılan yasa değişikliği ile nüfusu 750.000'i aşan illerde, il özel idareleri kaldırılarak büyükşehir belediyeleri kurulmuştur.
37. Belediye: Belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan idaredir. Nüfusu 5.000 ve üzeri olan yerlerde belediye kurulabilir.
38. Belediye Organları: Belediye Meclisi (karar organı), Belediye Encümeni (danışma ve ikinci karar organı) ve Belediye Başkanı'ndan (yürütme organı) oluşur.
39. Belediye Başkanı: Belde halkı tarafından doğrudan 5 yıllık bir süre için seçilir. Belediyenin yürütme organı ve temsilcisidir.
40. Büyükşehir Belediyesi: Birden fazla ilçeyi kapsayan, daha geniş yetki ve sorumluluklara sahip belediye modelidir.
41. Büyükşehir Belediyesi Organları: Büyükşehir Belediye Meclisi, Büyükşehir Belediye Encümeni ve Büyükşehir Belediye Başkanı'ndan oluşur.
42. Köy: Nüfusu 2.000'den az olan yerleşim birimleridir. Türkiye'deki en küçük yerel yönetim birimidir.
43. Köy Organları: Köy Derneği (köydeki tüm seçmenler), İhtiyar Meclisi (Azalar) ve Muhtar'dan oluşur.
44. Muhtar: Köyün yürütme organı ve temsilcisidir. Köy derneği tarafından seçilir. Mahallelerde ise sadece mahalle muhtarı bulunur ve mahalle bir yerel yönetim birimi değildir.
45. Yerel Yönetimlerin Görevden Alınması: Görevleriyle ilgili bir suç sebebiyle haklarında soruşturma veya kovuşturma açılan mahalli idare organları veya bu organların üyeleri, kesin hükme kadar İçişleri Bakanı tarafından geçici olarak görevden uzaklaştırılabilir.
Kamu Kuruluşları
46. Kamu Kurumları: Hizmet yönünden yerinden yönetim kuruluşlarıdır. Belirli bir kamu hizmetini yürütmek için kurulmuşlardır.
47. İktisadi Kamu Kurumları (KİT'ler): Sermayesinin tamamı devlete ait olan ve ticari esaslara göre faaliyet gösteren kamu işletmeleridir. (Örn: TCDD, Eti Maden).
48. Sosyal Kamu Kurumları: Sosyal güvenlik, sağlık, iş ve işçi bulma gibi alanlarda faaliyet gösteren kurumlardır. (Örn: Sosyal Güvenlik Kurumu - SGK, İŞKUR).
49. İdari Kamu Kurumları: Belirli bir idari hizmeti yürüten klasik kamu kurumlarıdır. (Örn: Karayolları Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri).
50. Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Kurumları: Özerkliğe sahip, bilimsel, teknik veya kültürel alanlarda faaliyet gösteren kurumlardır. (Örn: Üniversiteler, TRT, TÜBİTAK).
51. Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları: Belirli bir mesleğe mensup olanların ortak ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak amacıyla kurulan kamu tüzel kişileridir. (Örn: Barolar, Tabipler Odası, Ticaret Odaları).
52. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar (Bağımsız İdari Otoriteler): Bankacılık, enerji, telekomünikasyon gibi hassas ve uzmanlık gerektiren piyasaları düzenlemek ve denetlemekle görevli, idari ve mali özerkliğe sahip kurullardır.
53. Bağımsız İdari Otorite Örnekleri: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Rekabet Kurumu (RK).
54. Kolluk Faaliyeti: Kamu düzenini korumak, bozulmasını önlemek ve bozulduğunda eski haline getirmek için yürütülen idari faaliyetlerdir.
55. Kamu Düzeni Unsurları: Güvenlik, dirlik ve esenlik, genel sağlık ve genel ahlak.
56. İdari Kolluk - Adli Kolluk Ayrımı: İdari kolluk, suç işlenmesini önlemeye (önleyici), adli kolluk ise işlenmiş olan suçun faillerini yakalamaya ve delilleri toplamaya (bastırıcı) yöneliktir.
57. Genel İdari Kolluk: Ülke genelinde görev yapan ve herkesten sorumlu olan kolluktur. (Polis, Jandarma, Sahil Güvenlik).
58. Özel İdari Kolluk: Sadece belirli bir yer (orman, gümrük bölgesi vb.) veya belirli bir hizmetle (turizm, çevre vb.) sınırlı görev yapan kolluktur. (Örn: Belediye Zabıtası, Orman Muhafaza Memurları).
59. Kamu Hizmeti: Devlet veya diğer kamu tüzel kişileri tarafından, kamu yararı amacıyla topluma sunulan sürekli ve düzenli faaliyetlerdir. (Eğitim, sağlık, ulaşım vb.).
60. Kamulaştırma (İstimlak): Devlet ve kamu tüzel kişilerinin, kamu yararının gerektirdiği hallerde, bedelini peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamına veya bir kısmına el koymasıdır.
61. Devletleştirme: Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüslerin, kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde, bedeli kanunla gösterilen şekilde ödenerek kamulaştırılmasıdır.
62. Geçici İşgal: Bayındırlık hizmetleri gibi kamu hizmetlerinin görülmesi sırasında, idarenin özel mülkiyette bulunan bir taşınmaza geçici olarak el atmasıdır.
63. İdari Yaptırımlar: İdarenin, kanuna dayanarak, kamu düzenini veya hizmetin işleyişini bozan kişilere uyguladığı cezalardır. (Para cezası, disiplin cezası, işyerini kapatma vb.).
64. İdari İşlemin Unsurları: Yetki, şekil, sebep, konu ve amaç unsurlarından oluşur. Bu unsurlardan birindeki sakatlık, işlemi hukuka aykırı hale getirir.
65. Yetki Gaspı: İdari makamın, başka bir idarenin görev alanına giren bir konuda işlem yapmasıdır. İşlemi "yok" hükmünde kılar.
66. Yetki Tecavüzü: Bir idari makamın, kendi idari yapısı içinde başka bir makamın yerine geçerek işlem yapmasıdır. İşlemi "iptal edilebilir" kılar.
67. Sakatlık Türleri: İdari işlemlerdeki hukuka aykırılıklar, işlemin "yok hükmünde" olmasına veya "iptal edilebilir" olmasına yol açar.
68. İptal Davası: Hukuka aykırı olduğu iddia edilen bir idari işlemin, mahkeme kararıyla ortadan kaldırılması için açılan davadır.
69. Tam Yargı Davası: İdari eylem ve işlemlerden dolayı hakları ihlal edilenlerin, uğradıkları zararların tazmini için idareye karşı açtıkları davadır.
70. Kamu İhalesi: İdarenin mal ve hizmet alımları ile yapım işlerini, kanunda belirtilen usullere göre, rekabet ve şeffaflık içinde gerçekleştirmesidir.
71. Disiplin Cezaları: Kamu görevlilerinin görevlerini yaparken uymaları gereken kurallara aykırı davranmaları halinde verilen cezalardır. (Uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması, devlet memurluğundan çıkarma).
72. Memur Güvencesi: Memurların, kanunda belirtilen haller dışında görevlerine son verilememesi ve keyfi muamelelere karşı korunmasıdır.
73. İdarenin Takdir Yetkisi: Hukukun idareye, belirli durumlarda nasıl hareket edeceği konusunda bir serbesti alanı tanımasıdır. Ancak bu yetki sınırsız değildir ve kamu yararı amacıyla kullanılmalıdır.
74. Bağlı Yetki: İdarenin, belirli bir durumda nasıl bir karar alacağının hukuk kuralları tarafından kesin olarak belirlenmiş olmasıdır. İdarenin serbestisi yoktur.
75. Danıştay'ın Yargısal Görevleri: Temyiz mercii olmak ve kanunda belirtilen davalara ilk derece mahkemesi olarak bakmak.
76. Danıştay'ın İdari Görevleri: Kamu hizmeti imtiyaz sözleşmeleri hakkında görüş bildirmek ve idari konularda danışmanlık yapmak.
77. Mahalli İdare Birlikleri: Birden fazla mahalli idarenin, belirli kamu hizmetlerini birlikte yürütmek amacıyla kurdukları kamu tüzel kişileridir.
78. Kamu Malları: Kamunun doğrudan kullanımına veya bir kamu hizmetinin görülmesine tahsis edilmiş mallardır. Haczedilemezler, özel mülkiyete konu olamazlar.
79. İdari Yargıda Dava Açma Süresi: Kural olarak, işlemin tebliğini izleyen günden itibaren İdare Mahkemelerinde 60 gün, Vergi Mahkemelerinde ise 30 gündür.
80. İdare Hukukunun Dinamizmi: İdare hukuku, toplumsal ihtiyaçlara ve teknolojik gelişmelere paralel olarak sürekli değişen ve gelişen dinamik bir hukuk dalıdır.
🏛️ İdare Hukuku 🏛️
İdare Hukuku
1. İdare Hukuku Nedir?: Kamu idaresinin kuruluş ve işleyişini, kişilerin idareyle olan ilişkilerini ve idari uyuşmazlıkların çözümünü düzenleyen hukuk dalıdır.
2. Genç Bir Hukuk Dalı: Diğer hukuk dallarına göre daha yeni ortaya çıkmıştır. Temelleri Fransız İhtilali sonrası gelişen "hukuk devleti" anlayışına dayanır.
3. Tedvin Edilmemiştir (Derlenmemiştir): Medeni Kanun gibi tek bir temel kanunu yoktur. Kuralları, Anayasa, kanunlar, kararnameler, yönetmelikler ve yargı içtihatlarına (özellikle Danıştay) dağılmıştır.
4. İçtihatlara Dayalıdır: Kurallarının önemli bir kısmı, Danıştay'ın verdiği kararlarla şekillenmiştir. Bu nedenle içtihadi bir hukuk dalıdır.
5. Kamu Yararı Amacı: İdare hukukuna hakim olan temel amaç kamu yararıdır. İdare, tüm eylem ve işlemlerinde kamu yararını gözetmek zorundadır.
6. Eşitsizlik İlkesi: Özel hukuktan farklı olarak, idare ile kişiler arasındaki ilişkide bir eşitsizlik vardır. İdare, kamu gücü ayrıcalıklarına sahiptir.
7. Re'sen İcra (Tek Yanlı İcra): İdarenin, mahkeme kararına ihtiyaç duymaksızın, aldığı kararları tek yanlı olarak uygulayabilmesidir. (Örn: Kaçak bir yapıyı yıkması).
8. Kanunilik (Yasallık) İlkesi: İdarenin, kuruluşunun, görev ve yetkilerinin kanunla düzenlenmesi ve tüm eylem ve işlemlerinin kanuna dayanması zorunluluğudur.
9. İdari İşlemler: İdarenin, kamu gücünü kullanarak, tek taraflı iradesiyle hukuki sonuç doğuran işlemleridir. (Örn: Atama, ruhsat verme, kamulaştırma kararı).
10. İdari Sözleşmeler: İdarenin, kamu hizmetlerini yürütmek amacıyla özel kişilerle yaptığı, özel hukuk sözleşmelerinden farklı, üstün yetkiler içeren sözleşmelerdir. (Örn: İmtiyaz, yap-işlet-devret sözleşmeleri).
11. İdarenin Mali Sorumluluğu: İdarenin, yürüttüğü faaliyetler sırasında kişilere verdiği zararları ödemekle yükümlü olmasıdır. Kusurlu veya kusursuz sorumluluk şeklinde olabilir.
12. İdarenin Bütünlüğü İlkesi: İdari teşkilatın bir bütün olduğu, merkezi idare ile yerinden yönetim kuruluşları arasında bir uyum ve bütünlük olması gerektiğidir. Bu bütünlük "hiyerarşi" ve "idari vesayet" ile sağlanır.
İdare (Kamu Yönetimi)
13. Organik Anlamda İdare: Devletin, yasama ve yargı organları dışında kalan, yürütme erki içindeki örgütlenmiş yapısıdır. Cumhurbaşkanı, bakanlıklar, belediyeler vb.
14. Fonksiyonel Anlamda İdare: Kamu hizmetlerini yürütmek, kamu yararını sağlamak amacıyla idarenin yerine getirdiği faaliyetlerin tümüdür.
15. Merkezi Yönetim (Merkezden Yönetim): Kamu hizmetlerinin, başkentteki merkezi bir otorite tarafından planlanıp yürütülmesidir. Ülke bütünlüğünü ve hizmetlerde birliği sağlar.
16. Yerinden Yönetim (Adem-i Merkeziyet): Belirli kamu hizmetlerinin, merkezi idare hiyerarşisi dışında yer alan, kendi karar organları ve bütçeleri olan kamu tüzel kişileri tarafından yürütülmesidir.
17. Yer Yönünden Yerinden Yönetim: İl özel idaresi, belediye ve köy gibi, belirli bir coğrafi alandaki yerel ihtiyaçları karşılayan yönetim birimleridir.
18. Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim: Teknik bilgi ve uzmanlık gerektiren belirli bir kamu hizmetini yürütmek için kurulan kuruluşlardır. (Örn: TRT, YÖK, Üniversiteler, SGK).
19. Başkent Teşkilatı: Merkezi idarenin en üst düzeydeki karar alma ve yürütme organlarının bulunduğu yerdir. Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlıklar burada yer alır.
20. Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı: Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı, Politika Kurulları ve Ofislerden oluşur.
21. Bakanlıklar: Belirli bir kamu hizmetini yürütmekle görevli, Cumhurbaşkanına karşı sorumlu olan merkezi idare kuruluşlarıdır.
22. Taşra Teşkilatı: Merkezi idarenin, başkent dışında, ülke geneline yayılmış olan örgütlenmesidir. İl ve ilçe yönetiminden oluşur.
23. İl Genel İdaresi: İllerin genel idaresi "yetki genişliği" esasına dayanır. Başında Vali bulunur.
24. Vali: İlde, Cumhurbaşkanının temsilcisi ve idari yürütme vasıtasıdır. Cumhurbaşkanı kararıyla atanır.
25. İlçe İdaresi: Başında Kaymakam bulunur. Kaymakam, Cumhurbaşkanı onayı ile atanır ve valiye karşı sorumludur.
26. Yetki Genişliği İlkesi: Sadece Valilere tanınan, merkeze danışmadan, merkezin yetkisinde olan bir konuda merkez adına karar alabilme yetkisidir.
27. Hiyerarşi: Bir idari bütünlük (merkezi idare veya bir kamu tüzel kişisi) içindeki ast-üst ilişkisidir. Üst, astın hem işlemlerini hem de kendisini denetleyebilir; emir ve talimat verebilir.
28. İdari Vesayet: Merkezi idarenin, yerinden yönetim kuruluşları (belediye, il özel idaresi vb.) üzerinde sahip olduğu, kanunla sınırlı bir denetim yetkisidir. Bütünlüğü sağlamayı amaçlar.
29. Hiyerarşi vs. Vesayet: Hiyerarşi aynı tüzel kişilik içinde, vesayet ise farklı tüzel kişilikler arasındadır. Hiyerarşi kural, vesayet istisnadır ve kanunla düzenlenir. Hiyerarşideki yetkiler geniş, vesayetteki yetkiler daha dardır.
30. Kamu Görevlileri (Memurlar): Devlet ve diğer kamu tüzel kişilerince, genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini yerine getiren kişilerdir.
Yerel Yönetim Organları (Mahalli İdareler)
31. Mahalli İdareler: İl, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan kamu tüzel kişileridir.
32. Kamu Tüzel Kişiliği: Kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan, kendi malvarlığı, bütçesi ve personeli olan, idari ve mali özerkliğe sahip birimlerdir.
33. İdari ve Mali Özerklik: Yerel yönetimlerin kendi karar organları aracılığıyla serbestçe karar alabilmesi ve bu kararları uygulayacak mali kaynaklara sahip olmasıdır.
34. İl Özel İdaresi: İl halkının mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan, karar organı seçmenler tarafından seçilen kamu tüzel kişisidir.
35. İl Özel İdaresi Organları: İl Genel Meclisi (karar organı), İl Encümeni (danışma ve ikinci karar organı) ve Vali'den (yürütme organı) oluşur.
36. Büyükşehir Belediyeleri: 2012'de yapılan yasa değişikliği ile nüfusu 750.000'i aşan illerde, il özel idareleri kaldırılarak büyükşehir belediyeleri kurulmuştur.
37. Belediye: Belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan idaredir. Nüfusu 5.000 ve üzeri olan yerlerde belediye kurulabilir.
38. Belediye Organları: Belediye Meclisi (karar organı), Belediye Encümeni (danışma ve ikinci karar organı) ve Belediye Başkanı'ndan (yürütme organı) oluşur.
39. Belediye Başkanı: Belde halkı tarafından doğrudan 5 yıllık bir süre için seçilir. Belediyenin yürütme organı ve temsilcisidir.
40. Büyükşehir Belediyesi: Birden fazla ilçeyi kapsayan, daha geniş yetki ve sorumluluklara sahip belediye modelidir.
41. Büyükşehir Belediyesi Organları: Büyükşehir Belediye Meclisi, Büyükşehir Belediye Encümeni ve Büyükşehir Belediye Başkanı'ndan oluşur.
42. Köy: Nüfusu 2.000'den az olan yerleşim birimleridir. Türkiye'deki en küçük yerel yönetim birimidir.
43. Köy Organları: Köy Derneği (köydeki tüm seçmenler), İhtiyar Meclisi (Azalar) ve Muhtar'dan oluşur.
44. Muhtar: Köyün yürütme organı ve temsilcisidir. Köy derneği tarafından seçilir. Mahallelerde ise sadece mahalle muhtarı bulunur ve mahalle bir yerel yönetim birimi değildir.
45. Yerel Yönetimlerin Görevden Alınması: Görevleriyle ilgili bir suç sebebiyle haklarında soruşturma veya kovuşturma açılan mahalli idare organları veya bu organların üyeleri, kesin hükme kadar İçişleri Bakanı tarafından geçici olarak görevden uzaklaştırılabilir.
Kamu Kuruluşları
46. Kamu Kurumları: Hizmet yönünden yerinden yönetim kuruluşlarıdır. Belirli bir kamu hizmetini yürütmek için kurulmuşlardır.
47. İktisadi Kamu Kurumları (KİT'ler): Sermayesinin tamamı devlete ait olan ve ticari esaslara göre faaliyet gösteren kamu işletmeleridir. (Örn: TCDD, Eti Maden).
48. Sosyal Kamu Kurumları: Sosyal güvenlik, sağlık, iş ve işçi bulma gibi alanlarda faaliyet gösteren kurumlardır. (Örn: Sosyal Güvenlik Kurumu - SGK, İŞKUR).
49. İdari Kamu Kurumları: Belirli bir idari hizmeti yürüten klasik kamu kurumlarıdır. (Örn: Karayolları Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri).
50. Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Kurumları: Özerkliğe sahip, bilimsel, teknik veya kültürel alanlarda faaliyet gösteren kurumlardır. (Örn: Üniversiteler, TRT, TÜBİTAK).
51. Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları: Belirli bir mesleğe mensup olanların ortak ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak amacıyla kurulan kamu tüzel kişileridir. (Örn: Barolar, Tabipler Odası, Ticaret Odaları).
52. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar (Bağımsız İdari Otoriteler): Bankacılık, enerji, telekomünikasyon gibi hassas ve uzmanlık gerektiren piyasaları düzenlemek ve denetlemekle görevli, idari ve mali özerkliğe sahip kurullardır.
53. Bağımsız İdari Otorite Örnekleri: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Rekabet Kurumu (RK).
54. Kolluk Faaliyeti: Kamu düzenini korumak, bozulmasını önlemek ve bozulduğunda eski haline getirmek için yürütülen idari faaliyetlerdir.
55. Kamu Düzeni Unsurları: Güvenlik, dirlik ve esenlik, genel sağlık ve genel ahlak.
56. İdari Kolluk - Adli Kolluk Ayrımı: İdari kolluk, suç işlenmesini önlemeye (önleyici), adli kolluk ise işlenmiş olan suçun faillerini yakalamaya ve delilleri toplamaya (bastırıcı) yöneliktir.
57. Genel İdari Kolluk: Ülke genelinde görev yapan ve herkesten sorumlu olan kolluktur. (Polis, Jandarma, Sahil Güvenlik).
58. Özel İdari Kolluk: Sadece belirli bir yer (orman, gümrük bölgesi vb.) veya belirli bir hizmetle (turizm, çevre vb.) sınırlı görev yapan kolluktur. (Örn: Belediye Zabıtası, Orman Muhafaza Memurları).
59. Kamu Hizmeti: Devlet veya diğer kamu tüzel kişileri tarafından, kamu yararı amacıyla topluma sunulan sürekli ve düzenli faaliyetlerdir. (Eğitim, sağlık, ulaşım vb.).
60. Kamulaştırma (İstimlak): Devlet ve kamu tüzel kişilerinin, kamu yararının gerektirdiği hallerde, bedelini peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamına veya bir kısmına el koymasıdır.
61. Devletleştirme: Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüslerin, kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde, bedeli kanunla gösterilen şekilde ödenerek kamulaştırılmasıdır.
62. Geçici İşgal: Bayındırlık hizmetleri gibi kamu hizmetlerinin görülmesi sırasında, idarenin özel mülkiyette bulunan bir taşınmaza geçici olarak el atmasıdır.
63. İdari Yaptırımlar: İdarenin, kanuna dayanarak, kamu düzenini veya hizmetin işleyişini bozan kişilere uyguladığı cezalardır. (Para cezası, disiplin cezası, işyerini kapatma vb.).
64. İdari İşlemin Unsurları: Yetki, şekil, sebep, konu ve amaç unsurlarından oluşur. Bu unsurlardan birindeki sakatlık, işlemi hukuka aykırı hale getirir.
65. Yetki Gaspı: İdari makamın, başka bir idarenin görev alanına giren bir konuda işlem yapmasıdır. İşlemi "yok" hükmünde kılar.
66. Yetki Tecavüzü: Bir idari makamın, kendi idari yapısı içinde başka bir makamın yerine geçerek işlem yapmasıdır. İşlemi "iptal edilebilir" kılar.
67. Sakatlık Türleri: İdari işlemlerdeki hukuka aykırılıklar, işlemin "yok hükmünde" olmasına veya "iptal edilebilir" olmasına yol açar.
68. İptal Davası: Hukuka aykırı olduğu iddia edilen bir idari işlemin, mahkeme kararıyla ortadan kaldırılması için açılan davadır.
69. Tam Yargı Davası: İdari eylem ve işlemlerden dolayı hakları ihlal edilenlerin, uğradıkları zararların tazmini için idareye karşı açtıkları davadır.
70. Kamu İhalesi: İdarenin mal ve hizmet alımları ile yapım işlerini, kanunda belirtilen usullere göre, rekabet ve şeffaflık içinde gerçekleştirmesidir.
71. Disiplin Cezaları: Kamu görevlilerinin görevlerini yaparken uymaları gereken kurallara aykırı davranmaları halinde verilen cezalardır. (Uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması, devlet memurluğundan çıkarma).
72. Memur Güvencesi: Memurların, kanunda belirtilen haller dışında görevlerine son verilememesi ve keyfi muamelelere karşı korunmasıdır.
73. İdarenin Takdir Yetkisi: Hukukun idareye, belirli durumlarda nasıl hareket edeceği konusunda bir serbesti alanı tanımasıdır. Ancak bu yetki sınırsız değildir ve kamu yararı amacıyla kullanılmalıdır.
74. Bağlı Yetki: İdarenin, belirli bir durumda nasıl bir karar alacağının hukuk kuralları tarafından kesin olarak belirlenmiş olmasıdır. İdarenin serbestisi yoktur.
75. Danıştay'ın Yargısal Görevleri: Temyiz mercii olmak ve kanunda belirtilen davalara ilk derece mahkemesi olarak bakmak.
76. Danıştay'ın İdari Görevleri: Kamu hizmeti imtiyaz sözleşmeleri hakkında görüş bildirmek ve idari konularda danışmanlık yapmak.
77. Mahalli İdare Birlikleri: Birden fazla mahalli idarenin, belirli kamu hizmetlerini birlikte yürütmek amacıyla kurdukları kamu tüzel kişileridir.
78. Kamu Malları: Kamunun doğrudan kullanımına veya bir kamu hizmetinin görülmesine tahsis edilmiş mallardır. Haczedilemezler, özel mülkiyete konu olamazlar.
79. İdari Yargıda Dava Açma Süresi: Kural olarak, işlemin tebliğini izleyen günden itibaren İdare Mahkemelerinde 60 gün, Vergi Mahkemelerinde ise 30 gündür.
80. İdare Hukukunun Dinamizmi: İdare hukuku, toplumsal ihtiyaçlara ve teknolojik gelişmelere paralel olarak sürekli değişen ve gelişen dinamik bir hukuk dalıdır.