Yargı Testi - 2
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun (HSK) 13 üyesinin seçim dağılımı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
2017 Anayasa değişikliğine göre HSK 13 üyeden oluşur. Bu üyelerin 7'sini TBMM, 4'ünü ise Cumhurbaşkanı seçer. Adalet Bakanı kurulun başkanı, ilgili Bakan Yardımcısı ise kurulun doğal üyesidir.
2. Anayasa Mahkemesi, kanunların Anayasa'ya aykırılığı iddiasıyla kendisine gelen bir başvuruyu esastan reddederse, aynı kanun hükmü için ne kadar süreyle yeniden başvuru yapılamaz?
Anayasa'nın 152. maddesine göre, Anayasa Mahkemesi'nin işin esasına girerek verdiği red kararının Resmî Gazete'de yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasaya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz. Buna "on yıl yasağı" denir.
3. Aşağıdakilerden hangisi Danıştay'ın görevlerinden biri değildir?
Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin Anayasa'ya uygunluğunu denetlemek (anayasa yargısı), Anayasa Mahkemesi'nin görevidir. Danıştay ise idari işlemlerin (yönetmelik vb.) kanuna ve hukuka uygunluğunu denetleyen idari yargı organıdır.
4. Hâkimlik ve savcılık teminatı gereğince, hâkimler ve savcılar kendileri istemedikçe Anayasa'da gösterilen yaştan önce emekliye sevk edilemezler. Bu ilkeye ne ad verilir?
Azlolunamazlık ilkesi, hâkimlik teminatının en önemli unsurudur. Bu ilke, hâkimlerin görev süreleri dolmadan ve Anayasa'da belirtilen yaş haddinden önce idari bir kararla görevden alınamayacaklarını güvence altına alır. Bu, onların yürütme organının baskısından korunmasını sağlar.
5. Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı görevini kim yürütür?
Anayasa'ya göre, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Başkanlığını, Anayasa Mahkemesi'nin kendi üyeleri arasından görevlendirdiği bir üye yapar. Bu durum, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Anayasa Mahkemesi ile olan organik bağını gösterir.
6. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Başsavcıvekilini kim seçer?
Anayasa'daki prosedüre göre, Yargıtay Genel Kurulu, kendi üyeleri arasından göstereceği beşer aday içinden, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Başsavcıvekilini 4 yıllık bir süre için Cumhurbaşkanı seçer.
7. Bir mahkemenin, bakmakta olduğu bir davada uygulanacak kanun hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına varması veya taraflardan birinin bu yöndeki iddiasını ciddi bulması durumunda kullanabileceği yola ne ad verilir?
Somut norm denetimi, görülmekte olan bir davada uygulanan normun Anayasa'ya aykırılığı iddiasının mahkeme tarafından Anayasa Mahkemesi'ne taşınmasıdır. Bu, kanunların anayasallık denetiminin dava sürecinde de yapılabilmesini sağlayan önemli bir mekanizmadır.
8. Anayasa Mahkemesi üyeleri en fazla kaç yıl için seçilirler ve tekrar seçilebilirler mi?
Anayasa'ya göre, Anayasa Mahkemesi üyeleri oniki yıl için seçilirler. Bir kimse, iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez. Bu, mahkeme üyeliğinde yenilenmeyi ve dinamizmi sağlamayı amaçlayan bir kuraldır.
9. 1982 Anayasası'na göre, aşağıdaki işlemlerden hangisine karşı yargı yolu kapalıdır?
Anayasa, seçimlerin yargısal denetimini sağlayan YSK'nın, seçimlerin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğüyle ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama görevini verirken, "Bu kararlar aleyhine başka bir mercie başvurulamaz." diyerek kararlarına karşı yargı yolunu kapatmıştır. Diğer şıklarda belirtilen bazı işlemler için de yargı yolu kapalı olsa da, en kapsamlı ve bilinen örnek YSK kararlarıdır.
10. Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapabilmenin en temel ve zorunlu ön koşulu nedir?
Bireysel başvuru, ikincil (tali) nitelikte bir hak arama yoludur. Anayasa Mahkemesi'ne gitmeden önce, hak ihlali iddiasıyla ilgili olarak idare ve derece mahkemeleri, istinaf, temyiz gibi tüm idari ve yargısal başvuru yollarının (olağan kanun yolları) tüketilmiş olması zorunludur.
11. Danıştay ve Sayıştay arasındaki temel görev farkı nedir?
İki kurum arasındaki en temel fark budur. Danıştay, idari işlemlerin ve eylemlerin hukuka uygunluğunu denetleyen bir yargı organıdır. Sayıştay ise, kamu kurumlarının gelir, gider ve mallarını yani mali işlemlerini TBMM adına denetleyen bir yüksek denetim organıdır.
12. Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun aşağıdaki kararlarından hangisine karşı yargı yolu açıktır?
Yargı bağımsızlığının bir gereği olarak, HSK'nın kararları kural olarak yargı denetimi dışındadır. Ancak 2010 Anayasa değişikliği ile bu kurala önemli bir istisna getirilmiştir: Kurulun "meslekten çıkarma" cezasına ilişkin kararlarına karşı yargı yolu açıktır ve bu davalara Danıştay bakar.
Yargı Testi - 2
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun (HSK) 13 üyesinin seçim dağılımı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
2017 Anayasa değişikliğine göre HSK 13 üyeden oluşur. Bu üyelerin 7'sini TBMM, 4'ünü ise Cumhurbaşkanı seçer. Adalet Bakanı kurulun başkanı, ilgili Bakan Yardımcısı ise kurulun doğal üyesidir.
2. Anayasa Mahkemesi, kanunların Anayasa'ya aykırılığı iddiasıyla kendisine gelen bir başvuruyu esastan reddederse, aynı kanun hükmü için ne kadar süreyle yeniden başvuru yapılamaz?
Anayasa'nın 152. maddesine göre, Anayasa Mahkemesi'nin işin esasına girerek verdiği red kararının Resmî Gazete'de yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasaya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz. Buna "on yıl yasağı" denir.
3. Aşağıdakilerden hangisi Danıştay'ın görevlerinden biri değildir?
Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin Anayasa'ya uygunluğunu denetlemek (anayasa yargısı), Anayasa Mahkemesi'nin görevidir. Danıştay ise idari işlemlerin (yönetmelik vb.) kanuna ve hukuka uygunluğunu denetleyen idari yargı organıdır.
4. Hâkimlik ve savcılık teminatı gereğince, hâkimler ve savcılar kendileri istemedikçe Anayasa'da gösterilen yaştan önce emekliye sevk edilemezler. Bu ilkeye ne ad verilir?
Azlolunamazlık ilkesi, hâkimlik teminatının en önemli unsurudur. Bu ilke, hâkimlerin görev süreleri dolmadan ve Anayasa'da belirtilen yaş haddinden önce idari bir kararla görevden alınamayacaklarını güvence altına alır. Bu, onların yürütme organının baskısından korunmasını sağlar.
5. Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı görevini kim yürütür?
Anayasa'ya göre, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Başkanlığını, Anayasa Mahkemesi'nin kendi üyeleri arasından görevlendirdiği bir üye yapar. Bu durum, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Anayasa Mahkemesi ile olan organik bağını gösterir.
6. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Başsavcıvekilini kim seçer?
Anayasa'daki prosedüre göre, Yargıtay Genel Kurulu, kendi üyeleri arasından göstereceği beşer aday içinden, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Başsavcıvekilini 4 yıllık bir süre için Cumhurbaşkanı seçer.
7. Bir mahkemenin, bakmakta olduğu bir davada uygulanacak kanun hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına varması veya taraflardan birinin bu yöndeki iddiasını ciddi bulması durumunda kullanabileceği yola ne ad verilir?
Somut norm denetimi, görülmekte olan bir davada uygulanan normun Anayasa'ya aykırılığı iddiasının mahkeme tarafından Anayasa Mahkemesi'ne taşınmasıdır. Bu, kanunların anayasallık denetiminin dava sürecinde de yapılabilmesini sağlayan önemli bir mekanizmadır.
8. Anayasa Mahkemesi üyeleri en fazla kaç yıl için seçilirler ve tekrar seçilebilirler mi?
Anayasa'ya göre, Anayasa Mahkemesi üyeleri oniki yıl için seçilirler. Bir kimse, iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez. Bu, mahkeme üyeliğinde yenilenmeyi ve dinamizmi sağlamayı amaçlayan bir kuraldır.
9. 1982 Anayasası'na göre, aşağıdaki işlemlerden hangisine karşı yargı yolu kapalıdır?
Anayasa, seçimlerin yargısal denetimini sağlayan YSK'nın, seçimlerin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğüyle ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama görevini verirken, "Bu kararlar aleyhine başka bir mercie başvurulamaz." diyerek kararlarına karşı yargı yolunu kapatmıştır. Diğer şıklarda belirtilen bazı işlemler için de yargı yolu kapalı olsa da, en kapsamlı ve bilinen örnek YSK kararlarıdır.
10. Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapabilmenin en temel ve zorunlu ön koşulu nedir?
Bireysel başvuru, ikincil (tali) nitelikte bir hak arama yoludur. Anayasa Mahkemesi'ne gitmeden önce, hak ihlali iddiasıyla ilgili olarak idare ve derece mahkemeleri, istinaf, temyiz gibi tüm idari ve yargısal başvuru yollarının (olağan kanun yolları) tüketilmiş olması zorunludur.
11. Danıştay ve Sayıştay arasındaki temel görev farkı nedir?
İki kurum arasındaki en temel fark budur. Danıştay, idari işlemlerin ve eylemlerin hukuka uygunluğunu denetleyen bir yargı organıdır. Sayıştay ise, kamu kurumlarının gelir, gider ve mallarını yani mali işlemlerini TBMM adına denetleyen bir yüksek denetim organıdır.
12. Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun aşağıdaki kararlarından hangisine karşı yargı yolu açıktır?
Yargı bağımsızlığının bir gereği olarak, HSK'nın kararları kural olarak yargı denetimi dışındadır. Ancak 2010 Anayasa değişikliği ile bu kurala önemli bir istisna getirilmiştir: Kurulun "meslekten çıkarma" cezasına ilişkin kararlarına karşı yargı yolu açıktır ve bu davalara Danıştay bakar.