Temel Hak ve Hürriyetler Testi - 1
1. Bireyi devlete ve topluma karşı koruyan, devletin müdahale etmemesi gereken özel alanı (negatif statü hakları) oluşturan haklar hangileridir?
Kişisel Haklar ve Ödevler (Koruyucu Haklar), bireyin maddi ve manevi varlığını serbestçe geliştirebilmesi için devletin karışmaması gereken alanı ifade eder. Yaşama hakkı, kişi dokunulmazlığı, özel hayatın gizliliği gibi haklar bu gruba girer.
2. Bireyin devletten ve toplumdan, belirli hizmetleri ve olanakları sağlamasını talep edebildiği haklar (pozitif statü hakları) hangileridir?
Sosyal ve Ekonomik Haklar (İsteme Hakları), sosyal devlet ilkesinin bir gereği olarak, devletin bireylere eğitim, sağlık, sosyal güvenlik gibi alanlarda pozitif bir eylemde bulunmasını gerektiren haklardır.
3. Bireyin, devlet yönetimine katılmasını sağlayan haklar (aktif statü hakları) aşağıdakilerden hangisidir?
Siyasi Haklar ve Ödevler (Katılma Hakları), vatandaşların seçme, seçilme, siyasi parti kurma ve kamu hizmetine girme gibi yollarla devletin siyasi iradesinin oluşumuna katılmalarını sağlayan haklardır.
4. Aşağıdaki haklardan hangisi "Kişisel Haklar ve Ödevler" (Negatif Statü Hakları) arasında yer almaz?
Eğitim ve öğrenim hakkı, devletin vatandaşlarına sunmakla yükümlü olduğu pozitif bir hizmeti gerektirdiği için "Sosyal ve Ekonomik Haklar" kategorisinde yer alır. Diğer şıklar, devletin müdahale etmemesi gereken kişisel alana aittir.
5. Aşağıdaki haklardan hangisi "Sosyal ve Ekonomik Haklar" (Pozitif Statü Hakları) arasında yer almaz?
Dilekçe hakkı, vatandaşların devlet yönetimiyle ilgili talep ve şikayetlerini ileterek yönetime katılmalarını sağlayan bir "Siyasi Hak ve Ödev"dir. Diğer şıklar, devletin sağlamakla yükümlü olduğu sosyal ve ekonomik koşullarla ilgilidir.
6. Aşağıdaki haklardan hangisi "Siyasi Haklar ve Ödevler" (Aktif Statü Hakları) arasında yer alır?
Kamu hizmetlerine girme (memur olma) hakkı, vatandaşların devletin yürütme faaliyetlerine katılmasının bir yoludur ve bu nedenle siyasi bir haktır. Mülkiyet ve dernek kurma hakları kişisel, bilim ve sanat hürriyeti ise hem kişisel hem sosyal yönü olan bir haktır.
7. "Sert Çekirdek Haklar" olarak adlandırılan ve olağanüstü hallerde dahi dokunulamayan haklar, ağırlıklı olarak hangi hak kategorisinde yer alır?
Anayasa'nın 15. maddesinde sayılan, savaş durumunda bile dokunulamayacak olan yaşama hakkı, maddi ve manevi varlığın bütünlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, suç ve cezaların geçmişe yürümezliği ve masumiyet karinesi gibi haklar, bireyin varlığını koruyan temel "Kişisel Haklar"dır.
8. Sadece Türk vatandaşlarına tanınan ve yabancıların yararlanamayacağı haklar, ağırlıklı olarak hangi kategoride yer alır?
Devletin siyasi iradesinin oluşumuna katılma, doğrudan vatandaşlık bağıyla ilgili olduğu için, seçme, seçilme, siyasi parti kurma, kamu hizmetine girme gibi siyasi haklar kural olarak sadece Türk vatandaşlarına tanınmıştır.
9. "Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir." hükmü hangi hak kategorisine girer?
Yaşama hakkı ve kişinin maddi-manevi bütünlüğü, bireyi devlete karşı koruyan en temel negatif statü hakkıdır ve Kişisel Haklar bölümünün başında yer alır.
10. "Devlet, şehirlerin özelliklerini ve çevre şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde, konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri alır..." hükmü hangi hak kategorisine aittir?
Konut hakkı, devletin bu konuda "tedbirler almasını" yani pozitif bir eylemde bulunmasını gerektiren bir isteme hakkıdır. Bu nedenle Sosyal ve Ekonomik Haklar kategorisinde yer alır.
11. Aşağıdakilerden hangisi hem hak hem de ödev niteliği taşıyan anayasal bir yükümlülüktür?
Anayasa'nın 49. maddesi "Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir" der. Bu ifade, çalışmanın hem birey için bir hak olduğunu hem de topluma karşı bir sorumluluk (ödev) olduğunu belirtir. Diğer şıklar ise ağırlıklı olarak hak niteliğindedir.
12. Jellinek'in yaptığı "Statü Hakları" sınıflandırmasında, "Katılma Hakları" hangi hak grubuna karşılık gelir?
Georg Jellinek'in yaptığı klasik sınıflandırmada, bireyin devlet yönetimine aktif olarak katıldığı haklar "aktif statü hakları" olarak adlandırılır. Bu, Anayasa'daki "Siyasi Haklar ve Ödevler" (Katılma Hakları) kategorisine denk düşmektedir.
Temel Hak ve Hürriyetler Testi - 1
1. Bireyi devlete ve topluma karşı koruyan, devletin müdahale etmemesi gereken özel alanı (negatif statü hakları) oluşturan haklar hangileridir?
Kişisel Haklar ve Ödevler (Koruyucu Haklar), bireyin maddi ve manevi varlığını serbestçe geliştirebilmesi için devletin karışmaması gereken alanı ifade eder. Yaşama hakkı, kişi dokunulmazlığı, özel hayatın gizliliği gibi haklar bu gruba girer.
2. Bireyin devletten ve toplumdan, belirli hizmetleri ve olanakları sağlamasını talep edebildiği haklar (pozitif statü hakları) hangileridir?
Sosyal ve Ekonomik Haklar (İsteme Hakları), sosyal devlet ilkesinin bir gereği olarak, devletin bireylere eğitim, sağlık, sosyal güvenlik gibi alanlarda pozitif bir eylemde bulunmasını gerektiren haklardır.
3. Bireyin, devlet yönetimine katılmasını sağlayan haklar (aktif statü hakları) aşağıdakilerden hangisidir?
Siyasi Haklar ve Ödevler (Katılma Hakları), vatandaşların seçme, seçilme, siyasi parti kurma ve kamu hizmetine girme gibi yollarla devletin siyasi iradesinin oluşumuna katılmalarını sağlayan haklardır.
4. Aşağıdaki haklardan hangisi "Kişisel Haklar ve Ödevler" (Negatif Statü Hakları) arasında yer almaz?
Eğitim ve öğrenim hakkı, devletin vatandaşlarına sunmakla yükümlü olduğu pozitif bir hizmeti gerektirdiği için "Sosyal ve Ekonomik Haklar" kategorisinde yer alır. Diğer şıklar, devletin müdahale etmemesi gereken kişisel alana aittir.
5. Aşağıdaki haklardan hangisi "Sosyal ve Ekonomik Haklar" (Pozitif Statü Hakları) arasında yer almaz?
Dilekçe hakkı, vatandaşların devlet yönetimiyle ilgili talep ve şikayetlerini ileterek yönetime katılmalarını sağlayan bir "Siyasi Hak ve Ödev"dir. Diğer şıklar, devletin sağlamakla yükümlü olduğu sosyal ve ekonomik koşullarla ilgilidir.
6. Aşağıdaki haklardan hangisi "Siyasi Haklar ve Ödevler" (Aktif Statü Hakları) arasında yer alır?
Kamu hizmetlerine girme (memur olma) hakkı, vatandaşların devletin yürütme faaliyetlerine katılmasının bir yoludur ve bu nedenle siyasi bir haktır. Mülkiyet ve dernek kurma hakları kişisel, bilim ve sanat hürriyeti ise hem kişisel hem sosyal yönü olan bir haktır.
7. "Sert Çekirdek Haklar" olarak adlandırılan ve olağanüstü hallerde dahi dokunulamayan haklar, ağırlıklı olarak hangi hak kategorisinde yer alır?
Anayasa'nın 15. maddesinde sayılan, savaş durumunda bile dokunulamayacak olan yaşama hakkı, maddi ve manevi varlığın bütünlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, suç ve cezaların geçmişe yürümezliği ve masumiyet karinesi gibi haklar, bireyin varlığını koruyan temel "Kişisel Haklar"dır.
8. Sadece Türk vatandaşlarına tanınan ve yabancıların yararlanamayacağı haklar, ağırlıklı olarak hangi kategoride yer alır?
Devletin siyasi iradesinin oluşumuna katılma, doğrudan vatandaşlık bağıyla ilgili olduğu için, seçme, seçilme, siyasi parti kurma, kamu hizmetine girme gibi siyasi haklar kural olarak sadece Türk vatandaşlarına tanınmıştır.
9. "Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir." hükmü hangi hak kategorisine girer?
Yaşama hakkı ve kişinin maddi-manevi bütünlüğü, bireyi devlete karşı koruyan en temel negatif statü hakkıdır ve Kişisel Haklar bölümünün başında yer alır.
10. "Devlet, şehirlerin özelliklerini ve çevre şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde, konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri alır..." hükmü hangi hak kategorisine aittir?
Konut hakkı, devletin bu konuda "tedbirler almasını" yani pozitif bir eylemde bulunmasını gerektiren bir isteme hakkıdır. Bu nedenle Sosyal ve Ekonomik Haklar kategorisinde yer alır.
11. Aşağıdakilerden hangisi hem hak hem de ödev niteliği taşıyan anayasal bir yükümlülüktür?
Anayasa'nın 49. maddesi "Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir" der. Bu ifade, çalışmanın hem birey için bir hak olduğunu hem de topluma karşı bir sorumluluk (ödev) olduğunu belirtir. Diğer şıklar ise ağırlıklı olarak hak niteliğindedir.
12. Jellinek'in yaptığı "Statü Hakları" sınıflandırmasında, "Katılma Hakları" hangi hak grubuna karşılık gelir?
Georg Jellinek'in yaptığı klasik sınıflandırmada, bireyin devlet yönetimine aktif olarak katıldığı haklar "aktif statü hakları" olarak adlandırılır. Bu, Anayasa'daki "Siyasi Haklar ve Ödevler" (Katılma Hakları) kategorisine denk düşmektedir.