Bu sayfayı PDF olarak indirmek için butona tıklayın.
⚔️ Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi (Bölüm 2) ⚔️
Bu bölümde, devletin Rumeli'de kökleşmesini sağlayan I. Murad (Hüdavendigar), ATSB'yi büyük ölçüde sağlayan Yıldırım Bayezid ve devletin yıkılma tehlikesi geçirdiği Fetret Devri incelenecektir.
👑 I. Murad (Hüdavendigar) Dönemi (1362 - 1389)
Orhan Bey'in oğludur. "Hüdavendigar" (Sultan, Hükümdar) lakabını kullanmıştır. "Sultan" unvanını resmen kullanan ilk Osmanlı padişahıdır.
Siyasi Gelişmeler ve Fetihler (Balkan Ağırlıklı)
- Sazlıdere Savaşı (1363): Bizans ve Bulgar kuvvetleriyle yapıldı. Sonucunda Edirne fethedildi.
- Edirne'nin Başkent Yapılması (1364): Devletin merkezi Bursa'dan Edirne'ye taşındı. Bu, Osmanlı'nın Balkanlara kalıcı olarak yerleşme niyetini gösterir.
- Sırpsındığı Savaşı (1364): Osmanlı'ya karşı kurulan İLK HAÇLI ORDUSU ile yapıldı. (Sırp, Bulgar, Macar, Eflak). Lala Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu büyük bir zafer kazandı.
- Çirmen Savaşı (1371): Sırplar yenilgiye uğratıldı.
-
I. Kosova Savaşı (1389): Haçlı ordusu (Sırp, Bosna, Arnavut vb.) ile yapıldı.
- Bu savaşta İLK KEZ TOP (ses bombası olarak) kullanıldı.
- Savaş kazanıldı ancak I. Murad, savaş meydanını gezerken Sırp Miloş Obiliç tarafından hançerlenerek şehit edildi.
- (ÖNEMLİ!) I. Murad, savaş meydanında şehit olan tek Osmanlı padişahıdır.
Anadolu Türk Siyasi Birliği (ATSB) Faaliyetleri
- Germiyanoğulları'ndan (Kütahya) çeyiz yoluyla toprak alındı (Oğlu Bayezid'i Germiyan beyinin kızıyla evlendirdi).
- Hamitoğulları'ndan (Isparta) para yoluyla (80.000 altın) toprak satın alındı.
I. Murad, Anadolu'da kan dökmek istemedi ve beylikleri barışla ilhak etti. Unutma:
"Murad Gelini Hazineyle Aldı."
G = Germiyanoğulları (Gelin/Çeyiz)
H = Hamitoğulları (Hazine/Para)
🚨 I. Murad Dönemi Teşkilatlanma (KPSS'nin Kalesi!) 🚨
Orhan Bey devletin kurumlarını kurdu, I. Murad ise bu kurumları "Divan-ı Hümayun" ve "Ordu" merkezli olarak geliştirdi ve zirveye taşıdı.
- ✨ (Maliye) Defterdarlık: İlk defterdar makamı oluşturuldu.
- ✨ (Adalet/Eğitim) Kazaskerlik: İlk kazasker atandı (Kadıasker - Askeri davalara ve kadı atamalarına bakar).
- ✨ (Yönetim) Sadrazamlık (Vezir-i Azam): Divan'daki vezir sayısı artırıldı ve Çandarlı Halil Paşa ilk Sadrazam (Vezir-i Azam) oldu.
- ✨ (Eyalet) Rumeli Beylerbeyliği: İlk ve en önemli eyalet kuruldu. Merkezi Manastır'dı. İlk Beylerbeyi Lala Şahin Paşa oldu.
-
✨ (Ordu) Kapıkulu Ocağı Kuruldu:
- Pençik Sistemi: Savaş esirlerinden beşte birinin (penç-yek) asker olarak alındığı sistemdir.
- Yeniçeri Ocağı: Kapıkulu Ocağı'nın temelini oluşturan, doğrudan padişaha bağlı profesyonel ordu kuruldu.
- Acemi Ocağı: Yeniçeri olmadan önce eğitim alınan "acemi" ocağı kuruldu (Gelibolu'da).
- ✨ Veraset Sistemi Değişikliği: "Ülke, hanedanın (sülalenin) ortak malıdır" anlayışı yerine, **"Ülke, Padişah ve oğullarının ortak malıdır"** anlayışı getirildi. Amaç: Taht kavgalarını azaltmak ve merkezi otoriteyi güçlendirmektir.
👑 I. Bayezid (Yıldırım) Dönemi (1389 - 1402)
I. Murad'ın oğludur. Savaşlardaki hızı nedeniyle "Yıldırım" lakabını almıştır. Tahta geçer geçmez, taht kavgası çıkmasın diye kardeşi Yakup Bey'i boğdurtmuştur (İlk kardeş katli).
Siyasi Gelişmeler ve Fetihler
- Anadolu Türk Siyasi Birliği (ATSB): Karamanoğulları dahil (Akkoyunlular hariç) Anadolu beyliklerinin çoğunu (Saruhan, Aydın, Menteşe vb.) savaş yoluyla ele geçirdi. ATSB **ilk kez büyük ölçüde** sağlandı.
- İstanbul Kuşatması (4 Kez): İstanbul'u kuşatan İLK OSMANLI PADİŞAHIDIR.
- Anadolu Hisarı (Güzelcehisar): İstanbul kuşatmalarına yardımcı olmak için Boğaz'ın Anadolu yakasına yaptırıldı.
- Niğbolu Savaşı (1396): İstanbul kuşatması sürerken, Papa'nın çağrısıyla gelen (Macar kralı Sigismund liderliğindeki) büyük Haçlı ordusunu yendi.
- Sultan-ı İklim-i Rum: Niğbolu Zaferi sonrası Abbasi Halifesi tarafından "Anadolu Diyarının Sultanı" unvanı verildi. Bu, halifeden unvan alan ilk padişahtır ve siyasi gücünü İslam dünyasında meşrulaştırmıştır.
⚡ ANKARA SAVAŞI (1402) VE SONUÇLARI ⚡
Osmanlı'nın en parlak döneminde, Timur Devleti ile yapılan felaketle sonuçlanan savaştır.
Savaşın Nedenleri:
- Timur'dan kaçan beylerin (Kara Yusuf, Ahmet Celayir) Yıldırım'a, Yıldırım'dan kaçan Anadolu beylerinin Timur'a sığınması (Kışkırtmalar).
- İki hükümdarın da "Cihan Hakimiyeti" iddiası ve sert mektuplaşmalar.
- Timur'un Sivas'ı işgal etmesi.
Savaşın Sonuçları (KPSS İÇİN HAYATİ ÖNEMDE):
- Savaş kaybedildi, Yıldırım Bayezid Timur'a esir düştü.
- Anadolu Türk Siyasi Birliği (ATSB) bozuldu. (Timur, beylere topraklarını geri verdi. Karesi hariç).
- İstanbul'un fethi 50 yıl gecikti (Bizans nefes aldı).
- Balkanlardaki (Rumeli) fetihler durdu.
- Osmanlı Devleti 11 yıl süren "FETRET DEVRİ"ne (Taht Kavgaları) girdi.
Ankara Savaşı ile Osmanlı'nın TAHT'ı sallandı:
T = Toprak kaybı (ATSB bozuldu)
A = Avrupa (Batı) ilerleyişi durdu
H = Haneden (Yıldırım) esir düştü
T = Taht kavgaları (Fetret Devri) başladı
🌀 Fetret Devri (Bunalım Dönemi) (1402 - 1413)
Yıldırım'ın oğulları (İsa, Musa, Süleyman, Mehmet Çelebi) arasındaki 11 yıllık taht kavgası dönemidir.
- Kardeşler (Çelebiler) arasında yaşanmıştır.
- Çelebi Mehmet, diğer kardeşlerini (ve "Düzmece" Mustafa isyanını) yenerek tek başına otoriteyi sağlamış ve 1413'te devleti yeniden toplamıştır.
- Bu başarısından dolayı Çelebi Mehmet, "Devletin İkinci Kurucusu" olarak anılır.
Cevaplar:
- İskan Siyaseti: Bölgenin Türkleştirilmiş olması.
- İstimalet (Hoşgörü) Politikası: Osmanlı'nın adaletli yönetimi sayesinde yerel halkın isyan etmemesi.
- Avrupa'daki Yüzyıl Savaşları'nın devam etmesi (İngiltere-Fransa).
Bu sayfayı PDF olarak indirmek için butona tıklayın.
⚔️ Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi (Bölüm 2) ⚔️
Bu bölümde, devletin Rumeli'de kökleşmesini sağlayan I. Murad (Hüdavendigar), ATSB'yi büyük ölçüde sağlayan Yıldırım Bayezid ve devletin yıkılma tehlikesi geçirdiği Fetret Devri incelenecektir.
👑 I. Murad (Hüdavendigar) Dönemi (1362 - 1389)
Orhan Bey'in oğludur. "Hüdavendigar" (Sultan, Hükümdar) lakabını kullanmıştır. "Sultan" unvanını resmen kullanan ilk Osmanlı padişahıdır.
Siyasi Gelişmeler ve Fetihler (Balkan Ağırlıklı)
- Sazlıdere Savaşı (1363): Bizans ve Bulgar kuvvetleriyle yapıldı. Sonucunda Edirne fethedildi.
- Edirne'nin Başkent Yapılması (1364): Devletin merkezi Bursa'dan Edirne'ye taşındı. Bu, Osmanlı'nın Balkanlara kalıcı olarak yerleşme niyetini gösterir.
- Sırpsındığı Savaşı (1364): Osmanlı'ya karşı kurulan İLK HAÇLI ORDUSU ile yapıldı. (Sırp, Bulgar, Macar, Eflak). Lala Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu büyük bir zafer kazandı.
- Çirmen Savaşı (1371): Sırplar yenilgiye uğratıldı.
-
I. Kosova Savaşı (1389): Haçlı ordusu (Sırp, Bosna, Arnavut vb.) ile yapıldı.
- Bu savaşta İLK KEZ TOP (ses bombası olarak) kullanıldı.
- Savaş kazanıldı ancak I. Murad, savaş meydanını gezerken Sırp Miloş Obiliç tarafından hançerlenerek şehit edildi.
- (ÖNEMLİ!) I. Murad, savaş meydanında şehit olan tek Osmanlı padişahıdır.
Anadolu Türk Siyasi Birliği (ATSB) Faaliyetleri
- Germiyanoğulları'ndan (Kütahya) çeyiz yoluyla toprak alındı (Oğlu Bayezid'i Germiyan beyinin kızıyla evlendirdi).
- Hamitoğulları'ndan (Isparta) para yoluyla (80.000 altın) toprak satın alındı.
I. Murad, Anadolu'da kan dökmek istemedi ve beylikleri barışla ilhak etti. Unutma:
"Murad Gelini Hazineyle Aldı."
G = Germiyanoğulları (Gelin/Çeyiz)
H = Hamitoğulları (Hazine/Para)
🚨 I. Murad Dönemi Teşkilatlanma (KPSS'nin Kalesi!) 🚨
Orhan Bey devletin kurumlarını kurdu, I. Murad ise bu kurumları "Divan-ı Hümayun" ve "Ordu" merkezli olarak geliştirdi ve zirveye taşıdı.
- ✨ (Maliye) Defterdarlık: İlk defterdar makamı oluşturuldu.
- ✨ (Adalet/Eğitim) Kazaskerlik: İlk kazasker atandı (Kadıasker - Askeri davalara ve kadı atamalarına bakar).
- ✨ (Yönetim) Sadrazamlık (Vezir-i Azam): Divan'daki vezir sayısı artırıldı ve Çandarlı Halil Paşa ilk Sadrazam (Vezir-i Azam) oldu.
- ✨ (Eyalet) Rumeli Beylerbeyliği: İlk ve en önemli eyalet kuruldu. Merkezi Manastır'dı. İlk Beylerbeyi Lala Şahin Paşa oldu.
-
✨ (Ordu) Kapıkulu Ocağı Kuruldu:
- Pençik Sistemi: Savaş esirlerinden beşte birinin (penç-yek) asker olarak alındığı sistemdir.
- Yeniçeri Ocağı: Kapıkulu Ocağı'nın temelini oluşturan, doğrudan padişaha bağlı profesyonel ordu kuruldu.
- Acemi Ocağı: Yeniçeri olmadan önce eğitim alınan "acemi" ocağı kuruldu (Gelibolu'da).
- ✨ Veraset Sistemi Değişikliği: "Ülke, hanedanın (sülalenin) ortak malıdır" anlayışı yerine, **"Ülke, Padişah ve oğullarının ortak malıdır"** anlayışı getirildi. Amaç: Taht kavgalarını azaltmak ve merkezi otoriteyi güçlendirmektir.
👑 I. Bayezid (Yıldırım) Dönemi (1389 - 1402)
I. Murad'ın oğludur. Savaşlardaki hızı nedeniyle "Yıldırım" lakabını almıştır. Tahta geçer geçmez, taht kavgası çıkmasın diye kardeşi Yakup Bey'i boğdurtmuştur (İlk kardeş katli).
Siyasi Gelişmeler ve Fetihler
- Anadolu Türk Siyasi Birliği (ATSB): Karamanoğulları dahil (Akkoyunlular hariç) Anadolu beyliklerinin çoğunu (Saruhan, Aydın, Menteşe vb.) savaş yoluyla ele geçirdi. ATSB **ilk kez büyük ölçüde** sağlandı.
- İstanbul Kuşatması (4 Kez): İstanbul'u kuşatan İLK OSMANLI PADİŞAHIDIR.
- Anadolu Hisarı (Güzelcehisar): İstanbul kuşatmalarına yardımcı olmak için Boğaz'ın Anadolu yakasına yaptırıldı.
- Niğbolu Savaşı (1396): İstanbul kuşatması sürerken, Papa'nın çağrısıyla gelen (Macar kralı Sigismund liderliğindeki) büyük Haçlı ordusunu yendi.
- Sultan-ı İklim-i Rum: Niğbolu Zaferi sonrası Abbasi Halifesi tarafından "Anadolu Diyarının Sultanı" unvanı verildi. Bu, halifeden unvan alan ilk padişahtır ve siyasi gücünü İslam dünyasında meşrulaştırmıştır.
⚡ ANKARA SAVAŞI (1402) VE SONUÇLARI ⚡
Osmanlı'nın en parlak döneminde, Timur Devleti ile yapılan felaketle sonuçlanan savaştır.
Savaşın Nedenleri:
- Timur'dan kaçan beylerin (Kara Yusuf, Ahmet Celayir) Yıldırım'a, Yıldırım'dan kaçan Anadolu beylerinin Timur'a sığınması (Kışkırtmalar).
- İki hükümdarın da "Cihan Hakimiyeti" iddiası ve sert mektuplaşmalar.
- Timur'un Sivas'ı işgal etmesi.
Savaşın Sonuçları (KPSS İÇİN HAYATİ ÖNEMDE):
- Savaş kaybedildi, Yıldırım Bayezid Timur'a esir düştü.
- Anadolu Türk Siyasi Birliği (ATSB) bozuldu. (Timur, beylere topraklarını geri verdi. Karesi hariç).
- İstanbul'un fethi 50 yıl gecikti (Bizans nefes aldı).
- Balkanlardaki (Rumeli) fetihler durdu.
- Osmanlı Devleti 11 yıl süren "FETRET DEVRİ"ne (Taht Kavgaları) girdi.
Ankara Savaşı ile Osmanlı'nın TAHT'ı sallandı:
T = Toprak kaybı (ATSB bozuldu)
A = Avrupa (Batı) ilerleyişi durdu
H = Haneden (Yıldırım) esir düştü
T = Taht kavgaları (Fetret Devri) başladı
🌀 Fetret Devri (Bunalım Dönemi) (1402 - 1413)
Yıldırım'ın oğulları (İsa, Musa, Süleyman, Mehmet Çelebi) arasındaki 11 yıllık taht kavgası dönemidir.
- Kardeşler (Çelebiler) arasında yaşanmıştır.
- Çelebi Mehmet, diğer kardeşlerini (ve "Düzmece" Mustafa isyanını) yenerek tek başına otoriteyi sağlamış ve 1413'te devleti yeniden toplamıştır.
- Bu başarısından dolayı Çelebi Mehmet, "Devletin İkinci Kurucusu" olarak anılır.
Cevaplar:
- İskan Siyaseti: Bölgenin Türkleştirilmiş olması.
- İstimalet (Hoşgörü) Politikası: Osmanlı'nın adaletli yönetimi sayesinde yerel halkın isyan etmemesi.
- Avrupa'daki Yüzyıl Savaşları'nın devam etmesi (İngiltere-Fransa).