Doğru Cevap: A) Bölge ile kültürel bağlarını koruyarak gelecekteki Rus etkisini azaltmayı

Açıklama: Siyasi hakimiyetin kaybedildiği Kırım'da, halifelik makamı aracılığıyla dini ve kültürel bağları canlı tutmak, bölge halkının Osmanlı'ya olan manevi bağlılığını sürdürmek ve Rusya'nın bölgedeki asimilasyon politikalarına karşı bir direnç noktası oluşturmak hedeflenmiştir.

Doğru Cevap: C) Avrupa'daki gelişmeleri sürekli ve sistematik olarak izlemeyi amaçlamaları

Açıklama: Lale Devri'ndeki elçilikler belirli bir görev için gidip dönerken, III. Selim'in kurduğu daimi elçilikler, Avrupa devletlerinin başkentlerinde sürekli kalarak siyasi, askeri ve teknolojik gelişmeleri anlık olarak merkeze bildiren diplomatik misyonlardı.

Doğru Cevap: B) İsyanın temel hedefinin Batılılaşma değil, saraydaki israf ve lüks olması

Açıklama: Patrona Halil İsyanı, Batılılaşma karşıtı bir hareketten çok, devlet yöneticilerinin Sadabad'daki lüks yaşam tarzına ve artan vergilere karşı bir halk tepkisiydi. Bu nedenle isyancılar, lüks köşkleri yıkarken matbaa gibi kültürel bir kuruma zarar vermemişlerdir.

Doğru Cevap: E) Siyasi ve askeri hedefler için ekonomik tavizler verildiğinin

Açıklama: Kapitülasyonların sürekli hale getirilmesi, Fransa'nın Belgrad Antlaşması'ndaki arabuluculuğuna bir karşılıktı. Bu durum, Osmanlı'nın Avrupa siyasetinde destek sağlamak veya düşmanlarını dengelemek gibi siyasi amaçlar uğruna, uzun vadede kendi ekonomisine zarar verecek tavizler vermek zorunda kaldığını gösterir.

Doğru Cevap: D) Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılarak yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye'nin kurulması

Açıklama: Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması (Vaka-i Hayriyye) ve yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye'nin kurulması, III. Selim'den sonra, XIX. yüzyılda II. Mahmut tarafından gerçekleştirilen bir ıslahattır.

Doğru Cevap: C) Denge Politikasının uygulanmaya başlanmasını

Açıklama: Geleneksel müttefiki Fransa'nın saldırısı karşısında Osmanlı, tarihinde ilk kez düşmanları olan İngiltere ve Rusya ile ittifak kurmuştur. Bu olay, devletin toprak bütünlüğünü korumak için büyük Avrupa devletlerinin aralarındaki çıkar çatışmalarından yararlanma esasına dayanan Denge Politikasının başlangıcı kabul edilir.

Doğru Cevap: A) Devletin acil nakit para ihtiyacını iç borçlanma yoluyla karşılamak

Açıklama: Esham (hisseler), devletin bazı gelir kaynaklarının hisselere bölünerek halka satılması ve karşılığında peşin para alınması esasına dayanan bir sistemdi. Özellikle uzun süren Rus savaşları nedeniyle bozulan hazine için bir finansman yöntemi olarak geliştirilmiştir.

Doğru Cevap: E) Sadabad Kasrı

Açıklama: Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından İstanbul Kağıthane'de, Fransız sarayları örnek alınarak yaptırılan Sadabad Kasrı ve çevresindeki lale bahçeleri, köşkler ve çeşmeler, Lale Devri'nin sembolü haline gelmiştir.

Doğru Cevap: A) Rus ticaret gemilerinin Boğazlardan serbestçe geçebilmesi

Açıklama: Bu madde ile Karadeniz, bir Türk gölü olma özelliğini kaybetmiştir. Rusya, bu sayede Karadeniz'de ürettiği malları Akdeniz'e ve dünya pazarlarına ulaştırma imkanı bularak hem ekonomik hem de siyasi olarak bölgedeki en etkin güçlerden biri haline gelmiştir.

Doğru Cevap: D) Fransa

Açıklama: III. Selim, şehzadeliği döneminden itibaren Fransa ile yakın ilişkiler kurmuş ve o dönemin en modern ordusu olarak kabul edilen Fransız ordusunu model alarak Nizam-ı Cedit ordusunu kurmuştur. Fransızca, askeri okullarda zorunlu dil olmuş ve Fransız subaylardan yararlanılmıştır.

Doğru Cevap: E) Yeniçerilerin disiplinsizliği ve sefere devam etmek istememesi

Açıklama: Rus ordusu tamamen imha edilebilecek bir durumdayken, Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa, Yeniçerilerin disiplinsiz tavırları ve savaşın uzamasına karşı çıkmaları nedeniyle, Azak Kalesi'nin geri alınması gibi kazançlar içeren bir antlaşma yapmayı daha uygun görmüştür.

Doğru Cevap: B) Rusya ve Avusturya'ya karşı kaybedilen toprakları geri almak

Açıklama: XVIII. yüzyıl boyunca Rusya ve Avusturya'ya karşı sürekli toprak kaybeden Osmanlı Devleti, bu durumu tersine çevirmek ve eski gücüne kavuşmak için ordusunu modernize etme yoluna gitmiştir. Islahatların temel itici gücü, bu iki devlete karşı alınan yenilgilerdir.

Doğru Cevap: B) Barok ve Rokoko

Açıklama: Lale Devri'nde yapılan III. Ahmet Çeşmesi, Sadabad Kasrı gibi eserlerde, o dönem Avrupa'sında popüler olan süslemeci, kıvrımlı ve gösterişli Barok ve Rokoko tarzlarının etkileri açıkça görülür. Bu, Klasik Osmanlı mimarisinden önemli bir kopuşu ifade eder.

Doğru Cevap: A) Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi

Açıklama: Rusya'nın, Küçük Kaynarca ile bağımsız olan Kırım'ı 1783'te işgal edip kendi toprağı ilan etmesi, Osmanlı Devleti için bir savaş nedeniydi. Osmanlı, Kırım'ı geri almak amacıyla Rusya'ya savaş ilan etmiş, Avusturya da Rusya'nın yanında savaşa girmiştir.

Doğru Cevap: D) Yeniçeri Ocağı

Açıklama: Genç Osman'ın katledilmesinden sonra, III. Selim'in de Yeniçerilerin başını çektiği bir isyanla tahttan indirilmesi, bu ocağın kendi çıkarlarını ve geleneksel yapısını korumak için her türlü yeniliğe karşı çıkan ve siyasi gücü elinde tutan en büyük engel olduğunu kanıtlamıştır.

Doğru Cevap: C) II. Mahmut

Açıklama: II. Mahmut, 1808-1839 yılları arasında, yani XIX. yüzyılda saltanat sürmüş ve çok köklü ıslahatlara imza atmış bir padişahtır. Diğer padişahlar ise XVIII. yüzyıl hükümdarlarıdır.

Doğru Cevap: A) Savaş sonucu bir yenilginin ardından zorla kabul ettirilmesi

Açıklama: Daha önceki kapitülasyonlar, Osmanlı'nın güçlü olduğu dönemlerde padişahın bir lütfu olarak ve siyasi/ekonomik çıkarlar gözetilerek verilmişti. Rusya'ya verilen kapitülasyonlar ise ağır bir askeri yenilgi sonrası, antlaşma metnine zorla ekletilmiştir.

Doğru Cevap: C) Tercüme Heyetleri

Açıklama: Lale Devri'nde, sadece matbaa kurmakla kalmamış, aynı zamanda Batı ve Doğu dillerinden önemli eserleri Türkçeye çevirmek, bu eserleri tartışmak ve halka ulaştırmak amacıyla Tercüme Heyetleri (Encümenleri) oluşturulmuştur. Bu, dönemin entelektüel canlılığını gösterir.

Doğru Cevap: D) Meclis-i Meşveret

Açıklama: III. Selim, yapacağı Nizam-ı Cedit ıslahatları öncesinde devletin önde gelenlerinden oluşan geniş katılımlı bir danışma meclisi (Meşveret Meclisi) toplayarak sorunları ve çözüm yollarını tartışmıştır. Bu, onun istişareye önem verdiğini gösterir.

Doğru Cevap: E) Patrona Halil İsyanı

Açıklama: Dönemin lüks ve israfından rahatsız olan halk ve esnafın, Patrona Halil adlı bir hamam tellakının önderliğinde başlattığı isyan, Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın idam edilmesine ve Padişah III. Ahmet'in tahttan indirilerek Lale Devri'nin sona ermesine yol açmıştır.