Osmanlı Gerileme Dönemi
TEST - 5
Soru 1: XVIII. yüzyılda Divan-ı Hümayun'un önemini yitirerek bir danışma meclisine dönüşmesi ve devletin idari merkezinin Sadrazam konağı olan Bab-ı Ali'ye kayması, aşağıdakilerden hangisini göstermektedir?
Doğru Cevap: A) Sadrazam ve bürokrasinin (Kalemiye) yönetimdeki etkinliğinin arttığını
Açıklama: Divan'ın toplanma sıklığının azalması ve devletin ana karar alma mekanizmasının Bab-ı Ali'ye (Yüce Kapı) kayması, padişahın otoritesinin zayıfladığını ve yürütme gücünün fiilen sadrazam ve onun emrindeki bürokratların elinde toplandığını gösteren önemli bir idari değişimdir.
Soru 2: 1792 Yaş Antlaşması ile Gerileme Dönemi'nin sona ermesi ve Dağılma Dönemi'nin başlaması arasındaki temel ayrım noktası nedir?
Doğru Cevap: C) Devletin artık "mevcut toprakları koruma" politikasında bile başarısız olması
Açıklama: Gerileme Dönemi'nin ana politikası, Karlofça'dan sonra kaybedilen yerleri geri almak veya en azından mevcut toprakları korumaktı. Yaş Antlaşması ile Kırım'ın kaybının kesinleşmesi, devletin artık bu savunma politikasında dahi başarılı olamadığını ve "denge politikası" ile ayakta kalmaya çalışacağı yeni bir döneme girdiğini simgeler.
Soru 3: III. Selim'in, Nizam-ı Cedit ordusunun yanı sıra "Mühendishane-i Berr-i Hümayun"u (Kara Mühendishanesi) kurması, hangi alandaki eksikliği gidermeyi amaçlamıştır?
Doğru Cevap: B) Ordu için modern istihkam, topçu ve haritacı subaylar yetiştirmeyi
Açıklama: Savaşların kaderini artık sadece asker sayısı değil, aynı zamanda kale kuşatmaları, topçu isabeti ve araziyi doğru kullanma gibi teknik bilgiler belirliyordu. Bu okul, ordunun bu türden modern teknik bilgiye sahip subay ihtiyacını karşılamak için kurulmuştur.
Soru 4: Lale Devri padişahı III. Ahmet'in tahttan indirilmesiyle sonuçlanan Patrona Halil İsyanı'nın sosyolojik tabanını ağırlıklı olarak hangi grup oluşturmuştur?
Doğru Cevap: E) Ekonomik sıkıntı çeken esnaf ve işsiz halk kitleleri
Açıklama: İsyanın lideri Patrona Halil'in bir hamam tellakı olması ve isyana katılanların çoğunluğunun esnaf, seyyar satıcı ve işsizlerden oluşması, bu hareketin saraydaki lükse karşı ekonomik temelli bir halk ve esnaf isyanı olduğunu göstermektedir.
Soru 5: XVIII. yüzyılda, Rusya'nın "Grek Projesi" ile ulaşmak istediği nihai hedef aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C) İstanbul'u alarak Bizans İmparatorluğu'nu yeniden canlandırmak
Açıklama: Rus Çariçesi II. Katerina'nın projesi olan Grek Projesi, Osmanlı Devleti'ni Avrupa'dan tamamen atarak, başkenti İstanbul (Constantinople) olan ve bir Rus prensinin yöneteceği yeni bir Bizans (Grek) devleti kurma hedefini içeriyordu. Bu, Rusya'nın en cüretkar yayılmacı planlarından biriydi.
Soru 6: 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması'nın aşağıdaki hükümlerinden hangisi, Osmanlı Devleti'nin ekonomik egemenliğini doğrudan zedeleyen bir nitelik taşır?
Doğru Cevap: C) Rusya'ya ilk kez kapitülasyonların verilmesi
Açıklama: Daha önce dost devletlere bir lütuf olarak verilen kapitülasyonların, bir savaş yenilgisi sonucu antlaşma metniyle Rusya'ya verilmesi, Rus tüccarların Osmanlı pazarında ayrıcalıklı hale gelmesine ve Osmanlı'nın kendi gümrük ve ticaret politikaları üzerindeki kontrolünü kaybetmesine yol açmıştır.
Soru 7: III. Selim'in, ıslahatlarına karşı çıkan Kabakçı Mustafa İsyanı sonucu tahttan indirilmesi, XVIII. yüzyıl Osmanlı Devleti için neyin göstergesidir?
Doğru Cevap: A) Yenilik karşıtı geleneksel güçlerin hala çok etkili olduğunun
Açıklama: Bir padişahın, devleti kurtarmak için yaptığı köklü yenilikler nedeniyle, çıkarları zedelenen Yeniçeriler ve onlarla iş birliği yapan muhafazakar çevreler tarafından tahttan indirilebilmesi, ıslahatçı iradenin karşısındaki geleneksel direncin ne kadar güçlü olduğunu göstermektedir.
Soru 8: Lale Devri'nde Doğu ve Batı dillerinden yapılan tercümeler ve yeni kütüphanelerin kurulması, hangi alanda bir canlanma yaşandığını gösterir?
Doğru Cevap: E) Fikri ve kültürel hayat
Açıklama: Batı'dan bilim ve felsefe, Doğu'dan ise klasik edebiyat eserlerinin çevrilmesi ve bu eserlerin korunup okunduğu kütüphanelerin açılması, dönemin sadece eğlence ve sefadan ibaret olmadığını, aynı zamanda entelektüel bir canlanmanın da yaşandığını ortaya koyar.
Soru 9: I. Mahmut döneminde Humbaracı Ocağı'nın ıslah edilerek savaşlarda başarılı olması, Osmanlı yöneticilerinde hangi düşüncenin güçlenmesine neden olmuştur?
Doğru Cevap: A) Sadece askeri alanda Batı tarzı ıslahatların başarı getirebileceği
Açıklama: Bu dönemde ıslahatlar, toplumun geneline yayılmamış, sadece acil ihtiyaç olan askeri alanda yapılmıştır. Humbaracı Ocağı'nın başarısı, Osmanlı yöneticilerini "Batı'dan sadece işimize yarayan askeri tekniği alalım, diğer sosyal ve idari yapımızı koruyalım" düşüncesine yöneltmiştir.
Soru 10: 1792 Yaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti'nin Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kesin olarak kabul etmesi, hangi antlaşma ile başlayan sürecin son halkasıdır?
Doğru Cevap: B) Küçük Kaynarca Antlaşması
Açıklama: Kırım'ın kaybı süreci 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile bağımsız olmasıyla başlamış, 1779 Aynalıkavak Tenkihnamesi ile Rusya yanlısı hanın tanınmasıyla devam etmiş ve 1792 Yaş Antlaşması ile Rusya'ya ait olduğunun resmen kabul edilmesiyle tamamlanmıştır.
Soru 11: Aşağıdakilerden hangisi, III. Selim'in Nizam-ı Cedit ıslahatları döneminde askeri alanda attığı adımlardan biri değildir?
Doğru Cevap: E) Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılarak yerine yeni bir ordu kurulması
Açıklama: III. Selim, Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmayı denememiş, onun yerine alternatif ve modern bir ordu olarak Nizam-ı Cedit'i kurmuştur. Yeniçeri Ocağı'nı kaldırma (Vaka-i Hayriyye) ise II. Mahmut döneminde gerçekleşmiştir.
Soru 12: Fransız İhtilali'nin (1789) yaydığı "milliyetçilik" fikrinin, XVIII. yüzyılın sonlarında Osmanlı Devleti'ni doğrudan etkileyen ilk sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Sırp İsyanı'nın başlaması
Açıklama: Fransız İhtilali'nin "her millete bir devlet" fikri, ilk olarak Osmanlı'nın Balkanlardaki Hristiyan tebaası üzerinde etkili olmuştur. 1804'te başlayan Sırp İsyanı, milliyetçilik akımının Osmanlı'daki ilk büyük ve yıkıcı yansımasıdır.
Soru 13: XVIII. yüzyılda, Osmanlı Devleti'nin imzaladığı aşağıdaki antlaşmalardan hangisi, devletin kaybettiği bir toprağı diplomasi ve savaş yoluyla geri aldığını gösteren tek örnektir?
Doğru Cevap: B) Belgrad Antlaşması
Açıklama: 1718 Pasarofça Antlaşması ile Avusturya'ya kaybedilen Belgrad, I. Mahmut dönemindeki askeri başarılar sonucunda 1739 Belgrad Antlaşması ile geri alınmıştır. Bu, Gerileme Dönemi içinde toprak kazanımıyla sonuçlanan nadir ve önemli bir antlaşmadır.
Soru 14: Lale Devri'nde matbaanın kurulmasına fetva veren, ancak dini kitapların basılmaması şartını koşan Şeyhülislam kimdir?
Doğru Cevap: A) Yenişehirli Abdullah Efendi
Açıklama: Dönemin Şeyhülislamı Yenişehirli Abdullah Efendi, İbrahim Müteferrika'nın matbaa kurma talebine olumlu yanıt vermiş, ancak hattatların (el yazmacıları) tepkisini çekmemek için dini kitaplar dışındaki eserlerin basılmasına izin veren bir fetva yayınlamıştır.
Soru 15: III. Selim tarafından kurulan Nizam-ı Cedit ordusunun eğitimi için yabancı subaylar getirilmesi, Osmanlı Devleti'nde hangi alanda Batı'nın üstünlüğünün kabul edildiğini gösterir?
Doğru Cevap: D) Askeri talim ve terbiye
Açıklama: Kendi ordusunu eğitmek için Avrupa'dan (özellikle Fransa ve İsveç'ten) subay ve mühendisler getirtmek, Osmanlı'nın artık sadece silah teknolojisinde değil, aynı zamanda askeri eğitim, disiplin ve strateji konularında da Avrupa'nın gerisinde kaldığını kabul ettiğinin açık bir göstergesidir.
Soru 16: "Barok" ve "Rokoko" tarzlarının etkisiyle yapılan ve Lale Devri'nin simge yapılarından olan III. Ahmet Çeşmesi, hangi sarayın girişinde yer almaktadır?
Doğru Cevap: C) Topkapı Sarayı
Açıklama: Batı mimari üslubunun etkilerini taşıyan bu anıtsal meydan çeşmesi, Topkapı Sarayı'nın ana giriş kapısı olan Bab-ı Hümayun'un önünde, Ayasofya'nın karşısında yer almaktadır.
Soru 17: Küçük Kaynarca Antlaşması'nın aşağıdaki hükümlerinden hangisi, Rusya'nın Akdeniz'e açılma politikasını doğrudan destekler niteliktedir?
Doğru Cevap: A) Rus ticaret gemilerinin Boğazları kullanabilmesi
Açıklama: Bu madde ile Rusya, Karadeniz'deki limanlarından kalkan gemilerini İstanbul ve Çanakkale Boğazları'ndan geçirerek Akdeniz'e ve dünya ticaretine açılma hakkını elde etmiştir. Bu, Rusya'nın "sıcak denizlere inme" politikasının en önemli adımıdır.
Soru 18: Osmanlı Devleti'nin, I. Mahmut döneminden itibaren Batı'dan askeri uzmanlar getirmesine rağmen, bu ıslahatların kalıcı ve başarılı olamamasının temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: C) Yeniliklerin, çıkarları zedelenen Yeniçeri ve ulema tarafından engellenmesi
Açıklama: XVIII. yüzyıl boyunca yapılan tüm askeri yenilik denemeleri, kendi otoritelerinin ve ayrıcalıklarının sarsılacağından korkan Yeniçeri Ocağı'nın ve bu yenilikleri "gavur icadı" olarak gören bazı muhafazakar ulema çevrelerinin direnişiyle karşılaşmış ve bu nedenle yüzeysel kalmıştır.
Soru 19: Lale Devri'nde matbaanın kurulması, elçiliklerin açılması ve Batı mimarisinin örnek alınması gibi gelişmeler, Osmanlı toplumunda hangi kesim arasında bir yaşam tarzı değişikliğine işaret eder?
Doğru Cevap: D) Saray ve çevresindeki üst düzey yöneticiler
Açıklama: Lale Devri'ndeki Batılılaşma hareketleri, topluma yaygınlaşmamış; daha çok padişah, sadrazam ve İstanbul'daki yönetici elit kesimin yaşam tarzında, zevklerinde ve kültürel faaliyetlerinde kendini göstermiştir. Bu durum, yeniliklerin toplumsal tabanının zayıf kalmasına neden olmuştur.
Soru 20: 1792 Yaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul etmek zorunda kalmıştır. Bu durumun en önemli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: E) Rusya'nın Karadeniz'deki hakimiyetinin kesinleşmesi ve Osmanlı için büyük bir tehdit olması
Açıklama: Kırım'ın kaybı, Karadeniz'in artık bir Türk gölü olmadığını ve Rus donanmasının Karadeniz'e yerleşerek İstanbul ve Boğazlar için kalıcı ve büyük bir tehdit oluşturduğunu tescillemiştir.
Osmanlı Gerileme Dönemi
TEST - 5
Soru 1: XVIII. yüzyılda Divan-ı Hümayun'un önemini yitirerek bir danışma meclisine dönüşmesi ve devletin idari merkezinin Sadrazam konağı olan Bab-ı Ali'ye kayması, aşağıdakilerden hangisini göstermektedir?
Doğru Cevap: A) Sadrazam ve bürokrasinin (Kalemiye) yönetimdeki etkinliğinin arttığını
Açıklama: Divan'ın toplanma sıklığının azalması ve devletin ana karar alma mekanizmasının Bab-ı Ali'ye (Yüce Kapı) kayması, padişahın otoritesinin zayıfladığını ve yürütme gücünün fiilen sadrazam ve onun emrindeki bürokratların elinde toplandığını gösteren önemli bir idari değişimdir.
Soru 2: 1792 Yaş Antlaşması ile Gerileme Dönemi'nin sona ermesi ve Dağılma Dönemi'nin başlaması arasındaki temel ayrım noktası nedir?
Doğru Cevap: C) Devletin artık "mevcut toprakları koruma" politikasında bile başarısız olması
Açıklama: Gerileme Dönemi'nin ana politikası, Karlofça'dan sonra kaybedilen yerleri geri almak veya en azından mevcut toprakları korumaktı. Yaş Antlaşması ile Kırım'ın kaybının kesinleşmesi, devletin artık bu savunma politikasında dahi başarılı olamadığını ve "denge politikası" ile ayakta kalmaya çalışacağı yeni bir döneme girdiğini simgeler.
Soru 3: III. Selim'in, Nizam-ı Cedit ordusunun yanı sıra "Mühendishane-i Berr-i Hümayun"u (Kara Mühendishanesi) kurması, hangi alandaki eksikliği gidermeyi amaçlamıştır?
Doğru Cevap: B) Ordu için modern istihkam, topçu ve haritacı subaylar yetiştirmeyi
Açıklama: Savaşların kaderini artık sadece asker sayısı değil, aynı zamanda kale kuşatmaları, topçu isabeti ve araziyi doğru kullanma gibi teknik bilgiler belirliyordu. Bu okul, ordunun bu türden modern teknik bilgiye sahip subay ihtiyacını karşılamak için kurulmuştur.
Soru 4: Lale Devri padişahı III. Ahmet'in tahttan indirilmesiyle sonuçlanan Patrona Halil İsyanı'nın sosyolojik tabanını ağırlıklı olarak hangi grup oluşturmuştur?
Doğru Cevap: E) Ekonomik sıkıntı çeken esnaf ve işsiz halk kitleleri
Açıklama: İsyanın lideri Patrona Halil'in bir hamam tellakı olması ve isyana katılanların çoğunluğunun esnaf, seyyar satıcı ve işsizlerden oluşması, bu hareketin saraydaki lükse karşı ekonomik temelli bir halk ve esnaf isyanı olduğunu göstermektedir.
Soru 5: XVIII. yüzyılda, Rusya'nın "Grek Projesi" ile ulaşmak istediği nihai hedef aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C) İstanbul'u alarak Bizans İmparatorluğu'nu yeniden canlandırmak
Açıklama: Rus Çariçesi II. Katerina'nın projesi olan Grek Projesi, Osmanlı Devleti'ni Avrupa'dan tamamen atarak, başkenti İstanbul (Constantinople) olan ve bir Rus prensinin yöneteceği yeni bir Bizans (Grek) devleti kurma hedefini içeriyordu. Bu, Rusya'nın en cüretkar yayılmacı planlarından biriydi.
Soru 6: 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması'nın aşağıdaki hükümlerinden hangisi, Osmanlı Devleti'nin ekonomik egemenliğini doğrudan zedeleyen bir nitelik taşır?
Doğru Cevap: C) Rusya'ya ilk kez kapitülasyonların verilmesi
Açıklama: Daha önce dost devletlere bir lütuf olarak verilen kapitülasyonların, bir savaş yenilgisi sonucu antlaşma metniyle Rusya'ya verilmesi, Rus tüccarların Osmanlı pazarında ayrıcalıklı hale gelmesine ve Osmanlı'nın kendi gümrük ve ticaret politikaları üzerindeki kontrolünü kaybetmesine yol açmıştır.
Soru 7: III. Selim'in, ıslahatlarına karşı çıkan Kabakçı Mustafa İsyanı sonucu tahttan indirilmesi, XVIII. yüzyıl Osmanlı Devleti için neyin göstergesidir?
Doğru Cevap: A) Yenilik karşıtı geleneksel güçlerin hala çok etkili olduğunun
Açıklama: Bir padişahın, devleti kurtarmak için yaptığı köklü yenilikler nedeniyle, çıkarları zedelenen Yeniçeriler ve onlarla iş birliği yapan muhafazakar çevreler tarafından tahttan indirilebilmesi, ıslahatçı iradenin karşısındaki geleneksel direncin ne kadar güçlü olduğunu göstermektedir.
Soru 8: Lale Devri'nde Doğu ve Batı dillerinden yapılan tercümeler ve yeni kütüphanelerin kurulması, hangi alanda bir canlanma yaşandığını gösterir?
Doğru Cevap: E) Fikri ve kültürel hayat
Açıklama: Batı'dan bilim ve felsefe, Doğu'dan ise klasik edebiyat eserlerinin çevrilmesi ve bu eserlerin korunup okunduğu kütüphanelerin açılması, dönemin sadece eğlence ve sefadan ibaret olmadığını, aynı zamanda entelektüel bir canlanmanın da yaşandığını ortaya koyar.
Soru 9: I. Mahmut döneminde Humbaracı Ocağı'nın ıslah edilerek savaşlarda başarılı olması, Osmanlı yöneticilerinde hangi düşüncenin güçlenmesine neden olmuştur?
Doğru Cevap: A) Sadece askeri alanda Batı tarzı ıslahatların başarı getirebileceği
Açıklama: Bu dönemde ıslahatlar, toplumun geneline yayılmamış, sadece acil ihtiyaç olan askeri alanda yapılmıştır. Humbaracı Ocağı'nın başarısı, Osmanlı yöneticilerini "Batı'dan sadece işimize yarayan askeri tekniği alalım, diğer sosyal ve idari yapımızı koruyalım" düşüncesine yöneltmiştir.
Soru 10: 1792 Yaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti'nin Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kesin olarak kabul etmesi, hangi antlaşma ile başlayan sürecin son halkasıdır?
Doğru Cevap: B) Küçük Kaynarca Antlaşması
Açıklama: Kırım'ın kaybı süreci 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile bağımsız olmasıyla başlamış, 1779 Aynalıkavak Tenkihnamesi ile Rusya yanlısı hanın tanınmasıyla devam etmiş ve 1792 Yaş Antlaşması ile Rusya'ya ait olduğunun resmen kabul edilmesiyle tamamlanmıştır.
Soru 11: Aşağıdakilerden hangisi, III. Selim'in Nizam-ı Cedit ıslahatları döneminde askeri alanda attığı adımlardan biri değildir?
Doğru Cevap: E) Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılarak yerine yeni bir ordu kurulması
Açıklama: III. Selim, Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmayı denememiş, onun yerine alternatif ve modern bir ordu olarak Nizam-ı Cedit'i kurmuştur. Yeniçeri Ocağı'nı kaldırma (Vaka-i Hayriyye) ise II. Mahmut döneminde gerçekleşmiştir.
Soru 12: Fransız İhtilali'nin (1789) yaydığı "milliyetçilik" fikrinin, XVIII. yüzyılın sonlarında Osmanlı Devleti'ni doğrudan etkileyen ilk sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Sırp İsyanı'nın başlaması
Açıklama: Fransız İhtilali'nin "her millete bir devlet" fikri, ilk olarak Osmanlı'nın Balkanlardaki Hristiyan tebaası üzerinde etkili olmuştur. 1804'te başlayan Sırp İsyanı, milliyetçilik akımının Osmanlı'daki ilk büyük ve yıkıcı yansımasıdır.
Soru 13: XVIII. yüzyılda, Osmanlı Devleti'nin imzaladığı aşağıdaki antlaşmalardan hangisi, devletin kaybettiği bir toprağı diplomasi ve savaş yoluyla geri aldığını gösteren tek örnektir?
Doğru Cevap: B) Belgrad Antlaşması
Açıklama: 1718 Pasarofça Antlaşması ile Avusturya'ya kaybedilen Belgrad, I. Mahmut dönemindeki askeri başarılar sonucunda 1739 Belgrad Antlaşması ile geri alınmıştır. Bu, Gerileme Dönemi içinde toprak kazanımıyla sonuçlanan nadir ve önemli bir antlaşmadır.
Soru 14: Lale Devri'nde matbaanın kurulmasına fetva veren, ancak dini kitapların basılmaması şartını koşan Şeyhülislam kimdir?
Doğru Cevap: A) Yenişehirli Abdullah Efendi
Açıklama: Dönemin Şeyhülislamı Yenişehirli Abdullah Efendi, İbrahim Müteferrika'nın matbaa kurma talebine olumlu yanıt vermiş, ancak hattatların (el yazmacıları) tepkisini çekmemek için dini kitaplar dışındaki eserlerin basılmasına izin veren bir fetva yayınlamıştır.
Soru 15: III. Selim tarafından kurulan Nizam-ı Cedit ordusunun eğitimi için yabancı subaylar getirilmesi, Osmanlı Devleti'nde hangi alanda Batı'nın üstünlüğünün kabul edildiğini gösterir?
Doğru Cevap: D) Askeri talim ve terbiye
Açıklama: Kendi ordusunu eğitmek için Avrupa'dan (özellikle Fransa ve İsveç'ten) subay ve mühendisler getirtmek, Osmanlı'nın artık sadece silah teknolojisinde değil, aynı zamanda askeri eğitim, disiplin ve strateji konularında da Avrupa'nın gerisinde kaldığını kabul ettiğinin açık bir göstergesidir.
Soru 16: "Barok" ve "Rokoko" tarzlarının etkisiyle yapılan ve Lale Devri'nin simge yapılarından olan III. Ahmet Çeşmesi, hangi sarayın girişinde yer almaktadır?
Doğru Cevap: C) Topkapı Sarayı
Açıklama: Batı mimari üslubunun etkilerini taşıyan bu anıtsal meydan çeşmesi, Topkapı Sarayı'nın ana giriş kapısı olan Bab-ı Hümayun'un önünde, Ayasofya'nın karşısında yer almaktadır.
Soru 17: Küçük Kaynarca Antlaşması'nın aşağıdaki hükümlerinden hangisi, Rusya'nın Akdeniz'e açılma politikasını doğrudan destekler niteliktedir?
Doğru Cevap: A) Rus ticaret gemilerinin Boğazları kullanabilmesi
Açıklama: Bu madde ile Rusya, Karadeniz'deki limanlarından kalkan gemilerini İstanbul ve Çanakkale Boğazları'ndan geçirerek Akdeniz'e ve dünya ticaretine açılma hakkını elde etmiştir. Bu, Rusya'nın "sıcak denizlere inme" politikasının en önemli adımıdır.
Soru 18: Osmanlı Devleti'nin, I. Mahmut döneminden itibaren Batı'dan askeri uzmanlar getirmesine rağmen, bu ıslahatların kalıcı ve başarılı olamamasının temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: C) Yeniliklerin, çıkarları zedelenen Yeniçeri ve ulema tarafından engellenmesi
Açıklama: XVIII. yüzyıl boyunca yapılan tüm askeri yenilik denemeleri, kendi otoritelerinin ve ayrıcalıklarının sarsılacağından korkan Yeniçeri Ocağı'nın ve bu yenilikleri "gavur icadı" olarak gören bazı muhafazakar ulema çevrelerinin direnişiyle karşılaşmış ve bu nedenle yüzeysel kalmıştır.
Soru 19: Lale Devri'nde matbaanın kurulması, elçiliklerin açılması ve Batı mimarisinin örnek alınması gibi gelişmeler, Osmanlı toplumunda hangi kesim arasında bir yaşam tarzı değişikliğine işaret eder?
Doğru Cevap: D) Saray ve çevresindeki üst düzey yöneticiler
Açıklama: Lale Devri'ndeki Batılılaşma hareketleri, topluma yaygınlaşmamış; daha çok padişah, sadrazam ve İstanbul'daki yönetici elit kesimin yaşam tarzında, zevklerinde ve kültürel faaliyetlerinde kendini göstermiştir. Bu durum, yeniliklerin toplumsal tabanının zayıf kalmasına neden olmuştur.
Soru 20: 1792 Yaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul etmek zorunda kalmıştır. Bu durumun en önemli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: E) Rusya'nın Karadeniz'deki hakimiyetinin kesinleşmesi ve Osmanlı için büyük bir tehdit olması
Açıklama: Kırım'ın kaybı, Karadeniz'in artık bir Türk gölü olmadığını ve Rus donanmasının Karadeniz'e yerleşerek İstanbul ve Boğazlar için kalıcı ve büyük bir tehdit oluşturduğunu tescillemiştir.