KPSS Coğrafya Mini Deneme - Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 2

Doğru Cevap: (E) V (Doğu Karadeniz)

Analiz: Çay bitkisi, yıl boyunca bol ve düzenli yağış, nemli hava ve kireçsiz, asidik topraklar ister. Bu özel iklim ve toprak koşulları Türkiye'de sadece V numaralı Doğu Karadeniz kıyılarında (Rize ve çevresi) bulunur.

Doğru Cevap: (B) Nadas alanlarını genişletmek.

Analiz: Nadas, toprağın bir yıl boş bırakılmasıdır ve verimi artıran değil, tam tersine toprağın bir yıl kullanılamamasına neden olan, ilkel bir yöntemdir. Verimi artırmak için sulama, gübreleme, ilaçlama, toprak bakımı, kaliteli tohum gibi modern (intansif) tarım yöntemleri uygulanmalıdır.

Doğru Cevap: (C) IV (Diyarbakır-Antalya Hattı)

Analiz: İpek böceği tırtılı dut yaprağı ile beslenir. Bu nedenle ipek böcekçiliği, dut ağaçlarının yaygın olduğu yerlerde yapılır. Geleneksel olarak Bursa-Bilecik çevresinde yoğun olsa da, günümüzde en yaygın yapıldığı alanlar haritada IV numara ile işaretlenen Diyarbakır ve Antalya çevreleridir.

Doğru Cevap: (A) Soya Fasulyesi

Analiz: Soya fasulyesi, protein değeri yüksek bir bitki olup temel olarak yağ sanayinde ve hayvan yemi üretiminde kullanılır. Unlu mamullerde kullanımı yaygın değildir. Diğer eşleştirmeler (Pamuk-Tekstil/Yağ, Ayçiçeği-Yağ, Şeker Pancarı-Şeker/Yem, Haşhaş-İlaç/Yağ) doğrudur.

Doğru Cevap: (E) V (Çukurova)

Analiz: Mısır, doğal yetişme alanı Karadeniz Bölgesi (I) olmasına rağmen, yüksek verim ve ekonomik değer için sıcaklık ve bol su isteyen bir bitkidir. Yazların sıcak geçtiği ve sulama imkanlarının iyi olduğu Akdeniz (özellikle V-Çukurova) ve Konya Ovası gibi yerlerde sulu tarım ürünü olarak yaygınlaşmıştır ve en yüksek verim buralarda alınır.

Doğru Cevap: (C) Haşhaş - Uyuşturucu yapımında kullanılmasını engellemek.

Analiz: Haşhaş bitkisinden elde edilen afyon, ilaç sanayinde (morfin vb.) kullanılırken aynı zamanda uyuşturucu yapımında da kullanılabilmektedir. Bu nedenle yasa dışı üretimi ve kullanımı engellemek amacıyla haşhaş ekimi devlet kontrolünde (belirli illerde, izinle) yapılır. Pirinç ekimi de sıtma nedeniyle kontrol altındadır ancak ana kontrol haşhaştadır. Tütün ve Şeker pancarında ise kalite ve kota kontrolü vardır.

Doğru Cevap: (D) IV (İç Anadolu)

Analiz: Koyun, karasal iklimin kısa boylu otlarından oluşan bozkır (step) bitki örtüsüne uyum sağlamış bir küçükbaş hayvandır. Türkiye'de karasal iklimin ve bozkırların en geniş yer kapladığı İç Anadolu Bölgesi (IV), aynı zamanda koyun yetiştiriciliğinin de en yaygın olduğu yerdir.

Doğru Cevap: (A) Mera ve otlakların geniş yer kaplaması.

Analiz: Besi ve ahır hayvancılığı, hayvanların kapalı alanlarda (ahır), genellikle hazır yemlerle beslendiği modern hayvancılık yöntemidir. Bu yöntem, doğal otlaklara (mera) bağımlılığı azaltır. Dolayısıyla mera ve otlakların geniş yer kaplaması, besi hayvancılığının değil, mera hayvancılığının gelişmesinde etkilidir. Diğer faktörler (talep, yem, ıslah, teşvik) besi hayvancılığını doğrudan etkiler.

Doğru Cevap: (C) V (Niğde-Nevşehir)

Analiz: Patates, serin ve nemli iklim koşullarını seven bir yumrulu bitkidir. Türkiye'de patates üretiminin en yoğun yapıldığı alan, İç Anadolu'nun güneyindeki V numaralı Niğde ve Nevşehir çevresidir. Bu bölge, yazların diğer iç bölgelere göre daha serin ve yağışlı geçmesiyle patates tarımına uygun koşullar sunar.

Doğru Cevap: (B) Muz

Analiz: Türkiye fındık, incir, kayısı gibi ürünlerde dünya lideri veya önde gelen üretici ve ihracatçısıdır. Domates de önemli bir ihraç ürünüdür. Ancak muz üretimi, Türkiye'nin kendi tüketimini ancak karşılayacak düzeydedir ve önemli bir ihraç ürünü değildir, hatta zaman zaman ithal edilir.

Doğru Cevap: (A) I (Ege Bölgesi)

Analiz: Üzüm, genellikle güneşli ve ılıman iklimleri sever. Türkiye'de bağcılığın en gelişmiş olduğu bölge I numara ile gösterilen Ege Bölgesi'dir (özellikle Manisa, İzmir, Denizli). Üzüm, hem sofralık hem de kurutmalık (sultaniye) ve şaraplık olarak değerlendirilir.

Doğru Cevap: (D) Kümes Hayvancılığı

Analiz: Kümes hayvancılığı, iklimden bağımsız olduğu için daha çok tüketici nüfusun fazla olduğu büyük şehirlerin (İstanbul, İzmir, Ankara, Bursa, Adana vb.) çevresinde yoğunlaşmıştır. Doğu Anadolu Bölgesi, tüketici nüfus az olduğu için kümes hayvancılığının en az geliştiği yerlerdendir. Diğer eşleştirmeler doğrudur.

Doğru Cevap: (E) V (Marmara Bölgesi)

Analiz: Marmara Bölgesi (V), konumu nedeniyle hem Karadeniz'in nemli havasından hem de Akdeniz'in ılıman ikliminden etkilenen bir geçiş bölgesidir. Bu durum, bitki örtüsüne de yansımış; bölgenin kuzeyinde Karadeniz tipi (kayın, gürgen), güneyinde Akdeniz tipi (kızılçam, maki), iç kesimlerinde ise karasal iklime ait unsurlar (meşe) bir arada bulunur.

Doğru Cevap: (A) Sıcaklık koşullarının (enlem ve yükselti) farklılığı.

Analiz: Tarım ürünlerinin olgunlaşması için belirli bir sıcaklık toplamına ihtiyaç vardır. Türkiye'de güneyden kuzeye (enlem) ve batıdan doğuya (yükselti) gidildikçe sıcaklıklar düştüğü için, aynı ürün (örneğin buğday) Akdeniz kıyılarında daha erken olgunlaşırken, Doğu Anadolu'da daha geç olgunlaşır.

Doğru Cevap: (B) I (Trakya/Ergene)

Analiz: Ayçiçeği, yaz kuraklığına dayanıklı bir yağ bitkisidir. Türkiye'de ayçiçeği üretiminin yarısına yakını I numaralı Trakya kesiminde (Ergene Havzası - Edirne, Tekirdağ, Kırklareli) gerçekleştirilir. İç Anadolu (Konya-II) da önemli bir üretim alanıdır.

Doğru Cevap: (E) Pirinç (Çeltik)

Analiz: Mercimek, nohut, çavdar ve yulaf kuraklığa ve soğuğa oldukça dayanıklı tahıl ve baklagillerdir. Ancak pirinç (çeltik), su içinde (tava yöntemi) yetişen, yüksek sıcaklık ve bol su isteyen bir bitkidir. Bu nedenle Türkiye'de sadece akarsu boylarındaki alçak ve sulak alanlarda (Edirne-Meriç, Samsun-Bafra, Balıkesir-Gönen vb.) yetiştirilebilir.

Doğru Cevap: (D) IV (Kastamonu)

Analiz: Orman ürünleri sanayisi (kereste, mobilya, kağıt vb.), genellikle ormanların yoğun olduğu alanlara yakın yerlerde gelişir. Haritada IV numara ile gösterilen Kastamonu, Batı Karadeniz'in zengin ormanlarına yakınlığı nedeniyle Türkiye'nin önemli orman ürünleri işleme merkezlerinden biridir.

Doğru Cevap: (A) Mera Hayvancılığı

Analiz: Mera hayvancılığı, hayvanların doğal otlaklarda beslenmesine dayalıdır. Bu nedenle, iklim koşullarına (yağış miktarı, kuraklık vb.) ve meraların durumuna doğrudan bağlıdır. Yağışın az olduğu yıllarda otlaklar zayıflar ve et/süt verimi düşer, bu da üretimde dalgalanmalara yol açar. Diğer yöntemler (besi, ahır, kümes, kültür balıkçılığı) daha modern ve kontrollü yöntemler olduğu için doğal koşullardan daha az etkilenir.

Doğru Cevap: (E) V (İç Anadolu)

Analiz: Tarımda makine kullanımı (traktör, biçerdöver vb.), arazinin düz ve tarım alanlarının geniş olduğu yerlerde yaygınlaşır. Haritadaki V numaralı İç Anadolu Bölgesi, geniş düzlükleri (ovalar ve platolar) nedeniyle Türkiye'de makineleşmenin en kolay ve en yaygın olduğu bölgedir. I, II, III ve IV numaralı engebeli alanlarda ise makine kullanımı sınırlıdır.

Doğru Cevap: (C) Orman içi ve kenarındaki yerleşmeleri teşvik etmek.

Analiz: Orman içi ve kenarındaki yerleşmeler, hem orman yangını riskini artırır hem de orman alanlarının daralmasına ve tahrip olmasına neden olur. Bu nedenle ormanların korunması için bu tür yerleşmeler teşvik edilmez, tam tersine kontrol altına alınmaya çalışılır. Diğer seçenekler ormanların korunması ve geliştirilmesi için yapılan olumlu çalışmalardır.