İçereği Atla
500 Hap Not | Etkileşimli Bilgi Bankası

500 Hap Not Bilgi Bankası

Uluslararası Kuruluşlar, Güncel Olaylar ve Türkiye'ye Dair Her Şey

  1. Birleşmiş Milletler (BM): 1945 yılında kurulan, dünya barışını ve güvenliğini korumayı amaçlayan en büyük uluslararası örgüttür.
  2. BM'nin merkezi New York, ABD'dir.
  3. Türkiye, BM'nin kurucu üyeleri arasında yer almaktadır.
  4. BM'nin resmi dilleri: İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Rusça, Çince ve Arapça'dır.
  5. BM Genel Sekreteri (2025 itibarıyla): António Guterres (Portekiz).
  6. BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi (P5): ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa'dır. Bu ülkelerin veto hakkı vardır.
  7. Güvenlik Konseyi'nin 10 geçici üyesi ise 2 yıllık dönemler için seçilir.
  8. NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü): 1949'da kurulmuş bir askeri ittifaktır.
  9. NATO'nun merkezi Brüksel, Belçika'dır.
  10. Türkiye, NATO'ya 1952 yılında üye olmuştur.
  11. NATO'nun 32 üyesi bulunmaktadır (2025 itibarıyla).
  12. NATO Genel Sekreteri (2025 itibarıyla): Mark Rutte (Hollanda).
  13. Avrupa Birliği (AB): Ekonomik ve siyasi bir birlik olup 27 üye ülkeden oluşur.
  14. AB'nin temelleri 1951'deki Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu'na dayanır.
  15. Türkiye, AB'ye aday ülke statüsündedir ve tam üyelik müzakereleri devam etmektedir.
  16. AB Konseyi Dönem Başkanlığı 1 Ocak 2025 itibarıyla Polonya'ya geçmiştir. 1 Temmuz 2025'te ise Danimarka devralacaktır.
  17. Avrupa Konseyi: İnsan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla 1949'da kurulmuştur. AB'den farklı bir yapıdır.
  18. Türkiye, Avrupa Konseyi'nin kurucu üyelerindendir.
  19. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Avrupa Konseyi'ne bağlıdır ve merkezi Strazburg, Fransa'dadır.
  20. Uluslararası Para Fonu (IMF): Küresel finansal istikrarı sağlamak amacıyla 1945'te kurulmuştur.
  21. IMF'nin merkezi Washington D.C., ABD'dir.
  22. IMF Başkanı (Managing Director) (2025 itibarıyla): Kristalina Georgieva (Bulgaristan).
  23. Dünya Bankası: Gelişmekte olan ülkelere mali ve teknik yardım sağlayan uluslararası bir kuruluştur.
  24. Dünya Bankası'nın merkezi Washington D.C., ABD'dir.
  25. Dünya Bankası Başkanı (2025 itibarıyla): Ajay Banga (ABD/Hindistan).
  26. Dünya Sağlık Örgütü (WHO): BM'ye bağlı, uluslararası halk sağlığıyla ilgilenen bir kuruluştur.
  27. WHO'nun merkezi Cenevre, İsviçre'dir.
  28. WHO Genel Direktörü (2025 itibarıyla): Tedros Adhanom Ghebreyesus (Etiyopya).
  29. UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü): Eğitim, bilim ve kültür alanlarında uluslararası işbirliğini teşvik eder.
  30. UNESCO'nun merkezi Paris, Fransa'dır.
  31. UNESCO Genel Direktörü (2025 itibarıyla): Audrey Azoulay (Fransa).
  32. İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT): 57 üyesiyle İslam dünyasının kolektif sesini temsil eden en büyük ikinci hükümetlerarası kuruluştur.
  33. İİT'nin merkezi Cidde, Suudi Arabistan'dır.
  34. İİT Genel Sekreteri (2025 itibarıyla): Hissein Brahim Taha (Çad).
  35. Türk Devletleri Teşkilatı (TDT): Türk dili konuşan ülkeler arasında kapsamlı işbirliğini teşvik etmek amacıyla kurulmuştur.
  36. TDT'nin kurucu üyeleri: Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'dir.
  37. TDT Genel Sekreteri (2025 itibarıyla): Kubanıçbek Ömüraliyev (Kırgızistan).
  38. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD): Üye ülkelerin ekonomik büyüme ve sosyal refahını artırmayı hedefler.
  39. OECD'nin merkezi Paris, Fransa'dır.
  40. Türkiye, OECD'nin kurucu üyelerindendir.
  41. OECD Genel Sekreteri (2025 itibarıyla): Mathias Cormann (Avustralya).
  42. G20 (Group of Twenty): Dünyanın en büyük 20 ekonomisini bir araya getiren bir platformdur.
  43. Türkiye, G20'nin bir üyesidir.
  44. Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ): Asya'da siyasi, ekonomik ve güvenlik işbirliğini amaçlayan bir örgüttür.
  45. Türkiye, ŞİÖ'de Diyalog Ortağı statüsündedir.
  46. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA): Nükleer enerjinin barışçıl kullanımını teşvik eder ve askeri amaçlarla kullanılmasını önlemeye çalışır.
  47. UAEA'nın merkezi Viyana, Avusturya'dır.
  48. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO): Çalışma standartlarını belirleyen ve sosyal adaleti teşvik eden bir BM kuruluşudur.
  49. ILO'nun merkezi Cenevre, İsviçre'dir.
  50. UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu): Dünya genelindeki çocukların haklarını ve refahını savunur.
  51. FAO (Gıda ve Tarım Örgütü): Açlığı ortadan kaldırmak ve gıda güvenliğini sağlamak için çalışan bir BM kuruluşudur.
  52. INTERPOL (Uluslararası Kriminal Polis Teşkilatı): Üye ülkelerin polis teşkilatları arasında işbirliğini sağlar.
  53. INTERPOL'ün merkezi Lyon, Fransa'dır.
  54. Uluslararası Adalet Divanı (UAD): BM'nin başlıca yargı organıdır ve merkezi Lahey, Hollanda'dadır.
  55. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM): Soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları gibi ciddi suçları yargılar. Merkezi Lahey'dedir.
  56. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT): Güvenlik, istikrar ve insan hakları konularında faaliyet gösterir.
  57. Türkiye, AGİT'in kurucu üyelerindendir.
  58. Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ): Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler arasında ekonomik işbirliğini hedefler.
  59. KEİ'nin merkezi İstanbul'dur.
  60. D-8 (Gelişen Sekiz Ülke): Türkiye'nin öncülüğünde kurulan, gelişmekte olan 8 Müslüman ülkenin oluşturduğu bir işbirliği örgütüdür.
  61. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT): Türkiye, İran ve Pakistan tarafından kurulan, Asya'daki bölgesel işbirliğini amaçlayan bir kuruluştur.
  62. Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (AİGK/CICA): Asya'da barış ve istikrarı teşvik etmeyi amaçlar.
  63. Uluslararası Göç Örgütü (IOM): Göçmenlerin ve yerinden edilmiş kişilerin haklarını korumak için çalışır.
  64. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ): Ülkeler arasındaki ticaretin kurallarını belirleyen ve denetleyen kuruluştur.
  65. TÜRKSOY (Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı): Türk halklarının ortak kültürünü korumak ve geliştirmek amacıyla kurulmuştur.
  66. TİKA (Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı): Türkiye'nin kalkınma yardımlarını yürüten kurumudur.
  67. Yunus Emre Enstitüsü: Türkiye'yi, Türk dilini, kültürünü ve sanatını tanıtmak amacıyla faaliyet gösterir.
  68. Maarif Vakfı: Yurt dışında Türkiye adına eğitim kurumları açan ve işleten bir vakıftır.
  69. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD): Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin piyasa ekonomisine geçişini desteklemek için kurulmuştur.
  70. Asya Kalkınma Bankası (ADB): Asya ve Pasifik bölgesindeki ekonomik ve sosyal kalkınmayı hedefler.
  71. Afrika Birliği (AfB): Afrika kıtasındaki ülkeler arasında birliği ve dayanışmayı teşvik eder.
  72. Türkiye, Afrika Birliği'nin stratejik ortağıdır.
  73. Arap Birliği: Arapça konuşan ülkeler arasında siyasi, ekonomik ve kültürel işbirliğini amaçlar.
  74. Pasifik Adaları Forumu (PIF): Pasifik Okyanusu'ndaki ada ülkeleri arasında işbirliğini teşvik eder.
  75. Amerikan Devletleri Örgütü (OAS): Amerika kıtasındaki ülkeler arasında dayanışma ve işbirliğini hedefler.
  76. Kızılhaç ve Kızılay Hareketi: İnsani yardım ve afet müdahalesi alanında faaliyet gösteren uluslararası bir harekettir.
  77. Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF): Silahlı çatışma, salgın hastalık ve doğal afet bölgelerinde tıbbi yardım sağlayan bir sivil toplum kuruluşudur.
  78. Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International): İnsan hakları ihlallerini önlemek için çalışan bir sivil toplum kuruluşudur.
  79. Greenpeace (Yeşil Barış): Çevresel sorunlara dikkat çekmek ve çözüm üretmek için çalışan bir sivil toplum kuruluşudur.
  80. Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF): Doğal yaşamı koruma ve çevresel bozulmayı durdurma amacı güder.
  81. Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC): Olimpiyat Oyunları'nı düzenleyen ve denetleyen kuruluştur.
  82. FIFA (Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği): Dünya futbolunu yöneten ve Dünya Kupası'nı düzenleyen kuruluştur.
  83. UEFA (Avrupa Futbol Federasyonları Birliği): Avrupa'daki futbolu yöneten kuruluştur.
  84. Avrupa Uzay Ajansı (ESA): Avrupa'nın uzay programlarını yürüten hükümetlerarası bir kuruluştur.
  85. CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi): Dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarıdır.
  86. Küresel Isınma: Sanayi devriminden bu yana atmosferdeki sera gazı birikiminin artmasıyla dünya genelinde sıcaklıkların yükselmesi olayıdır.
  87. Paris Anlaşması: Küresel ısınmayı 2 santigrat derecenin altında tutmayı hedefleyen uluslararası bir iklim anlaşmasıdır. Türkiye bu anlaşmaya taraftır.
  88. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA): BM tarafından 2030 yılına kadar ulaşılması hedeflenen 17 küresel amaçtır.
  89. Dijital Dönüşüm: Teknolojinin toplumun ve ekonominin her alanında yarattığı köklü değişimleri ifade eder.
  90. Yapay Zeka (AI): İnsan zekasını taklit ederek görevleri yerine getirebilen sistemler ve makinelerdir.
  91. Siber Güvenlik: Bilgisayar sistemlerini ve ağları siber saldırılardan koruma pratiğidir.
  92. Mülteci Krizi: Savaş, iç karışıklık, zulüm gibi nedenlerle ülkelerini terk etmek zorunda kalan insanların yarattığı küresel sorundur.
  93. Brexit: Birleşik Krallık'ın 2020'de Avrupa Birliği'nden ayrılması olayıdır.
  94. Rusya-Ukrayna Savaşı: 2022'de başlayan ve küresel gıda ve enerji güvenliğini etkileyen önemli bir jeopolitik olaydır.
  95. Tahıl Koridoru Anlaşması: Ukrayna limanlarından tahıl ve gıda ürünlerinin güvenli bir şekilde dünyaya ulaştırılması için Türkiye ve BM'nin arabuluculuğunda yapılan anlaşmadır.
  96. Enerji Krizi: Özellikle fosil yakıtlara olan bağımlılık ve jeopolitik gerilimler nedeniyle küresel enerji arzında yaşanan sıkıntılardır.
  97. Yeşil Mutabakat (Green Deal): Avrupa Birliği'nin 2050 yılına kadar iklim nötr bir kıta olmayı hedefleyen yol haritasıdır.
  98. COVID-19 Pandemisi: 2019 sonunda başlayarak tüm dünyayı etkileyen, küresel sağlık, ekonomi ve sosyal yaşamda derin izler bırakan salgındır.
  99. Uzay Turizmi: Özel şirketlerin yörüngeye ve yörünge altına ticari uçuşlar düzenlemeye başlamasıyla ortaya çıkan yeni bir sektördür.
  100. Blokzincir (Blockchain): Kripto paraların temelini oluşturan, merkezi olmayan ve güvenli bir veri kayıt teknolojisidir.
  1. 2024 yılında "Türk Dünyası Kültür Başkenti" Türkmenistan'ın Anev şehri olmuştur.
  2. 2025 yılı Türkiye'de "Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı" olarak ilan edilmiştir.
  3. Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı, 2024 yılında Uluslararası Uzay İstasyonu'na gitmiştir.
  4. Türkiye'nin ilk yerli ve milli haberleşme uydusu TÜRKSAT 6A'dır.
  5. Türkiye'nin ilk insansız savaş uçağı Bayraktar KIZILELMA'dır.
  6. Türkiye'nin en büyük savaş gemisi TCG ANADOLU'dur.
  7. Türkiye'nin yerli ve milli otomobili TOGG'dur.
  8. 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası (EURO 2024) Almanya'da düzenlenmiştir.
  9. 2024 Yaz Olimpiyatları Paris, Fransa'da düzenlenmiştir.
  10. Nobel Edebiyat Ödülü'nü 2023 yılında Jon Fosse (Norveç) kazanmıştır.
  11. Nobel Barış Ödülü'nü 2023 yılında Nergis Muhammedi (İran) kazanmıştır.
  12. Oscar'da En İyi Film Ödülü'nü 2024 yılında "Oppenheimer" filmi kazanmıştır.
  13. Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye'yi 2024 yılında "Anora" filmi kazanmıştır.
  14. EXPO 2025, Japonya'nın Osaka şehrinde düzenlenecektir.
  15. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı (2025 itibarıyla) Erhan Çetinkaya'dır.
  16. Merkez Bankası Başkanı (2025 itibarıyla) Fatih Karahan'dır.
  17. Anayasa Mahkemesi Başkanı (2025 itibarıyla) Kadir Özkaya'dır.
  18. Yargıtay Başkanı (2025 itibarıyla) Mehmet Akarca'dır.
  19. Danıştay Başkanı (2025 itibarıyla) Zeki Yiğit'dir.
  20. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı (2025 itibarıyla) Ahmet Yener'dir.
  21. Diyanet İşleri Başkanı (2025 itibarıyla) Ali Erbaş'tır.
  22. Türkiye'nin en yüksek dağı Ağrı Dağı'dır.
  23. Türkiye'nin en büyük gölü Van Gölü'dür.
  24. Türkiye'nin en uzun nehri Kızılırmak'tır.
  25. Türkiye'nin en büyük barajı Atatürk Barajı'dır.
  26. Türkiye'nin ilk milli parkı Yozgat Çamlığı Milli Parkı'dır.
  27. Türkiye'nin ilk sakin şehri (Cittaslow) Seferihisar (İzmir)'dir.
  28. Göbeklitepe, "tarihin sıfır noktası" olarak anılmaktadır.
  29. Türkiye'nin ilk nükleer güç santrali Akkuyu Nükleer Güç Santrali (Mersin)'dir.
  30. Rize-Artvin Havalimanı, Türkiye'nin ve Avrupa'nın deniz üzerine inşa edilen ikinci havalimanıdır.
  31. 1915 Çanakkale Köprüsü, dünyanın en uzun orta açıklıklı asma köprüsüdür.
  32. İbn-i Sina, "Tıbbın Hükümdarı" olarak bilinir.
  33. Mimar Sinan'ın "Ustalık eserim" dediği cami Selimiye Camii (Edirne)'dir.
  34. "Divan-ı Lügati't-Türk" adlı eseri yazan kişi Kaşgarlı Mahmud'dur.
  35. "Kutadgu Bilig" adlı eseri yazan kişi Yusuf Has Hacib'dir.
  36. İstiklal Marşı'nın bestecisi Osman Zeki Üngör'dür.
  37. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın bakanı Türkan Akyol'dur.
  38. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın başbakanı Tansu Çiller'dir.
  39. Türkiye'nin ilk kadın pilotu Sabiha Gökçen'dir.
  40. İlk Türk operasının bestecisi Ahmet Adnan Saygun'dur.
  41. "Mona Roza" şiirinin şairi Sezai Karakoç'tur.
  42. "İnce Memed" romanının yazarı Yaşar Kemal'dir.
  43. "Tutunamayanlar" romanının yazarı Oğuz Atay'dır.
  44. "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" romanının yazarı Ahmet Hamdi Tanpınar'dır.
  45. Türkiye'nin en son ilan edilen milli parkı Botan Vadisi Milli Parkı (Siirt)'dir.
  46. "Sıfır Atık Projesi"nin öncüsü ve hamisi Emine Erdoğan'dır.
  47. Türkiye'nin en büyük kütüphanesi Millet Kütüphanesi (Ankara)'dir.
  48. Türkiye'nin ilk jeoparkı Kula Jeoparkı (Manisa)'dır.
  49. Türkiye'nin en doğusundaki il Iğdır'dır.
  50. Türkiye'nin en batısındaki il Çanakkale'dir (Gökçeada).
  51. Türkiye'nin en kuzeyindeki il Sinop'tur (İnceburun).
  52. Türkiye'nin en güneyindeki il Hatay'dır (Topraktutan köyü).
  53. Türkiye'nin en büyük adası Gökçeada'dır.
  54. Gordion Antik Kenti, 2023 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne eklenmiştir.
  55. Anadolu'nun Orta Çağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri 2023 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.
  56. Avrupa Yeşil Başkenti 2024 yılında Valensiya (İspanya) olmuştur.
  57. Avrupa Kültür Başkentleri 2024 yılında Tartu (Estonya), Bad Ischl (Avusturya) ve Bodø (Norveç) olmuştur.
  58. G7 Zirvesi 2024 yılında İtalya'da düzenlenmiştir.
  59. NATO Zirvesi 2024 yılında Washington D.C., ABD'de düzenlenmiştir.
  60. "Vatan Şairi" olarak bilinen yazarımız Namık Kemal'dir.
  61. "Bayrak Şairi" olarak bilinen yazarımız Arif Nihat Asya'dır.
  62. "Çile" şiir kitabının yazarı Necip Fazıl Kısakürek'tir.
  63. Türkiye'nin ilk kadın valisi Lale Aytaman'dır.
  64. Türkiye'nin ilk kadın heykeltıraşı Sabiha Bengütaş'tır.
  65. Türkiye'nin ilk kadın avukatı Süreyya Ağaoğlu'dur.
  66. Dünyanın en derin gölü Baykal Gölü (Rusya)'dür.
  67. Dünyanın en yüksek şelalesi Angel Şelalesi (Venezuela)'dir.
  68. Dünyanın en büyük çölü Antarktika Çölü'dür (Soğuk çöl).
  69. Dünyanın en sıcak çölü Sahra Çölü'dür.
  70. Dünyanın en kalabalık ülkesi (2025 itibarıyla) Hindistan'dır.
  71. Dünyanın yüzölçümü en büyük ülkesi Rusya'dır.
  72. Panama Kanalı, Atlas Okyanusu ile Pasifik Okyanusu'nu birbirine bağlar.
  73. Süveyş Kanalı, Akdeniz ile Kızıldeniz'i birbirine bağlar.
  74. "İki Devlet, Bir Millet" sözü Türkiye ve Azerbaycan için kullanılır.
  75. Türkiye'nin uzay temalı ilk eğitim merkezi Gökmen Uzay Havacılık Eğitim Merkezi (GUHEM) Bursa'dadır.
  76. 2023 yılında "Türk Dünyası Gençlik Başkenti" İstanbul olmuştur.
  77. 2024 yılı Avrupa Spor Şehri Genova (İtalya) seçilmiştir.
  78. Türkiye'nin en büyük teknoloji ve havacılık festivali TEKNOFEST'tir.
  79. Aspendos Antik Tiyatrosu, akustik özelliği ile dünyaca ünlüdür.
  80. Pamukkale, hem doğal hem de kültürel bir miras alanıdır.
  81. Kapadokya, peri bacaları ve yeraltı şehirleri ile ünlüdür.
  82. "Yüzyılın Felaketi" olarak nitelendirilen depremler, 6 Şubat 2023'te Kahramanmaraş merkezli olarak gerçekleşmiştir.
  83. Türkiye'nin ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen'dir.
  84. Türkiye'nin ilk yerli baz istasyonu ULAK'tır.
  85. "Kudüs Şairi" olarak bilinen yazarımız Nuri Pakdil'dir.
  86. Türkiye'nin ilk sismik araştırma gemisi MTA Oruç Reis'tir.
  87. Türkiye'nin dördüncü sondaj gemisi Abdülhamid Han'dır.
  88. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri her yıl farklı dallarda verilmektedir.
  89. Türkiye'nin en büyük ikinci gölü Tuz Gölü'dür.
  90. Meke Gölü, "dünyanın nazar boncuğu" olarak bilinir.
  91. Salda Gölü, "Türkiye'nin Maldivleri" olarak anılır.
  92. Türkiye'nin en uzun mağarası Pınargözü Mağarası (Isparta)'dır.
  93. Cezeri, sibernetiğin kurucusu olarak kabul edilen büyük bir mucittir.
  94. Piri Reis, dünya haritasıyla ünlü Osmanlı denizcisidir.
  95. Hezarfen Ahmed Çelebi, Galata Kulesi'nden Üsküdar'a uçan efsanevi bilgindir.
  96. Lagari Hasan Çelebi, roketle uçtuğu rivayet edilen Osmanlı bilginidir.
  97. Türkiye'nin ilk özel bankası İş Bankası'dır.
  98. Türkiye'de ilk televizyon yayını İTÜ TV tarafından yapılmıştır.
  99. Türkiye'nin en yaşlı ağacı Zonguldak'taki Porsuk Ağacı'dır (4000 yaşından fazla).
  100. Kazdağları (İda Dağı), mitolojide önemli bir yere sahiptir ve zengin bir biyoçeşitliliğe ev sahipliği yapar.
  1. Avrupa: Sırbistan (90 güne kadar)
  2. Avrupa: Arnavutluk (90 güne kadar)
  3. Avrupa: Bosna-Hersek (90 güne kadar)
  4. Avrupa: Karadağ (90 güne kadar)
  5. Avrupa: Kuzey Makedonya (90 güne kadar)
  6. Avrupa: Kosova (90 güne kadar)
  7. Avrupa: Moldova (90 güne kadar)
  8. Avrupa: Ukrayna (Yeni tip kimlik kartı ile 90 güne kadar)
  9. Avrupa: Gürcistan (Yeni tip kimlik kartı ile 1 yıla kadar)
  10. Avrupa: Azerbaycan (Yeni tip kimlik kartı ile 90 güne kadar)
  11. Avrupa: Belarus (30 güne kadar)
  12. Avrupa: KKTC (Kimlik kartı ile serbest dolaşım)
  13. Asya: Japonya (90 güne kadar)
  14. Asya: Güney Kore (90 güne kadar)
  15. Asya: Singapur (90 güne kadar)
  16. Asya: Hong Kong (90 güne kadar)
  17. Asya: Tayland (30 güne kadar)
  18. Asya: Malezya (90 güne kadar)
  19. Asya: Filipinler (30 güne kadar)
  20. Asya: Moğolistan (30 güne kadar)
  21. Asya: Kazakistan (30 güne kadar)
  22. Asya: Kırgızistan (Süresiz)
  23. Asya: Özbekistan (30 güne kadar)
  24. Asya: İran (90 güne kadar)
  25. Asya: Katar (90 güne kadar)
  26. Asya: Ürdün (90 güne kadar)
  27. Asya: Lübnan (90 güne kadar)
  28. Asya: Fas (90 güne kadar)
  29. Asya: Tunus (90 güne kadar)
  30. Asya: Endonezya (30 güne kadar, belirli giriş noktalarından)
  31. Asya: Maldivler (30 güne kadar)
  32. Asya: Seyşeller (90 güne kadar)
  33. Asya: Sri Lanka (Kapıda veya online vize ile 30 gün)
  34. Güney Amerika: Arjantin (90 güne kadar)
  35. Güney Amerika: Brezilya (90 güne kadar)
  36. Güney Amerika: Bolivya (90 güne kadar)
  37. Güney Amerika: Ekvador (90 güne kadar)
  38. Güney Amerika: Kolombiya (90 güne kadar)
  39. Güney Amerika: Paraguay (90 güne kadar)
  40. Güney Amerika: Peru (90 güne kadar)
  41. Güney Amerika: Şili (90 güne kadar)
  42. Güney Amerika: Uruguay (90 güne kadar)
  43. Güney Amerika: Venezuela (90 güne kadar)
  44. Orta ve Kuzey Amerika: Meksika (Online e-vize ile)
  45. Orta ve Kuzey Amerika: Panama (180 güne kadar)
  46. Orta ve Kuzey Amerika: Kosta Rika (90 güne kadar)
  47. Orta ve Kuzey Amerika: Guatemala (90 güne kadar)
  48. Orta ve Kuzey Amerika: Honduras (90 güne kadar)
  49. Orta ve Kuzey Amerika: Nikaragua (90 güne kadar)
  50. Orta ve Kuzey Amerika: El Salvador (90 güne kadar)
  51. Orta ve Kuzey Amerika: Belize (90 güne kadar)
  52. Orta ve Kuzey Amerika: Bahamalar (90 güne kadar)
  53. Orta ve Kuzey Amerika: Barbados (90 güne kadar)
  54. Orta ve Kuzey Amerika: Dominika (21 güne kadar)
  55. Orta ve Kuzey Amerika: Dominik Cumhuriyeti (Sınırda turist kartı ile)
  56. Orta ve Kuzey Amerika: Jamaika (90 güne kadar)
  57. Orta ve Kuzey Amerika: Saint Kitts ve Nevis (90 güne kadar)
  58. Orta ve Kuzey Amerika: Saint Lucia (90 güne kadar)
  59. Orta ve Kuzey Amerika: Trinidad ve Tobago (90 güne kadar)
  60. Orta ve Kuzey Amerika: Saint Vincent ve Grenadinler (90 güne kadar)
  61. Orta ve Kuzey Amerika: Antigua ve Barbuda (180 güne kadar)
  62. Afrika: Botsvana (90 güne kadar)
  63. Afrika: Esvatini (Svaziland) (30 güne kadar)
  64. Afrika: Gambiya (90 güne kadar)
  65. Afrika: Mauritius (90 güne kadar)
  66. Afrika: Sao Tome ve Principe (15 güne kadar)
  67. Afrika: Senegal (90 güne kadar)
  68. Afrika: Güney Afrika Cumhuriyeti (30 güne kadar)
  69. Afrika: Zambiya (90 güne kadar)
  70. Okyanusya: Fiji (90 güne kadar)
  71. Okyanusya: Mikronezya (30 güne kadar)
  72. Okyanusya: Palau (Süresiz)
  73. Okyanusya: Samoa (90 güne kadar)
  74. Okyanusya: Tuvalu (Süresiz)
  75. Okyanusya: Vanuatu (30 güne kadar)
  76. Okyanusya: Cook Adaları (31 güne kadar)
  77. Okyanusya: Niue (30 güne kadar)
  78. Kapıda Vize Alınabilen Bazı Ülkeler: Kamboçya, Madagaskar, Mozambik
  79. Kapıda Vize Alınabilen Bazı Ülkeler: Nepal, Tanzanya, Doğu Timor
  80. E-Vize ile Gidilebilen Bazı Ülkeler: Avustralya (Vizeye tabi, ancak başvuru online)
  81. E-Vize ile Gidilebilen Bazı Ülkeler: Kenya, Ruanda, Umman
  82. E-Vize ile Gidilebilen Bazı Ülkeler: Kuveyt, Bahreyn, Fildişi Sahili, Cibuti, Etiyopya
  1. İstanbul'un Tarihi Alanları (1985) - Kültürel
  2. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas, 1985) - Kültürel
  3. Göreme Milli Parkı ve Kapadokya (Nevşehir, 1985) - Karma (Doğal ve Kültürel)
  4. Hattuşa: Hitit Başkenti (Çorum, 1986) - Kültürel
  5. Nemrut Dağı (Adıyaman, 1987) - Kültürel
  6. Hierapolis-Pamukkale (Denizli, 1988) - Karma (Doğal ve Kültürel)
  7. Xanthos-Letoon (Antalya/Muğla, 1988) - Kültürel
  8. Safranbolu Şehri (Karabük, 1994) - Kültürel
  9. Troya Arkeolojik Alanı (Çanakkale, 1998) - Kültürel
  10. Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne, 2011) - Kültürel
  11. Çatalhöyük Neolitik Alanı (Konya, 2012) - Kültürel
  12. Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu (Bursa, 2014) - Kültürel
  13. Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir, 2014) - Kültürel
  14. Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı (Diyarbakır, 2015) - Kültürel
  15. Efes (İzmir, 2015) - Kültürel
  16. Ani Arkeolojik Alanı (Kars, 2016) - Kültürel
  17. Afrodisias (Aydın, 2017) - Kültürel
  18. Göbeklitepe (Şanlıurfa, 2018) - Kültürel
  19. Arslantepe Höyüğü (Malatya, 2021) - Kültürel
  20. Gordion (Ankara, 2023) - Kültürel
  21. Anadolu'nun Orta Çağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri (Konya, Kastamonu, Eskişehir, Afyonkarahisar, Ankara, 2023) - Kültürel
  22. Geçici Liste'den: Ahlat Mezar Taşları, Alahan Manastırı, Alanya Kalesi
  23. Geçici Liste'den: Sümela Manastırı, İshakpaşa Sarayı, Mardin Kültürel Peyzajı
  24. Geçici Liste'den: Konya Selçuklu Başkenti, Selçuklu Kervansarayları, Sagalassos
  25. Geçici Liste'den: Perge, Aizanoi, Hacı Bektaş Veli Külliyesi
  26. Geçici Liste'den: Zeugma, Sardes, Laodikeia
  27. Geçici Liste'den: Anadolu Selçuklu Medreseleri, İznik, Kültepe-Kaniş
  28. Geçici Liste'den: Assos, Ayvalık Endüstriyel Peyzajı, Van Kalesi
  29. Geçici Liste'den: Bodrum Kalesi, Hacı Bayram Camii, Malabadi Köprüsü
  30. Geçici Liste'den: Tuz Gölü, Karain Mağarası, Eşrefoğlu Camii
  31. Geçici Liste'den: Harran ve Şanlıurfa, Eflatunpınar, Stratonikeia
  32. Geçici Liste'den: Uzunköprü, Zerzevan Kalesi ve Mithraeum, Koramaz Vadisi
  33. Geçici Liste'den: Beypazarı Tarihi Kenti, Karatepe-Aslantaş, İzmir Tarihi Liman Kenti
  34. Geçici Liste'den: Kemaliye Tarihi Kenti, Anadolu'daki Beylikler Dönemi Camileri
  35. Geçici Liste'den: Güllük Dağı-Termessos, Kekova, Harşena Dağı
  36. Geçici Liste'den: Dağlık Frigya, İvriz Kültürel Peyzajı, Priene Arkeolojik Alanı
  37. Geçici Liste'den: Sarıkaya Roma Hamamı, Olimpos-Beydağları, Kaunos Antik Kenti
  38. Geçici Liste'den: Mamure Kalesi, Yesemek Taş Ocağı, Odunpazarı
  39. Geçici Liste'den: Birgi Tarihi Kenti, Hekatomnos Anıt Mezarı, Beçin Ortaçağ Kenti
  40. Geçici Liste'den: Anavarza Antik Kenti
  1. Kyoto Protokolü, sera gazı emisyonlarını azaltmayı amaçlayan uluslararası bir anlaşmadır.
  2. Cenevre Sözleşmeleri, savaş zamanında insani kuralları belirleyen uluslararası anlaşmalardır.
  3. Türkiye'nin üye olmadığı önemli kuruluşlar: Avrupa Birliği (tam üye değil), Şanghay İşbirliği Örgütü (tam üye değil), G7.
  4. "Mavi Vatan", Türkiye'nin deniz yetki alanlarını kapsayan doktrinin adıdır.
  5. Doğu Akdeniz, son yıllarda keşfedilen doğal gaz rezervleri nedeniyle jeopolitik önemi artan bir bölgedir.
  6. Libya ile Türkiye arasında imzalanan Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası Doğu Akdeniz'deki dengeleri etkilemiştir.
  7. Kıbrıs Sorunu, adadaki Türk ve Rum toplumları arasındaki siyasi anlaşmazlıkları ifade eder.
  8. Ege Sorunları, Türkiye ve Yunanistan arasında kıta sahanlığı, karasuları ve hava sahası gibi konulardaki anlaşmazlıklardır.
  9. "Tek Kuşak, Tek Yol", Çin'in başlattığı modern İpek Yolu projesidir.
  10. Türk Akımı, Rus doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyan boru hattı projesidir.
  11. TANAP (Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi), Azerbaycan doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşır.
  12. "Medeniyetler İttifakı", Türkiye ve İspanya'nın öncülüğünde başlatılan bir BM girişimidir.
  13. Diaspora, bir ulusun anavatanı dışındaki topluluklarını ifade eder.
  14. Akdeniz İçin Birlik (AİB), Avrupa ve Akdeniz ülkeleri arasında işbirliğini güçlendirmeyi amaçlar.
  15. Nobel Ödülü kazanan Türkler: Orhan Pamuk (Edebiyat), Aziz Sancar (Kimya).
  16. PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı), OECD tarafından 15 yaşındaki öğrencilerin bilgi ve becerilerini ölçen bir sınavdır.
  17. Filistin Sorunu, İsrail ve Filistin arasındaki toprak ve egemenlik anlaşmazlığını ifade eder.
  18. İki devletli çözüm, Filistin Sorunu'nda bağımsız bir Filistin devletinin İsrail ile yan yana var olmasını öngören modeldir.
  19. AGÜ (Abdullah Gül Üniversitesi) Kayseri'de bulunan, Türkiye'nin ilk vakıf destekli devlet üniversitesidir.
  20. "İnsanlığın Ortak Mirası", tüm insanlığa ait kabul edilen kültürel ve doğal değerler için kullanılan bir UNESCO terimidir.
  21. "Somut Olmayan Kültürel Miras", gelenekler, ritüeller, festivaller gibi yaşayan kültürel değerleri ifade eder.
  22. Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  23. Ebru: Türk Kağıt Süsleme Sanatı, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  24. Meddahlık, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  25. Karagöz, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  26. Mevlevi Sema Töreni, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  27. Aşıklık Geleneği, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  28. Nevruz, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  29. İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü: Lavaş, Katırma, Jupka, Yufka, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  30. Geleneksel Türk Okçuluğu, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  31. Geleneksel Zeka ve Strateji Oyunu: Mangala/Göçürme, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  32. Dede Korkut Mirası: Destan Kültürü, Halk Masalları ve Müzik, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  33. Hıdırellez, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  34. Islık Dili, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  35. Geleneksel Çini Ustalığı, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndedir.
  36. YÖK (Yükseköğretim Kurulu) Başkanı (2025 itibarıyla): Erol Özvar.
  37. RTÜK (Radyo ve Televizyon Üst Kurulu) Başkanı (2025 itibarıyla): Ebubekir Şahin.
  38. Uluslararası Adalet Divanı'nda bir uyuşmazlığın tarafı sadece devletler olabilir.
  39. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Başkanı (2025 itibarıyla güncel bilgiye göre değişebilir).
  40. Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı Almanya'dır.
  41. Türkiye'nin en çok ithalat yaptığı ülke Çin'dir (veriler yıla göre değişebilir).
  42. İklim Değişikliği Alanında BM Çerçeve Sözleşmesi küresel iklim politikasının temelini oluşturur.
  43. Antarktika Anlaşması, kıtanın barışçıl ve bilimsel amaçlarla kullanılmasını düzenler. Türkiye'nin Antarktika'da bilimsel üssü bulunmaktadır.
  44. Andorra, Fransa Cumhurbaşkanı ve İspanya'nın Urgell Piskoposu tarafından ortaklaşa yönetilen bir ülkedir.
  45. Vatikan, dünyanın en küçük bağımsız devletidir.
  46. San Marino, Avrupa'nın en eski cumhuriyetlerinden biridir.
  47. Monako, dünyanın en yoğun nüfuslu ülkelerinden biridir.
  48. Lüksemburg, dünyanın kişi başına düşen GSYİH'si en yüksek ülkelerinden biridir.
  49. İsviçre, "daimi tarafsızlık" politikası ile tanınır.
  50. Japonya, dünyanın en yaşlı nüfusuna sahip ülkelerinden biridir.
  51. Kanada, dünyanın en uzun sahil şeridine sahip ülkesidir.
  52. Brezilya, Amazon Ormanları'nın büyük bir kısmına ev sahipliği yapar.
  53. Mısır, Medeniyetler beşiği olarak kabul edilir ve Piramitleriyle ünlüdür.
  54. Hindistan, dünyanın en büyük demokrasisidir.
  55. Çin Seddi, uzaydan görülebildiği söylenen en ünlü yapıdır (bu bir efsanedir).
  56. Tac Mahal, Hindistan'da bulunan ve dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilen bir anıt mezardır.
  57. Kolezyum, Roma'da bulunan ve antik Roma'nın en büyük amfitiyatrosudur.
  58. Machu Picchu, Peru'da bulunan ve İnka medeniyetine ait antik bir şehirdir.
  59. Petra Antik Kenti, Ürdün'de kayalara oyulmuş yapılarıyla ünlüdür.
  60. Kurtarıcı İsa Heykeli, Brezilya'nın Rio de Janeiro şehrinin simgesidir.
  61. Chichen Itza, Meksika'da bulunan bir Maya antik kentidir.
  62. Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), birçok ülkenin ortak projesi olan, yörüngedeki bir araştırma laboratuvarıdır.
  63. James Webb Uzay Teleskobu, evrenin ilk zamanlarını gözlemlemek için tasarlanmış gelişmiş bir kızılötesi teleskoptur.
  64. Hubble Uzay Teleskobu, yörüngede bulunan ve astronomide devrim yaratan bir teleskoptur.
  65. Mars'a gönderilen "Perseverance" ve "Curiosity" gibi keşif araçları, NASA tarafından yönetilmektedir.
  66. Artemis Programı, NASA'nın insanları tekrar Ay'a gönderme projesidir.
  67. Türkiye Uzay Ajansı (TUA), Türkiye'nin ulusal uzay programını yürüten kurumdur.
  68. Milli Uzay Programı, Türkiye'nin uzay alanındaki 10 yıllık hedeflerini içermektedir.
  69. "Ay'a Sert İniş", Milli Uzay Programı'nın hedeflerinden biridir.
  70. "Bir Türk vatandaşını uzaya göndermek", Milli Uzay Programı kapsamında gerçekleştirilen bir hedeftir.
  71. "Kara Elmas" olarak adlandırılan maden taş kömürüdür.
  72. "Beyaz Altın" olarak adlandırılan tarım ürünü pamuktur.
  73. "Yeşil Altın" olarak adlandırılan tarım ürünü fındık veya Antep fıstığı olabilir.
  74. Bor, Türkiye'nin dünya rezervlerinde lider olduğu stratejik bir madendir.
  75. Nadir toprak elementleri, elektronik ve yüksek teknoloji ürünlerinde kullanılan stratejik madenlerdir.
  76. Fosil Yakıtlar: Kömür, petrol ve doğal gaz gibi yenilenemeyen enerji kaynaklarıdır.
  77. Yenilenebilir Enerji: Güneş, rüzgar, hidroelektrik, jeotermal gibi doğa tarafından sürekli yenilenen enerji kaynaklarıdır.
  78. Türkiye, jeotermal enerji potansiyeli açısından Avrupa'da birinci, dünyada ise ilk sıralardadır.
  79. Demokrasinin beşiği olarak kabul edilen antik şehir devleti Atina'dır.
  80. Yazıyı icat eden medeniyet Sümerler'dir.
  81. Parayı icat eden medeniyet Lidyalılar'dır.
  82. Alfabeyi icat eden medeniyet Fenikeliler'dir.
  83. Tekerleği icat eden medeniyet Sümerler'dir.
  84. Pusulayı icat eden medeniyet Çinliler'dir.
  85. Matbaayı modern anlamda geliştiren kişi Johannes Gutenberg'dir.
  86. Rönesans, 15. ve 16. yüzyıllarda Avrupa'da bilim, sanat ve edebiyatta yaşanan yeniden doğuş hareketidir.
  87. Reform, 16. yüzyılda Martin Luther'in öncülüğünde Katolik Kilisesi'ne karşı başlatılan dinsel harekettir.
  88. Fransız İhtilali (1789), milliyetçilik, hürriyet, eşitlik gibi kavramları dünyaya yaymıştır.
  89. Sanayi Devrimi, 18. yüzyılda İngiltere'de başlayarak üretimde makineleşmeyi getirmiştir.
  90. Soğuk Savaş, II. Dünya Savaşı'ndan sonra ABD liderliğindeki Batı Bloku ile Sovyetler Birliği liderliğindeki Doğu Bloku arasındaki siyasi ve askeri gerilim dönemidir.
  91. Berlin Duvarı'nın yıkılması (1989), Soğuk Savaş'ın sonunun başlangıcı olarak kabul edilir.
  92. Sovyetler Birliği'nin dağılması (1991), Soğuk Savaş'ı resmen sona erdirmiştir.
  93. Avrupa Günü, her yıl 9 Mayıs'ta kutlanır.
  94. Birleşmiş Milletler Günü, her yıl 24 Ekim'de kutlanır.
  95. NATO Günü, her yıl 4 Nisan'da kutlanır.
  96. Dünya Çevre Günü, her yıl 5 Haziran'da kutlanır.
  97. İnsan Hakları Günü, her yıl 10 Aralık'ta kutlanır.
  98. Dünya Su Günü, her yıl 22 Mart'ta kutlanır.
  99. Dünya Sağlık Günü, her yıl 7 Nisan'da kutlanır.
  100. Uluslararası Anadil Günü, her yıl 21 Şubat'ta kutlanır.
  101. Dünya Basın Özgürlüğü Günü, her yıl 3 Mayıs'ta kutlanır.
  102. Uluslararası Kadınlar Günü, her yıl 8 Mart'ta kutlanır.
  103. Uluslararası İşçi Günü, her yıl 1 Mayıs'ta kutlanır.
  104. Türkiye, hem Avrupa hem de Asya kıtasında toprağı olan bir transkontinental ülkedir.
  105. İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı (Türk Boğazları), Karadeniz'i Akdeniz'e bağlayan stratejik su yollarıdır.
  106. Montrö Boğazlar Sözleşmesi (1936), Türk Boğazları'ndan geçiş rejimini düzenleyen uluslararası sözleşmedir.
  107. Lozan Barış Antlaşması (1923), Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını ve sınırlarını uluslararası alanda tescil eden antlaşmadır.
  108. Kıbrıs Barış Harekatı, Türkiye'nin 1974'te Garanti Antlaşması'na dayanarak Kıbrıs'a düzenlediği askeri müdahaledir.
  109. Mavi Marmara Olayı, 2010 yılında Gazze'ye insani yardım götüren bir filoya İsrail'in müdahale etmesi olayıdır.
  110. "One Minute" Olayı, 2009 Davos Zirvesi'nde dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres'e gösterdiği tepkidir.
  111. Türkiye, dünyanın en çok mülteciye ev sahipliği yapan ülkelerinden biridir.
  112. Anıtkabir, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün anıt mezarıdır.
  113. Ayasofya, tarih boyunca kilise ve müze olarak kullanıldıktan sonra 2020'de yeniden cami olarak ibadete açılmıştır.
  114. Sultanahmet Camii, altı minaresi ve mavi çinileriyle ünlüdür.
  115. Topkapı Sarayı, Osmanlı İmparatorluğu'nun uzun yıllar idare merkezi olmuştur.
  116. Kapadokya sıcak hava balon turları, dünyanın en popüler turistik aktivitelerinden biridir.
  117. Karadeniz Yaylaları, yeşil doğası ve eşsiz manzaralarıyla ünlüdür.
  118. Likya Yolu, Türkiye'nin en ünlü ve en uzun yürüyüş rotalarından biridir.
  119. Doğu Ekspresi, Ankara ile Kars arasında çalışan ve özellikle kış aylarında popüler olan bir tren hattıdır.
  120. Türk mutfağı, dünyanın en zengin mutfaklarından biri olarak kabul edilir.
  121. "Nazar Boncuğu", Türkiye'de kötü şanstan koruduğuna inanılan yaygın bir kültürel simgedir.
  122. "Türk Lokumu" ve "Baklava", Türkiye'nin en ünlü tatlılarıdır.
  123. Türkiye'nin telefon kodu +90'dır.
  124. Türkiye'nin internet alan adı uzantısı .tr'dir.
  125. Türkiye'nin başkenti 1923'ten beri Ankara'dır.

Bu interaktif bilgi bankası, Gemini tarafından oluşturulmuştur. © 2025