Osmanlı Dağılma Dönemi (En Uzun Yüzyıl)
TEST - 1
Soru 1: II. Mahmut ile Ayanlar arasında imzalanan Sened-i İttifak'ın, Osmanlı tarihinde padişahın yetkilerini sınırlayan ilk belge olarak kabul edilmesinin temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: A) Padişahın, kendi gücü dışında bir gücün (ayanlar) varlığını hukuken tanıması
Açıklama: Sened-i İttifak ile padişah, ayanların haklarını ve varlıklarını tanıyacağını taahhüt etmiştir. Bu durum, padişahın mutlak otoritesinin ilk kez kendi iradesiyle, bir başka yerel gücün karşısında sınırlandığı anlamına geldiği için Magna Carta'ya benzetilir.
Soru 2: 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı'nın (Gülhane Hatt-ı Hümayunu) temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C) Osmanlıcılık fikriyle tüm tebaayı kanun önünde eşitleyerek devleti bir arada tutmak
Açıklama: Tanzimat Fermanı, din, dil, ırk ayrımı yapmaksızın tüm Osmanlı vatandaşlarına can, mal ve namus güvenliği vaat etmiştir. Temel amaç, milliyetçilik akımlarının etkisini azaltmak ve farklı unsurları "Osmanlı" kimliği altında birleştirerek devletin dağılmasını önlemektir.
Soru 3: II. Mahmut döneminde, Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılarak yerine kurulan modern ordunun adı nedir?
Doğru Cevap: B) Asakir-i Mansure-i Muhammediye
Açıklama: 1826'da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması (Vaka-i Hayriyye) sonrası, II. Mahmut tarafından "Muhammed'in Muzaffer Askerleri" anlamına gelen Asakir-i Mansure-i Muhammediye adıyla Batı tarzı yeni bir ordu kurulmuştur.
Soru 4: Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın isyanı sırasında, Rusya ile imzalanan 1833 Hünkâr İskelesi Antlaşması'nın, "Boğazlar Sorunu"nu ortaya çıkarmasının nedeni nedir?
Doğru Cevap: E) Osmanlı'nın bir saldırıya uğrarsa Rusya lehine Boğazları diğer devletlere kapatacak olması
Açıklama: Antlaşmanın gizli bir maddesi, Rusya'ya bir saldırı olursa Osmanlı'nın Çanakkale Boğazı'nı diğer tüm devletlerin savaş gemilerine kapatmasını öngörüyordu. Bu durum, Rusya'ya Karadeniz'de büyük bir güvenlik avantajı sağladığı için başta İngiltere olmak üzere Avrupalı devletleri rahatsız etmiş ve Boğazların statüsünü uluslararası bir sorun haline getirmiştir.
Soru 5: 1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı'nın, Tanzimat Fermanı'ndan temel farkı nedir?
Doğru Cevap: C) Daha çok gayrimüslim tebaaya yönelik hak ve ayrıcalıklar içermesi
Açıklama: Tanzimat Fermanı tüm Osmanlı tebaasını kapsarken, Islahat Fermanı özellikle Kırım Savaşı sonrası toplanan Paris Konferansı'nda Avrupalı devletlerin baskısıyla, gayrimüslimlere yönelik cizyenin kaldırılması, memur olabilme, mülk edinebilme gibi yeni ve geniş haklar tanımak amacıyla ilan edilmiştir.
Soru 6: Osmanlı Devleti'nin ilk kez dış borç alması hangi savaş sırasında gerçekleşmiştir?
Doğru Cevap: C) Kırım Savaşı (1853-1856)
Açıklama: Osmanlı Devleti, Rusya'ya karşı İngiltere ve Fransa ile birlikte savaştığı Kırım Savaşı'nın artan masraflarını karşılayabilmek için tarihinde ilk kez 1854 yılında İngiltere'den dış borç almıştır. Bu borçlanma, ileride Düyun-u Umumiye'ye giden sürecin başlangıcı olmuştur.
Soru 7: Jön Türklerin (Genç Osmanlılar) baskıları sonucunda 1876'da ilan edilen Kanun-u Esasi ile Osmanlı Devleti'nde hangi yönetim şekline geçilmiştir?
Doğru Cevap: A) Meşruti Monarşi
Açıklama: Kanun-u Esasi'nin ilanıyla, padişahın yanında halkın seçtiği Mebusan Meclisi ve padişahın atadığı Ayan Meclisi'nden oluşan bir parlamento (Meclis-i Umumi) kurulmuştur. Padişahın yetkilerinin bir anayasa ve meclis ile sınırlandığı bu yönetim şekline Meşruti Monarşi (Anayasal Monarşi) denir.
Soru 8: 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sonunda imzalanan ancak yürürlüğe girmeyen ve yerine Berlin Antlaşması'nın imzalandığı antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: E) Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması
Açıklama: Rusya'nın ağır şartlar içeren bu antlaşma ile Balkanlar'da kendisine bağlı büyük bir Bulgaristan Krallığı kurması, İngiltere ve Avusturya'nın çıkarlarına ters düşmüştür. Bu nedenle Avrupalı devletlerin müdahalesiyle bu antlaşma iptal edilmiş ve şartları Osmanlı lehine biraz daha hafifletilen Berlin Antlaşması imzalanmıştır.
Soru 9: II. Abdülhamit döneminin temel devlet politikası olan ve tüm dünya Müslümanlarını halife etrafında birleştirmeyi amaçlayan fikir akımı hangisidir?
Doğru Cevap: A) İslamcılık (Panislamizm)
Açıklama: 93 Harbi'nden sonra Balkan uluslarının ayrılmasıyla Osmanlıcılık fikrinin iflas ettiğini düşünen II. Abdülhamit, devletin ayakta kalabilmesi için imparatorluk içindeki ve dışındaki tüm Müslümanları halifenin liderliğinde birleştirme politikası olan İslamcılığı temel devlet politikası haline getirmiştir.
Soru 10: Osmanlı Devleti'nin borçlarını ödeyememesi üzerine, 1881'de Avrupalı alacaklı devletler tarafından kurulan ve devletin en önemli gelir kaynaklarına el koyan kurumun adı nedir?
Doğru Cevap: B) Düyun-u Umumiye İdaresi
Açıklama: Muharrem Kararnamesi ile iflasını açıklayan Osmanlı Devleti'nin tuz, tütün, ipek gibi en önemli vergi gelirlerini toplama yetkisi, alacaklı devletlerin temsilcilerinden oluşan Düyun-u Umumiye (Genel Borçlar) İdaresi'ne devredilmiştir. Bu kurum, devletin ekonomik bağımsızlığına vurulmuş büyük bir darbedir.
Soru 11: 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanına yol açan ve İngiltere ile Rusya'nın Osmanlı Devleti'nin Makedonya ve Boğazlar üzerindeki politikalarını görüştüğü olay hangisidir?
Doğru Cevap: E) Reval Görüşmeleri
Açıklama: İngiliz Kralı ve Rus Çarı'nın Reval'de bir araya gelerek Osmanlı'nın Makedonya toprakları hakkında görüşmesi, İttihat ve Terakki üyesi subaylar arasında "Makedonya elden gidiyor" endişesine yol açmış ve onları II. Meşrutiyet'in ilanı için isyan etmeye teşvik etmiştir.
Soru 12: II. Meşrutiyet rejimini yıkmayı amaçlayan, ancak Selanik'ten gelen Hareket Ordusu tarafından bastırılan gerici isyanın adı nedir?
Doğru Cevap: A) 31 Mart Vakası
Açıklama: 1909 yılında, meşrutiyet karşıtı grupların İstanbul'da çıkardığı bu isyan, Kurmay Başkanlığını Mustafa Kemal'in yaptığı, komutanlığını ise Mahmut Şevket Paşa'nın üstlendiği Hareket Ordusu tarafından bastırılmıştır. Bu olayın ardından II. Abdülhamit tahttan indirilmiştir.
Soru 13: Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki son toprağı olan Trablusgarp'ı, 1911'de saldıran ve Uşi Antlaşması ile ele geçiren devlet hangisidir?
Doğru Cevap: B) İtalya
Açıklama: Siyasi birliğini geç tamamlayan ve sömürge arayışına giren İtalya, coğrafi olarak kendisine yakın olan Trablusgarp'a saldırmıştır. Osmanlı'nın denizden ve karadan yardım gönderememesi ve Balkan Savaşları'nın başlaması üzerine bölge Uşi Antlaşması ile İtalya'ya bırakılmıştır.
Soru 14: Balkan Savaşları sonunda imzalanan Londra ve Bükreş Antlaşmaları ile Osmanlı Devleti'nin kaybettiği topraklardan hangisi, I. Balkan Savaşı'nda kaybedilip II. Balkan Savaşı'nda geri alınmıştır?
Doğru Cevap: A) Edirne ve Kırklareli
Açıklama: I. Balkan Savaşı'nda Edirne dahil Midye-Enez hattına kadar olan tüm Rumeli toprakları kaybedilmiştir. Ancak II. Balkan Savaşı'nda Balkan devletlerinin kendi aralarında savaşmasından yararlanan Enver Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Edirne ve Kırklareli'ni geri almayı başarmıştır.
Soru 15: I. Balkan Savaşı'ndaki ağır yenilgi üzerine, Enver Paşa ve İttihat ve Terakki liderlerinin hükümet binasını basarak yönetimi ele geçirdiği olay hangisidir?
Doğru Cevap: D) Bab-ı Ali Baskını
Açıklama: Edirne'nin kaybedilmesinden Kamil Paşa hükümetini sorumlu tutan İttihat ve Terakki, 1913 yılında bir hükümet darbesi olan Bab-ı Ali Baskını ile sadrazamı istifaya zorlamış ve yönetimi tamamen kendi kontrolüne almıştır.
Soru 16: II. Mahmut'un, Divan-ı Hümayun'u kaldırarak yerine Batı tarzı bakanlıklar (Nazırlıklar) kurması, hangi alanda köklü bir değişim yaptığını gösterir?
Doğru Cevap: C) Yönetim ve idare
Açıklama: Yüzyıllardır devletin en üst yönetim organı olan Divan'ın kaldırılarak, her biri belirli bir alandan sorumlu olan modern bakanlıkların (Hariciye, Dahiliye, Maliye Nazırlığı vb.) kurulması, devletin idari yapısında yapılmış en köklü ve Batılı tarzda bir reformdur.
Soru 17: 1838'de İngiltere ile imzalanan Balta Limanı Ticaret Antlaşması'nın Osmanlı ekonomisi üzerindeki en yıkıcı etkisi ne olmuştur?
Doğru Cevap: A) Osmanlı sanayisinin ve yerli esnafın, gümrüksüz gelen Avrupa mallarıyla rekabet edemeyerek çökmesi
Açıklama: Kavalalı isyanında İngiliz desteğini almak için imzalanan bu antlaşma ile gümrük vergileri çok düşük seviyelere indirilmiş, Osmanlı pazarı Avrupa'nın sanayi ürünlerine karşı tamamen savunmasız kalmıştır. Bu durum, yerli üretimin ve lonca sisteminin çökmesine yol açmıştır.
Soru 18: Aşağıdaki fikir akımlarından hangisi, Ziya Gökalp ve Yusuf Akçura gibi aydınların öncülüğünde gelişmiş ve İttihat ve Terakki'nin son dönemlerinde temel ideolojisi haline gelmiştir?
Doğru Cevap: C) Türkçülük
Açıklama: Balkan Savaşları'nda Arnavutluk gibi Müslüman bir milletin bile ayrılmasıyla İslamcılık ve Osmanlıcılık fikirlerinin başarısız olduğu görülmüştür. Bu durum, İttihat ve Terakki'nin, devleti kurtarmak için devletin asli unsuru olan Türklere dayalı bir milli kimlik oluşturma politikası olan Türkçülüğü benimsemesine yol açmıştır.
Soru 19: II. Mahmut döneminde çıkarılan ve Osmanlı tarihinin ilk resmi gazetesi olan yayın organı hangisidir?
Doğru Cevap: D) Takvim-i Vekayi
Açıklama: II. Mahmut, yaptığı ıslahatları ve devletin resmi duyurularını halka ulaştırmak amacıyla 1831 yılında "Olayların Takvimi" anlamına gelen Takvim-i Vekayi'yi çıkarmıştır. Bu, modern devlet anlayışının bir gereğiydi.
Soru 20: 1856 Islahat Fermanı'nda yer alan "Gayrimüslimler de bedel ödeyerek askerlikten muaf olabilecek." maddesi, hangi kesimden büyük tepki almıştır?
Doğru Cevap: E) Vatan savunmasını kutsal bir görev sayan Müslüman halktan
Açıklama: Yüzyıllardır vatan savunmasını bir Müslüman görevi olarak gören ve bu uğurda can veren halk, gayrimüslimlerin para vererek bu "kutsal" görevden muaf tutulmasını bir adaletsizlik ve kendilerine yapılmış bir haksızlık olarak görmüş ve bu maddeye büyük tepki göstermiştir. Bu durum, fermanın toplumsal barışı sağlamakta ne kadar zorlandığını gösterir.
Osmanlı Dağılma Dönemi (En Uzun Yüzyıl)
TEST - 1
Soru 1: II. Mahmut ile Ayanlar arasında imzalanan Sened-i İttifak'ın, Osmanlı tarihinde padişahın yetkilerini sınırlayan ilk belge olarak kabul edilmesinin temel nedeni nedir?
Doğru Cevap: A) Padişahın, kendi gücü dışında bir gücün (ayanlar) varlığını hukuken tanıması
Açıklama: Sened-i İttifak ile padişah, ayanların haklarını ve varlıklarını tanıyacağını taahhüt etmiştir. Bu durum, padişahın mutlak otoritesinin ilk kez kendi iradesiyle, bir başka yerel gücün karşısında sınırlandığı anlamına geldiği için Magna Carta'ya benzetilir.
Soru 2: 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı'nın (Gülhane Hatt-ı Hümayunu) temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C) Osmanlıcılık fikriyle tüm tebaayı kanun önünde eşitleyerek devleti bir arada tutmak
Açıklama: Tanzimat Fermanı, din, dil, ırk ayrımı yapmaksızın tüm Osmanlı vatandaşlarına can, mal ve namus güvenliği vaat etmiştir. Temel amaç, milliyetçilik akımlarının etkisini azaltmak ve farklı unsurları "Osmanlı" kimliği altında birleştirerek devletin dağılmasını önlemektir.
Soru 3: II. Mahmut döneminde, Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılarak yerine kurulan modern ordunun adı nedir?
Doğru Cevap: B) Asakir-i Mansure-i Muhammediye
Açıklama: 1826'da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması (Vaka-i Hayriyye) sonrası, II. Mahmut tarafından "Muhammed'in Muzaffer Askerleri" anlamına gelen Asakir-i Mansure-i Muhammediye adıyla Batı tarzı yeni bir ordu kurulmuştur.
Soru 4: Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın isyanı sırasında, Rusya ile imzalanan 1833 Hünkâr İskelesi Antlaşması'nın, "Boğazlar Sorunu"nu ortaya çıkarmasının nedeni nedir?
Doğru Cevap: E) Osmanlı'nın bir saldırıya uğrarsa Rusya lehine Boğazları diğer devletlere kapatacak olması
Açıklama: Antlaşmanın gizli bir maddesi, Rusya'ya bir saldırı olursa Osmanlı'nın Çanakkale Boğazı'nı diğer tüm devletlerin savaş gemilerine kapatmasını öngörüyordu. Bu durum, Rusya'ya Karadeniz'de büyük bir güvenlik avantajı sağladığı için başta İngiltere olmak üzere Avrupalı devletleri rahatsız etmiş ve Boğazların statüsünü uluslararası bir sorun haline getirmiştir.
Soru 5: 1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı'nın, Tanzimat Fermanı'ndan temel farkı nedir?
Doğru Cevap: C) Daha çok gayrimüslim tebaaya yönelik hak ve ayrıcalıklar içermesi
Açıklama: Tanzimat Fermanı tüm Osmanlı tebaasını kapsarken, Islahat Fermanı özellikle Kırım Savaşı sonrası toplanan Paris Konferansı'nda Avrupalı devletlerin baskısıyla, gayrimüslimlere yönelik cizyenin kaldırılması, memur olabilme, mülk edinebilme gibi yeni ve geniş haklar tanımak amacıyla ilan edilmiştir.
Soru 6: Osmanlı Devleti'nin ilk kez dış borç alması hangi savaş sırasında gerçekleşmiştir?
Doğru Cevap: C) Kırım Savaşı (1853-1856)
Açıklama: Osmanlı Devleti, Rusya'ya karşı İngiltere ve Fransa ile birlikte savaştığı Kırım Savaşı'nın artan masraflarını karşılayabilmek için tarihinde ilk kez 1854 yılında İngiltere'den dış borç almıştır. Bu borçlanma, ileride Düyun-u Umumiye'ye giden sürecin başlangıcı olmuştur.
Soru 7: Jön Türklerin (Genç Osmanlılar) baskıları sonucunda 1876'da ilan edilen Kanun-u Esasi ile Osmanlı Devleti'nde hangi yönetim şekline geçilmiştir?
Doğru Cevap: A) Meşruti Monarşi
Açıklama: Kanun-u Esasi'nin ilanıyla, padişahın yanında halkın seçtiği Mebusan Meclisi ve padişahın atadığı Ayan Meclisi'nden oluşan bir parlamento (Meclis-i Umumi) kurulmuştur. Padişahın yetkilerinin bir anayasa ve meclis ile sınırlandığı bu yönetim şekline Meşruti Monarşi (Anayasal Monarşi) denir.
Soru 8: 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sonunda imzalanan ancak yürürlüğe girmeyen ve yerine Berlin Antlaşması'nın imzalandığı antlaşma hangisidir?
Doğru Cevap: E) Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması
Açıklama: Rusya'nın ağır şartlar içeren bu antlaşma ile Balkanlar'da kendisine bağlı büyük bir Bulgaristan Krallığı kurması, İngiltere ve Avusturya'nın çıkarlarına ters düşmüştür. Bu nedenle Avrupalı devletlerin müdahalesiyle bu antlaşma iptal edilmiş ve şartları Osmanlı lehine biraz daha hafifletilen Berlin Antlaşması imzalanmıştır.
Soru 9: II. Abdülhamit döneminin temel devlet politikası olan ve tüm dünya Müslümanlarını halife etrafında birleştirmeyi amaçlayan fikir akımı hangisidir?
Doğru Cevap: A) İslamcılık (Panislamizm)
Açıklama: 93 Harbi'nden sonra Balkan uluslarının ayrılmasıyla Osmanlıcılık fikrinin iflas ettiğini düşünen II. Abdülhamit, devletin ayakta kalabilmesi için imparatorluk içindeki ve dışındaki tüm Müslümanları halifenin liderliğinde birleştirme politikası olan İslamcılığı temel devlet politikası haline getirmiştir.
Soru 10: Osmanlı Devleti'nin borçlarını ödeyememesi üzerine, 1881'de Avrupalı alacaklı devletler tarafından kurulan ve devletin en önemli gelir kaynaklarına el koyan kurumun adı nedir?
Doğru Cevap: B) Düyun-u Umumiye İdaresi
Açıklama: Muharrem Kararnamesi ile iflasını açıklayan Osmanlı Devleti'nin tuz, tütün, ipek gibi en önemli vergi gelirlerini toplama yetkisi, alacaklı devletlerin temsilcilerinden oluşan Düyun-u Umumiye (Genel Borçlar) İdaresi'ne devredilmiştir. Bu kurum, devletin ekonomik bağımsızlığına vurulmuş büyük bir darbedir.
Soru 11: 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanına yol açan ve İngiltere ile Rusya'nın Osmanlı Devleti'nin Makedonya ve Boğazlar üzerindeki politikalarını görüştüğü olay hangisidir?
Doğru Cevap: E) Reval Görüşmeleri
Açıklama: İngiliz Kralı ve Rus Çarı'nın Reval'de bir araya gelerek Osmanlı'nın Makedonya toprakları hakkında görüşmesi, İttihat ve Terakki üyesi subaylar arasında "Makedonya elden gidiyor" endişesine yol açmış ve onları II. Meşrutiyet'in ilanı için isyan etmeye teşvik etmiştir.
Soru 12: II. Meşrutiyet rejimini yıkmayı amaçlayan, ancak Selanik'ten gelen Hareket Ordusu tarafından bastırılan gerici isyanın adı nedir?
Doğru Cevap: A) 31 Mart Vakası
Açıklama: 1909 yılında, meşrutiyet karşıtı grupların İstanbul'da çıkardığı bu isyan, Kurmay Başkanlığını Mustafa Kemal'in yaptığı, komutanlığını ise Mahmut Şevket Paşa'nın üstlendiği Hareket Ordusu tarafından bastırılmıştır. Bu olayın ardından II. Abdülhamit tahttan indirilmiştir.
Soru 13: Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki son toprağı olan Trablusgarp'ı, 1911'de saldıran ve Uşi Antlaşması ile ele geçiren devlet hangisidir?
Doğru Cevap: B) İtalya
Açıklama: Siyasi birliğini geç tamamlayan ve sömürge arayışına giren İtalya, coğrafi olarak kendisine yakın olan Trablusgarp'a saldırmıştır. Osmanlı'nın denizden ve karadan yardım gönderememesi ve Balkan Savaşları'nın başlaması üzerine bölge Uşi Antlaşması ile İtalya'ya bırakılmıştır.
Soru 14: Balkan Savaşları sonunda imzalanan Londra ve Bükreş Antlaşmaları ile Osmanlı Devleti'nin kaybettiği topraklardan hangisi, I. Balkan Savaşı'nda kaybedilip II. Balkan Savaşı'nda geri alınmıştır?
Doğru Cevap: A) Edirne ve Kırklareli
Açıklama: I. Balkan Savaşı'nda Edirne dahil Midye-Enez hattına kadar olan tüm Rumeli toprakları kaybedilmiştir. Ancak II. Balkan Savaşı'nda Balkan devletlerinin kendi aralarında savaşmasından yararlanan Enver Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Edirne ve Kırklareli'ni geri almayı başarmıştır.
Soru 15: I. Balkan Savaşı'ndaki ağır yenilgi üzerine, Enver Paşa ve İttihat ve Terakki liderlerinin hükümet binasını basarak yönetimi ele geçirdiği olay hangisidir?
Doğru Cevap: D) Bab-ı Ali Baskını
Açıklama: Edirne'nin kaybedilmesinden Kamil Paşa hükümetini sorumlu tutan İttihat ve Terakki, 1913 yılında bir hükümet darbesi olan Bab-ı Ali Baskını ile sadrazamı istifaya zorlamış ve yönetimi tamamen kendi kontrolüne almıştır.
Soru 16: II. Mahmut'un, Divan-ı Hümayun'u kaldırarak yerine Batı tarzı bakanlıklar (Nazırlıklar) kurması, hangi alanda köklü bir değişim yaptığını gösterir?
Doğru Cevap: C) Yönetim ve idare
Açıklama: Yüzyıllardır devletin en üst yönetim organı olan Divan'ın kaldırılarak, her biri belirli bir alandan sorumlu olan modern bakanlıkların (Hariciye, Dahiliye, Maliye Nazırlığı vb.) kurulması, devletin idari yapısında yapılmış en köklü ve Batılı tarzda bir reformdur.
Soru 17: 1838'de İngiltere ile imzalanan Balta Limanı Ticaret Antlaşması'nın Osmanlı ekonomisi üzerindeki en yıkıcı etkisi ne olmuştur?
Doğru Cevap: A) Osmanlı sanayisinin ve yerli esnafın, gümrüksüz gelen Avrupa mallarıyla rekabet edemeyerek çökmesi
Açıklama: Kavalalı isyanında İngiliz desteğini almak için imzalanan bu antlaşma ile gümrük vergileri çok düşük seviyelere indirilmiş, Osmanlı pazarı Avrupa'nın sanayi ürünlerine karşı tamamen savunmasız kalmıştır. Bu durum, yerli üretimin ve lonca sisteminin çökmesine yol açmıştır.
Soru 18: Aşağıdaki fikir akımlarından hangisi, Ziya Gökalp ve Yusuf Akçura gibi aydınların öncülüğünde gelişmiş ve İttihat ve Terakki'nin son dönemlerinde temel ideolojisi haline gelmiştir?
Doğru Cevap: C) Türkçülük
Açıklama: Balkan Savaşları'nda Arnavutluk gibi Müslüman bir milletin bile ayrılmasıyla İslamcılık ve Osmanlıcılık fikirlerinin başarısız olduğu görülmüştür. Bu durum, İttihat ve Terakki'nin, devleti kurtarmak için devletin asli unsuru olan Türklere dayalı bir milli kimlik oluşturma politikası olan Türkçülüğü benimsemesine yol açmıştır.
Soru 19: II. Mahmut döneminde çıkarılan ve Osmanlı tarihinin ilk resmi gazetesi olan yayın organı hangisidir?
Doğru Cevap: D) Takvim-i Vekayi
Açıklama: II. Mahmut, yaptığı ıslahatları ve devletin resmi duyurularını halka ulaştırmak amacıyla 1831 yılında "Olayların Takvimi" anlamına gelen Takvim-i Vekayi'yi çıkarmıştır. Bu, modern devlet anlayışının bir gereğiydi.
Soru 20: 1856 Islahat Fermanı'nda yer alan "Gayrimüslimler de bedel ödeyerek askerlikten muaf olabilecek." maddesi, hangi kesimden büyük tepki almıştır?
Doğru Cevap: E) Vatan savunmasını kutsal bir görev sayan Müslüman halktan
Açıklama: Yüzyıllardır vatan savunmasını bir Müslüman görevi olarak gören ve bu uğurda can veren halk, gayrimüslimlerin para vererek bu "kutsal" görevden muaf tutulmasını bir adaletsizlik ve kendilerine yapılmış bir haksızlık olarak görmüş ve bu maddeye büyük tepki göstermiştir. Bu durum, fermanın toplumsal barışı sağlamakta ne kadar zorlandığını gösterir.