İçereği Atla
Test 6: Osmanlı Dağılma Dönemi (XIX. Yüzyıl)

Osmanlı Dağılma Dönemi (En Uzun Yüzyıl)

TEST - 6

Soru 1: II. Mahmut'un, Asakir-i Mansure-i Muhammediye'ye asker kaynağı sağlamak ve taşrada askeri eğitimi yaygınlaştırmak amacıyla kurduğu yedek askeri gücün adı nedir?

Doğru Cevap: A) Redif Birlikleri

Açıklama: II. Mahmut, Tımar sisteminin çökmesiyle zayıflayan eyalet ordularının yerine, modern ordusu Asakir-i Mansure'yi destekleyecek, barış zamanı kendi işleriyle uğraşıp savaş zamanı toplanacak bir tür yedek ordu sistemi olan Redif Birlikleri'ni kurmuştur.

Soru 2: 1839 Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesinde etkili olan ve dönemin en önemli devlet adamlarından olan Hariciye Nazırı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: C) Mustafa Reşit Paşa

Açıklama: Londra elçiliği sırasında Batı'daki anayasal düzenlemeleri yakından inceleyen Mustafa Reşit Paşa, Sultan Abdülmecit'i ikna ederek Tanzimat Fermanı'nın hazırlanmasında ve ilan edilmesinde başrolü oynamıştır.

Soru 3: 1876'da ilan edilen Kanun-u Esasi'nin 113. maddesinin padişaha tanıdığı yetki aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: B) Hükümetin güvenliği için sakıncalı gördüğü kişileri sürgüne gönderme yetkisi

Açıklama: Anayasanın en tartışmalı maddelerinden olan 113. madde, padişaha "kamu düzenini bozdukları" gerekçesiyle kişileri mahkeme kararı olmaksızın sürgüne gönderme yetkisi veriyordu. II. Abdülhamit bu yetkiyi Genç Osmanlı aydınlarını sürgüne göndermek için kullanmıştır.

Soru 4: II. Abdülhamit döneminde Osman Hamdi Bey'in öncülüğünde kurulan ve bugünkü Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nin temelini oluşturan kurum hangisidir?

Doğru Cevap: E) Sanayi-i Nefise Mektebi

Açıklama: II. Abdülhamit döneminde eğitim alanında pek çok okul açılmıştır. Bunlardan biri de, resim, heykel, mimari gibi güzel sanatlar alanında Batı tarzı eğitim vermek üzere Osman Hamdi Bey tarafından kurulan Sanayi-i Nefise Mektebi'dir.

Soru 5: 1913 Bab-ı Ali Baskını'ndan sonra yönetimi ele geçiren İttihat ve Terakki'nin, I. Dünya Savaşı sonuna kadar devleti fiilen yöneten üç lideri (Üç Paşalar) kimlerdir?

Doğru Cevap: C) Enver Paşa - Talat Paşa - Cemal Paşa

Açıklama: Bab-ı Ali Baskını ile yönetimi tamamen ele geçiren İttihat ve Terakki içinde en etkili üç isim Harbiye Nazırı Enver Paşa, Dahiliye Nazırı ve Sadrazam Talat Paşa ve Bahriye Nazırı Cemal Paşa'ydı. Bu üçlü, Osmanlı'nın son dönemine ve I. Dünya Savaşı'na girişine yön vermiştir.

Soru 6: Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın isyanı sonucunda imzalanan Kütahya Antlaşması ile aşağıdaki yerlerden hangisi Mehmet Ali Paşa'nın yönetimine bırakılmamıştır?

Doğru Cevap: D) Mora

Açıklama: Kütahya Antlaşması ile Mehmet Ali Paşa'ya Mısır ve Girit valiliklerine ek olarak Suriye valiliği; oğlu İbrahim Paşa'ya ise Adana valiliği verilmiştir. Mora ise bu olaydan önce 1829 Edirne Antlaşması ile Yunanistan'ın bağımsızlığını kazanmasıyla Osmanlı'nın elinden çıkmıştı.

Soru 7: Sultan Abdülmecit döneminde ilan edilen Islahat Fermanı'nın temel amacı neydi?

Doğru Cevap: A) Kırım Savaşı sonrası Paris Konferansı'nda Avrupalı devletlerin desteğini almak

Açıklama: Islahat Fermanı, Kırım Savaşı'nı bitiren Paris Konferansı'nın toplanmasından hemen önce ilan edilmiştir. Temel amaç, konferansta Osmanlı'nın iç işlerine karışılmasını önlemek ve özellikle Rusya'nın Ortodokslar üzerindeki himaye iddialarını boşa çıkarmak için Avrupalı devletlerin desteğini sağlamaktı.

Soru 8: II. Balkan Savaşı'nın çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: E) Bulgaristan'ın, I. Balkan Savaşı'nda Osmanlı'dan aldığı topraklardan diğer müttefiklerine yeterli pay vermemesi

Açıklama: I. Balkan Savaşı'nda en büyük payı alan ve Edirne'yi ele geçiren Bulgaristan'ın aşırı güçlenmesi, müttefikleri olan Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ'ı rahatsız etmiştir. Bu paylaşım anlaşmazlığı, bu devletlerin Romanya'yı da yanlarına alarak Bulgaristan'a saldırmasına neden olmuştur.

Soru 9: II. Mahmut döneminde, köylerde ve mahallelerde devlet ile halk arasındaki ilişkileri düzenlemek amacıyla kurulan en küçük idari birim yöneticisi hangisidir?

Doğru Cevap: A) Muhtar

Açıklama: II. Mahmut, merkezi otoriteyi ülkenin en ücra köşelerine kadar yaymak amacıyla 1829'da muhtarlık teşkilatını kurmuştur. Muhtarlar, devletin köylerdeki ve mahallelerdeki temsilcisi olarak vergi toplama, asker alma ve asayişi sağlama gibi konularda merkeze yardımcı olmuşlardır.

Soru 10: 1909'da Kanun-u Esasi'de yapılan değişikliklerle padişahın yetkileri kısıtlanırken, hangi kurumun yetkileri artırılmıştır?

Doğru Cevap: B) Meclis-i Mebusan

Açıklama: 31 Mart Vakası sonrası yapılan 1909 değişiklikleri ile padişahın meclisi feshetme ve sürgün yetkileri kaldırılmış, hükümetin padişaha değil, halkın seçtiği Meclis-i Mebusan'a karşı sorumlu olması ilkesi getirilmiştir. Bu, parlamenter sistemin güçlendiği anlamına gelir.

Soru 11: Tanzimat Dönemi'nde açılan ve bugünkü Yargıtay'ın temelini oluşturan yüksek mahkeme aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: E) Divan-ı Ahkam-ı Adliye

Açıklama: Sultan Abdülaziz döneminde, 1868 yılında Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliye'nin ikiye ayrılmasıyla kurulmuştur. Divan-ı Ahkam-ı Adliye, Nizamiye mahkemelerinin kararlarını temyiz eden yüksek mahkeme olarak görev yapmış ve bugünkü Yargıtay'ın temelini oluşturmuştur. Şura-yı Devlet ise Danıştay'ın temelidir.

Soru 12: II. Abdülhamit'in, Halifelik unvanını kullanarak İslamcılık (Panislamizm) politikasını uygulamasının temel amacı neydi?

Doğru Cevap: A) Avrupalı devletlerin, sömürgelerindeki Müslümanlar üzerindeki baskısını azaltmak

Açıklama: II. Abdülhamit, Halifelik makamının gücünü kullanarak İngiltere, Fransa ve Rusya gibi devletlerin sömürgelerinde yaşayan milyonlarca Müslümanı etkileyebileceğini düşünüyordu. Bu politikayla, bu devletlerin Osmanlı'ya karşı daha temkinli davranmalarını sağlamayı amaçlamıştır.

Soru 13: 1847 yılında Sultan Abdülmecit döneminde kurulan ilk Osmanlı bankasının adı nedir?

Doğru Cevap: B) Bank-ı Dersaadet

Açıklama: Galata bankerleri tarafından kurulan ve Osmanlı Devleti'nin ilk bankası olan Bank-ı Dersaadet, modern bankacılık faaliyetlerini başlatmış ancak kısa ömürlü olmuştur. Bank-ı Osmani ise daha sonra kurulan İngiliz sermayeli bankadır.

Soru 14: Osmanlı Devleti'nin I. Balkan Savaşı'nda ağır bir yenilgi almasında, aşağıdaki faktörlerden hangisinin etkisi diğerlerinden daha azdır?

Doğru Cevap: D) Donanmanın Haliç'te çürümeye terk edilmiş olması

Açıklama: Donanmanın zayıflığı, Ege Adaları'nın kaybına neden olmuşsa da, asıl büyük felaket Rumeli'deki kara savaşlarında yaşanmıştır. Ordunun tecrübeli askerlerinin terhis edilmiş olması, subaylar arasındaki siyasi çekişmeler ve lojistik yetersizlikler, bu ağır yenilginin temel nedenleridir.

Soru 15: "Vatan Şairi" olarak bilinen ve "Vatan Yahut Silistre" gibi eserleriyle Genç Osmanlılar hareketinin en önemli fikir adamlarından olan yazar kimdir?

Doğru Cevap: D) Namık Kemal

Açıklama: Namık Kemal, eserlerinde vatan, millet, hürriyet gibi kavramları coşkulu bir dille işlemiş ve bu fikirleriyle Meşrutiyet'i savunan Genç Osmanlılar hareketine ilham kaynağı olmuştur.

Soru 16: II. Mahmut döneminde, batıl inançlarla mücadele etmek ve halk sağlığını korumak amacıyla kurulan Meclis-i Umur-ı Sıhhiye, hangi görevi üstlenmiştir?

Doğru Cevap: C) Karantina uygulamasını başlatmak ve salgın hastalıklarla mücadele etmek

Açıklama: Avrupa'dan gelen salgın hastalıkların (özellikle kolera) yayılmasını önlemek için, II. Mahmut döneminde limanlarda ve sınırlarda modern bir karantina teşkilatı kurulmuştur. Bu, halk sağlığı alanında atılmış önemli bir adımdır.

Soru 17: Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesindeki temel dış etken aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: A) Mısır ve Boğazlar sorunlarında Avrupalı devletlerin desteğini almak

Açıklama: 1839'da Mısır sorununun yeniden alevlenmesi üzerine, bu meselenin görüşüleceği Londra Konferansı öncesinde Osmanlı Devleti, Avrupalı devletlere "biz de artık sizin gibi modern ve adil bir devlet oluyoruz" mesajını vererek, diplomatik masada onların desteğini kazanmayı amaçlamıştır.

Soru 18: 1913 Bab-ı Ali Baskını'ndan sonra sadrazamlığa getirilerek İttihat ve Terakki'nin tam kontrolünü sağlayan devlet adamı kimdir?

Doğru Cevap: C) Mahmut Şevket Paşa

Açıklama: Bab-ı Ali Baskını ile Kamil Paşa hükümetini deviren İttihatçılar, 31 Mart'ı bastıran Hareket Ordusu komutanı olması nedeniyle orduda ve halkta saygınlığı olan Mahmut Şevket Paşa'yı sadrazamlığa getirerek kendi iktidarlarını meşrulaştırmışlardır.

Soru 19: II. Mahmut'un, devlet memurları için fes, ceket ve pantolonu zorunlu kılması, hangi alanda bir standartlaşma ve modernleşme çabasıdır?

Doğru Cevap: D) Sosyal ve idari

Açıklama: Bu kıyafet reformu, memurlar arasında rütbe ve dine dayalı farklılıkları ortadan kaldırarak tek tip, modern bir bürokrat sınıfı imajı yaratmayı amaçlamıştır. Bu, hem sosyal bir değişim hem de idari bir standartlaşma adımıdır.

Soru 20: 1878'de Ayastefanos Antlaşması'nın şartlarını değiştirmek amacıyla toplanan Berlin Kongresi'nde, İngiltere'nin desteğini sağlamak için Osmanlı Devleti hangi stratejik toprağın yönetimini İngiltere'ye bırakmıştır?

Doğru Cevap: E) Kıbrıs

Açıklama: Osmanlı Devleti, Rusya karşısında diplomatik olarak yalnız kalmamak ve Berlin'de daha iyi şartlar elde etmek umuduyla, kongre öncesinde İngiltere ile bir antlaşma yaparak Doğu Akdeniz'in kontrolü için hayati öneme sahip Kıbrıs'ın yönetimini "geçici" olarak bu devlete devretmiştir.