Doğru Cevap: C) Tanrı'nın Kamçısı

Açıklama: Avrupa Hun Hükümdarı Attila, Avrupa'ya düzenlediği başarılı seferler ve kurduğu askeri üstünlük nedeniyle Avrupalı Hristiyanlar tarafından "Tanrı'nın Kamçısı" (Flagellum Dei) ve "Cesur Kavimlerin Efendisi" unvanlarıyla anılmıştır. Almanların Nibelungen Destanı'nda ise "Etzel" olarak geçmektedir.

Doğru Cevap: D) Tigin - Ataman

Açıklama: İlk Türk devletlerinde hükümdarın erkek çocuklarına "Tigin" denirdi. Tiginleri devlet yönetimine hazırlayan tecrübeli devlet adamlarına ise "Ataman", "İnal" veya "İnanç" gibi isimler verilirdi.

Doğru Cevap: C) Türgişler

Açıklama: Türgiş hükümdarı Baga Tarkan, kendi adına "Yarmak" adı verilen parayı bastırarak Türk tarihinde bu alanda bir ilki gerçekleştirmiştir. Bu durum, Türgişlerin bağımsız bir devlet olduğunun da göstergesidir.

Doğru Cevap: E) Güçlü bir merkezi otoritenin kurulması

Açıklama: Göçebe yaşam tarzı, boylar federasyonu şeklindeki örgütlenme, ikili teşkilat ve kut anlayışı gibi faktörler, İslamiyet öncesi Türk devletlerinde güçlü bir merkezi otoritenin kurulmasını engellemiştir. Diğer şıklar ise doğrudan göçebe hayatın sonuçlarıdır.

Doğru Cevap: B) Avarlar

Açıklama: Göktürkler tarafından Orta Asya'daki varlıklarına son verilen Avarlar, Avrupa'ya göç ederek Bayan Han liderliğinde yeni bir devlet kurmuşlardır. Sasaniler ile ittifak yaparak 619 ve 626 yıllarında İstanbul'u kuşatan Avarlar, bu özelliğiyle tarihe geçen ilk Türk devletidir.

Doğru Cevap: D) Güneş yılı esasına dayanması ve her yılın bir hayvan adıyla anılması

Açıklama: On İki Hayvanlı Türk Takvimi, Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Bu takvimde her yıl bir hayvan adıyla (sıçan, öküz, pars, tavşan vb.) anılır ve on iki yıllık devrelerden oluşur. Aylar ise sayılarla belirtilmiştir.

Doğru Cevap: A) Peçenekler ve Uzlar

Açıklama: 1071 Malazgirt Savaşı'nda Bizans ordusunda ücretli askerlik yapan Peçenekler ve Uzlar (Oğuzlar), karşılarında soydaşları olan Selçuklu ordusunu görünce taraf değiştirmişlerdir. Bu olay, savaşın kazanılmasında önemli bir etken olmuştur.

Doğru Cevap: E) Savaşçılık

Açıklama: Uygurlar, yerleşik hayata geçerek tarım, mimari (saraylar, tapınaklar), şehircilik ve yazılı hukuk gibi alanlarda öncü olmuşlardır. Ancak benimsedikleri Maniheizm dininin et yemeyi ve savaşmayı yasaklaması, onların savaşçı özelliklerinin zayıflamasına neden olmuştur.

Doğru Cevap: B) Bilge Kağan, Kültigin, Vezir Tonyukuk

Açıklama: II. Göktürk (Kutluk) Devleti'ne ait olan Orhun Kitabeleri, devletin bilge hükümdarı Bilge Kağan, onun kardeşi ve ordu komutanı Kültigin ile bilge vezir Tonyukuk adına dikilmiştir. Kitabeler, Türk tarihinin ilk siyasetnamesi olarak kabul edilir.

Doğru Cevap: A) Karluklar - Karahanlılar

Açıklama: 751 yılındaki Talas Savaşı'nda Abbasilerin yanında yer alan Karluklar, Orta Asya'da İslamiyet'i toplu halde kabul eden ilk Türk boyudur. Daha sonra Karluk, Yağma ve Çiğil boyları birleşerek Orta Asya'daki ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlıları kurmuşlardır.

Doğru Cevap: E) Kurgan

Açıklama: İslamiyet öncesi Türklerde ahiret inancının bir göstergesi olarak, ölen kişiler değerli eşyalarıyla birlikte "Kurgan" adı verilen oda şeklindeki mezarlara gömülürdü. Bu kurganlardan Pazırık Halısı ve Altın Elbiseli Adam gibi önemli arkeolojik buluntular çıkmıştır.

Doğru Cevap: D) Bizans

Açıklama: Göktürkler, İpek Yolu hakimiyeti için önce Sasanilerle ittifak yaparak Akhun Devleti'ni yıkmışlardır. Ancak daha sonra Sasanilerin İpek Yolu'na tek başına hakim olmak istemesi üzerine, Göktürkler bu kez de Sasanilere karşı Bizans İmparatorluğu ile ittifak kurmuşlardır. Bu, Türk tarihinde Bizans ile kurulan ilk diplomatik ilişkidir.

Doğru Cevap: B) Balbal

Açıklama: Balballar, ölen kişinin hayattayken öldürdüğü düşman sayısı kadar mezarının başına dikilen heykellerdir. Ahiret inancına göre, bu heykellerin öbür dünyada o kişiye hizmet edeceğine inanılırdı. Balballar, Türk heykel sanatının ilk örnekleri olarak kabul edilir.

Doğru Cevap: D) Manas - Avarlar

Açıklama: Manas Destanı, Kırgızlara aittir ve dünyanın en uzun destanı olarak bilinir. Avarlara ait önemli bir destan bilinmemektedir. Diğer eşleştirmeler doğrudur.

Doğru Cevap: A) Ülke yönetimini kolaylaştırmak

Açıklama: Geniş sınırlara ulaşan Türk devletlerinde, ülkenin daha kolay yönetilebilmesi için doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılmasına "ikili teşkilat" denir. Bu sistem federatif bir yapı oluşturmuş ancak merkezi otoriteyi zayıflatma gibi olumsuz bir sonuca da yol açmıştır.

Doğru Cevap: C) Avarlar

Açıklama: Hem Asya'da hem de Avrupa'da devlet kuran Avarlar, farklı kaynaklarda farklı isimlerle anılmıştır. Çin kaynakları onlardan "Juan-Juan" olarak bahsederken, Kök Türkler "Apar", Bizans ve Arap kaynakları ise "Avar" ismini kullanmıştır.

Doğru Cevap: B) Ülüş

Açıklama: Gök Tanrı'nın hükümdara verdiği yetkiler arasında "Ülüş", ekonomik bir güç olup ülkenin zenginliklerini halka adaletli bir şekilde paylaştırma, yani üleştirme anlamına gelir. Bu durum, hükümdarın halkı doyurma ve giydirme görevini ifade eden sosyal devlet anlayışının temelidir.

Doğru Cevap: A) Cihan Hâkimiyeti

Açıklama: Bu söz, tüm dünyayı tek bir bayrak altında birleştirme ve Türk kağanının yönetimi altına sokma ülküsünü ifade eder. Bu ülkü, Türk Cihan Hâkimiyeti düşüncesinin en şiirsel anlatımlarından biridir.

Doğru Cevap: C) Türkçe - Çince

Açıklama: Orhun Kitabeleri'nin bir yüzü dönemin Türkçesi olan Göktürk alfabesiyle, diğer yüzü ise dönemin komşu ve en önemli siyasi gücü olan Çin'in alfabesiyle yazılmıştır. Bu durum, kitabelerin hem Türklere hem de Çinlilere hitap etmesini sağlamıştır.

Doğru Cevap: E) Resim (Fresk)

Açıklama: Maniheizm dininin kurucusu olan Mani, aynı zamanda bir ressamdı. Bu din, aydınlığı ve ışığı kutsal saydığı için resim sanatına büyük önem veriyordu. Uygurların bu dini benimsemesi, özellikle tapınak duvarlarına yapılan resim sanatı olan freskin ve kitap resimleme sanatı olan minyatürün gelişmesinde büyük rol oynamıştır.