Doğru Cevap: A) Hukuk

Açıklama: Tanzimat'la birlikte, geleneksel şer'i mahkemelerin yanında, Avrupa hukukuna göre işleyen Nizamiye Mahkemeleri kurulmuştur. Bu durum, ülkede bir yanda şer'i hukukun, diğer yanda Batı kaynaklı hukukun uygulandığı ikili bir hukuk sisteminin doğmasına neden olmuştur.

Doğru Cevap: C) Tercüme Odası

Açıklama: Yunan İsyanı'na kadar Osmanlı'nın hariciye (dış işleri) hizmetleri genellikle Fenerli Rumlar tarafından yürütülüyordu. Bu isyandan sonra Rumlara olan güven sarsılınca, II. Mahmut, Batı dillerini bilen ve devlete sadık Müslüman diplomat ve tercümanlar yetiştirmek amacıyla Tercüme Odası'nı kurmuştur.

Doğru Cevap: B) Aile ve Miras Hukuku

Açıklama: Mecelle, İslam hukukunun (Hanefi fıkhı) özellikle borçlar, eşya ve yargılama usulü gibi alanlarını modern bir kanun metni haline getirmiştir. Ancak aile, evlenme, boşanma ve miras gibi konular, her cemaatin kendi dini kurallarına bırakıldığı için Mecelle'nin kapsamı dışında tutulmuştur.

Doğru Cevap: E) Abdülaziz

Açıklama: Tanzimat Dönemi'nin önemli idari reformlarından olan 1864 Vilayet Nizamnamesi, taşra yönetimini merkezileştirmek ve standartlaştırmak amacıyla Sultan Abdülaziz döneminde çıkarılmıştır. Bu nizamname ile modern il, ilçe, bucak, köy idari yapısının temelleri atılmıştır.

Doğru Cevap: C) Parlamentonun, halk iradesi ile padişah iradesini dengeleyen bir yapıda olduğunu

Açıklama: Halkın seçtiği Mebusan Meclisi, halk iradesini temsil ederken; padişahın seçtiği ve ona sadık kişilerden oluşan Ayan Meclisi, padişahın iradesini temsil ediyordu. Bu ikili yapı, meşrutiyetin tam bir halk egemenliği olmadığını, padişah ve halk arasında bir denge kurduğunu gösterir.

Doğru Cevap: A) Redif Birlikleri

Açıklama: II. Mahmut, Tımar sisteminin çökmesiyle zayıflayan eyalet ordularının yerine, modern ordusu Asakir-i Mansure'yi destekleyecek, barış zamanı kendi işleriyle uğraşıp savaş zamanı toplanacak bir tür yedek ordu sistemi olan Redif Birlikleri'ni kurmuştur.

Doğru Cevap: D) Bank-ı Osmani-i Şahane

Açıklama: Bank-ı Dersaadet'in başarısız olmasından sonra, yabancı sermaye ile kurulan Bank-ı Osmani, daha sonra Bank-ı Osmani-i Şahane adını alarak bir devlet bankası gibi para basma (emisyon) yetkisine de sahip olmuştur.

Doğru Cevap: E) Darülaceze

Açıklama: "Acizler Evi" anlamına gelen Darülaceze, II. Abdülhamit'in en önemli sosyal projelerinden biridir. Din, dil, ırk ayrımı yapmaksızın tüm muhtaçlara barınma ve bakım hizmeti veren bu kurum, modern sosyal devlet anlayışının bir yansımasıdır.

Doğru Cevap: A) Padişahın emirlerini, yeni kanunları ve atamaları halka duyurmak

Açıklama: II. Mahmut, yaptığı ıslahatların halk tarafından anlaşılması ve benimsenmesi için devlete ait resmi bir gazete çıkarma ihtiyacı duymuştur. Takvim-i Vekayi, devletin resmi sesi olarak modern bir kamuoyu oluşturma çabasının ilk adımıdır.

Doğru Cevap: B) Eşitlik

Açıklama: Bu madde, geleneksel olarak devlet memurluğunun Müslümanlara özgü olduğu anlayışını yıkarak, liyakat sahibi gayrimüslimlerin de bu görevlere gelebilmesinin önünü açmıştır. Bu, Osmanlıcılık fikri doğrultusunda vatandaşlar arasında eşitlik sağlama çabasının bir parçasıdır.

Doğru Cevap: E) Encümen-i Daniş

Açıklama: 1851'de Fransız Akademisi örnek alınarak kurulan Encümen-i Daniş, bilim ve kültür alanında çalışmalar yapmak, ders kitapları hazırlamak ve bilimsel bir danışma kurulu olarak görev yapmak üzere tasarlanmıştır.

Doğru Cevap: A) Padişahın merkezi otoritesini bu makamlar karşısında güçlendirmeyi

Açıklama: II. Mahmut, sadrazamlık ve şeyhülislamlık gibi geleneksel ve güçlü makamları, isimlerini ve yapılarını değiştirerek daha çok birer bakanlık haline getirmiştir. Bu, padişahın otoritesine rakip olabilecek güç odaklarını zayıflatma ve her şeyi kendine bağlama politikasının bir parçasıdır.

Doğru Cevap: B) Türkçülük

Açıklama: Balkan Savaşları'nda Müslüman Arnavutların bile bağımsızlığını ilan etmesi, Osmanlıcılık ve İslamcılık fikirlerinin imparatorluğu bir arada tutamadığını göstermiştir. Bu hayal kırıklığı üzerine İttihat ve Terakki, devleti kurtaracak ana unsurun Türk kimliği olduğu düşüncesine sarılmış ve Türkçülük politikasını benimsemiştir.

Doğru Cevap: D) İttihat ve Terakki Cemiyeti

Açıklama: İttihat ve Terakki Cemiyeti, bu olaydan çok daha sonra, 1889 yılında kurulmuş ve II. Meşrutiyet'in ilanında rol oynamıştır. 1876 darbesi, Genç Osmanlılar'dan etkilenen ve Abdülaziz'in yönetimine karşı olan sivil ve askeri bürokratlar tarafından gerçekleştirilmiştir.

Doğru Cevap: D) Tüm vakıfları tek bir merkezden yöneterek gelirlerini denetlemek

Açıklama: Osmanlı'da çok sayıda bağımsız vakıf bulunuyordu ve bu durum yolsuzluklara neden oluyordu. II. Mahmut, Evkaf-ı Hümayun Nezareti'ni (Vakıflar Bakanlığı) kurarak tüm vakıfları tek bir çatı altında toplamış ve gelirlerini merkezi kontrol altına alarak otoritesini güçlendirmiştir.

Doğru Cevap: C) Askerliğin belirli bölgeler ve kişilerle sınırlı kalmasını önleyerek adil bir sistem kurmak

Açıklama: Eskiden askerlik daha çok belirli zümrelerin göreviydi. Tanzimat ile askerliğin tüm Müslüman tebaa için bir "vatan borcu" olduğu belirtilmiş ve kura usulü getirilerek daha adil ve genel bir zorunlu askerlik sisteminin temelleri atılmıştır.

Doğru Cevap: A) V. Mehmet Reşat

Açıklama: Meclis-i Umumi, 31 Mart isyanının çıkmasından sorumlu tuttuğu II. Abdülhamit'i tahttan indirmiş ve yerine, Ekber ve Erşed sistemine göre tahtın varisi olan kardeşi Mehmet Reşat'ı V. Mehmet Reşat unvanıyla padişah yapmıştır.

Doğru Cevap: C) Vatandaşlık temelinde eşitlik ve saygı

Açıklama: "Gavur" gibi aşağılayıcı ifadelerin yasaklanması, gayrimüslimlerin de devletin eşit ve saygın vatandaşları olduğu bilincini yerleştirme ve Osmanlıcılık ideali doğrultusunda toplumsal barışı sağlama amacını taşımaktadır.

Doğru Cevap: D) Mürur Tezkiresi

Açıklama: Özellikle Celali İsyanları'ndan sonra İstanbul'un nüfusunun kontrolsüz artmasını ve güvenlik sorunlarını önlemek amacıyla, İstanbul'a gelecek kişilerin geldikleri yerden bir "geçiş belgesi" (Mürur Tezkiresi) almaları zorunlu hale getirilmiştir.

Doğru Cevap: E) Tersane (İstanbul) Konferansı

Açıklama: Avrupalı devletler, Balkanlardaki isyanları ve Osmanlı'nın durumunu görüşmek üzere İstanbul'da (Tersane-i Amire'de) bir konferans toplamışlardır. Osmanlı yönetimi, bu konferansta aleyhine kararlar çıkmasını engellemek ve "artık biz de anayasal bir devletiz" mesajı vermek için, konferansın toplandığı gün I. Meşrutiyet'i ilan etmiştir.