İçereği Atla
Test 3: XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti

XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ VE DÜNYA

TEST - 3

Soru 1: 1909'da 31 Mart Vakası'nın bastırılmasından sonra II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesi, Osmanlı tarihinde hangi önemli ilkenin uygulandığını gösterir?

Doğru Cevap: A) Meclis kararıyla padişah değiştirme

Açıklama: Meclis-i Umumi (Ayan ve Mebusan Meclisleri), 31 Mart isyanının çıkmasından sorumlu tuttuğu II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesine karar vermiştir. Bu, Osmanlı tarihinde meclis iradesiyle bir padişahın değiştirildiği ilk ve tek örnektir.

Soru 2: İttihat ve Terakki'nin 1912 seçimlerinde baskı ve hile yoluyla ezici bir üstünlük sağlaması nedeniyle bu seçimler tarihe hangi isimle geçmiştir?

Doğru Cevap: C) Sopalı Seçimler

Açıklama: 1912 genel seçimleri sırasında İttihat ve Terakki Fırkası, muhalefet partisi olan Hürriyet ve İtilaf Fırkası'na karşı şiddet ve baskı uygulamış, bu nedenle seçimler "Sopalı Seçimler" olarak anılmış ve İttihat ve Terakki'nin otoriterleştiğinin bir göstergesi sayılmıştır.

Soru 3: Trablusgarp Savaşı'nı sonlandıran Uşi Antlaşması'nda On İki Ada'nın geçici olarak İtalya'ya bırakılmasının temel nedeni nedir?

Doğru Cevap: B) Balkan Savaşı tehlikesi nedeniyle adaların Yunanistan tarafından işgal edilmesini önlemek

Açıklama: Trablusgarp Savaşı devam ederken I. Balkan Savaşı patlak vermiştir. Osmanlı donanması zayıf olduğu için Ege Adalarını Yunan işgaline karşı koruyamayacağını anlamış ve savaş bitince geri almak umuduyla geçici olarak İtalya'ya emanet etmiştir. Ancak İtalya bu adaları bir daha geri vermemiştir.

Soru 4: I. Dünya Savaşı başladığında İttihat ve Terakki hükümetinin kapitülasyonları tek taraflı olarak kaldırması, hangi ilkeyi hayata geçirme amacını taşımaktadır?

Doğru Cevap: E) Tam bağımsızlık

Açıklama: Kapitülasyonlar, yabancı devletlere Osmanlı topraklarında adli ve ekonomik ayrıcalıklar tanıyarak devletin egemenlik haklarını kısıtlıyordu. İttihat ve Terakki, savaşın getirdiği ortamdan faydalanarak kapitülasyonları kaldırarak tam ekonomik ve hukuki bağımsızlığı sağlama yolunda önemli bir adım atmıştır.

Soru 5: Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı yıllarında yetim kalan çocuklar için İttihat ve Terakki hükümeti tarafından kurulan yurtların genel adı nedir?

Doğru Cevap: C) Darüleytam

Açıklama: "Yetimler Evi" anlamına gelen Darüleytamlar, savaşlar nedeniyle yetim ve öksüz kalan binlerce Müslüman Türk çocuğuna barınma ve eğitim imkanı sağlamak amacıyla kurulmuş sosyal yardım kurumlarıdır.

Soru 6: I. Balkan Savaşı'nda Osmanlı ordusunun ağır bir yenilgi alması üzerine Edirne'nin Bulgaristan'a bırakılmasını kabul eden Kamil Paşa hükümetini deviren olay hangisidir?

Doğru Cevap: A) Bab-ı Ali Baskını

Açıklama: I. Balkan Savaşı'ndaki yenilgiyi ve Edirne'nin kaybını bir "ihanet" olarak gören İttihat ve Terakki, 1913 yılında bir hükümet darbesi olan Bab-ı Ali Baskını ile yönetimi tamamen ele geçirmiştir.

Soru 7: II. Meşrutiyet Dönemi'nde ortaya çıkan ve "Batı'nın sadece bilim ve tekniği değil, kültürü ve yaşam tarzı da bir bütün olarak alınmalıdır" görüşünü savunan radikal Batıcı aydın kimdir?

Doğru Cevap: D) Abdullah Cevdet

Açıklama: Abdullah Cevdet, çıkardığı "İçtihat" dergisiyle Batıcılık akımının en radikal temsilcisi olmuştur. Ona göre kurtuluş, Batı medeniyetini "gülü ve dikeniyle" yani kültürel değerleriyle birlikte topyekûn bir şekilde benimsemekle mümkündü.

Soru 8: II. Balkan Savaşı'nda, Bulgaristan'a karşı savaşan devletler arasında yer alan ve savaşa sonradan dahil olarak Dobruca bölgesini ele geçiren devlet hangisidir?

Doğru Cevap: E) Romanya

Açıklama: I. Balkan Savaşı'na katılmayan Romanya, Bulgaristan'ın aşırı güçlenmesinden rahatsız olmuş ve II. Balkan Savaşı'nda Sırbistan ve Yunanistan'ın yanında yer alarak Bulgaristan'a savaş açmıştır. Bu durum, Bulgaristan'ın yenilgisini hızlandırmıştır.

Soru 9: I. Dünya Savaşı'nın başında İngiltere'nin, Osmanlı'nın parasını peşin ödediği iki savaş gemisine el koyması, Osmanlı kamuoyunda hangi devlete karşı büyük bir tepki doğurmuştur?

Doğru Cevap: A) İngiltere

Açıklama: Halktan toplanan bağışlarla yaptırılan "Sultan Osman" ve "Reşadiye" zırhlılarına İngiltere'nin el koyması, Osmanlı kamuoyunda büyük bir hayal kırıklığı ve öfke yaratmış, bu durum halkın Almanya'ya sempati duymasına ve İngiliz karşıtlığının artmasına neden olmuştur.

Soru 10: II. Meşrutiyet Dönemi'nde İttihat ve Terakki yönetiminin uyguladığı "Milli İktisat Politikası"nın temel amacı neydi?

Doğru Cevap: B) Yabancıların ve azınlıkların elindeki ekonomide milli bir burjuva sınıfı yaratmak

Açıklama: İttihatçılar, ekonominin büyük ölçüde yabancılar ve gayrimüslim azınlıkların elinde olmasından rahatsızdı. Milli İktisat Politikası ile Müslüman-Türk girişimcileri destekleyerek, devlete sadık, yerli ve milli bir tüccar ve sanayici sınıfı (burjuvazi) oluşturmayı hedeflemişlerdir.

Soru 11: 1917'de çıkarılan "Hukuk-ı Aile Kararnamesi", hangi alanda yapılan ilk modern ve kapsamlı düzenlemedir?

Doğru Cevap: E) Aile Hukuku

Açıklama: İttihat ve Terakki döneminde çıkarılan bu kararname, evlenme, boşanma ve miras gibi konuları medeni bir kanun çerçevesinde düzenleyen ilk çalışmadır. Kadınlara bazı haklar tanıyan bu kararname, hem şer'i hem de modern hukukun izlerini taşır ve Mecelle'nin boşluğunu doldurmayı amaçlamıştır.

Soru 12: II. Meşrutiyet Dönemi'nde, bugünkü anlamda modern tiyatronun temellerini atan ve 1934'te İstanbul Şehir Tiyatroları'na dönüşen kurumun adı nedir?

Doğru Cevap: A) Darülbedayi

Açıklama: "Güzellikler Evi" anlamına gelen Darülbedayi, 1914 yılında modern tiyatro eğitimi vermek ve oyunlar sergilemek amacıyla kurulmuştur. Bu kurum, Türkiye'de kurumsal ve modern tiyatronun başlangıcı kabul edilir.

Soru 13: Trablusgarp Savaşı devam ederken Osmanlı Devleti'nin barış istemek zorunda kalmasının en temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: B) I. Balkan Savaşı'nın başlaması

Açıklama: Osmanlı Devleti, asıl vatan toprağı olan Rumeli'yi dört Balkan devletinin saldırısına karşı savunmak zorunda kalınca, daha az önemli gördüğü Trablusgarp'taki savaşı bir an önce bitirmek için İtalya ile barış masasına oturmuştur.

Soru 14: 1913 Atina Antlaşması ile Girit adasının hukuken Yunanistan'a ait olduğu kabul edilmiştir. Bu antlaşma hangi savaşın sonucunda imzalanmıştır?

Doğru Cevap: D) II. Balkan Savaşı

Açıklama: Balkan Savaşları sonrasında, Osmanlı Devleti savaştığı devletlerle ayrı ayrı antlaşmalar imzalamıştır. Yunanistan ile imzalanan 1913 Atina Antlaşması ile Girit ve Yanya'nın Yunanistan'a ait olduğu kesin olarak kabul edilmiştir.

Soru 15: I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Padişahı V. Mehmet Reşat'ın Halife unvanıyla yaptığı "Cihad-ı Ekber" (Büyük Cihad) çağrısının beklenen etkiyi yaratmamasının temel nedeni nedir?

Doğru Cevap: D) İngilizlerin ve Fransızların kışkırttığı Arap milliyetçiliğinin İslamcılıktan daha güçlü olması

Açıklama: Cihad çağrısı, sömürge altındaki Hint ve Afrika Müslümanlarını heyecanlandırsa da, Arap Yarımadası'ndaki Araplar üzerinde etkili olmamıştır. İngilizlerin bağımsız devlet vaatleriyle desteklediği Arap milliyetçiliği, ümmetçilik idealinden daha baskın çıkmış ve bazı Araplar Osmanlı'ya karşı isyan etmiştir.

Soru 16: İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin gizli bir örgüt olarak kurulduğu ilk yer aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: C) İstanbul Tıbbiye Mektebi

Açıklama: İttihat ve Terakki Cemiyeti, 1889 yılında "İttihad-ı Osmani" adıyla, İstanbul'daki Askeri Tıbbiye öğrencileri olan İshak Sükûti, Abdullah Cevdet, İbrahim Temo gibi isimler tarafından gizli bir örgüt olarak kurulmuştur. Daha sonra merkezi Paris ve Selanik'e kaymıştır.

Soru 17: I. Dünya Savaşı öncesinde Osmanlı Devleti'nin, tarafsız kalma şartıyla İtilaf Devletleri'nden talepleri arasında hangisi yer almaz?

Doğru Cevap: A) Hicaz Demiryolu'nun tamamlanması için mali destek

Açıklama: Osmanlı hükümeti, savaşa girmemek için İtilaf Devletleri'ne kapitülasyonların kaldırılması, Ege Adaları ve Mısır'ın iadesi gibi taleplerde bulunmuştur. Ancak bu taleplerin hiçbiri, zaten Osmanlı'yı paylaşma planları yapan İtilaf Devletleri tarafından kabul edilmemiştir.

Soru 18: 31 Mart Vakası'ndan sonra tahta çıkarılan V. Mehmet Reşat'ın saltanatı boyunca siyasi gücün fiilen kimin elinde olduğu söylenebilir?

Doğru Cevap: C) İttihat ve Terakki Fırkası'nın

Açıklama: V. Mehmet Reşat, İttihat ve Terakki tarafından tahta çıkarılmış ve 1909 anayasa değişiklikleriyle yetkileri büyük ölçüde kısıtlanmıştır. Bu tarihten sonra ülke yönetimindeki asıl güç, padişahtan çok İttihat ve Terakki hükümetlerinin eline geçmiştir.

Soru 19: I. Balkan Savaşı'nın sonunda imzalanan Londra Antlaşması ile Osmanlı Devleti'nin batı sınırı neresi olarak belirlenmiştir?

Doğru Cevap: D) Midye-Enez Hattı

Açıklama: I. Balkan Savaşı'ndaki ağır yenilgi sonucu imzalanan bu antlaşmayla Osmanlı Devleti, Edirne ve Kırklareli dahil olmak üzere, Karadeniz'deki Midye'den Ege'deki Enez'e çekilen hattın batısındaki tüm Rumeli topraklarını kaybetmiştir.

Soru 20: I. Dünya Savaşı'nın başında Almanya'nın, Osmanlı Devleti'ni kendi yanında savaşa sokmak istemesinin temel stratejik nedeni nedir?

Doğru Cevap: E) Yeni cepheler açarak kendi savaş yükünü hafifletmek ve Boğazları kontrol etmek

Açıklama: Almanya'nın temel amacı, Osmanlı'nın savaşa girmesiyle Kafkasya, Süveyş Kanalı gibi yeni cepheler açarak Rusya ve İngiltere'nin gücünü bölmek ve kendi Batı cephesindeki yükünü hafifletmekti. Ayrıca Boğazların kontrolü, Rusya'nın müttefiklerinden yardım almasını engelleyecekti.