Bozkırın Parşömeni
İslamiyet Öncesi Türk Tarihi İçin Kadim Notlar
Püf Noktası: Tarihte bilinen ilk Türk devleti Asya Hun İmparatorluğu'dur, ancak Orta Asya'da kurulan ilk Türk devleti olarak İskitler (Sakalar) kabul edilir. Bu ayrım sorularda hayat kurtarır.
Şifreleme: Asya Hun İmparatorluğu'nun en parlak dönemi METEHAN'dır. Şifresi: Merkeziyetçi Etkili Teşkilatçı Efsanevi Hükümdar Askerî Nizam.
Püf Noktası: Kavimler Göçü'nü başlatanlar Hunlardır ama bu göçün sonucunda Avrupa'da kurulan devlet Avrupa Hun Devleti'dir. Başlatan Asya Hunları, kuran Avrupa Hunları.
Püf Noktası: Attila, Batı Roma'yı vergiye bağlamış ama Roma şehrini almamıştır. Sebebi: Papa'nın ricası ve Sasaniler üzerine sefer düzenleme isteğidir.
Şifreleme: Kök Türk adıyla kurulan ilk devletin kurucuları BUMIN KAĞAN ve kardeşi İSTEMİ YABGU'dur. Şifre: BİRLİKTE İMPARATORLUK (Bumin ve İstemi). Devletin ikili teşkilatla yönetildiğini unutma!
Püf Noktası: "Türk" adını siyasi bir kimlik olarak ilk kez kullanan devlet Kök Türkler'dir.
Püf Noktası: I. Kök Türk Devleti'nin en parlak zamanı MUKAN KAĞAN dönemidir. Metehan'la karıştırma!
Şifreleme: II. Kök Türk (Kutluk) Devleti'nin kurucularını unutmamak için "KUTLU VE BİLGİLİ TONYUKUK" deyin. Kutluk Kağan, Bilge Kağan ve vezir Tonyukuk devletin temel taşlarıdır.
Püf Noktası: Uygurlar, yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir. Bu bilgi, diğer tüm göçebe Türk devletlerinden onları ayırır.
Şifreleme: Uygurların yerleşik hayata geçişiyle hayatlarına giren yenilikler: TAPINAK, SARAY, KİTAP. Şifre: Tarım, Arşiv, Para, Irkçılık (Mani dininin etkisiyle), Nüfus artışı, Alfabe, Kağıt.
Püf Noktası: Avarlar, hem Asya'da hem de Avrupa'da devlet kurmuşlardır (Tıpkı Hunlar gibi). İstanbul'u kuşatan ilk Türk devletidir.
Şifreleme: İstanbul'u kuşatan Türk devletleri şifresi: Avarlar, Bulgarlar, Çaka Beyliği, Osmanlı. (Ama Bir Çoğu Olamadı).
Püf Noktası: Hazarlar, Museviliği benimseyen tek Türk devletidir. Bu yönleriyle "Hazar Barış Çağı" adı verilen bir hoşgörü dönemi yaşatmışlardır.
Püf Noktası: Türgişler, kendi adlarına para bastıran ilk Türk devletidir. Kurucusu Baga Tarkan'dır.
Şifreleme: Orta Asya'da kurulan diğer Türk devletlerini hatırlamak için: AKLIM BAŞIMDA KALMADI. (Avar, Kök Türk, Hun, Bulgar, Akhun, Sibir, Karluk...)
Püf Noktası: Türk ordusunun temeli "Onlu Sistem"dir. Bunu icat eden kişi Mete Han'dır. Bugün bile dünya ordularında kullanılır.
Püf Noktası: En bilinen savaş taktiği "Turan Taktiği" veya "Hilal/Kurt Kapanı"dır. Sahte ricat (geri çekilme) ve pusudan oluşur.
Şifreleme: Ordunun temel unsurları: SÜvari (Atlı Birlikler) ve OK. Unutma: Türkler için at, kanattır.
Püf Noktası: Savaşçılık, kadın-erkek herkesin doğal yeteneğiydi. Bu yüzden "ordu-millet" anlayışı hâkimdir.
Püf Noktası: Türkler, ıslıklı oku icat etmiştir. Bu ok, hem hedefi şaşırtır hem de birlikler arası iletişimi sağlardı. Mucidi: Mete Han.
Şifreleme: Savaştan önce yapılan keşif gezisine YELME denir. Rüzgar gibi (yel) gidip geldiklerini düşün.
Püf Noktası: Hükümdarın özel muhafız birliğine BÖRİ (Kurt) denirdi.
Püf Noktası: Üzengi, pantolon, deri kemer ve postallar Türklerin askeri dehasının dünyaya armağanıdır ve süvariliği kolaylaştırmıştır.
Şifreleme: Savaşlarda kullanılan başlıca silahlar: OK, YAY, KILIÇ, SÜNGÜ, KALKAN. Şifre: Ordumuz Yenilmez Kahramanlar Sürüsü Kuşkusuz.
Püf Noktası: Türkler sadece savaşçı değil, aynı zamanda usta demircilerdi. Ergenekon Destanı'nın demir dağı eritme motifi buna en güzel örnektir.
Şifreleme: İlk Türk alfabeleri KÖKTÜRK (Orhun) ve UYGUR alfabeleridir. Şifre: Kaçma Oku Unutma!
Püf Noktası: Orhun Abideleri, Türk tarihinin ve edebiyatının ilk yazılı örnekleridir. Siyasetname özelliği taşır.
Şifreleme: Orhun Abideleri üç önemli kişi adına dikilmiştir: Bilge Kağan, Kültigin, Tonyukuk. Şifre: Benim Kardeşim Tonyukuk.
Püf Noktası: Uygurlar, matbaayı ve kağıdı Çinlilerden öğrenip aktif olarak kullanmışlardır. Bu da yerleşik hayatın bir sonucudur.
Şifreleme: Uygurların sanattaki yenilikleri: FRESK (duvar resmi), MİNYATÜR (kitap resmi), ÇİNİ. Şifre: Farklı Minyatürler Çizdiler.
Püf Noktası: Ölülerin ardından düzenlenen cenaze törenine Yuğ denir. Ölülerin eşyalarıyla gömüldüğü mezarlara ise Kurgan. Bu, ahiret inancının kanıtıdır.
Şifreleme: Mezar taşlarına BALBAL denir. Bunlar, ölen kişinin hayattayken öldürdüğü düşman sayısını temsil ederdi. Ne kadar çok balbal, o kadar çok kahramanlık!
Püf Noktası: Devlet meselelerinin görüşüldüğü meclise KURULTAY (Toy/Kengeş) denir. Hükümdarın eşi Hatun'un da kurultaya katılması, kadına verilen önemi gösterir.
Şifreleme: Kurultay üyelerine TOYGUN denir. Toy'a katılanlar gibi düşünebilirsin.
Püf Noktası: Türklerin kullandığı takvim "12 Hayvanlı Türk Takvimi"dir. Her yıl bir hayvan adıyla anılır.
Şifreleme: Başlıca destanlar: Oğuz Kağan, Alp Er Tunga, Ergenekon, Göç, Türeyiş, Şu. Şifre: O Adam Efsane Gibi Tarihe Şan verdi.
Püf Noktası: Alp Er Tunga Destanı İskitlere, Oğuz Kağan Destanı Hunlara, Ergenekon ve Bozkurt Destanları Kök Türklere, Türeyiş ve Göç Destanları Uygurlara aittir.
Püf Noktası: Dede Korkut Hikayeleri, İslamiyet öncesi ve sonrası dönemin izlerini bir arada taşıyan en önemli eserdir.
Püf Noktası: Halı ve kilim dokumacılığı (özellikle Pazırık Halısı) Türklerin dünyaya armağan ettiği önemli sanatlardandır.
Şifreleme: Müzik aleti olarak KOPUZ'u unutma. Ozanların (Baksı/Kam) yoldaşıdır.
Püf Noktası: Toplumsal yapı küçükten büyüğe şöyledir: Oguş (Aile) -> Urug (Soy) -> Bod (Boy) -> Budun (Millet) -> İl (Devlet).
Şifreleme: Yukarıdaki sıralamayı akılda tutmak için: Oğlum Uslu Bir Birey, İleride devlet olur.
Püf Noktası: Temel inanç sistemi GÖK TANRI inancıdır. Tek tanrılı bir dindir ve tanrı soyuttur.
Püf Noktası: Hükümdara devleti yönetme yetkisinin Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı. Bu yetkiye KUT denir.
Şifreleme: KUT kan yoluyla babadan oğula geçerdi. Ancak hangi oğula geçeceği belli olmadığı için bu durum sık sık taht kavgalarına neden olurdu. Unutma: KUT var, VERASET belirsiz!
Püf Noktası: Din adamlarına KAM veya BAKSI denir. Bunlar aynı zamanda hekimlik ve büyücülük de yaparlardı.
Şifreleme: İnanç sistemindeki önemli kavramlar: UÇMAĞ (Cennet), TAMU (Cehennem), Yuğ (Cenaze Töreni), Kurgan (Mezar), Balbal (Mezar Taşı).
Püf Noktası: Atalar kültü (ataların ruhlarına saygı) ve doğa kültü (dağ, su, orman gibi varlıkların kutsal sayılması) yaygındı.
Püf Noktası: Türkler farklı dinleri de benimsemiştir: Uygurlar - Maniheizm ve Budizm, Hazarlar - Musevilik, Bulgarlar - Hristiyanlık, Macarlar - Hristiyanlık.
Püf Noktası: Maniheizm dininin "et yemeği yasaklaması" ve "savaşmayı yasaklaması" Uygurların savaşçı özelliklerini zayıflatmıştır.
İlk Hükümdar: Bilinen ilk Türk hükümdarı Teoman'dır (Asya Hun).
İlk Devlet: Bilinen ilk Türk devleti Asya Hun İmparatorluğu'dur.
İlk Alfabe: İlk milli alfabe Orhun (Kök Türk) Alfabesi'dir.
İlk Yazılı Eser: Türk tarihinin ilk yazılı belgeleri Orhun Kitabeleri'dir.
Yerleşik Hayata Geçen İlk Devlet: Uygurlar.
İstanbul'u Kuşatan İlk Devlet: Avarlar.
Para Bastıran İlk Devlet: Türgişler (Baga Tarkan adına).
En Parlak Dönemler: Asya Hunları için Mete Han, Kök Türkler için Mukan Kağan, Uygurlar için Moyen Çur.
"Tanrının Kırbacı" Olarak Bilinen Lider: Attila.
"Türklerin Bismarck'ı" Olarak Bilinen Vezir: Tonyukuk (Bilge Vezir).
Bozkırın Parşömeni
İslamiyet Öncesi Türk Tarihi İçin Kadim Notlar
Püf Noktası: Tarihte bilinen ilk Türk devleti Asya Hun İmparatorluğu'dur, ancak Orta Asya'da kurulan ilk Türk devleti olarak İskitler (Sakalar) kabul edilir. Bu ayrım sorularda hayat kurtarır.
Şifreleme: Asya Hun İmparatorluğu'nun en parlak dönemi METEHAN'dır. Şifresi: Merkeziyetçi Etkili Teşkilatçı Efsanevi Hükümdar Askerî Nizam.
Püf Noktası: Kavimler Göçü'nü başlatanlar Hunlardır ama bu göçün sonucunda Avrupa'da kurulan devlet Avrupa Hun Devleti'dir. Başlatan Asya Hunları, kuran Avrupa Hunları.
Püf Noktası: Attila, Batı Roma'yı vergiye bağlamış ama Roma şehrini almamıştır. Sebebi: Papa'nın ricası ve Sasaniler üzerine sefer düzenleme isteğidir.
Şifreleme: Kök Türk adıyla kurulan ilk devletin kurucuları BUMIN KAĞAN ve kardeşi İSTEMİ YABGU'dur. Şifre: BİRLİKTE İMPARATORLUK (Bumin ve İstemi). Devletin ikili teşkilatla yönetildiğini unutma!
Püf Noktası: "Türk" adını siyasi bir kimlik olarak ilk kez kullanan devlet Kök Türkler'dir.
Püf Noktası: I. Kök Türk Devleti'nin en parlak zamanı MUKAN KAĞAN dönemidir. Metehan'la karıştırma!
Şifreleme: II. Kök Türk (Kutluk) Devleti'nin kurucularını unutmamak için "KUTLU VE BİLGİLİ TONYUKUK" deyin. Kutluk Kağan, Bilge Kağan ve vezir Tonyukuk devletin temel taşlarıdır.
Püf Noktası: Uygurlar, yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir. Bu bilgi, diğer tüm göçebe Türk devletlerinden onları ayırır.
Şifreleme: Uygurların yerleşik hayata geçişiyle hayatlarına giren yenilikler: TAPINAK, SARAY, KİTAP. Şifre: Tarım, Arşiv, Para, Irkçılık (Mani dininin etkisiyle), Nüfus artışı, Alfabe, Kağıt.
Püf Noktası: Avarlar, hem Asya'da hem de Avrupa'da devlet kurmuşlardır (Tıpkı Hunlar gibi). İstanbul'u kuşatan ilk Türk devletidir.
Şifreleme: İstanbul'u kuşatan Türk devletleri şifresi: Avarlar, Bulgarlar, Çaka Beyliği, Osmanlı. (Ama Bir Çoğu Olamadı).
Püf Noktası: Hazarlar, Museviliği benimseyen tek Türk devletidir. Bu yönleriyle "Hazar Barış Çağı" adı verilen bir hoşgörü dönemi yaşatmışlardır.
Püf Noktası: Türgişler, kendi adlarına para bastıran ilk Türk devletidir. Kurucusu Baga Tarkan'dır.
Şifreleme: Orta Asya'da kurulan diğer Türk devletlerini hatırlamak için: AKLIM BAŞIMDA KALMADI. (Avar, Kök Türk, Hun, Bulgar, Akhun, Sibir, Karluk...)
Püf Noktası: Türk ordusunun temeli "Onlu Sistem"dir. Bunu icat eden kişi Mete Han'dır. Bugün bile dünya ordularında kullanılır.
Püf Noktası: En bilinen savaş taktiği "Turan Taktiği" veya "Hilal/Kurt Kapanı"dır. Sahte ricat (geri çekilme) ve pusudan oluşur.
Şifreleme: Ordunun temel unsurları: SÜvari (Atlı Birlikler) ve OK. Unutma: Türkler için at, kanattır.
Püf Noktası: Savaşçılık, kadın-erkek herkesin doğal yeteneğiydi. Bu yüzden "ordu-millet" anlayışı hâkimdir.
Püf Noktası: Türkler, ıslıklı oku icat etmiştir. Bu ok, hem hedefi şaşırtır hem de birlikler arası iletişimi sağlardı. Mucidi: Mete Han.
Şifreleme: Savaştan önce yapılan keşif gezisine YELME denir. Rüzgar gibi (yel) gidip geldiklerini düşün.
Püf Noktası: Hükümdarın özel muhafız birliğine BÖRİ (Kurt) denirdi.
Püf Noktası: Üzengi, pantolon, deri kemer ve postallar Türklerin askeri dehasının dünyaya armağanıdır ve süvariliği kolaylaştırmıştır.
Şifreleme: Savaşlarda kullanılan başlıca silahlar: OK, YAY, KILIÇ, SÜNGÜ, KALKAN. Şifre: Ordumuz Yenilmez Kahramanlar Sürüsü Kuşkusuz.
Püf Noktası: Türkler sadece savaşçı değil, aynı zamanda usta demircilerdi. Ergenekon Destanı'nın demir dağı eritme motifi buna en güzel örnektir.
Şifreleme: İlk Türk alfabeleri KÖKTÜRK (Orhun) ve UYGUR alfabeleridir. Şifre: Kaçma Oku Unutma!
Püf Noktası: Orhun Abideleri, Türk tarihinin ve edebiyatının ilk yazılı örnekleridir. Siyasetname özelliği taşır.
Şifreleme: Orhun Abideleri üç önemli kişi adına dikilmiştir: Bilge Kağan, Kültigin, Tonyukuk. Şifre: Benim Kardeşim Tonyukuk.
Püf Noktası: Uygurlar, matbaayı ve kağıdı Çinlilerden öğrenip aktif olarak kullanmışlardır. Bu da yerleşik hayatın bir sonucudur.
Şifreleme: Uygurların sanattaki yenilikleri: FRESK (duvar resmi), MİNYATÜR (kitap resmi), ÇİNİ. Şifre: Farklı Minyatürler Çizdiler.
Püf Noktası: Ölülerin ardından düzenlenen cenaze törenine Yuğ denir. Ölülerin eşyalarıyla gömüldüğü mezarlara ise Kurgan. Bu, ahiret inancının kanıtıdır.
Şifreleme: Mezar taşlarına BALBAL denir. Bunlar, ölen kişinin hayattayken öldürdüğü düşman sayısını temsil ederdi. Ne kadar çok balbal, o kadar çok kahramanlık!
Püf Noktası: Devlet meselelerinin görüşüldüğü meclise KURULTAY (Toy/Kengeş) denir. Hükümdarın eşi Hatun'un da kurultaya katılması, kadına verilen önemi gösterir.
Şifreleme: Kurultay üyelerine TOYGUN denir. Toy'a katılanlar gibi düşünebilirsin.
Püf Noktası: Türklerin kullandığı takvim "12 Hayvanlı Türk Takvimi"dir. Her yıl bir hayvan adıyla anılır.
Şifreleme: Başlıca destanlar: Oğuz Kağan, Alp Er Tunga, Ergenekon, Göç, Türeyiş, Şu. Şifre: O Adam Efsane Gibi Tarihe Şan verdi.
Püf Noktası: Alp Er Tunga Destanı İskitlere, Oğuz Kağan Destanı Hunlara, Ergenekon ve Bozkurt Destanları Kök Türklere, Türeyiş ve Göç Destanları Uygurlara aittir.
Püf Noktası: Dede Korkut Hikayeleri, İslamiyet öncesi ve sonrası dönemin izlerini bir arada taşıyan en önemli eserdir.
Püf Noktası: Halı ve kilim dokumacılığı (özellikle Pazırık Halısı) Türklerin dünyaya armağan ettiği önemli sanatlardandır.
Şifreleme: Müzik aleti olarak KOPUZ'u unutma. Ozanların (Baksı/Kam) yoldaşıdır.
Püf Noktası: Toplumsal yapı küçükten büyüğe şöyledir: Oguş (Aile) -> Urug (Soy) -> Bod (Boy) -> Budun (Millet) -> İl (Devlet).
Şifreleme: Yukarıdaki sıralamayı akılda tutmak için: Oğlum Uslu Bir Birey, İleride devlet olur.
Püf Noktası: Temel inanç sistemi GÖK TANRI inancıdır. Tek tanrılı bir dindir ve tanrı soyuttur.
Püf Noktası: Hükümdara devleti yönetme yetkisinin Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı. Bu yetkiye KUT denir.
Şifreleme: KUT kan yoluyla babadan oğula geçerdi. Ancak hangi oğula geçeceği belli olmadığı için bu durum sık sık taht kavgalarına neden olurdu. Unutma: KUT var, VERASET belirsiz!
Püf Noktası: Din adamlarına KAM veya BAKSI denir. Bunlar aynı zamanda hekimlik ve büyücülük de yaparlardı.
Şifreleme: İnanç sistemindeki önemli kavramlar: UÇMAĞ (Cennet), TAMU (Cehennem), Yuğ (Cenaze Töreni), Kurgan (Mezar), Balbal (Mezar Taşı).
Püf Noktası: Atalar kültü (ataların ruhlarına saygı) ve doğa kültü (dağ, su, orman gibi varlıkların kutsal sayılması) yaygındı.
Püf Noktası: Türkler farklı dinleri de benimsemiştir: Uygurlar - Maniheizm ve Budizm, Hazarlar - Musevilik, Bulgarlar - Hristiyanlık, Macarlar - Hristiyanlık.
Püf Noktası: Maniheizm dininin "et yemeği yasaklaması" ve "savaşmayı yasaklaması" Uygurların savaşçı özelliklerini zayıflatmıştır.
İlk Hükümdar: Bilinen ilk Türk hükümdarı Teoman'dır (Asya Hun).
İlk Devlet: Bilinen ilk Türk devleti Asya Hun İmparatorluğu'dur.
İlk Alfabe: İlk milli alfabe Orhun (Kök Türk) Alfabesi'dir.
İlk Yazılı Eser: Türk tarihinin ilk yazılı belgeleri Orhun Kitabeleri'dir.
Yerleşik Hayata Geçen İlk Devlet: Uygurlar.
İstanbul'u Kuşatan İlk Devlet: Avarlar.
Para Bastıran İlk Devlet: Türgişler (Baga Tarkan adına).
En Parlak Dönemler: Asya Hunları için Mete Han, Kök Türkler için Mukan Kağan, Uygurlar için Moyen Çur.
"Tanrının Kırbacı" Olarak Bilinen Lider: Attila.
"Türklerin Bismarck'ı" Olarak Bilinen Vezir: Tonyukuk (Bilge Vezir).