Parşömen: Cilt VI
XVIII. Yüzyılda Osmanlı Devleti (Gerileme Dönemi)
1. Püf Noktası: 18. Yüzyıl siyasetinin ana parolası: **"Kayıpları geri almak ve mevcut toprakları korumak."** Karlofça ve İstanbul Antlaşmaları ile kaybedilen topraklar geri alınmaya çalışılmıştır.
2. Püf Noktası: Yüzyılın başındaki ana rakip **Avusturya ve Venedik** iken, yüzyılın ikinci yarısından itibaren en büyük ve kalıcı düşman **Rusya** olmuştur.
3. Savaş: Prut Savaşı (1711): Rusya ile yapıldı. Baltacı Mehmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Rus ordusunu Prut Nehri kıyısında sıkıştırdı.
4. Püf Noktası: Prut Savaşı'nın kazanılması, Osmanlı'ya Karlofça'da kaybettiği yerleri geri alabileceği umudunu vermiştir.
5. Antlaşma: Prut Antlaşması (1711): Rusya, 1700'de aldığı Azak Kalesi'ni geri verdi. Böylece Rusların Karadeniz'e inme hayali geçici olarak engellendi.
6. Püf Noktası: Mora'nın Venedik'ten geri alınması üzerine Avusturya, Karlofça'nın garantörü olarak Osmanlı'ya savaş açtı. Peterveradin Savaşı'nda Osmanlı ağır bir yenilgi aldı.
7. Antlaşma: Pasarofça Antlaşması (1718): Avusturya ve Venedik ile imzalandı. Belgrad dahil önemli topraklar kaybedildi. Osmanlı'nın **kaybettiği toprakları geri alma ümidi sona erdi**.
8. Püf Noktası: Pasarofça Antlaşması ile Osmanlı, Avrupa'nın askeri ve teknik üstünlüğünü ilk kez resmen kabul etti ve **Lale Devri** başladı. Artık savunma ve Batılılaşma politikasına geçildi.
9. Püf Noktası: Rusya ve Avusturya, Osmanlı'ya karşı ittifak kurarak savaş açtılar. Ancak Osmanlı, Fransa'nın arabuluculuğu ile savaşı bitiren **Belgrad Antlaşması**'nı imzaladı.
10. Antlaşma: Belgrad Antlaşması (1739): Osmanlı'nın 18. yüzyılda imzaladığı **son kazançlı antlaşmadır**. Avusturya, Pasarofça'da aldığı Belgrad'ı geri verdi. Karadeniz'in bir Türk gölü olduğu son kez kabul edildi.
11. Püf Noktası: Belgrad Antlaşması'ndaki başarıda, I. Mahmut döneminde yapılan askeri ıslahatların (özellikle Humbaracı Ocağı) büyük payı vardır.
12. Püf Noktası: Fransa'ya arabuluculuğundan dolayı 1740'ta verilen kapitülasyonlar, daha öncekilerin aksine **sürekli hale** getirildi. Bu, Osmanlı ekonomisine büyük darbe vurdu.
13. Savaş: 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı: Yüzyılın en yıkıcı savaşıdır. Ruslar, Baltık donanmasını Ege'ye göndererek **Çeşme'de Osmanlı donanmasını yaktı**.
14. Antlaşma: Küçük Kaynarca Antlaşması (1774): Osmanlı tarihinin en ağır şartlı antlaşmalarından biridir.
15. Şifreleme: Küçük Kaynarca'nın zehirli maddeleri: **K.I.R.I.M** (**K**ırım bağımsız oldu, **I**... (Ortodoksların koruyuculuğu Ruslara geçti), **R**usya'ya savaş tazminatı ödendi, **I**... (İstanbul'da daimi elçi bulundurma hakkı), **M**... (Kapitülasyonlardan yararlanma hakkı)).
16. Püf Noktası: Kırım'ın bağımsız olmasıyla, **ilk kez halkı Türk ve Müslüman olan bir toprak parçası kaybedildi**.
17. Püf Noktası: Rusya'nın Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenmesi, Osmanlı'nın iç işlerine karışması için büyük bir fırsat yarattı.
18. Püf Noktası: Osmanlı tarihinde ilk kez savaş tazminatı **Küçük Kaynarca Antlaşması** ile ödenmiştir.
19. Antlaşma: Aynalıkavak Tenkihnamesi (1779): Rusya'nın Kırım'a kendi adamı olan Şahin Giray'ı han olarak atamasını Osmanlı kabul etmek zorunda kaldı. Bu, Kırım'ın ilhakından önceki son adımdı.
20. Püf Noktası: Rusya, 1783'te Kırım'ı ilhak etti (topraklarına kattı).
21. Antlaşma: Yaş Antlaşması (1792): Osmanlı, Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu resmen kabul etti. Bu antlaşma ile **Dağılma Dönemi** başladı.
22. Püf Noktası: Fransa'nın Mısır'ı işgali (1798), Osmanlı'nın ilk kez denge politikası izlemesine neden oldu. Osmanlı, İngiltere ve Rusya'dan yardım istedi.
23. Püf Noktası: **Lale Devri (1718-1730)**, Pasarofça Antlaşması ile başlayıp Patrona Halil İsyanı ile sona eren, zevk, sefa ve yenilik dönemidir.
24. Şifreleme: Lale Devri'nin Padişahı **III. Ahmet**, Sadrazamı ise **Nevşehirli Damat İbrahim Paşa**'dır.
25. Püf Noktası: Lale Devri'nde **askeri alanda ıslahat yapılmamıştır**. Dönemin ana politikası barıştır.
26. Şifreleme: Lale Devri Yenilikleri: **Ç.İ.Ç.E.K** (**Ç**içek aşısı ilk kez uygulandı, **İ**tfaiye (Tulumbacılar Ocağı) kuruldu, **Ç**eviriler yapıldı (Doğu klasikleri), **E**lçilikler (geçici) açıldı, **K**ağıt ve Kumaş fabrikaları kuruldu, **M**atbaa (özel) getirildi).
27. Püf Noktası: Avrupa'ya ilk **geçici elçilikler** bu dönemde açıldı (Paris, Viyana, Moskova). Amaç, Batı'daki gelişmeleri yakından tanımaktır.
28. Püf Noktası: Paris'e elçi olarak gönderilen **Yirmisekiz Mehmed Çelebi**'nin yazdığı "Sefaretname" adlı eser, Osmanlı'da Batılılaşma etkisini başlatan önemli bir belgedir.
29. Püf Noktası: **İbrahim Müteferrika** ve Said Efendi, ilk Türk matbaasını kurmuşlardır. Dini kitapların basımı yasaklanmıştır.
30. Püf Noktası: Matbaada basılan ilk eser **Vankulu Lügati**'dir.
31. Püf Noktası: Yeniçerilerden kurulan **Tulumbacılar Ocağı**, ilk itfaiye teşkilatıdır.
32. Püf Noktası: Batı mimari tarzı olan **Barok ve Rokoko** üslupları ilk kez bu dönemde görülmüştür. III. Ahmet Çeşmesi ve Sadabat Kasrı en güzel örnekleridir.
33. Püf Noktasi: Lale Devri, **Patrona Halil İsyanı** ile sona ermiştir. İsyanın temel nedeni, lüks ve israfın halkta yarattığı tepkidir.
34. Püf Noktası: İsyan sonucunda Padişah III. Ahmet tahttan indirilmiş, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa öldürülmüş, ancak matbaa gibi yeniliklere dokunulmamıştır. İsyan, yeniliklere değil, lükse ve israfa karşıdır.
35. Püf Noktası: 18. Yüzyıl ıslahatları, 17. yüzyıldakilerden farklı olarak **Batı (Avrupa) örnek alınarak** yapılmıştır.
36. Püf Noktası: Islahatlar ağırlıklı olarak **askeri** alandadır. Amaç, savaşlardaki yenilgilere son vermektir.
37. Püf Noktası: Bu dönemde ilk kez yabancı uzmanlar (subaylar) getirilerek ordunun modernleştirilmesi amaçlanmıştır.
38. Islahatçı: I. Mahmut: Batı tarzı askeri ıslahat yapan ilk padişahtır. Fransız asıllı Humbaracı Ahmet Paşa'yı (Comte de Bonneval) görevlendirmiştir.
39. Püf Noktası: **Hendesehane**, Batı tarzı ilk teknik okuldur. Subay yetiştirmek amacıyla I. Mahmut döneminde açılmıştır.
40. Püf Noktası: **Humbaracı Ocağı**, I. Mahmut döneminde ıslah edilmiş ve Belgrad Antlaşması'nın kazanılmasında etkili olmuştur.
41. Islahatçı: III. Mustafa: **Sürat Topçuları Ocağı**'nı kurmuştur. Baron de Tott gibi yabancı uzmanlardan faydalanmıştır.
42. Püf Noktası: **Deniz Mühendishanesi** (Mühendishane-i Bahr-i Hümayun), III. Mustafa döneminde kurulmuştur. Bugünkü Deniz Harp Okulu'nun temelidir.
43. Islahatçı: I. Abdülhamid: Yeniçeri sayımı yaptırmış, **Ulufe alım satımını** yasaklamıştır.
44. Püf Noktası: **İstihkam Okulu**, I. Abdülhamid döneminde açılmıştır.
45. Püf Noktası: I. Abdülhamid döneminde, Cülus bahşişi uygulaması kaldırılmıştır.
46. Islahatçı: III. Selim: Dönemin en köklü ve programlı ıslahatlarını yapmıştır. Yaptığı tüm yeniliklere **Nizam-ı Cedit (Yeni Düzen)** denir.
47. Püf Noktası: III. Selim, ıslahatlar için devlet adamlarından raporlar (**layihalar**) istemiştir. Bu, sorunlara köklü çözümler aradığını gösterir.
48. Püf Noktası: Nizam-ı Cedit, Batı tarzında kurulan yeni ve modern ordunun adıdır. Bu ordunun masrafları için **İrad-ı Cedit** adıyla yeni bir hazine kurulmuştur.
49. Püf Noktası: Nizam-ı Cedit ordusunun ilk ve tek başarısı, Mısır'ı işgal eden Napolyon'un ordularını **Akka Kalesi** önlerinde yenmesidir. Komutan: **Cezzar Ahmet Paşa**.
50. Püf Noktası: III. Selim, ilk **daimi (sürekli) elçilikleri** Avrupa başkentlerinde (Londra, Paris, Viyana, Berlin) açtırmıştır.
51. Püf Noktası: **Kara Mühendishanesi** (Mühendishane-i Berr-i Hümayun), III. Selim döneminde kurulmuştur. (İTÜ'nün temeli).
52. Püf Noktası: III. Selim döneminde ilk devlet matbaası (**Matbaa-i Amire**) kurulmuştur.
53. Püf Noktası: III. Selim dönemi, yeniliklere karşı olan Yeniçerilerin ve Ulemanın çıkardığı **Kabakçı Mustafa İsyanı** ile sona ermiştir. Padişah tahttan indirilmiş ve daha sonra öldürülmüştür.
54. Şifreleme: 18. Yüzyıl Islahatlarının parolası: **B.A.Ş.LA**! (**B**atı örnek alındı, **A**skeri ağırlıklıdır, **Ş**... (Kökten çözüm arayışı vardır), **LA**... (Lale Devri'nde askeri ıslahat yoktur)).
55. Padişah: III. Ahmet: Lale Devri padişahıdır. Patrona Halil İsyanı ile tahttan indirilmiştir.
56. Devlet Adamı: Nevşehirli Damat İbrahim Paşa: Lale Devri'nin sadrazamı ve yeniliklerin mimarıdır.
57. Padişah: I. Mahmut: Batı tarzı ilk askeri ıslahatları yapan padişahtır. Belgrad Antlaşması'nı imzalamıştır.
58. Devlet Adamı: Humbaracı Ahmet Paşa (Comte de Bonneval): I. Mahmut'a hizmet eden, Humbaracı Ocağı'nı modernize eden Fransız asıllı uzmandır.
59. Padişah: III. Mustafa: Donanmayı modernize etmeye çalışmış, Deniz Mühendishanesi'ni kurmuştur.
60. Devlet Adamı: Koca Ragıp Paşa: III. Mustafa dönemi sadrazamlarındandır. Barışçı politikalarıyla bilinir.
61. Padişah: I. Abdülhamid: Ulufe alım satımını yasaklayan, cülus bahşişini kaldıran padişahtır.
62. Devlet Adamı: Halil Hamit Paşa: I. Abdülhamid'in ıslahatçı sadrazamıdır. Yabancı uzmanlar getirmiştir.
63. Padişah: III. Selim: "Nizam-ı Cedit" ıslahatlarının lideridir. Kabakçı Mustafa İsyanı ile tahttan indirilmiştir.
64. Püf Noktasi: Bu dönemde **Divan-ı Hümayun** önemini kaybetmeye başlamış, devlet işleri sadrazamın konağı olan **Bab-ı Ali**'de görülmeye başlanmıştır.
65. Kavram: Malikane Sistemi: İltizam sisteminin ömür boyu kiralanmasıdır. Bu sistem, **Ayan** denilen yerel güçlerin ortaya çıkmasına ve devlet otoritesinin sarsılmasına neden olmuştur.
66. Püf Noktası: İlk iç borçlanma (**Esham Sistemi**), III. Mustafa döneminde başlamış, I. Abdülhamid döneminde uygulanmıştır.
67. Kişi: Levnî: Lale Devri'nin en ünlü minyatür sanatçısıdır (nakkaş).
68. Kişi: Nedim: Lale Devri'nin en ünlü şairidir. Şiirlerinde dönemin zevk ve eğlence hayatını yansıtmıştır.
69. Püf Noktası: Bu yüzyılda yapılan ıslahatlar, halk desteğinden yoksundur ve genellikle tepkiyle karşılanmıştır (Patrona Halil, Kabakçı Mustafa İsyanları).
70. Püf Noktası: Gerileme Dönemi, Osmanlı'nın **denge politikası** izlemeye başladığı dönemdir. (Fransa'nın Mısır'ı işgalinde İngiltere ve Rusya'dan yardım istemesi gibi).
Parşömen: Cilt VI
XVIII. Yüzyılda Osmanlı Devleti (Gerileme Dönemi)
1. Püf Noktası: 18. Yüzyıl siyasetinin ana parolası: **"Kayıpları geri almak ve mevcut toprakları korumak."** Karlofça ve İstanbul Antlaşmaları ile kaybedilen topraklar geri alınmaya çalışılmıştır.
2. Püf Noktası: Yüzyılın başındaki ana rakip **Avusturya ve Venedik** iken, yüzyılın ikinci yarısından itibaren en büyük ve kalıcı düşman **Rusya** olmuştur.
3. Savaş: Prut Savaşı (1711): Rusya ile yapıldı. Baltacı Mehmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Rus ordusunu Prut Nehri kıyısında sıkıştırdı.
4. Püf Noktası: Prut Savaşı'nın kazanılması, Osmanlı'ya Karlofça'da kaybettiği yerleri geri alabileceği umudunu vermiştir.
5. Antlaşma: Prut Antlaşması (1711): Rusya, 1700'de aldığı Azak Kalesi'ni geri verdi. Böylece Rusların Karadeniz'e inme hayali geçici olarak engellendi.
6. Püf Noktası: Mora'nın Venedik'ten geri alınması üzerine Avusturya, Karlofça'nın garantörü olarak Osmanlı'ya savaş açtı. Peterveradin Savaşı'nda Osmanlı ağır bir yenilgi aldı.
7. Antlaşma: Pasarofça Antlaşması (1718): Avusturya ve Venedik ile imzalandı. Belgrad dahil önemli topraklar kaybedildi. Osmanlı'nın **kaybettiği toprakları geri alma ümidi sona erdi**.
8. Püf Noktası: Pasarofça Antlaşması ile Osmanlı, Avrupa'nın askeri ve teknik üstünlüğünü ilk kez resmen kabul etti ve **Lale Devri** başladı. Artık savunma ve Batılılaşma politikasına geçildi.
9. Püf Noktası: Rusya ve Avusturya, Osmanlı'ya karşı ittifak kurarak savaş açtılar. Ancak Osmanlı, Fransa'nın arabuluculuğu ile savaşı bitiren **Belgrad Antlaşması**'nı imzaladı.
10. Antlaşma: Belgrad Antlaşması (1739): Osmanlı'nın 18. yüzyılda imzaladığı **son kazançlı antlaşmadır**. Avusturya, Pasarofça'da aldığı Belgrad'ı geri verdi. Karadeniz'in bir Türk gölü olduğu son kez kabul edildi.
11. Püf Noktası: Belgrad Antlaşması'ndaki başarıda, I. Mahmut döneminde yapılan askeri ıslahatların (özellikle Humbaracı Ocağı) büyük payı vardır.
12. Püf Noktası: Fransa'ya arabuluculuğundan dolayı 1740'ta verilen kapitülasyonlar, daha öncekilerin aksine **sürekli hale** getirildi. Bu, Osmanlı ekonomisine büyük darbe vurdu.
13. Savaş: 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı: Yüzyılın en yıkıcı savaşıdır. Ruslar, Baltık donanmasını Ege'ye göndererek **Çeşme'de Osmanlı donanmasını yaktı**.
14. Antlaşma: Küçük Kaynarca Antlaşması (1774): Osmanlı tarihinin en ağır şartlı antlaşmalarından biridir.
15. Şifreleme: Küçük Kaynarca'nın zehirli maddeleri: **K.I.R.I.M** (**K**ırım bağımsız oldu, **I**... (Ortodoksların koruyuculuğu Ruslara geçti), **R**usya'ya savaş tazminatı ödendi, **I**... (İstanbul'da daimi elçi bulundurma hakkı), **M**... (Kapitülasyonlardan yararlanma hakkı)).
16. Püf Noktası: Kırım'ın bağımsız olmasıyla, **ilk kez halkı Türk ve Müslüman olan bir toprak parçası kaybedildi**.
17. Püf Noktası: Rusya'nın Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenmesi, Osmanlı'nın iç işlerine karışması için büyük bir fırsat yarattı.
18. Püf Noktası: Osmanlı tarihinde ilk kez savaş tazminatı **Küçük Kaynarca Antlaşması** ile ödenmiştir.
19. Antlaşma: Aynalıkavak Tenkihnamesi (1779): Rusya'nın Kırım'a kendi adamı olan Şahin Giray'ı han olarak atamasını Osmanlı kabul etmek zorunda kaldı. Bu, Kırım'ın ilhakından önceki son adımdı.
20. Püf Noktası: Rusya, 1783'te Kırım'ı ilhak etti (topraklarına kattı).
21. Antlaşma: Yaş Antlaşması (1792): Osmanlı, Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu resmen kabul etti. Bu antlaşma ile **Dağılma Dönemi** başladı.
22. Püf Noktası: Fransa'nın Mısır'ı işgali (1798), Osmanlı'nın ilk kez denge politikası izlemesine neden oldu. Osmanlı, İngiltere ve Rusya'dan yardım istedi.
23. Püf Noktası: **Lale Devri (1718-1730)**, Pasarofça Antlaşması ile başlayıp Patrona Halil İsyanı ile sona eren, zevk, sefa ve yenilik dönemidir.
24. Şifreleme: Lale Devri'nin Padişahı **III. Ahmet**, Sadrazamı ise **Nevşehirli Damat İbrahim Paşa**'dır.
25. Püf Noktası: Lale Devri'nde **askeri alanda ıslahat yapılmamıştır**. Dönemin ana politikası barıştır.
26. Şifreleme: Lale Devri Yenilikleri: **Ç.İ.Ç.E.K** (**Ç**içek aşısı ilk kez uygulandı, **İ**tfaiye (Tulumbacılar Ocağı) kuruldu, **Ç**eviriler yapıldı (Doğu klasikleri), **E**lçilikler (geçici) açıldı, **K**ağıt ve Kumaş fabrikaları kuruldu, **M**atbaa (özel) getirildi).
27. Püf Noktası: Avrupa'ya ilk **geçici elçilikler** bu dönemde açıldı (Paris, Viyana, Moskova). Amaç, Batı'daki gelişmeleri yakından tanımaktır.
28. Püf Noktası: Paris'e elçi olarak gönderilen **Yirmisekiz Mehmed Çelebi**'nin yazdığı "Sefaretname" adlı eser, Osmanlı'da Batılılaşma etkisini başlatan önemli bir belgedir.
29. Püf Noktası: **İbrahim Müteferrika** ve Said Efendi, ilk Türk matbaasını kurmuşlardır. Dini kitapların basımı yasaklanmıştır.
30. Püf Noktası: Matbaada basılan ilk eser **Vankulu Lügati**'dir.
31. Püf Noktası: Yeniçerilerden kurulan **Tulumbacılar Ocağı**, ilk itfaiye teşkilatıdır.
32. Püf Noktası: Batı mimari tarzı olan **Barok ve Rokoko** üslupları ilk kez bu dönemde görülmüştür. III. Ahmet Çeşmesi ve Sadabat Kasrı en güzel örnekleridir.
33. Püf Noktasi: Lale Devri, **Patrona Halil İsyanı** ile sona ermiştir. İsyanın temel nedeni, lüks ve israfın halkta yarattığı tepkidir.
34. Püf Noktası: İsyan sonucunda Padişah III. Ahmet tahttan indirilmiş, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa öldürülmüş, ancak matbaa gibi yeniliklere dokunulmamıştır. İsyan, yeniliklere değil, lükse ve israfa karşıdır.
35. Püf Noktası: 18. Yüzyıl ıslahatları, 17. yüzyıldakilerden farklı olarak **Batı (Avrupa) örnek alınarak** yapılmıştır.
36. Püf Noktası: Islahatlar ağırlıklı olarak **askeri** alandadır. Amaç, savaşlardaki yenilgilere son vermektir.
37. Püf Noktası: Bu dönemde ilk kez yabancı uzmanlar (subaylar) getirilerek ordunun modernleştirilmesi amaçlanmıştır.
38. Islahatçı: I. Mahmut: Batı tarzı askeri ıslahat yapan ilk padişahtır. Fransız asıllı Humbaracı Ahmet Paşa'yı (Comte de Bonneval) görevlendirmiştir.
39. Püf Noktası: **Hendesehane**, Batı tarzı ilk teknik okuldur. Subay yetiştirmek amacıyla I. Mahmut döneminde açılmıştır.
40. Püf Noktası: **Humbaracı Ocağı**, I. Mahmut döneminde ıslah edilmiş ve Belgrad Antlaşması'nın kazanılmasında etkili olmuştur.
41. Islahatçı: III. Mustafa: **Sürat Topçuları Ocağı**'nı kurmuştur. Baron de Tott gibi yabancı uzmanlardan faydalanmıştır.
42. Püf Noktası: **Deniz Mühendishanesi** (Mühendishane-i Bahr-i Hümayun), III. Mustafa döneminde kurulmuştur. Bugünkü Deniz Harp Okulu'nun temelidir.
43. Islahatçı: I. Abdülhamid: Yeniçeri sayımı yaptırmış, **Ulufe alım satımını** yasaklamıştır.
44. Püf Noktası: **İstihkam Okulu**, I. Abdülhamid döneminde açılmıştır.
45. Püf Noktası: I. Abdülhamid döneminde, Cülus bahşişi uygulaması kaldırılmıştır.
46. Islahatçı: III. Selim: Dönemin en köklü ve programlı ıslahatlarını yapmıştır. Yaptığı tüm yeniliklere **Nizam-ı Cedit (Yeni Düzen)** denir.
47. Püf Noktası: III. Selim, ıslahatlar için devlet adamlarından raporlar (**layihalar**) istemiştir. Bu, sorunlara köklü çözümler aradığını gösterir.
48. Püf Noktası: Nizam-ı Cedit, Batı tarzında kurulan yeni ve modern ordunun adıdır. Bu ordunun masrafları için **İrad-ı Cedit** adıyla yeni bir hazine kurulmuştur.
49. Püf Noktası: Nizam-ı Cedit ordusunun ilk ve tek başarısı, Mısır'ı işgal eden Napolyon'un ordularını **Akka Kalesi** önlerinde yenmesidir. Komutan: **Cezzar Ahmet Paşa**.
50. Püf Noktası: III. Selim, ilk **daimi (sürekli) elçilikleri** Avrupa başkentlerinde (Londra, Paris, Viyana, Berlin) açtırmıştır.
51. Püf Noktası: **Kara Mühendishanesi** (Mühendishane-i Berr-i Hümayun), III. Selim döneminde kurulmuştur. (İTÜ'nün temeli).
52. Püf Noktası: III. Selim döneminde ilk devlet matbaası (**Matbaa-i Amire**) kurulmuştur.
53. Püf Noktası: III. Selim dönemi, yeniliklere karşı olan Yeniçerilerin ve Ulemanın çıkardığı **Kabakçı Mustafa İsyanı** ile sona ermiştir. Padişah tahttan indirilmiş ve daha sonra öldürülmüştür.
54. Şifreleme: 18. Yüzyıl Islahatlarının parolası: **B.A.Ş.LA**! (**B**atı örnek alındı, **A**skeri ağırlıklıdır, **Ş**... (Kökten çözüm arayışı vardır), **LA**... (Lale Devri'nde askeri ıslahat yoktur)).
55. Padişah: III. Ahmet: Lale Devri padişahıdır. Patrona Halil İsyanı ile tahttan indirilmiştir.
56. Devlet Adamı: Nevşehirli Damat İbrahim Paşa: Lale Devri'nin sadrazamı ve yeniliklerin mimarıdır.
57. Padişah: I. Mahmut: Batı tarzı ilk askeri ıslahatları yapan padişahtır. Belgrad Antlaşması'nı imzalamıştır.
58. Devlet Adamı: Humbaracı Ahmet Paşa (Comte de Bonneval): I. Mahmut'a hizmet eden, Humbaracı Ocağı'nı modernize eden Fransız asıllı uzmandır.
59. Padişah: III. Mustafa: Donanmayı modernize etmeye çalışmış, Deniz Mühendishanesi'ni kurmuştur.
60. Devlet Adamı: Koca Ragıp Paşa: III. Mustafa dönemi sadrazamlarındandır. Barışçı politikalarıyla bilinir.
61. Padişah: I. Abdülhamid: Ulufe alım satımını yasaklayan, cülus bahşişini kaldıran padişahtır.
62. Devlet Adamı: Halil Hamit Paşa: I. Abdülhamid'in ıslahatçı sadrazamıdır. Yabancı uzmanlar getirmiştir.
63. Padişah: III. Selim: "Nizam-ı Cedit" ıslahatlarının lideridir. Kabakçı Mustafa İsyanı ile tahttan indirilmiştir.
64. Püf Noktasi: Bu dönemde **Divan-ı Hümayun** önemini kaybetmeye başlamış, devlet işleri sadrazamın konağı olan **Bab-ı Ali**'de görülmeye başlanmıştır.
65. Kavram: Malikane Sistemi: İltizam sisteminin ömür boyu kiralanmasıdır. Bu sistem, **Ayan** denilen yerel güçlerin ortaya çıkmasına ve devlet otoritesinin sarsılmasına neden olmuştur.
66. Püf Noktası: İlk iç borçlanma (**Esham Sistemi**), III. Mustafa döneminde başlamış, I. Abdülhamid döneminde uygulanmıştır.
67. Kişi: Levnî: Lale Devri'nin en ünlü minyatür sanatçısıdır (nakkaş).
68. Kişi: Nedim: Lale Devri'nin en ünlü şairidir. Şiirlerinde dönemin zevk ve eğlence hayatını yansıtmıştır.
69. Püf Noktası: Bu yüzyılda yapılan ıslahatlar, halk desteğinden yoksundur ve genellikle tepkiyle karşılanmıştır (Patrona Halil, Kabakçı Mustafa İsyanları).
70. Püf Noktası: Gerileme Dönemi, Osmanlı'nın **denge politikası** izlemeye başladığı dönemdir. (Fransa'nın Mısır'ı işgalinde İngiltere ve Rusya'dan yardım istemesi gibi).