Parşömen: Cilt IX
Kurtuluş Savaşı Muharebeler Dönemi (1920-1922)
1. Püf Noktası: Kurtuluş Savaşı'nda ilk açılan ve ilk kapanan cephe **Doğu Cephesi**'dir. Burada Osmanlı'dan kalan 15. Kolordu savaşmıştır.
2. Püf Noktası: Doğu Cephesi Komutanı **Kazım Karabekir Paşa**'dır. Ermenilere karşı büyük bir zafer kazanılmıştır.
3. Şifreleme: Doğu Cephesi'ni bitiren antlaşmalar: **G.M.K.** (**G**ümrü, **M**oskova, **K**ars). Bu antlaşmalarla doğu sınırı kesin olarak çizilmiştir.
4. Püf Noktası: **Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920)**, TBMM'nin ilk askeri ve siyasi zaferidir. TBMM'yi ve Misak-ı Milli'yi tanıyan ilk devlet Ermenistan olmuştur. "Türkiye" adı ilk kez bu antlaşmada geçmiştir.
5. Püf Noktası: **Güney Cephesi**'nde düzenli ordu savaşmamıştır. Bölge halkı **Kuva-yı Milliye** birlikleriyle Fransızlara ve onlara yardım eden Ermenilere karşı savaşmıştır.
6. Şifreleme: Güney Cephesi'nin kahraman şehirleri ve unvanları: **G.A.M.A.Ş.** (**G**azi**A**ntep, **M**araş (**A**slanı Sütçü İmam), **Ş**anlıurfa).
7. Püf Noktası: Antep'te **Şahin Bey**, Maraş'ta **Sütçü İmam**, Urfa'da **Ali Saip Ursavaş** direnişin sembol isimleridir.
8. Püf Noktası: Güney Cephesi, Sakarya Zaferi'nden sonra Fransa ile imzalanan **Ankara Antlaşması (1921)** ile kapanmıştır.
9. Püf Noktası: Ankara Antlaşması ile **Hatay hariç** Suriye sınırı çizilmiştir. Hatay'ın Fransa mandasındaki Suriye'ye bırakılması, Misak-ı Milli'den verilen ikinci tavizdir.
10. Püf Noktası: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti **Fransa** olmuştur.
11. Püf Noktası: **Batı Cephesi**, Kurtuluş Savaşı'nın kaderinin çizildiği en önemli cephedir. Burada Yunanlılara karşı savaşılmıştır. Komutanı Albay **İsmet (İnönü)** Bey'dir.
12. Püf Noktası: **I. İnönü Zaferi (6-10 Ocak 1921)**, düzenli ordunun Batı Cephesi'ndeki ilk zaferidir. Bu zafer, hem içeride hem dışarıda önemli sonuçlar doğurmuştur.
13. Şifreleme: I. İnönü Zaferi'nin sonuçları: **M.İ.L.A.T.** (**M**oskova Antlaşması, **İ**stiklal Marşı'nın kabulü, **L**ondra Konferansı, **A**fganistan ile Dostluk Antlaşması, **T**eşkilat-ı Esasiye'nin ilanı).
14. Püf Noktası: **Londra Konferansı**, İtilaf Devletleri'nin TBMM'yi resmen tanıdığı ilk yerdir. TBMM, "barış yanlısı olmadığını" iddialarını çürütmek için katılmıştır.
15. Püf Noktası: **Moskova Antlaşması** ile Sovyet Rusya, TBMM'yi ve Misak-ı Milli'yi tanıyan ilk büyük Avrupa devleti olmuştur. **Batum'un Gürcistan'a bırakılması** Misak-ı Milli'den verilen ilk tavizdir.
16. Püf Noktası: **II. İnönü Zaferi (23 Mart - 1 Nisan 1921)** ile Yunanlılar bir kez daha yenilgiye uğratılmıştır.
17. Püf Noktası: Mustafa Kemal, II. İnönü Zaferi'nden sonra İsmet Paşa'ya çektiği telgrafta "**Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs (kötü) talihini de yendiniz.**" demiştir.
18. Püf Noktası: İtalya ve Fransa, bu zaferlerden sonra Anadolu'dan çekilme kararı almaya başlamışlardır. İtilaf bloğunda ilk çatlaklar oluşmuştur.
19. Püf Noktası: **Kütahya-Eskişehir Muharebeleri (10-24 Temmuz 1921)**, Kurtuluş Savaşı'nda alınan tek büyük yenilgidir.
20. Püf Noktası: Bu yenilgi sonrası ordu, daha fazla kayıp vermemek için Mustafa Kemal'in emriyle **Sakarya Irmağı'nın doğusuna** çekilmiştir. Meclis'te büyük tartışmalar yaşanmıştır.
21. Püf Noktası: Meclis, olağanüstü bir durum olduğu için **Başkomutanlık Kanunu**'nu (5 Ağustos 1921) çıkararak tüm yetkilerini 3 aylığına Mustafa Kemal'e devretmiştir.
22. Püf Noktası: Mustafa Kemal, başkomutan olarak ilk işi, ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için **Tekâlif-i Milliye (Milli Yükümlülükler)** emirlerini yayınlamıştır. Bu, topyekûn savaşın bir göstergesidir.
23. Püf Noktası: **Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos - 13 Eylül 1921)**, Türk ordusunun savunma yaptığı son büyük savaştır. Subaylar Savaşı olarak da bilinir.
24. Püf Noktası: Mustafa Kemal, bu savaşta "**Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh, bütün vatandır.**" emrini vererek savaş taktiklerinde bir devrim yapmıştır.
25. Şifreleme: Sakarya Zaferi'nin sonuçları: **M.A.G.İ.K.** (**M**areşallik ve **G**azi unvanı M. Kemal'e verildi, **A**nkara Antlaşması (Fransa), **K**ars Antlaşması (Kafkas Cum.), **İ**tilaf Devletleri'nin barış teklifi).
26. Püf Noktası: 1683 II. Viyana Kuşatması'ndan beri devam eden Türk geri çekilişi **Sakarya Zaferi** ile sona ermiştir.
27. Püf Noktası: Sakarya Zaferi'nden sonra yaklaşık bir yıl boyunca ordu taarruz için hazırlanmıştır. Bu bekleyiş, mecliste sabırsızlıklara neden olmuştur.
28. Püf Noktası: **Büyük Taarruz**, 26 Ağustos 1922'de Afyon Kocatepe'den başlamıştır.
29. Püf Noktası: 30 Ağustos 1922'de Dumlupınar'da yapılan **Başkomutanlık Meydan Muharebesi** ile Yunan ordusunun büyük bir bölümü imha edilmiştir. Bu yüzden 30 Ağustos, Zafer Bayramı olarak kutlanır.
30. Püf Noktası: Mustafa Kemal, 1 Eylül 1922'de "**Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!**" emrini vermiştir.
31. Püf Noktası: 9 Eylül 1922'de Türk ordusu İzmir'e girmiş, 18 Eylül'de ise Batı Anadolu tamamen düşmandan temizlenmiştir.
32. Püf Noktası: **Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922)** ile Kurtuluş Savaşı'nın askeri safhası sona ermiştir.
33. Şifreleme: Mudanya'ya katılanlar: **T.İ.F.İ.** (**T**ürkiye, **İ**ngiltere, **F**ransa, **İ**talya). Yunanistan, görüşmelere doğrudan katılmamış, bir gemide beklemiştir.
34. Püf Noktası: Mudanya Ateşkesi ile **Doğu Trakya, Boğazlar ve İstanbul savaş yapılmadan** kurtarılmıştır. Bu, büyük bir diplomatik zaferdir.
35. Püf Noktası: İstanbul'un TBMM yönetimine bırakılmasıyla **Osmanlı Devleti hukuken sona ermiştir**. Bu durum, saltanatın kaldırılmasını hızlandırmıştır.
Parşömen: Cilt IX
Kurtuluş Savaşı Muharebeler Dönemi (1920-1922)
1. Püf Noktası: Kurtuluş Savaşı'nda ilk açılan ve ilk kapanan cephe **Doğu Cephesi**'dir. Burada Osmanlı'dan kalan 15. Kolordu savaşmıştır.
2. Püf Noktası: Doğu Cephesi Komutanı **Kazım Karabekir Paşa**'dır. Ermenilere karşı büyük bir zafer kazanılmıştır.
3. Şifreleme: Doğu Cephesi'ni bitiren antlaşmalar: **G.M.K.** (**G**ümrü, **M**oskova, **K**ars). Bu antlaşmalarla doğu sınırı kesin olarak çizilmiştir.
4. Püf Noktası: **Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920)**, TBMM'nin ilk askeri ve siyasi zaferidir. TBMM'yi ve Misak-ı Milli'yi tanıyan ilk devlet Ermenistan olmuştur. "Türkiye" adı ilk kez bu antlaşmada geçmiştir.
5. Püf Noktası: **Güney Cephesi**'nde düzenli ordu savaşmamıştır. Bölge halkı **Kuva-yı Milliye** birlikleriyle Fransızlara ve onlara yardım eden Ermenilere karşı savaşmıştır.
6. Şifreleme: Güney Cephesi'nin kahraman şehirleri ve unvanları: **G.A.M.A.Ş.** (**G**azi**A**ntep, **M**araş (**A**slanı Sütçü İmam), **Ş**anlıurfa).
7. Püf Noktası: Antep'te **Şahin Bey**, Maraş'ta **Sütçü İmam**, Urfa'da **Ali Saip Ursavaş** direnişin sembol isimleridir.
8. Püf Noktası: Güney Cephesi, Sakarya Zaferi'nden sonra Fransa ile imzalanan **Ankara Antlaşması (1921)** ile kapanmıştır.
9. Püf Noktası: Ankara Antlaşması ile **Hatay hariç** Suriye sınırı çizilmiştir. Hatay'ın Fransa mandasındaki Suriye'ye bırakılması, Misak-ı Milli'den verilen ikinci tavizdir.
10. Püf Noktası: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti **Fransa** olmuştur.
11. Püf Noktası: **Batı Cephesi**, Kurtuluş Savaşı'nın kaderinin çizildiği en önemli cephedir. Burada Yunanlılara karşı savaşılmıştır. Komutanı Albay **İsmet (İnönü)** Bey'dir.
12. Püf Noktası: **I. İnönü Zaferi (6-10 Ocak 1921)**, düzenli ordunun Batı Cephesi'ndeki ilk zaferidir. Bu zafer, hem içeride hem dışarıda önemli sonuçlar doğurmuştur.
13. Şifreleme: I. İnönü Zaferi'nin sonuçları: **M.İ.L.A.T.** (**M**oskova Antlaşması, **İ**stiklal Marşı'nın kabulü, **L**ondra Konferansı, **A**fganistan ile Dostluk Antlaşması, **T**eşkilat-ı Esasiye'nin ilanı).
14. Püf Noktası: **Londra Konferansı**, İtilaf Devletleri'nin TBMM'yi resmen tanıdığı ilk yerdir. TBMM, "barış yanlısı olmadığını" iddialarını çürütmek için katılmıştır.
15. Püf Noktası: **Moskova Antlaşması** ile Sovyet Rusya, TBMM'yi ve Misak-ı Milli'yi tanıyan ilk büyük Avrupa devleti olmuştur. **Batum'un Gürcistan'a bırakılması** Misak-ı Milli'den verilen ilk tavizdir.
16. Püf Noktası: **II. İnönü Zaferi (23 Mart - 1 Nisan 1921)** ile Yunanlılar bir kez daha yenilgiye uğratılmıştır.
17. Püf Noktası: Mustafa Kemal, II. İnönü Zaferi'nden sonra İsmet Paşa'ya çektiği telgrafta "**Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs (kötü) talihini de yendiniz.**" demiştir.
18. Püf Noktası: İtalya ve Fransa, bu zaferlerden sonra Anadolu'dan çekilme kararı almaya başlamışlardır. İtilaf bloğunda ilk çatlaklar oluşmuştur.
19. Püf Noktası: **Kütahya-Eskişehir Muharebeleri (10-24 Temmuz 1921)**, Kurtuluş Savaşı'nda alınan tek büyük yenilgidir.
20. Püf Noktası: Bu yenilgi sonrası ordu, daha fazla kayıp vermemek için Mustafa Kemal'in emriyle **Sakarya Irmağı'nın doğusuna** çekilmiştir. Meclis'te büyük tartışmalar yaşanmıştır.
21. Püf Noktası: Meclis, olağanüstü bir durum olduğu için **Başkomutanlık Kanunu**'nu (5 Ağustos 1921) çıkararak tüm yetkilerini 3 aylığına Mustafa Kemal'e devretmiştir.
22. Püf Noktası: Mustafa Kemal, başkomutan olarak ilk işi, ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için **Tekâlif-i Milliye (Milli Yükümlülükler)** emirlerini yayınlamıştır. Bu, topyekûn savaşın bir göstergesidir.
23. Püf Noktası: **Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos - 13 Eylül 1921)**, Türk ordusunun savunma yaptığı son büyük savaştır. Subaylar Savaşı olarak da bilinir.
24. Püf Noktası: Mustafa Kemal, bu savaşta "**Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh, bütün vatandır.**" emrini vererek savaş taktiklerinde bir devrim yapmıştır.
25. Şifreleme: Sakarya Zaferi'nin sonuçları: **M.A.G.İ.K.** (**M**areşallik ve **G**azi unvanı M. Kemal'e verildi, **A**nkara Antlaşması (Fransa), **K**ars Antlaşması (Kafkas Cum.), **İ**tilaf Devletleri'nin barış teklifi).
26. Püf Noktası: 1683 II. Viyana Kuşatması'ndan beri devam eden Türk geri çekilişi **Sakarya Zaferi** ile sona ermiştir.
27. Püf Noktası: Sakarya Zaferi'nden sonra yaklaşık bir yıl boyunca ordu taarruz için hazırlanmıştır. Bu bekleyiş, mecliste sabırsızlıklara neden olmuştur.
28. Püf Noktası: **Büyük Taarruz**, 26 Ağustos 1922'de Afyon Kocatepe'den başlamıştır.
29. Püf Noktası: 30 Ağustos 1922'de Dumlupınar'da yapılan **Başkomutanlık Meydan Muharebesi** ile Yunan ordusunun büyük bir bölümü imha edilmiştir. Bu yüzden 30 Ağustos, Zafer Bayramı olarak kutlanır.
30. Püf Noktası: Mustafa Kemal, 1 Eylül 1922'de "**Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!**" emrini vermiştir.
31. Püf Noktası: 9 Eylül 1922'de Türk ordusu İzmir'e girmiş, 18 Eylül'de ise Batı Anadolu tamamen düşmandan temizlenmiştir.
32. Püf Noktası: **Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922)** ile Kurtuluş Savaşı'nın askeri safhası sona ermiştir.
33. Şifreleme: Mudanya'ya katılanlar: **T.İ.F.İ.** (**T**ürkiye, **İ**ngiltere, **F**ransa, **İ**talya). Yunanistan, görüşmelere doğrudan katılmamış, bir gemide beklemiştir.
34. Püf Noktası: Mudanya Ateşkesi ile **Doğu Trakya, Boğazlar ve İstanbul savaş yapılmadan** kurtarılmıştır. Bu, büyük bir diplomatik zaferdir.
35. Püf Noktası: İstanbul'un TBMM yönetimine bırakılmasıyla **Osmanlı Devleti hukuken sona ermiştir**. Bu durum, saltanatın kaldırılmasını hızlandırmıştır.